Қазақ халқының этносаяси жағдайы: тарихи қалыптасу және қазіргі үрдістер

Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 3 бет
Таңдаулыға:

ЭССЕ

Тақырыбы: «Қазақ халқының этно саяси жағдайы»

Орындаған: Мукашева Уміт

Тексерген: Мекебаева Майгуль

Алматы, 2021 жыл

Қазақстан халқының этносаяси жағдайы

Қазақ халқының жалпы қалыпстасуының этникалық тарихы аса күрделі болып келеді. Қазақтар халық зтнос болып қалыптасулары үшін басқада халықтар сияқты бірнеше шарттардан өтті. Яғни, өздеріне тән мәдениет, белгілі бір мекендеген аймақтарын, тілін, өздерінің ортақ атауларын, өздеріне тән антропологиялық бет пішінін қалыптастырды. Осылайша қазақ халқы этнос болды.

Қазіргі Қазақстан жерін әр түрлі тайпалар ерте тас кезеңінен мекендей бастағанымен дәл қазіргі сәтте 18 миллион халықтың тең жартысы қазақтар болғанымен қазақ тілінде таза сөйлей алмаймыз.

Қазақстанды басқа елдер көпұлтты мемкекет деп атайтыны бәрімізге бергілі. Яғни, қазақтар 57%, орыстар 27%, украиндіктер 3%, өзбектер 2%, немістер 1% және басқа да ұлттар 8%-ы Қазақстанды мекен етіп жатыр. Ал, демографиялық мәліметтер бойынша 4, 5 миллоннан астам қазақтар басқа елді мекен етіп жатыр.

Бүгінгі танда республикадағы этносаяси жағдай көптеген көрсеткіштер бойынша біршама тұрақты болып саналады. Алайда, этностар арасындағы қарым-қатынастар өзгеріп отырады, этникалық саясатты жүзеге асыру барысында осы жағдайды ескерген жөн. Тәуелсіз мемлекеттің қалыптасу процесінде өзгеру ерекшелігін осы қатынастардың эволюциясынан айқын көруге болды. Егер еліміздің егемендікке ие болған алғашқы кезенінде ұлтаралық қарым-қатынасты шиеленістіруге қайтсе де әсері болатын этникалық сана-сезімнің өсуі байқалса, ұлтшыл және империялық көзқарастар пайда болып, нығая түссе, мемлекетті этнизациялау тенденциясы пайда болса, кейінгі кезеңдерде, мысалы Қазақстан халықтары Ассамблеясы құрылып, 1995 жылы Мемлекеттің Негізгі Заңы - Конституциясы қабылданғаннан кейін, этностар қарым-қатынастары мәселесінде оң өзгерістер айқындала бастады. Осы мәселелермен қатар менің ойымша қазақ елі көпұлтты мемлекет болғандықтан тіліміздің өшіп бара жатқандығын байқадық. Сол себепті көп жылдар бойы құндылығын жоғалтып алған қазақ тілімді қазіргі таңда дамыту үстіндеміз.

Қорытындылай келе, еліміз біртұтас мемлекет болып қалыптасқаннан кейін, халықтың этникалық құрамы әр-түрлі ойқиғаларға байланысты көп өзгерді. Елімізге қауіпі бар бірнеше мәселермен бетпе-бет келіп соларды жеңуге тырысу үстіндеміз. Осы соңғы 4-5 жылдар аралығында орыс тілінің біздің арамызда жоюлуына көп күш салынды. Мысалы, әлеуметтік желі қолданушылары өз блогтарын таза қазақ тілінде жүргізді, қзгелерге қазақ тілін нақыштады және түрлі үйретіп жүрген қоғамдық тұлғалардың жұмысы қарқынды түрде дами бастады. Сонымен қатар, еліміздегі көптеген іс шаралар қазақ тілінде өте бастады. Міне, осы атап айтылғандардың арқасында қазақ тілінің жандануы, тек өз елімізде ғана емес елімізде мекен етіп жүрген түрлі этнос өкілдеріне қазақ тілін насихаттап, құндылығын түсіндіріп жүрміз.

Пайдаланылған әдебиеттер:

Исмагулов О. Этническая антропология Казакстана. Саматологическая иследование. Алма- Ата, 1982
Пищулина К. А. Юго- Васточный Казакстан в середине XIV- начале XVI в. Вопросы политеческой и социально- эканомической истории. Алма- Ата, 1977.
Гинзбург В. В Хронологические материалы из Северного Казахстана и вопросы происхождения ранных тюркских кочевников \\ Доклады советской делегации на VI Международном конгресе антропологов и этногрофов. М., 1960.
Грач А. Д. Древние кочевники в центральной Азии. М., 1980, 94
Кляшторный С. Г., Султанов Т. И. Казахстан. Летопись трех тысячелетий. Алматы, 1992, 30-б
Аманжолов Алтай. Түркі филасофиясы және жазу тарихы. А., 1996
Фазлаллах ибн Рузбихан Исфахани. Михман- наме- йи Бухара. М, . 1976, 123-б
Рашид ад- Дин. Сборник летописеи, т, М. - Л, . 1952, 123-б

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.