Жан - Жак Руссоның педагогикалық теориясы

Жоспар

Жоспар

1. Жан . Жак Руссоның әлеуметтік саяси көзқарастары.
2. Еркін тәрбие теориясы.
3. Руссоның педагогикалық теориясының мәні.

Пән: Педагогика
Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 8 бет
Таңдаулыға:

Жан - Жак Руссоның педагогикалық теориясы

Жоспар

1. Жан - Жак Руссоның әлеуметтік саяси көзқарастары.
2. Еркін тәрбие теориясы.
3. Руссоның педагогикалық теориясының мәні.

"Болжамалы, болжам! Мен қайталап айта бергім келеді. ешқашан
тоқталмаспын, біз сөздің маңызына ерекше, артық тоқталып жүрміз. Біздің бос
сөзділігіміз, құрғақ жаттауымыз, мылжың сөздігіміз, тәрбиеміз - тек
мылжыңдар тәрбиелеуге жарап жүр". (Ж. Ж. Руссо).
Педагогикадағы догматизммен, схоластикамен, бос сөзділікпен - XVII
ғасырда француз материалистері және ағартушылар Д.Дидро (1713-84), К.
Гелвеций (1715-1771), Л.Гольбах (1723-1789), әсіресе Ж.Ж. Руссо (1712-
1778), қажымай күрес жүргізді.
Ж.Ж. Руссо баланың табиғатпен байланыста жетілетінін жақтады. Оның
пікірінше тәрбие, "Баланың табиғи ерекшелігіне араласпай, оның өсуіне ерік
беруі қажет" деді. Оның айнала қызығушылығын, еліктеушілігін, дарындылығын
табиғи тұрғыда зерттеуді ұйғарды. Руссо тәрбиедегі қаталдықты (ұрып соғу,
зомбылық), сүйіспеншілікпен ұштастыруды ұйғарды. Тәрбиедегі жоғары
идеалдықты жақтады. Тәрбиешінің қолы, қолөнершінің қолындай, ол оның
басының жұмыс істеуі - (ақылы, дарыны, ой-өрісі) сол дәуірдегі
философтардан бір кем болмауын уағыздады. Оның теориясы - оқу тәрбие туралы
өзінен бұрынғы ілімге негізделіп жасалды. Ең бастысы ол баланың айнала
ортаға, өмірге ерекше білім құмарлығының болуын, оның өсуін, дамуын ұдайы
мұғалім бақылап отыру тәсілдерін ұсынды. Тәрбие нәтижесі - білімді меңгеру
процесінен туындайтынын атап көрсетті. Қол өнермен айналысу, пайдалы
заттарды жасау, қоғамдық пайдалы еңбекпен айналысу - бұл таза, адал еңбек
жалғасы болып есептеледі. Оның еңбек туралы ойлары прогрессивтік бағыт
ұстады.
Француз буржуазиялық революциясы кезінде оның ең революцияшыл партиясы
якобиншілер Руссоны өздерінің идеялық көсемі ретінде бағалады. Руссо
өлгеннен кейін оның саркофагіне "Бұл жерде табиғат пен шындықтың адамы
жатыр" деген сөздердің жазылуы кездейсоқ беріле салған баға емес еді.
Француз бен швейцар еңбекшілерінің атынан ұлы ойшылға асқан құрмет ретінде
әдейі сол екі елде де (Франция, Швейцария) Руссоға ескерткіш орнатылған,
кейін оның аты бүкіл дүние жүзіне әйгілі болды.
Саяси пікірлерінде Руссо батыл түрде ескі қоғамның негізіне қарсы,
әділетсіздік, екі жүзділік атаулыға қарсы қажырлы күресші ретінде көрінді.
Өзі төменгі сословиеде шыққан Руссо қарапайым еңбеккерлерді ғана сүйіп,
басқалардың еңбегі арқылы өмір сүруші арамтамақтардан жаны түршіге
жиіркенді.
Руссо өзінің саяси пікірлері баяндалған "Адамдар арасындағы
теңсіздіктің пайда болуы туралы" атты еңбегінде теңсіздік цивилизацияның
дамуымен күшейе бермек деп дәлелдеді. "Қоғамдық шарт" деген шығармасында
Руссо мемлекеттің пайда болуы жөніндегі бұрыннан ұсынылып келе жатқан
қоғамдық шарт теориясы дегенді қолдай отыра, феодалдық қоғамға өзінің
болжаған бір қоғамы - "Адамдардың табиғи жағдайда болуы" дегенді ұсынады.
Оның ойынша, бұл қоғамда адамдар бірімен-бірі тең және бостандықта болуға
тиіс, ал олар кейіннен өздерінің "табиғи праволарын", еңбекке негізделген
меншіктерін қорғап сақтау үшін ғана уақытша өз еріктерінше праволарынан бас
тартқан. Осы ойымен байланыстыра отыра, Руссо асқан жігерлілікпен, бойды
кернеген ызамен тирандықты, эксплуататорлардың озбырлығын әшкереледі; халық
тілегін қанағаттандырмайтын үкімет заңсыз, себебі ол қоғамдық шарт
негізінде адамдардың өзі қалаған халыққа қызмет етеді деп сенген үкімет,
сондықтан да ол үкіметке шарт бойынша адамдар өз праволарын тапсырған. Ал
қазір сол бастапқы қоғамдық шарт бұзылып отыр, егер үкімет халыққа қызмет
ете алмаса, үкіметгің халыққа қажеті де жоқ деп дәлелдеді.
Әрине, бұл ойлар көркем әдеби түрде баяндалған корольді тайдыру және
феодалдықты жою жөніндегі жігерлі құран еді.
Руссо адамда-адам қанау болмайтын, барлық адамдар өз еңбектерімен өмір
сүретін бостандық теңдік және бауырмалдық орнаған қоғамдық құрылысты арман
етті.
Жан-Жак Руссоның педагогикалық теориясы негізінен көркем шығармасы
"Эмиль" атты романында баяндалады, бірақ бұл әдеби мұра болуына қарамастан,
онда ағартушы өзінің тәрбин жөніндегі пікірлерін жүйелі теория дәрежесіне
жеткізді, тәрбиенің тым нәзік проблемаларына жете көңіл бөле отыра зерттеп,
заманының арасынан шығып жатқан топшылаулар жасап, ұсыныстар айтты.
Өз өмірінде гуманистік бағытты берік ұстаған ағартушы-педагог Руссо
жаңа қоғамды аңсауына байланысты феодалдық салт-сананы түбірімен жою үшін,
жаңа қоғамды орнату үшін кімді қалай тәрбиелеу қажет деген сұрақпен
тәрбиенің міндеті мен өзгешеліктері жөніндегі мәселені зор педагогикалық
проблема ретінде ұсынды. Бұл мәселелер негізінен адам еңбек арқылы өмір
сүреді, еңбексіз өмір жоқ деген пікірлерге саяды. Ал азғындаған феодалдық
қоғамда мықтылар басқа адамдар еңбегін пайдалануда, нағыз ерікті адам - өз
еңбегімен өмір сүрушілер ғана. Мұнан шығатын қорытынды - өз еңбегінің
жемісімен өмір сүретін, ешкімге тәуелсіз, бостандықты қадірлей де қорғай да
білетін адамдарды тәрбиелеу.
Демек, Руссоның педагогикалық концепсиясының негізіне феодалдық әдет-
ғұрыптардан арылған, бостандықтағы, толық адамгершілігі бар адамды өсіру
талабы жатады. Әрине, Руссоның педагогикалық теориясының шеңберінің кеңдігі
терең адамшылығы осыңдай жаңа адамды тәрбиелеу талабын ұсынуында болды.
Осындай келелі міндеттерді шешудің жолдарын қарастыра келе феодалдық
қоғамдағы бала тәрбиесі табиғатқа қарсы қойылған. сондықтан дамуын ескеріп,
оның жас ерекшеліктеріне лайықтап жүргізілуге тиіс. "Табиғат балалардың
кәмелетке жеткенше болуын талап етеді", - дейді Руссо.
Тәрбие бағыты жөніндегі Руссоның негізгі педагогикалық талаптары –
баланы қадірлей отыра, оның қызығушылықтары мен тікелей талаптарын зерттеу.
Еріктілік, баланың табиғатына айналуға тиіс. Ал тәрбиеші баланың дамуын
ұқыпты түрде дұрыс бағыттайтындай, ойланып, толғануына жөн сілтейтіндей
жағдайлар жасай білуі ғана тиіс. Сөйтіп, Руссо жаңа тәрбиені балаға
үстемдік етуге оның еркінің дамуына тез зәбірлік жасауға тырысатын
феодалдық ескі тәрбиеге тікелей қарсы қойды.
Баланың өсу кезеңдері және әр кезеңдегі тәрбие ерекшеліктері. Руссо
баланың өмірін 4 кезеңге бөледі:
1- кезең - баланың туған күнінен 2 жасқа дейінгі;
2- кезең - 2 ден 12 жасқа дейінгі;
3- кезең - 12 ден 15 жасқа дейінгі;
4- қезең - 15 жастан ер жетуіне дейінгі өсу дәуірлері.
Баланың осындай жетілу дәуірінің әрқайсысына тәрбиенің негізгі бір
саласын кеңінен және негізгі түрде жүргізуді ұсынды.
Баланың жетілуінің әр дәуірін Руссо өзінің саяси және философиялық
пікірлерімен тығыз байланысты қарастырды.
Екі жасқа дейінгі бала тәрбиесінің негізі дене тәрбиесі болуға тиіс.
Бұл дәуірде тәрбиешілердің баланы табиғат кеңшілігінен тым алшақ ұстауға
тырысатындығына, ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.