БОЛАШАҚ ИНФОРМАТИКА МҰҒАЛІМДЕРІН БҰЛТТЫ ТЕХНОЛОГИЯЛАРДЫҢ МҮМКІНДІКТЕРІН ПАЙДАЛАНЫП WEB ҚОСЫМШАЛАРДЫ ҚҰРУ ПӘНІНЕ ОҚЫТУДЫҢ ӘДІСТЕМЕСІ

Абай атындағы Қазақ ұлттық педагогикалық университеті

Математика, физика және информатика институты

ӘОЖ 373. 5. 016. 02:004. 92 (574)

ҚОҚЫШ ЛИЗА

БОЛАШАҚ ИНФОРМАТИКА МҰҒАЛІМДЕРІН БҰЛТТЫ ТЕХНОЛОГИЯЛАРДЫҢ МҮМКІНДІКТЕРІН ПАЙДАЛАНЫП «WEB ҚОСЫМШАЛАРДЫ ҚҰРУ» ПӘНІНЕ ОҚЫТУДЫҢ ӘДІСТЕМЕСІ

Ғылыми жетекшісі п. ғ. к., қаум. профессор м. а.,

аға оқытушы Бостанов Б. Ғ.

Қорғауға жіберілді

Кафедра ғылыми семинарының № ___ хаттамасы «___»2021 ж.

Кафедра меңгерушісі профессор Ошанова Н. Т.

Ғылыми семинардың төрағасы профессор Ошанова Н. Т.

Алматы, 2021

НОРМАТИВТІК СІЛТЕМЕЛЕР

Бұл диссертацияда келесі нормативтік стандарттардың сілтемелері қолданылған:

ТЕРМИНДЕР МЕН АНЫҚТАМАЛАР

ҚЫСҚАРТУЛАР

МАЗМҰНЫ

Кіріспе

Зерттеудің өзектілігі. Заманауи жоғары оқу орындары оқу үдерісін оңтайлы жүргізуді қамтамасыз ету үшін әртүрлі ұйымдастырушылық-техникалық құралдарды пайдаланады. Ол үшін дәстүрлі және инновациялық шешімдерді қолданылады [3] . Оқу үдерісін оңтайлы ұйымдастыру, біріншіден, жоғары оқу орнының негізгі мақсатына қол жеткізуін қамтамасыз етуі үшін, атап айтқанда студенттер өздері таңдаған оқу профилі бойынша сапалы білім алып, еңбек нарығында сұранысқа ие дайындалған мамандар ретінде оқуды аяқтауы керек.

Алайда, осы негізгі мәселені шешу, қазіргі заманғы жоғары оқу орындарындағы қаржыландырудың шектеулі мүмкіндіктерімен байланысты екендігін де ескеру қажет. Қазіргі қоғамды ақпараттық қоғам ретінде қарастыруға болады, себебі қандай жағдай болмасын онда ақпарат маңызды рөл атқарады және материалдық игіліктермен қатар тауарға айналды деуге болады. Өңделген ақпарат көлемі үнемі өсіп отырады, мәліметтерді өңдеу мен жүйелеудің жаңа әдістері күнделікті пайда болуда.

Шындығында, әр түрлі салаларда жұмыс істейтін мамандарға өз лауазымына сәйкес келу және мансап сатысында көтерілу мүмкіндігін сақтау үшін дайындық деңгейін үнемі көтеріп отыру керек. Осыған байланысты жоғары оқу орындарына деген сұраныс дәстүрлі білім беруді ұйымдастыруда ғана емес, мамандардың біліктілігін арттыру және қайта даярлау шеңберінде оқыту бағдарламаларын ұйымдастыруда да артып келеді [4] .

Осыған орай ЖОО қашықтан білім беретін заманауи техникалық, ақпараттық-технологиялық жетістіктерді оқу үдерісінде оқытудың барлық түрлеріне енгізуге барынша ұмтылыстар жасалып келеді.

Жоғары оқу орындарының бұлтты технологияларды (бұлтты есептеулерді) қолдануы оқу үдерісінің тиімділігін арттыруға, оны іске асырудың үстеме шығындарын азайтуға мүмкіндік беретін перспективалы бағыт болып табылады. Оқу орындарының жеке деректерді өңдеу орталықтарын құрумен және қызмет көрсетумен байланысты күрделі шығындар айтарлықтай төмендейді, оқу үдерісінде пайдаланылатын қызметтердің икемді ауқымдылығы мен жоғары қолжетімділігі қамтамасыз етіледі, бұл сайып келгенде түпкі пайдаланушылардың: студенттердің, профессор-оқытушылар құрамының, оқу-көмекші персоналдың қажеттіліктерін қанағаттандыру деңгейін арттырады, өйткені білім беру және ғылыми-зерттеу міндеттерін шешуге көбірек уақыт бөлінеді.

Жоғары оқу орындарының бұлтты технологияларды пайдаланудан алатын сөзсіз артықшылықтарын ескере отырып, оқу процесінде бұлтты шешімдерді жоспарлау және пайдалану кезінде ескерілетін негізгі тәуекелдерді атап өткен жөн, атап айтқанда: деректер қауіпсіздігі - бұлтта орналастырылған ақпаратқа рұқсатсыз қол жеткізуді болдырмау үшін арнайы шараларды қамтамасыз ету қажеттілігі; қолжетімділіктің төмендеуі - DoS шабуылдарының мүмкіндігі, бұлтқа қосылу үшін пайдаланылатын желілік кабельдердің физикалық зақымдалуымен байланысты қауіптер және т. б. ; бұлтты қызмет провайдеріне (бұлтты провайдерге) байланыстыру - егер оқу орны тек жеке жеке бұлтпен жұмыс істемесе, қоғамдық немесе гибридті бұлтты қолдана отырып, басқа бұлт провайдеріне көшу өте қымбат және уақытты қажет етуі мүмкін, соның ішінде деректердің үлкен көлемін беру мәселесі де бар.

Бұлттық технология (cloud computing) деп - Интернет желісін пайдалана отырып, деректерді сақтау құрылғыларына, қосымшаларға және сервистерге жер-жерде қатынауды қамтамасыз етуге арналған инфрақұрылым түсініледі.

Әдістемелік тұрғыдан алып қарағанда, бұлттық технологиялармен жұмыс істеу және олардың мүмкіндіктері мен қызметтерін білім беру үдерісінде қолдану үшін, оқытудың жаңа әдістері мен әдістемесін жасап шығарудың қажеттігі және енгізуді дер кезінде қолға алу мәселесі туындайды. Сонымен қатар, білім алушылардың оқу іс-әрекетін бұлттық технологиялардың мүмкіндіктері мен қызметтерін пайдалана отырып ұйымдастырудың ең тиімді жағдайларын және түрлерін анықтау қажет болады.

(зерттеушілерді келтіру керек)

Зерттеудің мақсаты: педагогикалық университетте болашақ информатика мұғалімдер үшін графикалық мәдениетті қалыптастыруға бағытталған кәсіби пәндерді оқытудың әдістемелік жүйесін жетілдіру.

Зерттеу нысаны: педагогикалық университеттің информатика мамандығы студенттеріне кәсіби пәндерді оқыту үдерісі.

Зерттеу пәні: болашақ информатика пәні мұғалімдерінің графикалық мәдениетін қалыптастыруға кәсіби пәндерді оқытудың әдістемелік-жүйесін дамыту.

Зерттеу болжамы: егер «Информатика» мамандығы бойынша оқитын педагогикалық университет студенттерінің графикалық дайындығының мазмұндық құрылымында пәнаралық байланыстар анықталса және соның негізінде болашақ мұғалімдер үшін графикалық мәдениетті қалыптастыруға назар аудара отырып, информатиканы оқытудың әдістемелік жүйесін жетілдірілсе, онда болашақ информатика мұғалімдерінің білім беруде графикаларды қолдану бойынша білімі, дағдылары мен қабілеттеріне тұтас, жүйелік сипат беріліп және оқытуға қажетті дайындықты мүмкіндігінше тиімді қамтамасыз етер еді.

Зерттеу мақсаты мен пәніне сәйкес келесі міндеттерді шешу қарастырылған:

1) болашақ информатика мұғалімдерінің оқу үдерісіне қатысты «графикалық мәдениет» ұғымын талдау және информатика пәні мұғалімінің графикалық мәдениетін қалыптастыру қажеттілігін анықтау;

2) информатика студенттерін графикаға дайындау құрылымындағы пәнаралық байланысты анықтау және оларды жүзеге асырудың пәнаралық сүлбесін құрылымдау;

3) информатика пәнін оқытуда мұғалімдердің графикалық мәдениетін қалыптастырудың негізгі принциптері мен кезеңдерін анықтау, қалыптасқан графикалық мәдениеттің деңгейлерін анықтау критерийлері жүйесін жасау;

4) болашақ информатика мұғалімдері үшін графикалық мәдениетті қалыптастырудың өзіндік моделін жасау және педагогикалық университетте информатиканы оқытудың әдістемелік жүйесін жетілдіру;

5) информатика пәнін оқытудың әдістерін анықтау және информатика мамандығы студенттерінде графикалық мәдениетті дамытуға бағытталған зертханалық сабақтарға арналған тапсырмалар мен тапсырмалар жүйесін құру;

Жасалған болжамды тексеру және қойылған міндеттерді шешу үшін келесі зерттеу әдістері қолданылды: маманның графикалық мәдениеті мәселелеріне қатысты педагогика, информатиканы оқыту әдістемесі бойынша отандық еңбектерге теориялық талдау; болашақ мұғалімдер үшін информатика курсын оқытудың жинақталған және жеке педагогикалық тәжірибесін талдау; «компьютерлік графика» пәнін оқытудың қолданыстағы оқу және жұмыс бағдарламаларын талдау; «компьютерлік графика» пәнін оқытудың педагогикалық және әдістемелік құралдарын педагогикалық бақылау; мұғалімнің графикалық мәдениетін қалыптастыру контексінде информатиканы оқыту әдістемесі саласында дайындық жүйесін ұйымдастыру және құрастыруға тәжірибелік-эксперименттік жұмыс; эмпирикалық әдістер (әңгімелесу, сауалнама жүргізу, бақылау) .

Зерттеудің теориялық-әдіснамалық негізі: оқу материалын құрылымдау теориясы (Ф. С. Исмагилова [55], В. С. Кагельман [56], О. Л. Абдуллина [57], Н. А. Алексеев [58] ) ; білім беруді ақпараттандыру бойынша іргелі зерттеулер, информатика және білім беруді ақпараттандыру саласындағы педагогикалық жоғары оқу орындарының студенттерін дайындаудың құрылымын, мазмұнын және оқыту әдістемесін анықтау тәсілдері (отандық ғалымдар Е. Ы. Бидайбеков [68], Т. О. Балықбаев [69], Г. Б. Камалова [70], А. Е. Сағымбаева [71], шетелдік ғалымдар А. П. Ершов [72], А. Кузнецов [73], В. С. Леднев [74], С. А. Бешенков [75], Е. А. Ракитина [76], И. А. Мизин [77] және т. б. ) болып табылады.

Зерттеудің ғылыми жаңалығы:

1) кәсіби қызметі тұрғысынан болашақ информатика мұғалімінің оқытуда қолданылатын бұлттық технологиялар түрлеріне талдау жасалынғандығы және оларды оқытуда пайдалану қажеттілігінің анықталғандығы;

2) Болашақ информатика мұғалімін «Web-қосымшаларды құру» пәнін бұлттық технологиялардың мүмкіндіктерін пайдаланып оқытудың мақсаты мен мазмұны анықталғандығы;

4) оқытудың көрнекілігін және тиімділігін арттыратын бұлттық технологиялардың мүмкіндіктерін пайдалана отырып, болашақ информатика мұғалімдерін Web-қосымшаларды құруға оқытуға арналған электрондық оқыту ресурстарының жасалынып, пайдалану әдісінің ұсынылғандығы.

Зерттеудің теориялық маңыздылығы мұғалімнің бұлттық технологиялар бойынша білім, білік, дағдыларының қалыптасатындығы; болашақ мұғалімдер үшін бұлттық технологияларды Информатика мамандығына оқудағы кез-келген пәнді оқытудың әдістемелік жүйесін жетілдіруге болатындығында; оқытудың мақсаттары мен мазмұнын, сондай-ақ информатика пәні мұғалімдерінің оқыту әдістемесіне өзгерістер енгізуге болатындығында.

Зерттеудің практикалық маңыздылығы болашақ информатика мұғаліміне информатика пәнін оқытудың әдістемелік жүйесін және оқу материалын көрнекі түрде ұсыну құралдарын жасауға бағытталған пәндердің бағдарламалары мен оқу-әдістемелік кешендерін әзірлеу («WEB қосымшаларды құру» курсы бойынша зертханалық сабақтарға арналған тапсырмалар жүйесін құру) .

Зерттеу барысында алынған нәтижелердің айқындылығы қойылған мәселеге сәйкес келуі, зерттеу объектісі мен пәнін теориялық және практикалық деңгейде толықтыру, дидактикалық әдістер кешенін бұлттық технологиялар негізінде қолдану және оқытудың әдістемелік жүйесі туралы тұрғысынан қорытындыланған.

Зерттеу жұмыстары 2019-2020, 2020-2021 оқу жылдары аралығында Абай атындағы Қазақ ұлттық педагогикалық университеті Математика, физика және информатика институтының базасында жүргізілді.

Қорғауға ұсынылатын қағидаттар:

- болашақ информатика пәні мұғалімі үшін бұлттық технолоияларды әдіснамалық сауатты пайдалану мүмкіндігі оқытудың тиімділігін арттыруға көмектеседі, тек оқудың көрнекілігін арттырып қана қоймай, оқушылардың танымдық белсенділігін арттырады;

- педагогикалық университетте информатика пәнін оқыту жүйесі болашақ мұғалімнің интернетте программалау бойыша бұлттық технологиялардың мүмкіндіктерін дидактикалық тұрғыдан қолдана білу әлеуеті қалыптасады;

- педагогикалық жоғары оқу орындарының студенттерін информатика саласындағы оқытудың мақсаттары мен мазмұнын бұлттық технологиялардың мүмкіндіктерін ескере отырып кеңейту керек;

- ұсынылған әзірлемелер, информатиканы оқытудың әдістемелік жүйесін жетілдіре отырып, болашақ мұғалімдерге, яғни «5В011100-Информатика» мамандығының студенттерінде бұлттық технологиялардың мүмкіндіктерін өздерінің кәсіби қызметінде тиімді пайдалана білу біліктіліктерін қалыптастыруға мүмкіндік береді.

Диссертациялық зерттеу нәтижелерін апробациялау және енгізу Абай атындағы Қазақ ұлттық педагогикалық университетінің Информатика және білімді ақпараттандыру кафедрасында ғылыми семинарда баяндау және талқылау түрінде өткізілді.

Диссертацияның құрылымы мен көлемі қойылған зерттеу міндеттерін шешудің дәйектілігіне байланысты. Диссертация кіріспеден, екі тараудан, қорытындыдан, пайдаланылған әдебиеттер тізімінен және қосымшадан тұрады.

Диссертация тақырыбы бойынша екі мақала жарияланды:

1 БҰЛТТЫҚ ТЕХНОЛОГИЯЛАРДЫ ЖӘНЕ ОЛАРДЫ БІЛІМ БЕРУДЕ ПАЙДАЛАНУДЫҢ ТЕОРИЯЛЫҚ НЕГІЗДЕРІ

1. 1 Білім берудегі бұлттық технологиялардың түрлері және оларға салыстырмалы талдау

ХХІ ғасыр - бұл жоғары технологиялар мен бұқаралық коммуникация ғасыры. Қазір біздің өмірімізді электронды құрылғыларсыз елестету қиын. Компьютер, ноутбук, планшет немесе тіпті ұялы телефон. Бұл құрылғылар көптеген адамдардың өмірін өзгертті.

Бүгінде «бұлтты» технологиялар барлық дамыған елдерде белсенді қолданылады. Олар бизнес, менеджмент, білім беру және ғылыми зерттеулер үшін жаңашыл, үнемді мүмкіндіктер ұсынады.

Қазіргі уақытта ақпараттың, білімнің өте тез өсуі өз алдына мақсат болып қалмайды, олар жеке тұлғаны, оның кәсіби қызметін сәтті жүзеге асырудың шарты болып табылады.

Осылайша, бұлтты технологияларды зерттеу қазіргі кезде ерекше маңызды болып табылады:

- бір адамның бірнеше компьютерлері бар: жұмыста, үйде, ноутбукта, планшетте, олардың арасында үнемі файлдарды тасымалдауға, құжаттарды ашуға және өңдеуге, бағдарламалық жасақтаманың үйлесімділігі туралы ойлануға тура келеді;

- компьютердің қатты дискісінің немесе флэш-карталарының шектеулі көлемі;

- бағдарламалық жасақтама лицензиясының болуы қажеттілігі.

Бұлтты технологиялар - бұл компьютерлік ресурстар Интернет-пайдаланушыға онлайн-қызмет ретінде ұсынылатын деректерді өңдеу технологиялары. Бұлт сөзі бұл жерде барлық техникалық мәліметтерді жасыратын күрделі инфрақұрылымның метафорасы ретінде қолданылады.

Қазіргі уақытта «бұлттардың» келесі санаттары бар:

1. жеке (жеке) ;

2. қоғамдық (жалпы) ;

3. гибридтік клан;

4. жеке бұлт;

Жеке бұлт - бұл бірнеше тұтынушыларды қамтитын бір ұйым пайдаланатын инфрақұрылым. Жеке бұлтты ұйымның өзі немесе үшінші тарап иеленуі, басқаруы және басқаруы мүмкін (немесе олардың кейбіреулері) және ол физикалық түрде иесінің юрисдикциясы шеңберінде де, одан тыс жерлерде де болуы мүмкін.

Қоғамдық бұлт (ағылш. Publiccloud) - жалпыға ортақ пайдалану үшін арналған және коммерциялық, академиялық және мемлекеттік ұйымдардың меншігінде болуы, пайдаланылуы және басқарылуы мүмкін (немесе олардың кез-келген комбинациясы) . Қоғамдық бұлт физикалық түрде иесі - қызмет көрсетушінің құзырында бар көпшілік пайдаланатын инфрақұрылым.

Гибридті бұлт (ағыл. Hybridcloud) - бұл бірегей нысандар болып қалатын, бірақ деректерді беру мен қосымшалар үшін стандартталған немесе жеке технологиялармен өзара байланысты екі немесе одан да көп әртүрлі бұлтты инфрақұрылымдардың (жеке, қоғамдық немесе қоғамдық) жиынтығы. ортақ мақсаттары бар ұйымдардың тұтынушыларының белгілі бір қауымдастығына пайдалануға арналған және бірлесіп басқарылуы, басқарылуы және басқарылуы мүмкін; физикалық тұрғыдан иесінің юрисдикциясы шеңберінде де, одан тыс жерлерде де бар.

---

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.

• Іс жүргізу
• Автоматтандыру, Техника
• Алғашқы әскери дайындық
• Астрономия
• Ауыл шаруашылығы
• Банк ісі
• Бизнесті бағалау
• Биология
• Бухгалтерлік іс
• Валеология
• Ветеринария
• География
• Геология, Геофизика, Геодезия
• Дін
• Ет, сүт, шарап өнімдері
• Жалпы тарих
• Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
• Журналистика
• Информатика
• Кеден ісі
• Маркетинг
• Математика, Геометрия
• Медицина
• Мемлекеттік басқару
• Менеджмент
• Мұнай, Газ
• Мұрағат ісі
• Мәдениеттану
• ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
• Педагогика
• Полиграфия
• Психология
• Салық
• Саясаттану
• Сақтандыру
• Сертификаттау, стандарттау
• Социология, Демография
• Спорт
• Статистика
• Тілтану, Филология
• Тарихи тұлғалар
• Тау-кен ісі
• Транспорт
• Туризм
• Физика
• Философия
• Халықаралық қатынастар
• Химия
• Экология, Қоршаған ортаны қорғау
• Экономика
• Экономикалық география
• Электротехника
• Қазақстан тарихы
• Қаржы
• Құрылыс
• Құқық, Криминалистика
• Әдебиет
• Өнер, музыка
• Өнеркәсіп, Өндіріс