Қақтығыстардың пайда болуына себептес факторлар және оларды шешу жолдары
Қақтығыстардың пайда болуына себептес факторлар және оларды шешу жолдары.
Қақтығыс (конфликт) сөзі латынның conflictus-шекісу, жанжалдасу деген және сол өзгермеген қалпында көптеген еуропалық халықтардың тіліне енді.
Тұлғааралық немесе адамдар әрекеттесуі мен қатынасуы, олардың ойлары мен ықпалдарының бір-біріне сәйкес емес, қарама-қайшы келуі салдарынан негативті эмоциялық әсерден екі жақты да уайымға, қобалжуға әкелуін қақтығыс дейді. Қақтығыстың негізінде жатқан жайларға қарай жіктелуі:
* тұлғааралық қақтығыстар;
* тұлға және мекеме арасындағы қақтығыстар;
* жеке топтар аралық қақтығыстар;
* мекеме аралық қақтығыстар.
Жіктеудің келесі түрі бойынша қақтығыстар мынандай топтарға бөлінеді:
* горизонтальды қақтығыс (бір-біріне бағынбайтын, бір қатардағы қызметтестер арасында);
* вертикалды қақтығыс (бір-біріне бағынышты адамдар арасында)
* аралас түрі
Қақтығыстардың пайда болу себептері. Олардың барлығын айту мүмкін емес. Бірақ, жалпы түрінде қызметтестер арасындағы шиеленістерді келесі үш топқа бөлуге болады:
* еңбек үрдісіне байланысты;
* адамдардың бірге әрекеттесуінің психологиялық ерекшеліктеріне байланысты (симпатиялары, антипатиялары, мәдени, этникалық айырмашылықтары, т.б)
* жеке тұлғалық ерекшеліктерімен байланысты (өз эмоцияларын бақылай алмауы, ызалануы, әдепсіздігі, коммуникацияға икемсіздігі)
Кейде науқастардың медициналық қызметкерге деген жақсы қарым-қатынасына қарамастан, медициналық қызметкер науқасқа деген ықыласы болмай, емдеу барысында науқас және медициналық қызметкер арасында жақсы қатынас орнамайды. Әрине, медициналық қызметкер мұндай субъективті қатынас жасауға өз-өзіне рұқсат бермеуі тиіс. Медициналық қызметкердің науқаспен қарым-қатынасында талас (қақтығыс) тууы мүмкін. Бұл талас көбінесе науқастың кейбір мәселелерді толық түсінбеуінен туындайды.
Қақтығысқа әкеп соқтыратын адамның мінездік ерекшеліктері.
* өз мүмкіншіліктерін және қабілеттілігін біреулер жоғарылатып, екіншілері төмен ұстап, тиісті өзіндік бағалауы; бұл жағдайдың екеуінде де, қоршағандардың тиісті баға беруіне қайшылық жағдай туып, ол қақтығыстың пайда болуына ықпал жаcайды;
* жағдайдың мүмкіншілігіне қарамастан не болса да басымдылық жасауға тырысу;
* ескірген әдет-ғұрыптарды жеңіп шығуға талабының болмауы, ойлау білуі мен көзқарасының және түсініктерінің тұрақтылығы;
* айтулары мен пікірлерінің шектен тыс принциптілігі және тікелей болуы, не болса да шындықты көзіне айтуға тырысуы;
* тұлғаның келесі эмоционалдық қасиеттерінің жинағы болуы-үрейленушілік, агрессивтік (қарсыласуы), тітіркенгіштік, қыңырлық.
Қақтығыстың деңгейлері.
Психология докторы Даниэль Дэн өзінің адам аралық қарым-қатынасты жақсарту 4-іздік әдісінде қақтығыстың 3 денгейін көрсеткен:
1 денгей: шекісу - жағымсыз жағдайлар, адам аралық қарым-қатынасқа ешқандай теріс әсерін тигізбейді
2-денгей: соқтығыс - шекісулер соқтығысқа ұласады, ұрыс-керістердің себептерінің кеңеюі, адами арақатынастан алшақтап, адамның басқалардың мейірімді ниетттеріне сенімсіздік пайда болуы
3-денгей: дағдарыс -`біржола қарым-қатынас үзу жөнінде шешім қабылдау, мұнда эмоционалды тұрақсыздық соншалықты дәрежеге жетеді, кейде күш көрсетуге дейін барады.
Қақтығыстан шығудың жолдары.
Конфликттің тікелей сылтауынан әр конфликттің нағыз себептерін, оның ішінде, көбінесе жасырын жатқандарын ажырату керек. Қақтығыстардың себептерін жоймай, оны шешуге болмайтынын, әр адам ойында сақтауы керек. Конфликті күшпен немесе сөзбен тыныштандыру ешқандай нәтиже бермей, оның үдей түсуіне, тарап жайылуына жағдай жасайды. Осының салдарынан конфликті басу үшін, оның құрылу элементтерін жою керек.
Тұлғааралық қақтығыстарды шешу әдістері:
Бас тарту. Бұл әдісте адам қақтығыстан кетуге тырысады, дәлірек айтқанда қайшылық ... жалғасы
Қақтығыс (конфликт) сөзі латынның conflictus-шекісу, жанжалдасу деген және сол өзгермеген қалпында көптеген еуропалық халықтардың тіліне енді.
Тұлғааралық немесе адамдар әрекеттесуі мен қатынасуы, олардың ойлары мен ықпалдарының бір-біріне сәйкес емес, қарама-қайшы келуі салдарынан негативті эмоциялық әсерден екі жақты да уайымға, қобалжуға әкелуін қақтығыс дейді. Қақтығыстың негізінде жатқан жайларға қарай жіктелуі:
* тұлғааралық қақтығыстар;
* тұлға және мекеме арасындағы қақтығыстар;
* жеке топтар аралық қақтығыстар;
* мекеме аралық қақтығыстар.
Жіктеудің келесі түрі бойынша қақтығыстар мынандай топтарға бөлінеді:
* горизонтальды қақтығыс (бір-біріне бағынбайтын, бір қатардағы қызметтестер арасында);
* вертикалды қақтығыс (бір-біріне бағынышты адамдар арасында)
* аралас түрі
Қақтығыстардың пайда болу себептері. Олардың барлығын айту мүмкін емес. Бірақ, жалпы түрінде қызметтестер арасындағы шиеленістерді келесі үш топқа бөлуге болады:
* еңбек үрдісіне байланысты;
* адамдардың бірге әрекеттесуінің психологиялық ерекшеліктеріне байланысты (симпатиялары, антипатиялары, мәдени, этникалық айырмашылықтары, т.б)
* жеке тұлғалық ерекшеліктерімен байланысты (өз эмоцияларын бақылай алмауы, ызалануы, әдепсіздігі, коммуникацияға икемсіздігі)
Кейде науқастардың медициналық қызметкерге деген жақсы қарым-қатынасына қарамастан, медициналық қызметкер науқасқа деген ықыласы болмай, емдеу барысында науқас және медициналық қызметкер арасында жақсы қатынас орнамайды. Әрине, медициналық қызметкер мұндай субъективті қатынас жасауға өз-өзіне рұқсат бермеуі тиіс. Медициналық қызметкердің науқаспен қарым-қатынасында талас (қақтығыс) тууы мүмкін. Бұл талас көбінесе науқастың кейбір мәселелерді толық түсінбеуінен туындайды.
Қақтығысқа әкеп соқтыратын адамның мінездік ерекшеліктері.
* өз мүмкіншіліктерін және қабілеттілігін біреулер жоғарылатып, екіншілері төмен ұстап, тиісті өзіндік бағалауы; бұл жағдайдың екеуінде де, қоршағандардың тиісті баға беруіне қайшылық жағдай туып, ол қақтығыстың пайда болуына ықпал жаcайды;
* жағдайдың мүмкіншілігіне қарамастан не болса да басымдылық жасауға тырысу;
* ескірген әдет-ғұрыптарды жеңіп шығуға талабының болмауы, ойлау білуі мен көзқарасының және түсініктерінің тұрақтылығы;
* айтулары мен пікірлерінің шектен тыс принциптілігі және тікелей болуы, не болса да шындықты көзіне айтуға тырысуы;
* тұлғаның келесі эмоционалдық қасиеттерінің жинағы болуы-үрейленушілік, агрессивтік (қарсыласуы), тітіркенгіштік, қыңырлық.
Қақтығыстың деңгейлері.
Психология докторы Даниэль Дэн өзінің адам аралық қарым-қатынасты жақсарту 4-іздік әдісінде қақтығыстың 3 денгейін көрсеткен:
1 денгей: шекісу - жағымсыз жағдайлар, адам аралық қарым-қатынасқа ешқандай теріс әсерін тигізбейді
2-денгей: соқтығыс - шекісулер соқтығысқа ұласады, ұрыс-керістердің себептерінің кеңеюі, адами арақатынастан алшақтап, адамның басқалардың мейірімді ниетттеріне сенімсіздік пайда болуы
3-денгей: дағдарыс -`біржола қарым-қатынас үзу жөнінде шешім қабылдау, мұнда эмоционалды тұрақсыздық соншалықты дәрежеге жетеді, кейде күш көрсетуге дейін барады.
Қақтығыстан шығудың жолдары.
Конфликттің тікелей сылтауынан әр конфликттің нағыз себептерін, оның ішінде, көбінесе жасырын жатқандарын ажырату керек. Қақтығыстардың себептерін жоймай, оны шешуге болмайтынын, әр адам ойында сақтауы керек. Конфликті күшпен немесе сөзбен тыныштандыру ешқандай нәтиже бермей, оның үдей түсуіне, тарап жайылуына жағдай жасайды. Осының салдарынан конфликті басу үшін, оның құрылу элементтерін жою керек.
Тұлғааралық қақтығыстарды шешу әдістері:
Бас тарту. Бұл әдісте адам қақтығыстан кетуге тырысады, дәлірек айтқанда қайшылық ... жалғасы
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz