БОЛАШАҚ ИНФОРМАТИКА МҰҒАЛІМДЕРІН БҰЛТТЫ ТЕХНОЛОГИЯЛАРДЫҢ МҮМКІНДІКТЕРІН ПАЙДАЛАНЫП WEB ҚОСЫМШАЛАРДЫ ҚҰРУ ПӘНІНЕ ОҚЫТУДЫҢ ӘДІСТЕМЕСІ

Жұмыс түрі: Диссертация
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 33 бет
Таңдаулыға:

Абай атындағы Қазақ ұлттық педагогикалық университеті
Математика, физика және информатика институты

ӘОЖ 373.5.016.02:004.92 (574)

ҚОҚЫШ ЛИЗА

БОЛАШАҚ ИНФОРМАТИКА МҰҒАЛІМДЕРІН БҰЛТТЫ ТЕХНОЛОГИЯЛАРДЫҢ МҮМКІНДІКТЕРІН ПАЙДАЛАНЫП WEB ҚОСЫМШАЛАРДЫ ҚҰРУ ПӘНІНЕ ОҚЫТУДЫҢ ӘДІСТЕМЕСІ

Ғылыми жетекшісі п.ғ.к., қаум.профессор м.а.,
аға оқытушы Бостанов Б.Ғ. ____________

Қорғауға жіберілді
Кафедра ғылыми семинарының № ___ хаттамасы _____________2021 ж.
Кафедра меңгерушісі профессор ____________ Ошанова Н.Т.
Ғылыми семинардың төрағасы профессор ____________ Ошанова Н.Т.

Алматы, 2021
НОРМАТИВТІК СІЛТЕМЕЛЕР

Бұл диссертацияда келесі нормативтік стандарттардың сілтемелері қолданылған:
1
Қазақстан Республикасының Білім туралы Заңы
27.07.2007 ж.
2
Қазақстан Республикасында білім беруді дамытудың 2011-2020 жылдарға арналған мемлекеттік бағдарламасы
07.12.2010 ж. №118

3
Елбасының Қазақстан халқына Жолдауы. Әлеуметтік-экономикалық жаңғырту - Қазақстан дамуының басты бағыты
27.01.2012 ж.

4
Оқушылардың функционалдық сауаттылығын жамыту жөніндегі 2012-2016 жылдарға арналған іс-қимыл жоспары
25.06.2012 ж. №832

5
Орта білім берудің (бастауыш, негізгі орта, жалпы орта білім беру) мемлекеттік жалпыға міндетті стандарты
23.08.2012 ж. №1080

ТЕРМИНДЕР МЕН АНЫҚТАМАЛАР

Электрондық оқу курсы
жалпы, арнайы, кәсіби білім беру мекемелерінде, сонымен қатар оқу бағдарламалары, оның шінде үздіксіз білім беруге бағытталған оқу бағдарламалары аясында өздігінен білім алу үдерісін қолдау үшін қолданылатын электрондық білім беру басылымы немесе ресурсы.
Бейіндік оқыту
оқушыларды кәсіптік білім беру бағдарламаларын игеруге дайындау, олардың болашақ кәсіби іс-әрекеттерін таңдау үшін бағдарлануға жағдай жасау, оқушылардың арнаулы бейімділіктері мен қызығушылықтарын, танымдық қабілеттерін ескеруге бағытталған білім беру үдерісінің құрылымы мен мазмұнын ұйымдастыру түрі, жоғарғы сынып оқушыларының оқуын даралау мен саралап жіктеудің педагогикалық жүйесі.
Корректор
(лат. corrector -- түзеткіш) -- өлшеуіш техникада электр өлшеуіш аспаптың көрсеткісін нөлдік белгіге келтіретін сайман.
Хаттама
операциялардың толық жиынтығы.
Гипотеза
(ὑPIόθεσις -- негізгі, жорамал) -- белгілі бір құбылысты түсіндіру үшін алға тартылатын және тәжірибе түрінде тексеруді және сенімді ғылыми теория болып қалыптасу үшін теориялық негізді талап ететін ғылыми болжам, дәлелденбеген тұжырымдама, жорамал.
Хаос
ашық, ой; пішінсіз, заттардың белгісіз кұбылыстағы күйі; ежелгі гректердің космогониясында бірінші зат немесе алғашқы қалып; Жасаушының қолынан шықкан үйлесімді космос сияқты дүние
Тенденция
көзқарастағы немесе іс-қимылдағы бағыттылық, ұмтылыс
Концепция
тұжырымдама (белгілі құбылыстар жайындағы көзқарас жүйесі)

ҚЫСҚАРТУЛАР

ҚР
Қазақстан Республикасы
АКТ
Ақпараттық-коммуникациялық технологиялар
АБЖ
Автоматты басқару жүйелері
АКТ
Ақпараттық-коммуникациялық технологиялар
ЖЖАЖ
Жобалық жұмыстарды автоматтандыру жүйесі
ЖИК
Жоғары интегралды кескіндер
ЖОО
Жоғары оқу орны
МҚБЖ
Мәліметтер қорын басқару жүйелері
МББЖ
Мәліметтер базасын басқару жүйесі
ОЭ
Оқу элементтері
ОЖБ
Объектілі - жобалаушы бағдарлау болып табылады
ОӘҚ
Оқу-әдістемелік құрал
ПБҚ
Педагогикалық бағдарламалық құралдарды
ЭЕМ
Электронды есептеуіш машиналар
ЭББ
Электрондық білім беру басылымдары
ПБҚ
Педагогикалық бағдарламалық құрал

МАЗМҰНЫ
КІРІСПЕ

1 Бұлттық технологияларды және оларды білім беруде пайдаланудың теориялық негіздері

1.1 Білім берудегі бұлттық технологиялардың түрлері және оларға салыстырмалы талдау

1.2 Білім берудегі бұлттық технологияларды пайдаланудың бар әдіс-тәсілдері

1.3 Web-қосымшаларды құру пәнін оқытуға бұлттық технологияларды пайдаланудың қажеттілігі

2 Болашақ информатика мұғалімдерін бұлттық технологиялардың мүмкіндіктерін пайдаланып Web қосымшаларды құру пәніне оқытудың әдістемесі

2.1 Бұлттық технологияларды пайдаланып Web-қосымшаларды құру пәнін оқытудың құрылымы мен мазмұны

2.2 Web-қосымшаларды құру пәнін бұлттық технологияларды пайдаланып оқыту құралдарын жасау

2.3 Бұлттық технологиялардың қызметтеріне негізделген Web-қосымшаларды құру пәнін оқыту құралдарын пайдалану әдістері

ҚОРЫТЫНДЫ

ПАЙДАЛАНҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ

Кіріспе
Зерттеудің өзектілігі. Заманауи жоғары оқу орындары оқу үдерісін оңтайлы жүргізуді қамтамасыз ету үшін әртүрлі ұйымдастырушылық-техникалық құралдарды пайдаланады. Ол үшін дәстүрлі және инновациялық шешімдерді қолданылады [3]. Оқу үдерісін оңтайлы ұйымдастыру, біріншіден, жоғары оқу орнының негізгі мақсатына қол жеткізуін қамтамасыз етуі үшін, атап айтқанда студенттер өздері таңдаған оқу профилі бойынша сапалы білім алып, еңбек нарығында сұранысқа ие дайындалған мамандар ретінде оқуды аяқтауы керек.
Алайда, осы негізгі мәселені шешу, қазіргі заманғы жоғары оқу орындарындағы қаржыландырудың шектеулі мүмкіндіктерімен байланысты екендігін де ескеру қажет. Қазіргі қоғамды ақпараттық қоғам ретінде қарастыруға болады, себебі қандай жағдай болмасын онда ақпарат маңызды рөл атқарады және материалдық игіліктермен қатар тауарға айналды деуге болады. Өңделген ақпарат көлемі үнемі өсіп отырады, мәліметтерді өңдеу мен жүйелеудің жаңа әдістері күнделікті пайда болуда.
Шындығында, әр түрлі салаларда жұмыс істейтін мамандарға өз лауазымына сәйкес келу және мансап сатысында көтерілу мүмкіндігін сақтау үшін дайындық деңгейін үнемі көтеріп отыру керек. Осыған байланысты жоғары оқу орындарына деген сұраныс дәстүрлі білім беруді ұйымдастыруда ғана емес, мамандардың біліктілігін арттыру және қайта даярлау шеңберінде оқыту бағдарламаларын ұйымдастыруда да артып келеді [4].
Осыған орай ЖОО қашықтан білім беретін заманауи техникалық, ақпараттық-технологиялық жетістіктерді оқу үдерісінде оқытудың барлық түрлеріне енгізуге барынша ұмтылыстар жасалып келеді.
Жоғары оқу орындарының бұлтты технологияларды (бұлтты есептеулерді) қолдануы оқу үдерісінің тиімділігін арттыруға, оны іске асырудың үстеме шығындарын азайтуға мүмкіндік беретін перспективалы бағыт болып табылады. Оқу орындарының жеке деректерді өңдеу орталықтарын құрумен және қызмет көрсетумен байланысты күрделі шығындар айтарлықтай төмендейді, оқу үдерісінде пайдаланылатын қызметтердің икемді ауқымдылығы мен жоғары қолжетімділігі қамтамасыз етіледі, бұл сайып келгенде түпкі пайдаланушылардың: студенттердің, профессор-оқытушылар құрамының, оқу-көмекші персоналдың қажеттіліктерін қанағаттандыру деңгейін арттырады, өйткені білім беру және ғылыми-зерттеу міндеттерін шешуге көбірек уақыт бөлінеді.
Жоғары оқу орындарының бұлтты технологияларды пайдаланудан алатын сөзсіз артықшылықтарын ескере отырып, оқу процесінде бұлтты шешімдерді жоспарлау және пайдалану кезінде ескерілетін негізгі тәуекелдерді атап өткен жөн, атап айтқанда: деректер қауіпсіздігі - бұлтта орналастырылған ақпаратқа рұқсатсыз қол жеткізуді болдырмау үшін арнайы шараларды қамтамасыз ету қажеттілігі; қолжетімділіктің төмендеуі - DoS шабуылдарының мүмкіндігі, бұлтқа қосылу үшін пайдаланылатын желілік кабельдердің физикалық зақымдалуымен байланысты қауіптер және т.б.; бұлтты қызмет провайдеріне (бұлтты провайдерге) байланыстыру - егер оқу орны тек жеке жеке бұлтпен жұмыс істемесе, қоғамдық немесе гибридті бұлтты қолдана отырып, басқа бұлт провайдеріне көшу өте қымбат және уақытты қажет етуі мүмкін, соның ішінде деректердің үлкен көлемін беру мәселесі де бар.
Бұлттық технология (cloud computing) деп - Интернет желісін пайдалана отырып, деректерді сақтау құрылғыларына, қосымшаларға және сервистерге жер-жерде қатынауды қамтамасыз етуге арналған инфрақұрылым түсініледі.
Әдістемелік тұрғыдан алып қарағанда, бұлттық технологиялармен жұмыс істеу және олардың мүмкіндіктері мен қызметтерін білім беру үдерісінде қолдану үшін, оқытудың жаңа әдістері мен әдістемесін жасап шығарудың қажеттігі және енгізуді дер кезінде қолға алу мәселесі туындайды. Сонымен қатар, білім алушылардың оқу іс-әрекетін бұлттық технологиялардың мүмкіндіктері мен қызметтерін пайдалана отырып ұйымдастырудың ең тиімді жағдайларын және түрлерін анықтау қажет болады.

**** (зерттеушілерді келтіру керек)
Зерттеудің мақсаты: педагогикалық университетте болашақ информатика мұғалімдер үшін графикалық мәдениетті қалыптастыруға бағытталған кәсіби пәндерді оқытудың әдістемелік жүйесін жетілдіру.
Зерттеу нысаны: педагогикалық университеттің информатика мамандығы студенттеріне кәсіби пәндерді оқыту үдерісі.
Зерттеу пәні: болашақ информатика пәні мұғалімдерінің графикалық мәдениетін қалыптастыруға кәсіби пәндерді оқытудың әдістемелік-жүйесін дамыту.
Зерттеу болжамы: егер Информатика мамандығы бойынша оқитын педагогикалық университет студенттерінің графикалық дайындығының мазмұндық құрылымында пәнаралық байланыстар анықталса және соның негізінде болашақ мұғалімдер үшін графикалық мәдениетті қалыптастыруға назар аудара отырып, информатиканы оқытудың әдістемелік жүйесін жетілдірілсе, онда болашақ информатика мұғалімдерінің білім беруде графикаларды қолдану бойынша білімі, дағдылары мен қабілеттеріне тұтас, жүйелік сипат беріліп және оқытуға қажетті дайындықты мүмкіндігінше тиімді қамтамасыз етер еді.
Зерттеу мақсаты мен пәніне сәйкес келесі міндеттерді шешу қарастырылған:
1) болашақ информатика мұғалімдерінің оқу үдерісіне қатысты графикалық мәдениет ұғымын талдау және информатика пәні мұғалімінің графикалық мәдениетін қалыптастыру қажеттілігін анықтау;
2) информатика студенттерін графикаға дайындау құрылымындағы пәнаралық байланысты анықтау және оларды жүзеге асырудың пәнаралық сүлбесін құрылымдау;
3) информатика пәнін оқытуда мұғалімдердің графикалық мәдениетін қалыптастырудың негізгі принциптері мен кезеңдерін анықтау, қалыптасқан графикалық мәдениеттің деңгейлерін анықтау критерийлері жүйесін жасау;
4) болашақ информатика мұғалімдері үшін графикалық мәдениетті қалыптастырудың өзіндік моделін жасау және педагогикалық университетте информатиканы оқытудың әдістемелік жүйесін жетілдіру;
5) информатика пәнін оқытудың әдістерін анықтау және информатика мамандығы студенттерінде графикалық мәдениетті дамытуға бағытталған зертханалық сабақтарға арналған тапсырмалар мен тапсырмалар жүйесін құру;
Жасалған болжамды тексеру және қойылған міндеттерді шешу үшін келесі зерттеу әдістері қолданылды: маманның графикалық мәдениеті мәселелеріне қатысты педагогика, информатиканы оқыту әдістемесі бойынша отандық еңбектерге теориялық талдау; болашақ мұғалімдер үшін информатика курсын оқытудың жинақталған және жеке педагогикалық тәжірибесін талдау; компьютерлік графика пәнін оқытудың қолданыстағы оқу және жұмыс бағдарламаларын талдау; компьютерлік графика пәнін оқытудың педагогикалық және әдістемелік құралдарын педагогикалық бақылау; мұғалімнің графикалық мәдениетін қалыптастыру контексінде информатиканы оқыту әдістемесі саласында дайындық жүйесін ұйымдастыру және құрастыруға тәжірибелік-эксперименттік жұмыс; эмпирикалық әдістер (әңгімелесу, сауалнама жүргізу, бақылау).
Зерттеудің теориялық-әдіснамалық негізі: оқу материалын құрылымдау теориясы (Ф.С. Исмагилова [55], В.С. Кагельман [56], О.Л.Абдуллина [57], Н.А. Алексеев [58]); білім беруді ақпараттандыру бойынша іргелі зерттеулер, информатика және білім беруді ақпараттандыру саласындағы педагогикалық жоғары оқу орындарының студенттерін дайындаудың құрылымын, мазмұнын және оқыту әдістемесін анықтау тәсілдері (отандық ғалымдар Е.Ы.Бидайбеков [68], Т.О.Балықбаев [69], Г.Б.Камалова [70], А.Е. Сағымбаева [71], шетелдік ғалымдар А.П. Ершов [72], А. Кузнецов [73], В.С. Леднев [74], С.А. Бешенков [75], Е.А. Ракитина [76], И.А. Мизин [77] және т. б.) болып табылады.
Зерттеудің ғылыми жаңалығы:
1) кәсіби қызметі тұрғысынан болашақ информатика мұғалімінің оқытуда қолданылатын бұлттық технологиялар түрлеріне талдау жасалынғандығы және оларды оқытуда пайдалану қажеттілігінің анықталғандығы;
2) Болашақ информатика мұғалімін Web-қосымшаларды құру пәнін бұлттық технологиялардың мүмкіндіктерін пайдаланып оқытудың мақсаты мен мазмұны анықталғандығы;
4) оқытудың көрнекілігін және тиімділігін арттыратын бұлттық технологиялардың мүмкіндіктерін пайдалана отырып, болашақ информатика мұғалімдерін Web-қосымшаларды құруға оқытуға арналған электрондық оқыту ресурстарының жасалынып, пайдалану әдісінің ұсынылғандығы.
Зерттеудің теориялық маңыздылығы мұғалімнің бұлттық технологиялар бойынша білім, білік, дағдыларының қалыптасатындығы; болашақ мұғалімдер үшін бұлттық технологияларды Информатика мамандығына оқудағы кез-келген пәнді оқытудың әдістемелік жүйесін жетілдіруге болатындығында; оқытудың мақсаттары мен мазмұнын, сондай-ақ информатика пәні мұғалімдерінің оқыту әдістемесіне өзгерістер енгізуге болатындығында.
Зерттеудің практикалық маңыздылығы болашақ информатика мұғаліміне информатика пәнін оқытудың әдістемелік жүйесін және оқу материалын көрнекі түрде ұсыну құралдарын жасауға бағытталған пәндердің бағдарламалары мен оқу-әдістемелік кешендерін әзірлеу (WEB қосымшаларды құру курсы бойынша зертханалық сабақтарға арналған тапсырмалар жүйесін құру).
Зерттеу барысында алынған нәтижелердің айқындылығы қойылған мәселеге сәйкес келуі, зерттеу объектісі мен пәнін теориялық және практикалық деңгейде толықтыру, дидактикалық әдістер кешенін бұлттық технологиялар негізінде қолдану және оқытудың әдістемелік жүйесі туралы тұрғысынан қорытындыланған.
Зерттеу жұмыстары 2019-2020, 2020-2021 оқу жылдары аралығында Абай атындағы Қазақ ұлттық педагогикалық университеті Математика, физика және информатика институтының базасында жүргізілді.
Қорғауға ұсынылатын қағидаттар:
- болашақ информатика пәні мұғалімі үшін бұлттық технолоияларды әдіснамалық сауатты пайдалану мүмкіндігі оқытудың тиімділігін арттыруға көмектеседі, тек оқудың көрнекілігін арттырып қана қоймай, оқушылардың танымдық белсенділігін арттырады;
- педагогикалық университетте информатика пәнін оқыту жүйесі болашақ мұғалімнің интернетте программалау бойыша бұлттық технологиялардың мүмкіндіктерін дидактикалық тұрғыдан қолдана білу әлеуеті қалыптасады;
- педагогикалық жоғары оқу орындарының студенттерін информатика саласындағы оқытудың мақсаттары мен мазмұнын бұлттық технологиялардың мүмкіндіктерін ескере отырып кеңейту керек;
- ұсынылған әзірлемелер, информатиканы оқытудың әдістемелік жүйесін жетілдіре отырып, болашақ мұғалімдерге, яғни 5В011100-Информатика мамандығының студенттерінде бұлттық технологиялардың мүмкіндіктерін өздерінің кәсіби қызметінде тиімді пайдалана білу біліктіліктерін қалыптастыруға мүмкіндік береді.
Диссертациялық зерттеу нәтижелерін апробациялау және енгізу Абай атындағы Қазақ ұлттық педагогикалық университетінің Информатика және білімді ақпараттандыру кафедрасында ғылыми семинарда баяндау және талқылау түрінде өткізілді.
Диссертацияның құрылымы мен көлемі қойылған зерттеу міндеттерін шешудің дәйектілігіне байланысты. Диссертация кіріспеден, екі тараудан, қорытындыдан, пайдаланылған әдебиеттер тізімінен және қосымшадан тұрады.
Диссертация тақырыбы бойынша екі мақала жарияланды:

1 БҰЛТТЫҚ ТЕХНОЛОГИЯЛАРДЫ ЖӘНЕ ОЛАРДЫ БІЛІМ БЕРУДЕ ПАЙДАЛАНУДЫҢ ТЕОРИЯЛЫҚ НЕГІЗДЕРІ

1.1 Білім берудегі бұлттық технологиялардың түрлері және оларға салыстырмалы талдау

ХХІ ғасыр - бұл жоғары технологиялар мен бұқаралық коммуникация ғасыры. Қазір біздің өмірімізді электронды құрылғыларсыз елестету қиын. Компьютер, ноутбук, планшет немесе тіпті ұялы телефон. Бұл құрылғылар көптеген адамдардың өмірін өзгертті.
Бүгінде бұлтты технологиялар барлық дамыған елдерде белсенді қолданылады. Олар бизнес, менеджмент, білім беру және ғылыми зерттеулер үшін жаңашыл, үнемді мүмкіндіктер ұсынады.
Қазіргі уақытта ақпараттың, білімнің өте тез өсуі өз алдына мақсат болып қалмайды, олар жеке тұлғаны, оның кәсіби қызметін сәтті жүзеге асырудың шарты болып табылады.
Осылайша, бұлтты технологияларды зерттеу қазіргі кезде ерекше маңызды болып табылады:
- бір адамның бірнеше компьютерлері бар: жұмыста, үйде, ноутбукта, планшетте, олардың арасында үнемі файлдарды тасымалдауға, құжаттарды ашуға және өңдеуге, бағдарламалық жасақтаманың үйлесімділігі туралы ойлануға тура келеді;
- компьютердің қатты дискісінің немесе флэш-карталарының шектеулі көлемі;
- бағдарламалық жасақтама лицензиясының болуы қажеттілігі.
Бұлтты технологиялар - бұл компьютерлік ресурстар Интернет-пайдаланушыға онлайн-қызмет ретінде ұсынылатын деректерді өңдеу технологиялары. Бұлт сөзі бұл жерде барлық техникалық мәліметтерді жасыратын күрделі инфрақұрылымның метафорасы ретінде қолданылады.
Қазіргі уақытта бұлттардың келесі санаттары бар:
1. жеке (жеке);
2. қоғамдық (жалпы);
3. гибридтік клан;
4. жеке бұлт;
Жеке бұлт - бұл бірнеше тұтынушыларды қамтитын бір ұйым пайдаланатын инфрақұрылым. Жеке бұлтты ұйымның өзі немесе үшінші тарап иеленуі, басқаруы және басқаруы мүмкін (немесе олардың кейбіреулері) және ол физикалық түрде иесінің юрисдикциясы шеңберінде де, одан тыс жерлерде де болуы мүмкін.
Қоғамдық бұлт (ағылш. Publiccloud) - жалпыға ортақ пайдалану үшін арналған және коммерциялық, академиялық және мемлекеттік ұйымдардың меншігінде болуы, пайдаланылуы және басқарылуы мүмкін (немесе олардың кез-келген комбинациясы). Қоғамдық бұлт физикалық түрде иесі - қызмет көрсетушінің құзырында бар көпшілік пайдаланатын инфрақұрылым.
Гибридті бұлт (ағыл. Hybridcloud) - бұл бірегей нысандар болып қалатын, бірақ деректерді беру мен қосымшалар үшін стандартталған немесе жеке технологиялармен өзара байланысты екі немесе одан да көп әртүрлі бұлтты инфрақұрылымдардың (жеке, қоғамдық немесе қоғамдық) жиынтығы. ортақ мақсаттары бар ұйымдардың тұтынушыларының белгілі бір қауымдастығына пайдалануға арналған және бірлесіп басқарылуы, басқарылуы және басқарылуы мүмкін; физикалық тұрғыдан иесінің юрисдикциясы шеңберінде де, одан тыс жерлерде де бар.
Қауымдастық бұлты дегеніміз - белгілі бір қауымдастықтың (кланның) ортақ міндеттері бар ұйымдардың тұтынушыларының пайдалануына арналған инфрақұрылым түрі. Жалпы бұлтты бір немесе бірнеше қоғамдық ұйымдар немесе үшінші тарап бірлесіп иеленуі, басқаруы және басқарылуы мүмкін (немесе олардың кейбіреулері) және ол физикалық түрде иесінің юрисдикциясы шеңберінде де, одан тыс жерлерде де болуы мүмкін.
Осылайша, бұлт технологиялары - бұл компьютерлік ресурстар Интернет-қолданушыға Интернет-қызмет ретінде ұсынылатын мәліметтерді өңдеу технологиялары.
Көптеген шетелдік оқу орындары бұлтты технологияларды қолдануға көшті. АҚШ-та бұлтты технологияларды белсенді қолдану университеттерде байқалады. Мысалы, Хофстра университеті Google Apps ұсынатын бұлтты қызметтерді пайдаланады. Еуропалық университеттер де қалыспайды, өйткені Литвада Каунас технологиялық университеті соңғы бес жылда Microsoft Live @ edu ұсынатын бұлтты қызметтерді қолданады. Бүгінде бұлтты технологиялар ТМД елдерінің білім беру саласына енді ғана ене бастады, бірақ қазірдің өзінде бұл технологияларды белсенді қолданатын мекемелер бар. Мысалы, Мәскеу қаржы және заң университеті Office 365 технологиясын қолдануға көшті. Microsoft Office 365 сәйкес, PRUE да іске асырылды. Плеханов және РУДН университеті қатысты. Украинада Сумы штаты мен Донецк ұлттық университеттері украин университеттерінің арасында бірінші болып оқытушылар мен студенттердің ынтымақтастығын ұйымдастыруға, сондай-ақ қашықтықтан білім беру мүмкіндіктерін кеңейтуге арналған бұлтқа негізделген Microsoft Office 365 кеңсе жиынтығын енгізді.
Бұлтты технологияларды пайдаланудың артықшылықтары:
олардың орналасуына қарамастан құрдастарымен өзара әрекеттесу және бірлескен жұмыс;
нақты пәндік бағыттарда веб-зертханаларды құру (жаңа ресурстарды қосу тетіктері, модельдеу құралдарына, ақпараттық ресурстарға интерактивті қол жетімділік; пайдаланушыларды қолдау және т.б.);
бақылаудың әр түрлі формаларын ұйымдастыру;
қолданылған оқытуды басқару жүйесінің (LMS) бұлтына көшу;
зерттеушілерге қол жетімділікті ұйымдастырудың, қолданбалы модельдерді әзірлеудің және таратудың жаңа мүмкіндіктері.

1 сурет. Бұлт моделі
Бұлтты сервистер немесе бұлтты сақтау орындары дегенді қандай да бір ұйымның жеке кеңістікті пайдаланушыға өзінің әр түрлі файлдарын сақтау үшін ұсынылатын қызмет түрі деп түсіну керек. Ол орналасу орны білім беру жүйесінің SMART-сервистары болатын құжаттар, медиафайлдар, фотосуреттер мұрағатымен қатар, тіпті пайдаланушыға қажетті кез келген файл болуы да мүмкін. Көптеген пайдаланушылар үлкен көлемдегі ақпаратты сақтау үшін тегін сервисті жиі пайдаланады.
Мәліметтерді бұлтты сақтау орындары (ағылш. cloud storage) - негізінен үшінші тараппен клиентке пайдалану үшін ұсынылатын, мәліметтер бөлінген көптеген серверлер желісінде сақталатын онлайн-сақтау орындарының моделі. Өзіне берілген серверлерде мәліметтерді сақтау моделіне қарағанда аталған мақсаттар үшін арнайы немесе жалға алынған серверлердің көлемі немесе қандай да бір ішкі құрылымы клиентке жалпы алғанда көрінбейді. Мәліметтер клиенттің көзқарасымен қарағанда үлкен бір виртуалдық сервер ретінде ғана көрінетін бұлтта сақталады және өңделеді. Мұндай сервистер география тұрғысынан алғанда бір-бірінен алшақ орналасуы, тіпті әр түрлі континенттерде де болуы мүмкін.
АҚШ-та жүргізілген әлеуметтік сауалнама оған қатысқандардың 54%-ы бұлтты технологияларды ешқашан пайдаланбағандарына сенімді екендігін көрсетті. Шындығына келгенде жағдай мүлдем өзгеше - интернетті пайдаланушылардың 95%-ы өздері тіпті күдіктенбестен бұлтты технологияларды пайдаланады. Олар оны онлайн-видео, вебинарлар көргенде, онлайн-ойындар ойнағанда, iTunes арқылы әуен жүктегенде, Gmail-да пошта қарағанда немесе Fcebook-қа кіргенде қолданады [3].
Біз жұмыс жасау кезінде неғұрлым мықты әрі ресурс сыйымды бағдарламаларды пайдаланамыз, ол үшін әрине, мықты темір қажет. Біз мәліметтердің үлкен көлемімен жұмыс жасауға мәжбүр боламыз, және осы мәліметтерді бір жерде сақтау керек болады. Бірақ, ойланып қарасақ бұндай супер мықты бағдарламаны жиі пайдалана бермейміз, ол үшін мықты компьютер керек, мәліметтер терабайтын да күнделікті қолдана бермейміз.
Шамамен осындай логиканы 2006 жылы компьютерлік технологиялардың жаңа моделін ұсынған Google-дың бұрынғы басшысы Эрик Шмидт басшылыққа алған болатын. Ол алғаш рет бұлт, бұлтты технологиялар терминін қолданысқа енгізді және осы кезден бастап ол ұсынған модель қарқынды түрде дами түсті.
Заманауи орталықтарда басты назар мәліметтерді өңдеу күрделі есептеу күштері мен диск кеңістігінің үлкен көлеміне шоғырланған. Бүгінгі таңда бағдарламалық қамтамасыз ету мен байланыс каналдары әр түрлі континенттерде орналасқан серверлерге біртұтас жұмыс жасауға мүмкіндік береді. Бар болғаны қолайлы қол жетімділік жүйесін жасау керек, сонда бұл күштің барлық ауқымын оған мұқтаж болғандардың барлығына ұсынуға мүмкін болады. Виртуалдандыру құралдары есептеу күшін кез-келген үйлесімде жекелеген пайдаланушыларға бөлуге мүмкіндік береді. Енді пайдаланушы web-сервис арқылы алыстағы есептеу ресурстарына қол жеткізе алады.
Корпоративтік секторда бұлтты технологиялардың бірнеше бағыттары жұмыс жасауда және қарқынды түрде даму үстінде [4].
Бірінші, ең төменгі деңгей - бұл қызмет түрі ретінде бағдарламалық қамтамасыз ету құқығын ұсыну (SaaS). Тұтынушыға өзі жұмыс жасай алатын қымбат софт және қуатты жұмыс станциясын сатып алудың қажеті жоқ. Мамандардың үлкен штаты да қажет болмай қалады. Тұтынушы осы бағдарламалық қамтамасыз етуді пайдалану құқығын жалға алады да, өзі пайдаланған уақыттың ғана ақысын төлейді. Сонымен қатар ол планшет болсын, смартфон болсын интернетке қосылған кез-келген құралда жұмыс жасай алады. Өйткені барлық есептеулер провайдердің бұлтты жағында жасалады да пайдаланушы құрылғысына тек нәтиже ғана беріледі.
Келесі деңгей - бұл қызмет түрі ретінде платформаны ұсыну. Бұл жағдайда тұтынушы өзінің жобаларын әзірлейтін және өрістететін операциялық жүйені, мәліметтер базасын басқару жүйесін немесе әзірлеу және дұрыстау құралдарын иелігіне алады.
Және ең соңында тұтынушыға жоғары деңгейде ірі корпоративтік компьютер желісінің барлық инфрақұрылымы бұлтты нұсқада ұсынылады.
Бұлтты технологиялар қарапайым пайдаланушыларға функционалдық бойынша шамамен бірдей қызмет ұсынады: шағын бағдарламаны жүктеу және орнату, бұлтты сақтау орнына орналастырғыңыз келетін файлдарды сақтау үшін папка жасау. Ол үшін пайдаланушыға жергілікті компьютерде немесе Бұлтта орналасқан файлдар мен папкалардың синхрондау параметрлерін реттеу керек болады. Бұлтта сақталатындардың барлығы web-интерфейс арқылы кез келген құрылғыдан қол жетімді болады. Оған электронды пошта арқылы сәйкес сілтеме жіберу арқылы кез келген адам папкаға немесе файлға еркін түрде қол жеткізе алады.
Ең танымал бірнеше сақтау орындарын қарастыруды ұсынамын. Mail бұлты Mail пошта қызметімен және Мой мир әлеуметтік желісімен бір тізбекте жұмыс жасайды. Mail бұлтында 25 ГБ тегін ұсынылады. Mail бұлты ең алдымен бізге тек дисктік кеңістік қана емес, сонымен қатар кеңсе құжаттарын браузер терезесінде қарастыруға және редакциялауға мүмкіндік беретін Docs кеңсе қосымшаларының пакетін ұсынатындығымен қызықты.
Google Drive Gmail пошта қызметімен және Google+ әлеуметтік желісімен бір тізбекте жұмыс жасайды. Google Drive, Gmail және Google+ барлығы 15ГБ тегін ұсынады. Google Drive бізге ең алдымен бізге тек дисктік кеңістік қана емес, сонымен қатар кеңсе құжаттарын браузер терезесінде қарастыруға және редакциялауға мүмкіндік беретін Docs кеңсе қосымшаларының пакетін ұсынатындығымен қызықты.
Dropbox - бұл дербес файлдарды бұлтты сақтау орындары. 2 ГБ диск кеңістігін тегін ұсынады. Осы жүйеге қосылатын сіздің құрылғыңыз интернет желісіне қосылғанда автоматты түрде бұлтты сервермен синхронданатын арнайы папка жасалады. Бұл жүйенің ерекшелігі соңғы 30 күн ішіндегі барлық өзгерістердің тарихы сақталатындығында, ол файлды бастапқы жағдайына келтіруге немесе өшірілген файлды қайта қалпына келтіруге мүмкіндік береді.
Яндекс диск 10 ГБ диск кеңістігін тегін ұсынады, ал одан кейінгі келесі 10 ГБ ақылы түрде болады. Яндекс диск Яндекс пошта қызметімен ықпалдасады, бұл осы аккаунттан ауыр жұмсалымдағы хаттарды жіберуге мүмкіндік береді - олар Бұлтта сақталатын болады. Оның фотосуреттер автоматты түрде жүктелетін опциясы бар (2-сурет).

2-сурет. Бұлтты ресурстардың түрі

Сонымен, бұлт технологияларын оқу процесінде қолданудың негізгі дидактикалық артықшылығы студенттер мен оқытушылардың бірлескен жұмысын ұйымдастыру болып табылады.
Бұлтты технологиялардың кейбір кемшіліктерін атап өтуге болады, олар негізінен техникалық және технологиялық сипатта болады және олардың дидактикалық мүмкіндіктері мен артықшылықтарына әсер етпейді. Бұл кемшіліктерге меншіктің функционалдығының жергілікті аналогтармен салыстырғанда шектеулері, бұлтты қызметтердің отандық провайдерлерінің болмауы (Amazon, Goggle, Saleforce және т.б.), отандық және халықаралық стандарттардың болмауы, сондай-ақ бұлтты технологияларды қолдану үшін заңнамалық базаның болмауы жатады.
Алайда, бүгінде бұлт технологияларын оқу үдерісінде қолданудың әдістемелік және технологиялық аспектілері жеткілікті түрде дамымаған. Білім беру процесінде, оның ішінде информатиканы оқыту процесінде бұлтты технологияларды қолдану кешеуілдейді және әлі де кең қолданыста болған жоқ. Бірқатар айқын артықшылықтарға қарамастан, олардың таралуына бірқатар объективті факторлар кедергі келтіреді. Дәстүр бойынша, отандық білім беру мекемелерінің көпшілігі виртуалды объектілерді лизингке алуға күдіктенеді, жергілікті жерлерде сақталатын нақты, жақсырақ өз жабдықтарымен, бағдарламалық жасақтамасымен және деректерімен жұмыс істеуге басымдық береді.
Жоғары және орта мектептерде бұлт технологияларын оқу үдерісіне енгізу мыналарды қамтамасыз етеді:
оқу кеңістігін тиімді пайдалану (дәстүрлі компьютерлік сыныптар үшін бөлек және арнайы жабдықталған бөлмелер бөлудің қажеті жоқ);
компьютерлік сыныптарды құруға және ұстауға кететін шығындарды күрт төмендету;
заманауи білімді алудың сапалы жаңа деңгейі - студенттер кез-келген уақытта және Интернет бар кез-келген жерде оқу процесінде болуға мүмкіндік алады;
интерактивті оқыту үдерісі тиімдірек;
оқу үдерісі барысында білім беру қызметін тез құру, бейімдеу және қайталау мүмкіндігі;
студенттерге ұсынылатын білім беру қызметтерін бағалау және түсініктеме беру арқылы мұғаліммен кері байланыс жасау мүмкіндігі;
оқыту процесінде қолданылатын бағдарламалық жасақтаманың лицензиялық тазалығына кепілдік;
ашық бастапқы бағдарламалық қамтамасыздандыру негізінде функционалды баламалы білім беру қызметтерін құру арқылы лицензияланған бағдарламалық қамтамасыз ету құнын төмендету;
орталықтандырылған пайдалану есебінен қажетті лицензиялардың санын азайту;
білім беру процесінде қолданылатын бағдарламалық және ақпараттық ресурстарды орталықтандырылған басқару.
Microsoft Live @ edu және Google Apps Education Edition қазіргі уақытта білім беруде қолданылатын бұлтқа негізделген қызметтердің ең кең таралған жүйелері болып табылады. Олар бұлтқа негізделген веб-қосымшалар, студенттер мен мұғалімдерге коммуникация мен ынтымақтастықты жақсартуға арналған құралдар ұсынады [2].
Бұлтты қызметтерді пайдаланудың тағы бір нұсқасы - бұл оқытуды басқару жүйесін бұлтқа көшіру. Мұндай жүйелерді қолдауды сыртқы провайдерлерге беру қымбат жабдықтар мен бағдарламалық жасақтаманы сатып алуға және сақтауға мүмкіндігі жоқ оқу орындары үшін мағыналы.
Егер Microsoft корпорациясының білім беру мекемелеріне арналған бұлтты технологияларын қарастыратын болсақ, онда бұл бағдарламалық жасақтама + қызметтер схемасы бойынша жазылым негізінде таратылатын веб-қызметтер жиынтығын біріктіретін Microsoft Office 365. Жинақ Microsoft Office платформасы, электрондық пошта, байланыс пен құжат айналымы функционалдығы негізінде әр түрлі бағдарламалар мен қызметтерге қол жетімділікті қамтамасыз етеді. Microsoft Office 365 Education бұлтты қызметтердің толық қуатын ұсынады, студенттер мен қызметкерлердің өнімділігін арттырады, уақыт пен ақшаны үнемдейді. Бейнеконференциялар, SharePoint Online, Office Web Apps және Exchange Online бар Lync Online бұлтқа негізделген нұсқаларын қоса алғанда, Microsoft Office 365 негізгі функциясы ақысыз түрде ұсынылады. Office 365 білімі Office жұмыс үстеліндегі қосымшалардың күшін Microsoft корпорациясының байланыс және ынтымақтастық қызметтерінің келесі буынының онлайн нұсқаларымен біріктіреді. Office 365 пайдалану және басқару қауіпсіздігі мен сенімділігі өте қарапайым.
Бұлт технологияларын білім беруде қолданудың мысалы ретінде мыналарды атауға болады:
- электронды күнделіктер, журналдар
- студенттер мен оқытушыларға арналған жеке кабинеттер
- интерактивті қабылдау бөлмесі
- студенттер ақпарат алмаса алатын тақырыптық форумдар
- студенттер болмаған кезде де белгілі бір білім беру мәселелерін шеше алатын ақпараттық іздеу мұғалім немесе оның басшылығымен - бұлтты деректерді сақтау.
Интернеттегі қызметтер мұғалімге сабақтарды қызықты әрі әртараптандыруға, мұғалім мен оқушылардың бірлескен іс-әрекетін ұйымдастыруға, бақылау мен өзін-өзі басқаруға мүмкіндік береді. Интернеттегі қызметтерді пайдалану студенттердің пәндік нәтижелерді ғана емес, сонымен қатар жалпыға бірдей білім беру іс-әрекеттерін қалыптастыруға бағытталған білім беру процесін ұйымдастыруға мүмкіндік береді.
Қазіргі уақытта бұлтты қызметтер:
электрондық күнделіктер;
журналдар;
оқытушылардың жеке кабинеттері;
студенттердің жеке шоттары;
интерактивті қабылдау;
студенттермен және әріптестерімен ақпарат алмасу үшін мұғалімдер ұйымдастырған тақырыптық форумдар;
мұғалімдер болмаған кезде де, оның басшылығымен де студенттер берілген оқу міндеттерін шеше алатын ақпаратты іздеу.
Бұлттың есептеу қуаты теориялық тұрғыдан шексіз, байланыс терминалының өзі - аралық ақпаратты сақтауға және есептеу ресурстарының ғаламдық жүйесін басқаруға қабілетті қуатты есептеуіш құрылғы.
Интернетте әртүрлі бұлттар бар. Олардың әрқайсысының құжаттар мен сызбалардың өзіндік жады сыйымдылығы бар. Белгілі бұлт технологияларының сипаттамалары салыстырмалы 1- кестеде келтірілген. Кестедегі деректерді талдағаннан кейін қызметтердің рейтингін көруге болады: Cloud@mail.ru, Mega, Bitcasa, Google Drive және Copy.com, Yandex.Disk және 4shared. Бұлтты ресурстар оларға қажетті құжаттарды орналастыру үшін жеткілікті кеңістікті қамтамасыз етеді, қолдануға ыңғайлы және қарапайым. Бұлтқа жүктелген барлық деректерді антивирустық бағдарлама тексереді.
1- кесте. Негізгі бұлт қорларын салыстырмалы талдау
Нөмір
Атауы
Бастапқы көлем (Гб)
Сілтеме
1
Dropbox
2
https:www.dropbox.com
]2
Google Drive
15
https:www.google.comintlrudriv e
3
Mega
50
http:www.instra.comenhostingme ga-cloud-storage
4
Яндекс.Диск
10
https:disk.yandex.ru
5
Сopy.com
15
https:www.copy.comcompanies
6
Облако@mail.ru
100
https:cloud.mail.ru
7
Bitcasa
20
https:www.bitcasa.com
9
4shared
10
http:www.4shared.com
10
SugarSync
0
https:www.sugarsync.com
11
Wuala
5
https:www.wuala.com
12
Box.net
5
https:www.box.comen_GBhome
13
iCloud
5
https:www.icloud.com

Осылайша, бұлтты технологиялар әр түрлі тапсырмаларды орындай алады: мәтіндік, графикалық, кестелік құжаттарды құру және редакциялау; деректерді сақтау; құжаттар бойынша бірлескен жұмыс; презентациялар құру; әртүрлі құрылғылардан алынған мәліметтерге қол жеткізуді қамтамасыз ету; ақпаратты өңдеу, компьютердің де, планшеттің де, смартфонның да қолдауы.
ЮНЕСКО-ның Ақпараттық технологиялар институтының зерттеушілері заманауи білім беру мекемелерінде әртүрлі компьютерлік жабдықтар мен бағдарламалық қамтамасыздандыруды алу және қолдау үнемі қаржылық қаражат пен білікті мамандарды тартуды қажет ететіндігін атап өтті.
Бұлтты есептеу және есептеу платформасын виртуалдандыру қазіргі уақытта шығындарды азайту технологиялары ретінде қолданылады. Бұлтты технологиялар сыныпта оқытуға және қашықтықтан оқытуға ыңғайлы. Біздің университетте бұлтты технология сабақта және қашықтықтан оқытуда қолданылады.
Мысалы, қысқы карантин кезінде мұғалімдер бұлтта тұрған үй тапсырмасын университетіміздің сайтына орналастырды. Ал курс студенттері тезистерін электронды пошта арқылы оқытушыға тексеру үшін жібереді. Сол сияқты, мен ғылыми жұмысымды мұғалімге тексеруге жібердім.
Студенттердің бірлескен жобалық жұмыстары үшін бұлтты технологияларды қолдану ыңғайлы. Іс-шаралар схемасы келесідей: студенттер жоба тақырыптарын алады және топтарға бөлінеді. Топқа міндеттер жүктелген. Содан кейін топ жетекшісі құжатты жасайды және оны топтың қалған мүшелерімен бөліседі (сілтеме немесе электрондық пошта арқылы). Студенттер үйде немесе колледжде жоба бойынша жұмыс істейді, құжаттарды мазмұнмен толтырады. Жұмыс аяқталғаннан кейін мұғалімге рұқсат беріледі. Мұғалім студенттер жобаны қорғауға дейін оның мазмұнын түзете алатындай етіп құжаттың кез-келген бөлігіне түсініктеме бере алады. Жобаны құруға қатысуды бағалау кезінде мұғалімнің өзгерістер тарихын қадағалай алуы маңызды. Осы хронологиядан сіз белгілі бір дәрежеде топтың әр мүшесі қандай үлес қосқанын анықтай аласыз.
Бірақ бір құжатпен бір уақытта әртүрлі компьютерлерде жұмыс істей алмауыңызға байланысты мәселе жеткіліксіз. Бір құжаттың көптеген көшірмелері пайда болады, содан кейін оларды жинақтау қажет. Бұлтта ынтымақтастық жасау үшін сіз бұлтты сақтау қоймасында құжат жасауыңыз керек немесе оны орналастырып, сілтемесі бар адамдармен бөлісуіңіз керек.

1.2 Білім берудегі бұлттық технологияларды пайдаланудың бар әдістері

Өмір бойы білім алу жетекші принципін жүзеге асыру, ашық білім беру принципін енгізу және қашықтытан оқыту жүйесін оңтайландыру үшін біртұтас желілік білім банкін құру қажет.
Қазіргі желілік білім базасының типтік кемшіліктері:
бейіндік пайдаланушы үшін шектеулі қол жетімділігі;
ақпараттық-білімділік шынайылық және кәсіби ортада пайдалану тиімсіздігі;
ресурстық мәліметтерді көшіруден болатын ақпараттардың үлкен көлемі [5].
Бірыңғай білім беру ортасын құру ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.