Шынжырлы беріліс туралы түсінік

Жұмыс түрі: Курстық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 26 бет
Таңдаулыға:

Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрілігі
Алматы облысы. Еңбекшіқазақ ауданы. Есік қаласы.
Жетісу гуманитарлық - техникалық колледжі

Жол талаптары және жол қауіпсіздігі
пәні бойынша

Курстық жұмыс

Тақырыбы: Шынжырлы беріліс

Орындаған: Маулен І.
204 топ
Жетекшісі: Ескандиров С.М.

Есік, 2022 жыл
Мазмұны
Кіріспе
3
1. Шынжырлы беріліс туралы түсінік
5
2. Беріліс құралдары және оның түрлері
8
3. Шынжыр табанды тракторларын бұру механизмдері
19
3.1. Шынжыр табанды қозғалтқыш қондырғысы
20
Қортынды
26
Пайдаланған әдебиеттер
29

Кіріспе

Адам пайдаланатын көптеген машиналардың арасында тракторлар маңызды орындардың бірін иеленеді, өйткені олар ауыл шаруашылығы, жол құрылысы, мелиоративті машиналар мен құралдардың қозғалысын қамтамасыз ететін жылжымалы энергетика жəне көлік құралдары болып табылады.
Бу қозғалтқышы пайда болғаннан кейін, вагондардың жəне тракторлардың құрылысы басталды. 1833 жылы Англия мен Францияда алғашқы дөңгелекті бу тракторлары пайда болды. Бу қозғалтқышы бар алғашқы шынжыр тракторын жасау 1888 жылға дейін созылды. Біздің отандастарымыз трактор құрылысын дамытуға жəне жақсартуға елеулі үлес қосты. Трактордың алғашқы прототипі - жолдың жүріс бөлігі үшін халықтың ертегісі - В.П.Гурьев 1817 жылы салынған. Бұрын (1791 жылы) И.П.Кулибин қазіргі заманғы тракторынан табылған бірқатар механизмдер мен құрылғыларды беріліс қорабы, рульдік басқару, роликті мойынтіректер, тежегіштер, қолданатын өздігінен жүретін арбаны ойлап тапты. 1837 жылы Д.А. Загряжский шынжыр табанды машинаны патенттеді (жылжымалы жолдардағы экипаж), бірақ өнертабысқа баға берілмеді жəне патент жойылды. 1879 жылы Ф.А. Блинов патенттелген, ал 1888 жылы əлемдегі алғашқы шынжыр табанды тракторды құрастырды, олардың əрқайсысы бу қозғалтқышымен қозғалады, осылайша құйрықты көліктің айналымы мəселесін шешеді. Ірі жанармай қозғалтқышы, ауыр отынмен жұмыс істейтін машина Я.В. Маминмен жасалды жəне 1903 жылы оған патент алды, ал 1911 жылы өз дизайнымен қозғалтқышы бар трактор жасалды. Алайда, сол жылдары Ресейде іс жүзінде өз трактор жасау өнеркəсібі болмады, ал басында тракторлар шетелден импортталды.
Беріліс қорабы - жеке блок түрінде жасалған және айналуды қозғалтқыш білігінен жұмыс машинасының білігіне беруге қызмет ететін тісті немесе червякты берілістерден тұратын механизм. Жетектің кинематикалық схемасына беріліс қорабынан басқа, ашық беріліс жетектері, шынжыр немесе белдік жетектері кіруі мүмкін. Бұл механизмдер курсты жобалаудың ең көп тараған тақырыбы болып табылады.
Беріліс қорабының мақсаты - бұрыштық жылдамдықты төмендету және тиісінше жетектегі біліктімен салыстырғанда жетекші біліктің айналу моментін арттыру. Бөлек бірлік түрінде жасалған бұрыштық жылдамдықты арттыру механизмдері үдеткіштер немесе көбейткіштер деп аталады.
Беріліс қорабы корпустан (шойын немесе дәнекерленген болат) тұрады, онда трансмиссия элементтері орналастырылған - тісті доңғалақтар, біліктер, мойынтіректер және т.б. тісті май сорғы) немесе салқындату құрылғылары (мысалы, червякты беріліс корпусындағы салқындатқыш су катушкасы).
Беріліс қорабы не белгілі бір машинаның жетегіне арналған, немесе белгілі бір мақсатты көрсетпей берілген жүктемеге (шығыс білігіндегі момент) және беріліс қатынасына арналған. Екінші жағдай редукторлардың сериялық өндірісін ұйымдастыратын мамандандырылған зауыттарға тән.
Редукторлардың ең көп тараған түрлерінің кинематикалық диаграммалары мен жалпы көріністері суретте көрсетілген. Кинематикалық диаграммаларда В әрпі кіріс (жоғары жылдамдықты) беріліс қорабының білігін, T әрпі - шығыс (төмен жылдамдықты) білікті білдіреді.
Беріліс қораптары келесі негізгі белгілері бойынша жіктеледі: беріліс қорабының түрі (тісті беріліс, червяк немесе редукторлы); кезеңдердің саны (бір сатылы, екі сатылы және т.б.); түрі - беріліс (цилиндрлік, конустық, конустық-цилиндрлік және т.б.); редуктор біліктерінің кеңістіктегі өзара орналасуы (көлденең, тік); кинематикалық схеманың ерекшеліктері (орналастырылған, коаксиалды, бифуркациялық сатысы бар және т.б.).
Шағын өлшемдері бар үлкен беріліс коэффициенттерін алу мүмкіндіктері планетарлық және толқындық беріліс қораптарымен қамтамасыз етіледі.

1. Шынжырлы беріліс туралы түсінік

Шынжырлы беріліс дегеніміз параллель екі біліктің арасындағы айналысты біліктерге кигізілген тісті дөңгелектер (жұлдызша тәрізді) мен тұйықталған шынжыр арқылы жеткізуге арналған беріліс. Мысалы, велосипед педалінің осінен артқы доңғалаққа берілетін айналыс шынжырлы беріліске жатады. Шынжырлы беріліс айналысты бір-бірінен алшақ тұрған (8 м-ге дейін) біліктерге және бір шынжырмен бірнеше білікке жеткізе алады. Шынжырлы берілістің біліктерге түсіретін әсері аз ( мысалы, қайысты беріліске қарағанда 2 есеге жуық аз) әрі п.ә.к. жоғары (0,96 - 0,97) болып келеді.
Беріліс - қозғалысты (әдетте айналмалы қозғалысты) жетекші элементтен (мысалы, автомобиль қозғалтқышы) жетектелуші элементке (мысалы, автомобиль доңғалағы) жеткізуге арналған механизм. Беріліс арқылы: әр түрлі жетектерде жылдамдықтарды арттыруға (немесе азайтуға); жылдамдықтарды сатылы немесе сатысыз реттеуге; қозғалыс бағыттарын өзгертуге; бір қозғалтқышпен бірнеше механизмдерді қозғалысқа келтіруге; күш пен айналдыру моментін өзгертуге; қозғалыс түрлерін өзара түрлендіруге болады. Берілістің негізгі сипаттамалары: берілетін күштер мен бұраушы моменттер, бұрыштық жылдамдық, жетектелуші буын (қозғалыстағы) мен жетектегі буынның жылдамдықтарының қатынасы (беріліс саны), пайдалы әсер коэфициенті.
Беріліс механикалық, гидравликалық, пневматикалық және электрлік болып ажыратылады. Механикалық беріліс іліністі (тісті беріліс, шынжырлы беріліс, бұралаңды беріліс т.б.) және үйкелісті (белбеулі беріліс, фрикциялы беріліс, т.б.) пайдалануға негізделген.
Олар беріліс қатынасы тұрақты немесе өзгермелі, қуаты шағын және орташа жетектерде, сондай-ақ, станоктардың, автомобильдердің, тракторлардың, беріліс қораптары мен вариаторларында қолданылады. Гидравликалық беріліс пен электрлік беріліс үлкен қуатты жеткізуге мүмкіндік береді. Мұндай берілістер техниканың әр түрлі саласында, әсіресе, ауыр көлік машиналарының жетектерінде қолданылады. Пневматикалық беріліс шығар жердегі буынның айналу жиілігі үлкен болған жағдайда (мысалы, ішкі бетті ажарлауыш станоктарда 30000 айн.мин-қа дейін жетеді) пайдаланылады. Техника мен өндірісте, көбінесе, электромеханикалық, гидропневматикалық сияқты аралас беріліс қолданылады. Ол шынжырмен жұлдызшының ілінісуіне негізделген. Ілінісу принципі белдікті беріліске қарағанда әртүрлі үлкен жүктеме шарттарында болат шынжырдың беріктігін жоғарылатады. Сырғанау мен тоқтаудың болмауы тұрақты беріліс қатынасын қамтамасыз етеді (айналысына орташа) және неғұрлым қысқа уақыттағы жүктелу мүмкіндігін туғызады. Ілінісу принципі шынжырды қосыша тартуды қажет етпейді, себебеі себебі білік пен тіректегі жүктеме азаяды. Жұлдызшаның шынжырды орау бұрышы шкивті белдікті орау бұрышы сияқты сондай маңызды емес. Сондықтан шынжырлы берілістер кіші өс аралық қашықтықта және үлкен беріліс қатынасында да жұмыс істей алады. Сол сияқты қуатты бір жетекші біліктен бірнеше жетектегі білікке бере алады.
Негізгі кемшілігі шынжыр әр бөлек қатты звенолардан тұрады және жұлдызшада шеңберленіп емес көп бұрышта орналасуы. Бұл шынжыр шарнирының тозуына, шу және қосымша динамикалық жүктелудің, майлау жүйесін ұйымдастыру қажеттілігене әкелеп соғады.
Шынжырлы берілістер өс аралық қашықтықта, бір жетекші біліктен бірнеше жетектегі білікке берілетін жағдайда, белдікті беріліс сенімсіз болған кезде шынжырлы берілістер қолдануға тура келген жағдайда. Шынжырлы берілістер ауыл шаруашылығында, тасымалдау және химиялық машина жасауда, станок жасауда, тау-кен жабдықтарында және көтеру-тасымалдау құрылғыларында кеңінен қолданылады.
Шынжырлы берілістер қазіргі заманғы машина жасауда кеңінен қолданылып келеді. Тек қана комбайнның бір түрінде 14 шынжырлы беріліс кездеседі. Сондай ақ шынжырлы берілістер транспорттық машиналарда да кеңінен қолданылады. Жеңіл автомобильдерде шынжырлы берілістер минутына 6000 - дай айналу жылдамдығын беріп көптеген жылдар бойы жұмыс істейді.
Мұнай өнерәсібінде қолданылатын бұрғылау жабдықтарында пайдаланылатын көп тармақты шынжырлы беріліс жылдамдықпен айналып - тан астам қуат береді.
Шынжырлы беріліс жетекші және жетектегі жұлдызшалардан және оларды қамтитын шынжырлардан тұрады. Шынжырлы берілісте бірнеше жетекші жұлдызшадар болуы мүмкін. Олар көбінесе ауыл шаруашылық транспорт машиналарында қолданылады.
Ал шынжырдың өзі топсалармен байланысқан бірнеше буындардан тұрады.
Шынжырлы берілістер иілгіш байланысты ілінісу берілістерне жатады. Шынжыр тартылған бас және тәуелді жұлдызшылардан тұрады.
Артықшылықатры:
1) тісті берілістерге қарағанда шынжырлы берілістер білік арасында қозғалысты елеулі осьаралық қашықтықтарда бере алады (8 м дейін);
2) ременьді берілістерге қарағанда: а) компактырақ; ә) үлкен қуатты бере алады (3000 кВт дейін), б) білікке әсер ететін күштер елеулі аз, өйткені шынжырдың алдын-ала тартылысы аз, в) бірнеше жұлдызшамен бір шынжыр көмгімен қозғалысты бере алады.
Кемшіліктер:
1) ілініске кірген кезде шынжыр буынының соққысынан шудың болуы, әсіресе жұлдызша тістерінің саны аз және қадам үлкен болғанда;
2) майлау материадарын жеткізу қиындығына байланысты шынжыр шарнирлерінің елеулі тез тозуы;
3) шарнирлердің тозуына байланысты шынжырдың ұзаруы, бұдан тарту құрылғылары қажет болады;
4) қозғалысы тұрақсыз, осыған байланысты онда айнымалы күштер пайда болады.
Шынжырлы берілістер елеулі қашықтықта орналасқан параллель біліктер арасындағы қозғалысты беру үшін станокты, транспорттық және басқа машиналарда қолданылады.

2. Беріліс құралдары және оның түрлері

Беріліс қорабы айналыс жылдамдығын өзгертуге арналған, қозғалыс жылдамдығы мен бағытын, сондай-ақ ұзақ уақыт қозғалтқыштың беруден трансмиссиясын ажырату. Беріліс қораптың əрекеті сатылы жəне сатысыз иінді біліктің берілгіш қатынасының қозғалғыштың двигателге жылдамдығын өзгертуге негізделген.
Беріліс қорабындағы тісті берілу коэффициентінің өзгеруі тракторды (автотрактор техникасының кез-келген машинасы) қозғалтқыштың қозғалысы мен жұмыс сипатына байланысты қозғалтқыш қондырғысында қозғалыс жылдамдығына байланысты əртүрлі жылдамдықта тұрақты қозғалтқыш жылдамдығына жылжуға мүмкіндік береді. Автотракторлі техниканың ең көп қолданылатыны механикалық сатылық беріліс қорабының көмегімен алынған.
Сатылы беріліс қорабы - бұл əртүрлі өзара байланыстылығы бар əртүрлі беріліс коэффициенттерін алу мүмкіндігін беретін тісті доңғалақтардың (алтылық) жиынтығынан тұратын механизм. Өткізу коэффициенті белгілі бір тетіктердің комбинациясымен байланысты болғандықтан, бұл сан басқарылатын тістің санының алтылық тістерінің санына қатынасында анықталады. Беріліс қорабы жалпы беріліс қатынасы бірнеше жұп тісті алтылық доңғалақтар қатысқан кезде, тісті тартылған əр тетіктердің бұралған кезде жəне жылдамдықтың өзгеруіне байланысты, өнімділігіне тең болады. Айта кету керек, ең үлкен бұралатын беріліс қорабының шығыс білігінің айналу жылдамдығының ең төменгі жылдамдығымен берілуі мүмкін, керісінше, жоғары жылдамдық минималды сəтте болады. Осылайша, тісті беріліс қатынасы неғұрлым жоғары болса, соғұрлым берілуі мүмкін сəйкессінше, қозғалыс жылдамдығы неғұрлым төмен болады.
Өткізгіштегі сатылар саны əдетте 8-тен аспайды, бірақ оның өсуімен отын шығыны азайғандығын ескере отырып, беріліс қорабындағы қадамдардың санын көбейту рационалдылықты қамтамасыз етеді əртүрлі жұмыс режимдерінде қозғалтқыш қуатын пайдалану үшін ауыр көліктің сатылар санын 12-20 дейін ұлғайту үрдісі байқалады. Сатылы қорабында тісті ауыстыру механизмдерінде (ауыстыру механизмдері) арқылы немесе синхронизатор арқылы тісті беріліс муфталарымен жүзеге асырылады Қадамдық беріліс қораптарында тісті берілу коэффициентінің өзгеруі (тісті берілудің ауысуы) немесе қозғалатын тетіктер арқылы немесе синхронды тісті беріліс муфталарымен жүзеге асырылады. Синхронизаторларды пайдалану көлік жүргізу кезінде берілістерді ауыстыруды жеңілдетеді. Синхронизаторларды пайдалану көлік жүргізу кезінде берілістерді ауыстыруды жеңілдетеді.
Сатылық беріліс қорабы қарапайым жəне планетарлық болуы мүмкін. Планетарлы тісті доңғалақтар тракторлардың беріліс қорапшаларына бұрылыс механизмдеріне, борттық берілімдерге, автоматты беріліс қораптардағы жəне т.б. автоматты түрде бұралғанда күшейткіштер ретінде қолданылады. Планетарлық беріліс қораптарында беріліс беру белгілі бір анықталған элементтерді тежеу немесе шығару жолымен жүзеге асырылады, бұл ретте беріліспен айналысатын тартқыштарға электр қуатының бағыты мен шамасы өзгереді.
Беріліс қорабын (қолмен), автоматты немесе жартылай автоматты басқаруға болады. Еріксіз қолмен басқарғанда, драйвер басқару тұтқасын пайдаланып ауысады. Автоматты беріліс кезінде, беріліс ауыстыру машинаның қозғалысына жəне иінді білік қозғалтқышының қозғалтқыш жылдамдығына байланысты жүргізушінің араласуынсыз автоматты түрде басқарылады.
Жартылай автоматты басқарумен диапазон өзгеруін жүргізуші өзі тасымалдау ауқымын таңдайды жəне тасымалдау процесі автоматты түрде таңдалған ауқымға ауысады.
Сатылық беріліс қорабы бірнеше тəсілдермен ерекшеленеді: біліктер саны екі, үш, төрт білік; трактордың бойлық осіне қатысты біліктердің бойлық немесе көлденең орналасуы; жылжымалы қозғалтқыштармен, алтылық тісті берілістермен қозғалысымен жүзеге асырылатын алтылық тісті берілістерге ауыстырылу арқылы жəне тұрақты синхронизаторлардың қозғалмалы муфталары арқылы жүзеге асырылатын ауысу; трактор қозғалтқыштың қозғалысы кезіндегі ауысыммен ауыстырылды; тісті дөңгелектер немесе қадамдар саны; беріліс механизмінің түрі - механикалық, гидромеханикалық жəне т.б.
Тракторларды беру шартты түрде үш топқа бөлінеді: негізгі, көлік жəне баяу. Негізгі трактордың тапсырмасы бойынша анықталған жұмыстардың орындалуын қамтамасыз етеді (дала жұмыстары, дақылдарды өсіруге байланысты операциялар жəне т.б.). Негізгі қозғалтқыштардың жылдамдығы 4 ... 15 км сағ қамтамасыз ететін 3-7 кезең. Көлік бағдарламалары тауарларды тасымалдауға жəне жолдарда қозғалысқа байланысты көліктік міндеттерді орындауды қамтамасыз етеді. Доңғалақты тракторларда көлік құралдарының сатыларының саны 3 - 4, шынжыртабанды тракторларда - 1 - 2; іске асырылған жылдамдықтардың ауқымы 8,20 км сағ. Ұзындығы 0,1 км сағ жылдамдықпен жүруді талап ететін əртүрлі операцияларды орындау кезінде кешіктіріп жіберу қажет. Мұндай аударымдар 2-4 болуы мүмкін.
Тракторлы жабдықтардың барлық көліктері кері тетіктермен жабдықталған. Алайда, бір артқы тетігі бар автомобильдерден айырмашылығы, тракторларда бірнеше кері қозғалтқыш бар (1 - 8), ал кейбір тракторларда барлық берілістерде кері қозғалыс бар. Тракторларға арналған кері тетіктердің мұндай саны əртүрлі технологиялық жəне өндірістік жұмыстарды орындау кезінде трамвай немесе орнатылған жұмыс жабдығы арқылы маневр жасауға қажет.Әр түрлі кинематикалық схемаларға сəйкес орындалатын аралық əрекеттің жəне трансформация кезеңдерін пайдаланудың кезеңдерін қосу сипатын қарастырайық.
Екі білікке арналған қорабы екі тураланбаған біліктерден тұрады. Жетек білігі бастапқы деп аталады, қозғалтқыштан қуат береді жəне ілінісіне қосылады. Жетектің білігі қайталама деп аталады, бастапқы жəне екінші біліктердің жалғанған берілістеріне байланысты, айналмалы қозғалысты бастапқы білікке дейін қозғалтқышқа ауыстырады. Бастапқы білікке арналған біліктер бойымен еркін бойлай жылжи алады, ал бастапқы білік айналса, олар онымен бірге айналады. Қосалқы біліктің тісті дөңгелектері білікке қатаң қосылған. Бастапқы білікке арналған біліктер білікке еркін қозғалатындықтан, олар екінші роликті біліктермен бірге жылжиды, əртүрлі беріліс коэффициенттері бар кезеңдерді қалыптастырады.
Тісті арбалар деп аталатын білікке еркін қозғалады. Егер бастапқы жəне қосалқы біліктің қозғалтқыштары созылмаса, трактор қозғалмайды, біліктердің жағдайы бейтарап деп аталады. Берілген немесе аударымның қамтамасыз етілуін қамтамасыз ету үшін, біліктер білікке жылжып, екінші білікпен қозғалуға тиіс. Білекке үш білік беріледі жəне бастапқы, аралық жəне екінші біліктерден тұрады. Айналмалы қозғалыстың энергиясы аралық білікке екінші білікке, ал содан кейін бастапқы білікпен пропеллерге беріледі.
Үш білікшелерде трактор екі тісті доңғалақ жұппен қозғалады. Төрт білік берудің негізгі білікшесінен, екінші білікпен жəне екі аралық біліктерден тұрады, сондықтан оларды білік білігінің екінші білігіне дейін ауыстырып, ауысымдық жұптарды бір білікпен байланыстырады. Төрт білікке арналған беріліс қораптары айналдыру жылдамдықты жəне жылдамдықты кең диапазонда іске асыруды қамтамасыз ететін көптеген сатылармен жабдықталуға мүмкіндік береді. Механикалық қозғалтқыштардың беріліс қорабы бар тракторлардың көпшілігінде, трактор тоқтаған кезде беріліс орындалады. Бұл жағдайда біліктерге беру қозғалыстағы арбалар немесе жылжымалы тісті муфталар көмегімен ауыстырылады.
Тісті тетігі қозғалыс бағытына байланысты бір немесе бірнеше тістерді жалғайтын біліктер бойымен білік бойымен жылжи алады. Тісті доңғалақтар байланыстырушы роликтің білігіне білікке берілетін сақинамен қосылады. Беріліс муфталары, əдетте, тіркелген тартылыстары бар тұрақты таратылымдарда қолданылады.
Тісті беріліс муфталар арқылы тісті берілу арнайы аудару механизмі арқылы қамтамасыз етіледі . Беріліс механизмінің басқару жүйесі қалаған арбаның немесе муфттың қозғалуын қамтамасыз етеді, екі берілістің бір мезгілде белсендірілуіне кедергі келтіреді, тасымалдау немесе ауыстырып - қосқыш іліністі қажетті күйде ұстайды жəне таратылудың өздігінен тоқтатылуына жол бермейді.

Тісті муфта: 1 -- шлицевой вал; 2 -- муфта; 3 -- тісті алтылық

Беріліс қорабының құлыптау , ауыстыру механизмі 1 - беріліс ауыстыру рычагы; 2 - шарлы тіреуіш; 3 -кулиса; 4 - ауыстырғыш дөңгелектер; 5 - серіппе; 6 - фиксатор; 7 -вилка; 8 - арба; 9 - педаль; 10 - блоктау механизмінің роликі; I - ілініс өшірулі; II - ілінісуі
Тісті беріліс дөңгелегі бар мойынтіректі 1 жəне жылжытушы роликке 4 тіреуі бар сауытты ауыстырады, оның артқы жағында 7 вилкасы бар. Вилкаға арба мен муфтаның ілінген сақиналық ойыққа енеді жəне жылжытушы білік төрт осьтік түрде жылжытылғанда, аралық немесе іліністі беріліспен байланыстырады.
Тасымалдау орнын құлыптау (беріліс ілінісі) 6 құлпымен қамтамасыз етіледі. Бекіткіш жылжымалы роликтің шұңқырларына кіретін жəне оны тоқтататын серіппелі доп немесе штыфт.
Бір мезгілде екі қозғалтқышты қосу (4 роликтерін жылжыту) арнайы құлыппен немесе қанаттармен қамтамасыз етіледі, бұл тұтқыштың 1 қозғалыс бағытын анықтайды.
Роликті бекіту механизмі құлыптау құрылғысымен біріктіріледі, ол ілінісуді ауыстырмай, ауысатын роликті жылжыту мүмкіндігін жоққа шығарады. Роликтің 10 рычаг 6 жылжымасының қозғалысына мүмкіндік беретін тегіс (ойық) бар роликтің белгілі бір позициясында, тиісінше, ілініс педалі. Қозғалатын тракторға беріліс ауыстыру үшін беріліс қорабы үйкеліс муфталары мен синхронизаторларымен жабдықталған. Синхронизаторлар автокөліктер мен шынжыртабанды тракторларға кең қолдануды.
Тракторларға үйкеліс немесе гидрокөтергіш муфталар орнатылған. ТШ-150, Т-150К, МТЗ-100, МТЗ-102, К-701 жəне т.б. Бұл муфталар тракторды тоқтаусыз ауыстыруға мүмкіндік береді. Гидракөтергіш муфталар басқару (қосалқы біліктің қалаған элементін қосу) беріліс қорабына орнатылған мұнай резервуарымен, радиатормен, сүзгілермен жəне мұнай құбырларынан тұратын гидравликалық жүйемен қамтамасыз етіледі. Мұнай жүйесі гидравликалық аккумуляторды қамтиды, ол гидравликалық ілінісіндегі электр жетегіндегі қажетті қысымды ұстап тұруға көмектеседі, гидравликалық дистрибьютор, белгілі бір іліністі қажетті ілініспен байланыстырады жəне екінші білік ішіндегі түйісулерге мұнай беру арналары.
Синхронизаторлар құрылғыны басқару кезінде машиналарды ауыстыру үшін қолданылады. Синхронизаторлардың жұмысы тісті беріліс сақинасының үнсіз енгізілуін қамтамасыз ететін қосалқы беріліс қорабының жəне екінші біліктің тістерінің бұрыштық жылдамдықтарын теңестіруге негізделген.
Синхронизатор 9- ступицы, 3 - муфты, 2 - құлыптау сақинасынан тұрады. Дөңгелек ілгегі қосымша білікке қосылады, ал сыртқы бетінде осьтердің ось бойымен жылжытатын шлицалар бар 3. Синхрондаушы екінші білікпен аралық білікпен тұрақты байланыста болған кезде екінші білікпен немесе алтылық 7 отырып, бастапқы білікке отыратын 1 немесе біріншіні қамтуға мүмкіндік береді. 1 жəне 7 - тістерде ілінген 3 муфтамен жəне конустық беті бар скобалармен жарқылдауға болатын тісті дөңгелектер бар.
Құлыптау сақиналарының 2 конусы бар беткі қабатына сəйкес келетін ішкі конустық беткі қабаты жəне ілініс ұяшықтарына ұқсас сыртқы шлицы, аналогиялық шлицының ступицалары мен муфталары. Соңында, бет жағындағы крандарда қосылыс кезінде сплайн слоттарының жақсы жақындағанын қамтамасыз етеді. Ауыстыру кезінде ілінісу сухарді 3 бойымен жылжытылады, ол 8 сақиналы көмегімен сақинаны 2 жылжытады жəне редукторды конус конусына апарады. Сақина мен тетіктердің айналмалы сақина мен тісті конустық беттер арасындағы айналу жылдамдығын теңестіретін үйкеліс күші бар. Одан кейінгі муфтаның шлицының арқасында құлыптау сақинының саңылауларынан өтіп, алтылық тісті қосқанда тісті доңғалақтар ілінісі болады.

Синхрондау құрылғысы: 1, 7 - бастапқы жəне екінші біліктің беріліс дөңгелегі; 2, 5 - құлыптау жəне серпімді сақина; 3 - муфталар; 4 - айырғыш ролик; 6 - конустық беті; 8 - сухарь; 9 - ступица
Мəселен, тежегіш түйреуіш 9, тісті ілінісу 3 жəне тісті берілістің 1 (немесе 7). Муфта 3 сонымен қатарсухарға 8 қосымша сухарларға осьтік ауыстыруын шектейтін жəне бастапқы бейтарап позицияда құлыптау сақиналары мен берілістер арасындағы қажетті кішкене бос орынды қамтамасыз ететін алтылық 5 сақиналары бар. Тракторлар мен автотехниканың басқа да машиналарының беріліс қораптарында планетарлық тісті доңғалақтарға кеңінен қолдануға болады.
Бұл беріліс беру үлкен беріліс коэффициенттерін бірнеше беріліспен беру мүмкіндігін береді, бұл жүктемені азайтуға мүмкіндік береді, бұл беріліс қорабының берілуін автоматикадан беріп, беріліс қорабындағы қуат ағынына кедергі келтірмейді.
Планетарлық беріліс қорабы - берілетін қуаттың ағынын өзгертуге жəне өзгертуге арналған құрылғылары бар бірнеше планетарлық жолдардан тұратын тісті механизмдер. Планетарлы тізбек (3.8 сурет) күннің (орталық) тісті берілістің 1, 2-ші сателлиттерден тұрады, эпициклді тісті беріліс 4 ішкі айналдыру сақинасымен, саттелиттермен - 2, күннің айналасында орналасқан жəне онымен үнемі ілінісіп тұрады. Сателлиттер тасымалдаушыда орнатылады 3. Тасымалдаушыда орнатылған сателиттердің саны əдетте үштөрт немесе əртүрлі болуы мүмкін.
Планетарлық тізбектердің жұмысын қамтамасыз ету үшін, ол жетекші, қатардағы жəне тежегіш элементтері болуы керек. Планетарлық механизмдегі бұл рөл оның кез-келген элементтерін (алтылық тісті, тасымалдағышты жəне эпициклді берілістерді) ойната алады. (Мысалы, алтылық тісті жетекші, сателитті қатардағы тасымалдаушы жəне эпициклді тісті - еркін). Егер жүктеме басқарушыға берілсе, алтылық тіс айналғанда басқарушы айналмайды. Бұл жағдайда айналым сателлит арқылы эпицикликалық алтылыққа беріледі. Эпицитальды тісті беріліс қорабы кезде, күн алдтылық тіс айналып, сателлитті айналдырады, ол айналмалы жəне дөңгелекті тартатын эпициклді дөңгелекті айналдырады, басқарушыны қоса өзімен бірге айналдырады.
Қарапайым планетарлық беріліс дифференциалды - планетарлық механизм - екі жылжымалы қозғалтқышы бар. Екі жетекші жəне бір жетек білікпен планетарлық тізбектер болуы мүмкін жəне т.б.

Планетарлық тізбектің қарапайым схемасы: 1 -- күнге ұқсайтын алтылық ; 2 - сателлитер; 3 -- басқарушы; 4 -- эпицикликалық алтылық.
Тұракты ұлғайтқыш планеталық беріліс қорабынан, асып түсетін ілінісінен жəне тұрақты жабық іліктен тұрады.
Планетарлық редуктор алдыңғы күнге ұқсайтын алтылық - 11, үш екі еселенген сателлитке - 9 жəне олардың осьтері - 7 жүргізушіге бекітіледі.
Жүргізуші ілінісу корпусына қатты жалғанған, оның соңы ілінісу дискінің - 4 үйкеліс табақшаларына қосылған. Сателлитерде екі тіс щеткалары бар, ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.