Негізгі құралдарды жөндеу

Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 13 бет
Таңдаулыға:

Негізгі құралдарды жөндеу есебі
Қ.Қ. Кеулімжаевтың Бухгалтерлік есеп теориясы және негіздері кітабы алдыңғы бөлімдерінде ұйымдардағы негізгі құралдардың табиғи және сапалық тозуын қарастырады. Бүкіл бөлігі, яғни табиғи форманың барлық тетіктері бір уақытта ескірмегенімен, негізгі қорлардың бір бөлігі жарамсыз болып қалады, сондықтан негізгі құралдардың тозуы пайдасыз болып қалуы мүмкін. Таңқаларлық емес, оны қолдануға болатынымен, кейбір бөлшектердің тозуына байланысты өнім шығару мүмкіндігі төмендейді. Сонымен қатар, кейбір тозған негізгі құралдар қаржылық тұрғыдан тиімді болмауы мүмкін және оларды ауыстыру қажет болуы мүмкін. Жоғарыда айтылғандай, кәсіпорындар белгілі бір уақыт аралығында өзінің негізгі құралдарын құнын жоғалтпауы немесе ескірмеуі үшін жөндейді. Негізгі құралдарды жөндеу, ұйымына байланысты қарапайым немесе ағымдағы деп аталады және күрделі деп екі түрге бөлінеді.

Қарапайым жөндеу дегеніміз - пайдалану мерзімінде ескірген негізгі құралдарды ауыстыру немесе қалпына келтіру. Бұл жөндеуге майлау, сырлау және басқа да жөндеу жұмыстары жатады.

Негізгі құралдарды күрделі жөндеу дегеніміз - сапалы және табиғи тозығы жеткен негізгі құралдардың бөліктерін алдын-ала жоспарлау, толық ауыстыру және толық жаңарту. Мұндай жөндеудің құны негізгі объектінің бастапқы құнын, егер ол жай-күйін, қызмет ету мерзімін, өндірістік қуатын және басқа көрсеткіштерді арттырса ғана арттырады. Яғни, жұмсалған күрделі шығындардың мөлшері негізгі құралдардың өзіндік құнына қосылады және активке болашақ табыс әкеледі деп күтілуде.

Ағымдағы шығындар - бұл негізгі құралдардың өзіндік құнына кірмейтін ағымдағы жөндеу және күрделі жөндеу сомасы.

Егер кәсіпорын негізгі құралдарды өздігінен жөндейтін болса, ол экономикалық тұрғыдан қайта құрылады.

Ал егер компаниялар негізгі құралдарды жөндеуге арнайы жабдықталған ұйымдарды қарастыратын болса, яғни осы мақсат үшін бұл келісімшарт бойынша жөндеу әдісі болып табылады. Басқа ұйымдарға негізгі құралдарды жөндеген кезде кәсіпорындар мердігермен шарт жасасады. Келісімшартта жөндеуге қажетті материалдар және оларды қандай ұйым беретіні, жөндеу мерзімі, жөндеу жұмыстарының құны, есептеу тәртібі және басқа жағдайлар көрсетілуі керек.

Жөнделген негізгі құралдар кәсіпорында тағайындалған комиссия мүшелерінің шешімімен бекітіледі. Осындай негізгі құралдарды қабылдау процесінде жөнделген, қайта жаңартылған және жаңартылған объектілерді қабылдау-тапсырудың 2-ші актісімен типтік негізгі құралдар толықтырылады.

Кәсіпорындарда негізгі құралдардың төлқұжаттарында және олардың түгендеу карталарында негізгі құралдарды жөндеуге байланысты тиісті ақпараттық өзгерістер мен толықтырулар болуы керек. Бұл толтырылған актілер және басқа құжаттар ұйымның бухгалтерлік есебінде сақталады. Егер негізгі құралдарды жөндеу келісімшарт бойынша жүргізілсе, жөндеуден кейін жоғарыда аталған негізгі құралдарды қабылдауға толтырылатын үлгі-негізгі құрал-2 Егер ұйымдағы негізгі құралдарды жөндеу экономикалық әдіспен, яғни кәсіпорынның өзімен жүргізілсе, оған кеткен шығындар:

Жұмыс жалғасуда

Тауарларды өткізу шығындары

Жалпы және әкімшілік шығыстар

Жер учаскелерін, ғимараттар мен жабдықтарды жөндеу қарыздар бойынша шығындар деп аталатын тиісті шоттардың дебеті бойынша жүргізіледі:

Материалдар

Бюджеттік есептеулер

Еншілес ұйымдардың несиелік берешегі

Бюджеттен тыс төлемдер бойынша есеп айырысу

Жеткізушілермен және мердігерлермен есеп айырысу

Басқа қарыздар

тиісті шотқа аударылды.

Егер жөндеу жұмыстарын мердігерлер жүргізсе, жөндеу құны сомасы жоғарыда көрсетілген шығындар шоттарынан дебеттеліп, жеткізушілермен және мердігерлермен есеп айырысу шотына есептеледі.

Кәсіпорындар негізгі қорларды жөндеуге шығындардың өнімнің өзіндік құнына қосылуын қамтамасыз ету үшін жөндеу қорын құра алады. Жөндеу қорын құру әсіресе маусыммен жұмыс істейтін ұйымдар үшін өте пайдалы. Бұл жөндеу қоры ай сайынғы өндірістік шығындарға бекітілген соманы қосу арқылы құрылады. Бұл жағдайда қордың мөлшері ай сайын:

Жұмыс жалғасуда

Тауарларды өткізу шығындары

Жалпы және әкімшілік шығыстар

негізгі құралдар
Жөндеу шығындары деп аталатын тиісті шоттардың дебетінде

Басқа қарыздар және есептелген төлемдер

деп аталатын шотқа аударылды.

Негізгі қорларды жөндеу кезінде резервтік қордың шығысына келесі бухгалтерлік жазбалар енгізіледі. Егер негізгі құралдарды жөндеу экономикалық әдіспен, яғни кәсіпорынның өзімен жүргізілсе, қосалқы өндіріс шоты кредиттеліп, басқа қарыздар мен есептелген төлемдер дебеттеледі. Ал егер негізгі құралдарды жөндеу келісімшарт бойынша жүргізілсе, онда Жеткізуші мен мердігердегі есеп айырысу шоты кредиттеліп, басқа қарыздар мен есептелген сомалардың шоты дебеттеледі. Жыл соңында басқа деп аталатын кредиторлық қарыздар мен есептелген төлемдерде қалдық қалмауы керек.
3 - кесте. Негізгі құралдарды жөндеу жұмысы барысында бухгалтерлік есепшоттары бойынша жүргізілетін операциялар

№

Операцияның мазмұны

Дебиттелетін шот

Кредиттелетін щот

1

2

3

4

1

Негізгі құралдарды жөндеуге кеткен шығындар

7110,7210,8410

1310,2110,3350,3130,
3200,1030,1010

2

Негізгі құралдарды жөндеу үшін резерв қор құрылғанда

1340,7110,7210,8410

3230

3

Негізгі құралдарды жөндеу үшін жасаалған резервтік қор пайдаланғанда, яғни
жұмсалғанда:

*
шаруащылық әдіспен, яғнм өзіміз жөндеу жүргізгенде
*
мердігерлік әдіспен жөндеу жүргізілсе, яғни біреуді жалдағанда

В.К. Радостовецтің Кәсіпорын есебі оқулығында негізгі құралдарды пайдалану тиімділігін арттыру және пайдалану мерзімі ішінде олардың жүйелі жұмысын қамтамасыз ету үшін оларды мезгіл-мезгіл жөндеп, жұмысының дұрыс ұйымдастырылуын қадағалау қажет. Жөндеуді ұйымдастыру мен уақыты негізгі құралдарды пайдалану коэффициентімен және пайдалану ортасының жағдайымен анықталады. Осыған байланысты әр шаруашылық жөндеу жоспарын дайындайды және жөндеу шығындарын есептейді.

Жөндеу жұмыстарының сипатына және күрделілігіне байланысты:

қанау;

ағымдағы жөндеу;

күрделі жөндеу.

Негізгі қорлардың қалыпты жұмыс істеуінің негізгі шарттарының бірі - жұмысты дұрыс ұйымдастыру (үйкеліс муфталарын уақытында майлау, қозғалтқыш майын уақытында ауыстыру және т.б.). Бұл жұмысты негізгі құралдардың жұмыс ырғағын бұзбай, негізінен жауапты адамдар жүргізуі керек. Бұл жұмыс үшін арнайы жалақы төленбейді және материалдық шығындар мардымсыз. Осы себепті бұл жұмыстар бөлек қарастырылмайды.

Техникалық қызмет көрсету кезінде тозған ұсақ бөлшектер жабдықтың қалыпты жұмысына айтарлықтай кедергі келтірмей ауыстырылады немесе жөнделеді. Көп жағдайда сақтық шаралары жүйелі түрде ұйымдастырылады. Ол үшін қосалқы бөлшектер, құрылыс материалдары, майлау материалдары және т.б. елеулі материалдық шығындар туындайды. Сондықтан өнімнің, орындалған жұмыстың, көрсетілген қызметтің өзіндік құны есебінен жөндеу қорына ағымдағы жөндеуге белгіленген нормативтерге сәйкес арнайы қаражат бөлінеді.

Күрделі жөндеу кезінде негізгі құралдар уақытша пайдаланудан шығарылып, ескірген бөлшектер ауыстырылады немесе жөнделеді. Негізінен жүйелі жөндеуді ұйымдастырады (бүлінген негізгі құралдарды қоспағанда). Негізгі құралдарды күрделі жөндеу үшін олардың негізгі бөліктерін толығымен бөлшектеу, ішіндегі ескірген бөлшектерін ауыстыру немесе жөндеу қажет.

Күрделі жөндеуді екі түрлі жолмен жасауға болады. Біріншіден, егер фермада жөндеу материалдары мен білікті мамандар жеткілікті болса және жөндеу жұмыстарын жүргізуге толық жағдай болса, жөндеу жұмыстарын шаруашылық өзі жүргізеді. Біз мұны экономикалық тәсіл деп атаймыз.

Екіншіден, егер білікті кадрлар мен жөндеу материалдары жетіспейтін болса, және жөндеу алаңы әлсіз немесе жоқ болса, күрделі жөндеуді мамандандырылған мекемелер жүргізеді. Мұны шарттық тәсіл деп атайды.

Күрделі жөндеуге жататын негізгі құралдарды білікті мамандардан құралған арнайы комиссия тексереді. Комиссия күрделі жөндеуден өтіп жатқан әрбір объектіге ақау формасын толтырады.

2
Негізгі құралдардың тозуы.
Негізгі құралдардың тозуы.

Негізгі құралдар өндірістік процестің қатысуымен пайдалану процесінде уақыт пен табиғи күштердің әсерінен біртіндеп тозады. Тозудың екі түрі бар: табиғи және сапалы (рухани).

Негізгі қорлардың табиғи тозуы олардың өндірістік процеске қатысуы нәтижесінде және негізгі қорларды пайдалануға тікелей қатысусыз әр түрлі сыртқы факторлардың әсерінен пайда болады: ылғал, атмосфералық құбылыстар, металдардың коррозиясы, тозу.

Негізгі қорлардың сапалы тозуы техникалық прогреске, өндіріс әдістерін жетілдіруге және жаңартуға байланысты. Техника мен техниканың жетілдірілуі қолданыстағы негізгі қорлардағы ұқсас өнімнің құнын төмендетеді. Нәтижесінде негізгі құралдар арзандайды.

Қолданыстағы негізгі қорларды одан әрі пайдалану жаңа, жетілдірілген және үнемді машиналар, жабдықтар, үйлер мен ғимараттарды енгізу есебінен экономикалық жағынан тиімсіз болады. Негізгі құралдардың тозуы келесі факторлармен анықталады:

- өндірістегі жаңалықтар немесе жабдықты жаңарту;

техникалық процесті жетілдіру.

Жаңа технологияны қолданған кезде қолданыстағы машиналар мен жабдықтар жарамсыз болып қалады; өнім ассортименті өзгергенде және жаңартылғанда (ескі машиналар мен жабдықтар жарамсыз деп саналады); қызметкерлердің біліктілігінде қолданылатын машиналар мен жабдықтардың санын азайтуды талап етуі мүмкін.

Тозу нәтижесінде негізгі құралдар табиғи тозу мерзіміне дейін жаңа және пайдалы құралдармен ауыстырылады.

Ескіруді болдырмаудың негізгі құралы - жабдықты қайта құру және жетілдіру. Мұражайлар мен көрмелер, кітапхана кітаптары, кинофильмдер коллекциясы және басқа да негізгі құралдар тозуға жатады.

Тозу - бұл амортизацияның мәні. Амортизация - бұл активтің амортизацияланған құны оның қызмет ету мерзімі ішінде бөлінетін кезең. Негізгі құралдар 6 бухгалтерлік есеп стандартына сәйкес.

Амортизация - бұл өзіндік құн мен тозу арасындағы айырмашылық. Жаңа негізгі құралдардың тозуы сатып алынған айдан кейінгі айдың бірінші күнінен басталады және негізгі құралдар берілген айдан кейінгі айдың бірінші күнінде аяқталады.

Толық амортизацияланған негізгі құралдар бойынша амортизация тауарлы-материалдық қорлардың құны өнімнің (қызметтің, жұмыстың) өзіндік құнына толық аударылатын айдың бірінші күнінде тоқтатылады. Қайта жабдықталған немесе ауыстырылған кезде ескірген негізгі құралдар бойынша амортизация алынбайды. Сонымен қатар келесі негізгі құралдар амортизацияланбайды: жер учаскелері; өнімді жануарлар; кітапхана қоры; мұражай құндылықтары; монументалды сәулет және өнер; жалпыға ортақ жолдар. Негізгі құралдардың тозуын есептеу үшін 2420.2430 Негізгі құралдардың тозуы бөлімінің шоттары қолданылады. Бұл шоттарда келесі қосалқы шоттарды ашуға болады.

1) үйлер мен ғимараттардың тозуы; 2) Машиналар мен жабдықтардың, өткізгіш бөлшектердің тозуы; 3) Көлік құралдарының тозуы; 4) Басқа негізгі құралдардың тозуы.

2410 бөлімшесінде тіркелген негізгі құралдар ай сайын тозады. Амортизацияны есептеу кезінде келесі сәйкестік жасалады:

Негізгі құралдардың тозуы:

а) өндірістік цехта 8410 2420,2430

б) басқару объектілері бойынша 7210 2420,2430

в) өнімді сату бөлімінде 7110 2420,2430

Негізгі құралдардың тозуын есептеудің әр түрлі ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.