Су ресурстары және оны тазалау технологиялары

Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 8 бет
Таңдаулыға:

Мазмұны

Кіріспе

1
Су ресурстары және оның ластануы

1.1
Жер асты суы

1.2
Суды тазалаудың жаңа технологиялары

2
Қазақстанның су ресурстары

2.1
Ертіс өзені

2.2
Ертістің ластануы және оның зардаптары

Қорытынды

Пайдаланылған әдебиеттер

Кіріспе
Табиғи ресурстар таусылмайтын дейтін көрінер көзге аңғал ұғымның мәні қалмай барады. Жерден өндіріп алатын қорғасынның, қалайының, мырыштың, мыстың, және күмістің қорлары таусылды десе де болады. Оның үстіне, күні кеше ғана таусылмайтындай көрінген, тегін пайдаланып келген табиғат байлығы тапшылыққа айналды. Мұны тұщы судың азайып бара жатқаның байқауға болады. Жалпы планетарлық деңгейде су сарқылмайтын ресурстарға жатады. Өйткені оның жалпы планетадағы мөлшері мұхит, атмосфера және құрлықта үнемі жүріп отыратын су айналымы нәтижесінде толықтырып отырыды. Су планетамыздың 70,8% бөлігін алып жатыр. Бүкіл су қорының 97% әлемдік мұхиттың үлесіне тиеді. Тұщы сулар көпшілігі қар және мұздықтар түрінде кездеседі. Жер асты сулардың еншісіне тұщы су қорларының 23% тиеді.
Қазақстанның су қорларына өзен, көл, мұздықтар мен жер асты сулары жатады. Су қорларының ішінде, әсіресе, өзен және көл ағындарының маңызы аса күшті. Қазақстанда шамамен 85 мың өзендерден құралған. Ең ірі су озендеріне: Ертіс, Есіл, Іле, Сырдария, Жайық, Шу, Талас, Асса өзендері кіреді. Қазақстан көлдеріне 48 мың түрі бар. Каспий және Арал т-дері, Балқаш, Алакөл, Теңіз, Сасықкөл, Марқакөл т.б ірі көлдер жатады.
Қазіргі таңда жер шарында су мол болғанымен, ол Жердің аудандары мен елдер бойынша біркелкі емес. Бұл арада мынаны ескеру керек, планетамыздағы жалпы су ресурстарына қатысы бойынша Арктиканың, Гренландияның және Антарктиданың мұздақтарын қоса алғанда тұщы судың қоры өте аз - шамамен 3%. Тұщы сусыз өмір сүрудің мүмкін еместігі бәрімізге белгілі. Сол үшінде су қорларының адам өміріне маңызы зор.
Су - біртұтас кешен ретінде болатын табиғи ресурс. Табиғи ресурстың бұл түрі мыналарға арналған:
- адамзаттың, хайуанаттар мен өсімдіктер әлемінің өмірлік қажеттіліктерін өтеуге;
- өндірістік-шаруашылық қажеттіліктерге (жуу, материалдар мен құралдарды суыту, өсімдіктерді суару);
- гидротасымалдау және кемелермен жүкті тасуға;
- өзіндік ерекшелігі бар технологиялық процестерді қамтамасыз етуге (электр энергиясын өндіру);

1 Су ресурстары және оның мазмұны

Су ресурстары-бұл жер үсті және жер асты суларын қамтитын планетадағы тұщы су қоры. Кең мағынада - сұйық, қатты және газ тәрізді күйдегі су және олардың жер бетінде таралуы. Су ресурстары - бұл гидросфераның барлық сулары, яғни өзендер, көлдер, каналдар, су қоймалары, теңіздер мен мұхиттар, жер асты сулары, топырақ ылғалдары, тау және полярлық мұздықтардың суы (мұздары), атмосфераның су буы. Су ресурстарының жалпы көлемі (бір жолғы қоры) 1390 млн км3 құрайды, оның 1340 млн км3 -Дүниежүзілік мұхит суы. 3% - дан азы тұщы суды құрайды, олардың тек 0,3% - ы техникалық пайдалануға қол жетімді. Жыл сайын 22 наурызда БҰҰ шешімі бойынша Дүниежүзілік су ресурстары күні атап өтіледі.Су ресурстарын тұтынушылар ауылшаруашылық, өнеркәсіптік және тұрмыстық болып бөлінеді. Судың ең үлкен тұтынушысы - ауыл шаруашылығы.Су ресурстары жаңартылатын болып саналады, дегенмен су ресурстары пайдаланылғаннан кейін қаншалықты тез қалпына келетіні және олардың жетіспеушілігі жер экожүйесіне қаншалықты қауіп төндіретіні әлі белгісіз. Алайда тұзды теңіз суларын тұщыландыру технологиялары бар. Ресей, Канада және Бразилия сияқты елдер әлемдегі тұщы судың ең көп қорына ие екендігі белгілі.
Планетарлық деңгейде су таусылмайтын ресурстарға жатады. Себебі оның планетадағы мөлшері мұхитта, атмосферада және континентте үнемі айналатын судың айналымымен толықтырылады. Су біздің планетамыздың 70,8% алып жатыр. Барлық су қорының 97% - ы мұхиттардың үлесіне келеді. Тұщы сулардың көпшілігі (70%) қар мен мұздықтар түрінде. Жер асты суларының енуіне тұщы су қорының 23% - ы келеді.
Қазіргі уақытта негізгі проблемалардың бірі-тұщы судың әртүрлі ластаушы заттармен ластануы: пестицидтер мен химикаттар, Мұнай және мұнай өнімдері. Өнеркәсіптік елдерде су қоймалары мен су қоймаларының ластануы күннен-күнге артып келеді. Мұхиттардың Мұнай және мұнай өнімдерімен ластануы бүкіл әлемде мұнай өнімдерін жаппай қолданумен байланысты. Осының әсерінен теңіз қайраңында, танк флотында мұнай өндіру дамуда. Мұнай өндіру және оны тасымалдау кезінде құбырлардағы жиі апаттар нәтижесінде мұхит бетіндегі мұнай дақтары жүздеген, мыңдаған шақырым жерді ластайды. Су ресурстарына және олардағы жануарларға теріс әсер ететін заттардың бірі өнеркәсіптік кәсіпорындар шығаратын улы органикалық заттар болып табылады. Мұндай улы заттар өнеркәсіпте, көлікте, коммуналдық шаруашылықта кеңінен қолданылады. Ағынды сулардағы осы заттардың мөлшері әдетте 5-15 мг л құрайды, ал бұл заттардың шекті мөлшері небары 0,1 мг л құрайды.

Басқа ластаушы заттардың ішінен мыналарды атауға болады: металдар (сынап, қорғасын, мыс, марганец, қалайы, мырыш, хром), радиоактивті элементтер, ауылшаруашылық дақылдары мен мал фермаларынан келетін пестицидтер. Металдардың ішінде су қоры үшін ең қауіптісі-сынап, қорғасын және олардың қосылыстары. Су ресурстарының ластануының бір түрі жылу ластануы болып табылады. Өнеркәсіптік кәсіпорындар, электр станциялары көбінесе су қоймасына жылы су төгеді. Бұл өз кезегінде су температурасының жоғарылауына әкеледі. Су температурасының жоғарылауымен ондағы оттегінің мөлшері азаяды, судағы лас қосылыстардың уыттылығы артады, биологиялық тепе-теңдік бұзылады. Лас суда температураның жоғарылауымен қоздырғыштар мен вирустар тез көбейе бастайды. Содан кейін ішкен су арқылы ағзаға түсіп, әртүрлі аурулар пайда болуы мүмкін.

Жер асты суы

Жер асты суы-жер қыртысын құрайтын тау жыныстары арасындағы су. Ол шөгінді және борпылдақ тау жыныстарының бөлшектері арасындағы бос жерлерді, ұсақ тесіктерді, магмалық және метаморфты жыныстардың жарықтары мен тігістерін, гипс, доломит, әктас жыныстарындағы карст қуыстарын толтырады. Жер асты сулары 3 топқа бөлінеді: қалыптасу жағдайларына, тереңдігіне, қысым күшіне байланысты қалқымалы, жер асты және артезиан. Қалқымалы су-өзен, көл суларының жауын-шашынмен немесе тасқын сулармен топыраққа сіңуіне байланысты құмтастар арасында шағын ойпаттарда қалыптасқан, жер бетіне тікелей жақын орналасқан, қысымы жоқ жер асты суы. Оның қорына, химиялық құрамы мен температурасына ауа-райының өзгеруі үлкен әсер етеді. Сондықтан су қорын құрайтын негізгі көз жойылған кезде, бұл су құрғап кетеді. Жауын-шашын мол болған жылдары өзен өте Батпақты, қыста қатты қар жауады. Жауын-шашын мол болған жылдары, көктемде қар еріген кезде, күзгі жауын-шашын кезінде бұл судың деңгейі едәуір жоғарылайды, ал құрғақшылық жылдары, қыс пен жаз айларында оның деңгейі төмендейді және тереңдей түседі. Жер асты суы неғұрлым аз болса, соғұрлым оның мөлшері көп болады. Егер таяз судағы жер асты суларының деңгейі жыл бойына 1,5 - 2 метр немесе одан да көп болса, онда терең сулардың деңгейі бірнеше см-ге ғана өзгереді.су деңгейінің өзгеруіне, жыл мезгілдерінің ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.