Мемлекеттік тілді деңгейлік оқыту технологиясы

Жұмыс түрі: Курстық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 39 бет
Таңдаулыға:

Қазақстан Республикасы Білім және Ғылым министрлігі

Қазақстан Республикасының білім басқармасының мектепке дейінгі,
жалпы орта, техникалық және кәсіптік білім беру ұйымдарының
республикалық оқу-әдістемелік кабинетінің сараптама кеңесінде қаралып,
республика педагогтарына таратуға ұсынылды.

Әдебиет және қазақ тілі пәндері бойынша функционалды сауаттылықты дамытатын тапсырмалар жинағы

Авторлары:

Полатова Айнур Муслимбековна

2019 жыл

МАМАНДАНДЫРЫЛҒАН БИБЛИОГРАФИЯЛЫҚ АГЕНТТІК
ҚАБЫЛДАНДЫ ЖӘНЕ БИБЛИОГРАФИЯЛЫҚ СҮЙЕМЕДЕУ ЖҮРГІЗІЛДІ
СПЕЦИАЛИЗИРОВАННОЕ БИБЛИОГРАФИЧЕСКОЕ АГЕНСТВО
ПРИНЯТО И ПРОВЕДЕНО БИБЛИОГРАФИЧЕСКОЕ СОПРОВОЖДЕНИЕ

ӘОЖ 823
КБЖ 369
Қ 46

Полатова А.М.
Қ 46 Әдебиет және қазақ тілі пәндері бойынша функционалды сауаттылықты дамытатын тапсырмалар жинағы Полатова Айнур МуслимбековнаАлматы: Атамекен, 2019 ж. - 36 бет

ҚР ҰЛТТЫҚ МЕМЛЕКЕТТІК КІТАП ПАЛАТАСЫ
ХАЛЫҚАРАЛЫҚ СТАНДАРТТЫҚ КІТАП НӨМІРІ ISBN
ӘМБЕБАП ОНДЫҚ ЖІКТЕУ КІТАПХАНАЛЫҚ-БИБЛИОГРАФИЯЛЫҚ ЖІКТЕУ
ШТРИХ КОДЫ БЕРІЛДІ
НАЦИОНАЛЬНАЯ КНИЖНАЯ ПАЛАТА РК
ПРИСВОЕНЫ (ЗАРЕГИСТРИРОВАНЫ) МЕЖДУНАРОДНЫЙ
СТАНДАРТНЫЙ НОМЕР ISBN
УНИФИЦИРОВАННЫЙ ДЕСЯТИЧНЫЙ КЛАССИФИКАТОР
БИБЛИОТЕЧНО-БИБЛИОГРАФИЧЕСКИЙ КЛАССИФИКАТОР ШТРИХ-КОД

МО
МО

Полатова А.М., 2019 ж.
(C) Атамекен. 2019 ж
Баспаға Атамекен және Өрлеу әдістемелік оқыту, педагогикалық шеберлік орталықтарымен хаттамалық кеңесте №310
26 тамыз 2019 жылы баспаға бекітілген
Рецензенттер:
ф.ғ.к. Калиева А. Қ. - Атамекен әдістемелік оқыту, педагогикалық шеберлік орталығының бас маманы
Г.Б.Туребекова - Атамекен әдістемелік оқыту, педагогикалық шеберлік орталығының аға менеджері
А.Б.Аульбекова - Төле би аудандық білім бөлімінің бастауыш сынып әдіскері

Полатова А.М.
Қ 46 Әдебиет және қазақ тілі пәндері бойынша функционалды сауаттылықты дамытатын тапсырмалар жинағы Полатова Айнур МуслимбековнаАлматы: Атамекен, 2019 ж. - 36 бет

ISBN 978-6-30000-207-4
EAN: 9786300002074

Қазақ тілін оқыту әдістемесі ғылымы да лингвистика, педагогика, психология ғылымдарындағы жаңа зерттеулер негізінде үнемі дамып, өзгеріп отырады. Қазақ тілін оқытудағы осындай тиімді оқыту технологияларының бірі - сөз таптарын оқыту негізінде оқушылардың сын тұрғыдан ойлауын қалыптастыру.
Педагогикалық технологиялар көмегімен күнделікті оқытудағы педагогикалық оқу-тәрбие үрдісін алдын ала жобалау жолына асуыстыру, оларды ізбе-із сыныпта қолдану көзделінді. Мұғалім үшін жызылатын дәстүрлі сабақ жоспарларынан өзгеше жұмыс ретінде педагогикалық технологияда оқушылардың оқу-танымдық әрекеттерінің құрылымы мен мазмұнын анықтайтын оқу-тәрбие үрдісінің жобасы жасалады. Ол мақсат нәтижелерінің нақтылығымен, білім мазмұнының сұрыпталуымен, оны меңгерудің әдіс-құралдарының және оқу түрлерінің біртұтастылығымен анықталады. Мақсат қою мен тұрақтылықты сақтау басты қағидалары ретінде анықталады.
Жинақ Алматы қаласының Атамекен оқу орталығының мамандары мен мамандырылған Өрлеу біліктілікті арттыру орталығының кеңесімен ұсынылған.

Нуришова А.К., Кашкеева М.Ч., 2019 ж.
(C) Атамекен. 2019 ж

Мазмұны
Кіріспе ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .3
1. Орыс тіліндегі сыныптарға қазақ тілінен деңгейлік тапсырмалар
1.1 Бастауыш сыныптарында мемлекеттік тілді деңгейлік оқыту технологиясы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..5
1.2 Қазақ тілі мен әдебиеті сабақтарында деңгейлік тапсырмалар мен тірек сызбаларды қолдану жолдары ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...11
1.3 Деңгейлеп оқытудағы деңгейлік тапсырмалар мен оқушылардың
даму мониторингі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...13
2. Орыс сыныптарына қазақ тілі пәнінен тапсырмалар
2.1 Қазақ тілі пәні бойынша құрастырылған деңгейлік тапсырмалар ... ... ... 16
2.2 Ойын сабақ құрылымы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 22
Қорытынды ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 25
Пайдаланылған әдебиеттер ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...28

Түсінік хат
Қазақстан тәуелсіз мемлекет ретінде қалыптасуы барысында орта білім берудің жүйелі реформалануы қоғамдық тұрғыдан үлкен маңызға ие болды. Білім беруді реформалауды жүзеге асырудың және бір маңызды сипаты қазіргі уақыттағы оқыту процесін технологияландырудың қажеттігінен туып отыр. Осыған орай, соңғы кезде оқытудың әр түрлі педагогикалық технологиялары жасалып, мектеп практикасына енгізілуде. Атап айтқанда, академик В.М. Монаховтың оқыту технологиясы жұмыстарында айтылғанда оқытудың ұжымдық тәсілі
Бүгінгі таңдағы басты мәселелердің бірі басқа ұлт өкілдеріне қазақ тілін үйрету. Мемлекеттік тілдің мәртебесін көтеріп, қолдану аясын кеңейту- баршамыздың басты парызымыз. Осындай күрделі міндетті ойдағыдай орындау үшін мұғалімге бұрыңғыдан да зор талаптар қойылады.
Оқытудың жаңа технологиясының бірі-педагогика ғылымының докторы, профессор Ж. Қараевтың деңгейлік оқыту жүйесі іліміне сүйене оқыту болып табылады. Нәтижеге жету үшін оқушылардың білімі мен деңгейіне байланысты тапсырмалар құрастыру қажет. Мемлекеттік тіл мәртебесін көтеру үшін ойлай білетін, өз ойын қазақ тілінде жеткізе алатын, сауатты, еліне еңбек ете білетін, қабілетті жастар керек. Оқушының ойлау және сөйлеу тілін дамыту мақсатында деңгейлік тапсырмалар беру ұсынылады. Сол арқылы оқушының деңгейі анықталып, білімін тереңдетіп, белсенділігін күшейтеді. Деңгейлік тапсырмаларды дайындап, оқушылармен жұмыс жүргізудегі негізгі мақсат: баланың қабілетін ашу, шығармашылығын шыңдау, іздендіру, пәнге деген қызығушылығын арттыру.
Деңгейлік тапсырмалар арқылы оқушының қабілеті, ақылы, біліктілігі, сөздік қоры жетіледі. Әр деңгейлік тапсырманы орындаған сайын оқушы жақсы орындауға талпынады. Мұғалім де, оқушы да шығармашылықпен жұмыс жасайды, сондықтан да оқушыларды өз бетімен жұмыс істеп, білімін тереңдетуі үшін оларды іздендіру керек.
Бірінші деңгейлік тапсырма оқушының есінде қалуға ыңғайлы, өмірмен байланысты болуы керек.
Екінші деңгейлік тапсырма түрленіп, күрделене түседі. Мазмұны өткен тақырыпқа байланысты түрленген, ойлауды қажет ететін, оқушы өз бетімен жұмыс жасауға лайықты тапсырмалар.
Үшінші деңгейдегі тапсырмалар орындау арқылы оқушы өзі тұжырым жасайды. Мұғалім нұсқаушы, бағыт беруші, кеңесуші ретінде болады. Оқушының өзі сөздіктерді пайдаланып, мәтіндерді аударады. Берілген мәтіндерге сұрақ ойлап жазады. Өзіне керек материалдарды іздеп, тауып оқиды.
Төртінші деңгейлік тапсырма дарынды, қабілеті жоғары балаға арналады, тақырып бероіп, ізденуге өзі мақсат қояды. Мұғалімнің көмегісіз барлығын өзі орындай біледі.

Функционалды - тілді оқыту
Тілдік білім - тілдік мәдениет - тілдік тұлға үш тағаны бүгінгі таңда түбірлі түзетуді талап етеді: бәрінен бұрын коммуникативтік тұлғаны қалыптастыру негізі болып табылатын тілдік тәрбие туралы айту керек. Нақ тәрбиенің (оқыту емес, білім беру емес) қажеттігі туралы чех ғалымы А. Едличка жазған еді. Яғни оқытудың мазмұндық, коммуникативтік басымдығы ретінде, бірінші кезекте сөйлеуші мен жазбаша жұмыста қатысым практикасында қажеттіні үйрету тұрады. Лингвистикалық білім берудің басты мақсаты - коммуникативтік тұлғаны тәрбиелеу, қалыптастыру.
Коммуникативтік оқытудың саналы бағыты тілді оқытып үйретудің басқа жүйесін талап етеді. Қазіргі мектептің маңызды мәселелерінің бірі - сөйлеу мәдениетіне тәрбиелеу, қатысым біліктілігін қалыптастыру, (тек қана сөйлеу, өзгені тыңдау ғана емес), өз көзқарасын мәнерлі жеткізуге, пікір таласқа қатысуға, тілді еркін меңгеруге алғы шарт жасау.
Тілдік тәрбие жүйесін жетілдірудің болашақты жолдарының бірі - лингвистика ғылымының жетістіктерін белсенді пайдалана білу. Оқытудың функционалдық, коммуникативтік бағытының күшеюі қазіргі лингвистиканың осы бағыттағы дамуының нәтижесіне де байланысты.
Н. Д. Арутюнова, А.В. Бондарко, Г.А. Золотова, Н.Ю. Шведова және тағы басқа лингвистердің еңбектері тілдегі функционалды, коммуникативтік бағытта дамытып, тереңдетіп келеді. Бұл ғалымдардың теориялық ойлары барлық тілге ортақ мәселені көтерген. Шет тілдерін оқытып, үйрету барысында функционалды коммуникативтік бағыт табысты пайдаланылуда. Осы бағытты қазақ тілін оқыту барысында да, оқу құралдарын жазу барысында да негіз етіп алатын кез келді.
Функционалдылық - тілді оқытуда мағынадан - тұлғаға - функцияға жүйесімен байланысты. Осындай тілге деген жүйелілік - интеграциялық көзқарас тіл жүйесінің концентрлік модельін құрайды. Бұл бағыт тілдің дәстүрлі деңгейлік құрылымына сүйене отырып, мағынадан оның берілуіне, одан әрі сөйлеудегі функциясына барады. Осылайша функционалды семантикалық категория мен өрістің грамматикасы қалыптасады. (А.В. Бондарко мектебі) Функционалды семантикалық категория сөз сөйлеуде берілетін негізгі логикалық, ұғымдық категориялармен сәйкес келеді. Олардың тізіміне субъект (жеке неиесе заттық), предикат (әрекет, қалып күй, сын белгілер және т. б. ), обьект, сан, мезгіл, себеп және басқалар жатады. Мұндай категориялардың негіздемесі - сөз, (речь)сөйлеу.
Функционалдық грамматика тіл жүйесінде өрістік жолды пайдаланады, өріс ұғымы кең қолданыста болады.Тіл мұнда деңгейлік (фонетика, лексика, фразеология, морфема, морфология, синтаксис) тұрғыда емес, функционалды семантикалық өріс (ФСӨ) жүйесі ретінде қарастырылады, Жүйедегі әрбір өріс тілдегі жақын немесе ұқсас мағыналарды білдіретін әр түрлі деңгейдегі тілдік құралдарды біріктіреді. Әрбір өрістің өз ішінде тек қана мағыналық ұқсастығымен ғана емес, сондай - ақ қызметтерінің сәйкестігімен де біріккен белгілі бір реттілік, әр түрлі деңгей құралдарының иерархиясы бар.
ФСӨ аясында негізгі, орталық болып бөлінуі нақты сөйлеу актісінде тілдік бірлікті таңдауға мүмкіндік беріледі. Тілді оқыту практикасында, әсіресе мектепте тілдің дәстүрлі деңгейлік жүйесінен бас тартудың мағынасы жоқ, алайда,функционалды және коммуникативтік грамматика саласындағы қазіргі зерттеулердің нәтижелерін де беру лингвистикалық білім беру мен тәрбиелеу жүйесінің жақсаруына жақсы импулсь беруі тиіс.
Тілдік бірліктерді жеке, бір - бірінен алшақ оқыту ұстанымы мектеп және жоғары оқу орнында тілді оқыту жүйесінде қалып алып кеткен. Біз оқушыларға тіл жүйесінің әрбір деңгейін - қабатын (фонетикалық, морфемалық, сөзжасамдық, лексикалық, фразеологиялық, грамматикалық), бірізділікпен таныстырамыз.
Бастауыш мектепте, одан кейін орта буынға көтерілгенде осындай деңгейлік, кезеңдік оқыту түсінікті, заңдылықты да, ал бұл оқытудың кейінгі сатыларында тілді меңгерудің белсенділігін баяулатады. Бір орынды басу - үш дүркін қайталанатын сияқты әсер қалдырады: бастауыш мектепте, орта буында, жоғары сыныптарда. Оқу материалдары сыныптан сыныпқа көшкен сайын өзгеретіні, күрделілігіне қарай ажыратылатыны түсінікті, бірақ қайталау ұстанымы тілге деген қызығушылықты төмендетеді, сөйлеу әрекетін дамытуға көмектеспейді. Осындай бірізділікпен тіл ( фонетикадан синтаксиске және мәтінге дейін) жоғары оқу орындарының филология факультеттерінде де оқытылады.
Бастауыш мектеп функционалды коммуникативтік тұрғыда оқыту үшін база бола алатын тіл туралы теориялық мәліметтердің қажетті көлемін беретіні анық. Осы негізде сөйлеу талабына байланысты тілді концентрлікпен оқу қажет және мүмкін. Осылайша біз сөйлеу( речь) мен тілдің арасындағы алшақтықты жою мәселесінің шешілуіне жақындаймыз. Тілді оқудың осы екі жағы бірлестікте оқытылмай келді. Енді оның сөйлеудегі қызметін талдау негізінде тілді меңгерудің болашағы бар.
Мектептік және жоғары оқу орындарында оқытудың коммуникативтік бағдары тілдік жүйені басқаша сипаттауды талап етеді. Мектептік, Жоо практикасында тілдік бірліктерді талдау тілдің шынайы функциясын түсіну үшін синтезбен қатар жүргізілмейді. Ал осындай синтездік амалға уақыттың, өмірдің өзі алып келіп отыр: сөйлеуді, жазуды еркін меңгеру - тіл туралы білім интеграциясының жоғарырақ деңгейін талап етеді.
Жаңа бағдардың негіздемелері

Функционалды грамматиканың негіздерін оқу әр түрлі деңгейдегі тілдік бірліктердің өзара әрекетін ғана көрсетпейді, сонымен бірге осы тілдік бірліктерді тілдік қатысым үшін таңдауды үйретеді.
Мысалы, бұйрықтың берілу құралдары жүйесін біле отырып, біз қатысым жағдаятына қарай тиістісін таңдай аламыз. Шақыруды - ақ алайық. Осының өзі әр түрлі нұсқамен берілуі мүмкін: Маған сағат 5 - те кел. Маған келіп кете аласың ба? Маған келесің бе? Маған келіп кетсең болар еді. Маған келіп кетсеңші. Берілу құралдарын бірінен бірін артық көруде біз нені жетекшілікке аламыз? Сөз сөйлеу жағдаятының ерекшелігі ( ресми - ресми емес), әңгімелесушімен қатынасы,(жақын - жақын емес), коммуникация бойынша әңгімелесушілердің жас ерекшелігі, әлеуметтік немесе кәсіби мәртебесі (мысалы, бастық - оның қарамағыңдағылар), тіпті, шақыру әрекетіне сөйлеушінің қызығушылығы да қатысты. Нәтижесінде, жақын нұсқалар қатарынан сөйлеушінің пікірінше жарамдысы, тиімдісі таңдалады.
Функционалды семантикалық бағдардың қажеттілігін пайдалануды қазіргі лингвистика, сөйлеу психологиясы, сабақ жүргізу әдістемесі тұрғысынан негіздеуге болады.
Лингвистикалық негіздеме: тілді үйрену үрдісінде тілдік бірліктерді коммуникация логикасы бойынша да, мағынасы бойынша да байланыстылығын үзуге болмайды. Мезгілдік қатынастың берілу амалдарының бәрі шашыраңқы бір-бірінен алшақ жүргізіледі: етістіктің шақтық тұлғалары бір бөлек, мезгілдік құрылымды білдіретін септіктер жүйесі бір бөлек, мезгілдік үстеу бір бөлек, мезгіл мағыналы тұрақты тіркестер де мезгіл бағыныңқылы сабақтас та курстың әр түрлі бөлімдерінде беріледі. Ал сөйлеу практикасында біз ылғи қалай айту керек деген таңдаудың алдында тұрамыз.
Біздің байқауымызда оқушылар, тіл үйренушілер қажетті таңдауды интуициясына, қатысым тәжірибесіне,тілдік сезімталдығына сүйене отырып, қажетті таңдауды жүзеге асыра алады. Сонымен қалайша осы мағыналық байланыстарды оқыту үрдісінде көрсетуге, пайдалануға болады. Мағыналық жағынан байланысты осындай бірліктерді өрісте біріктіру, содан кейін олардың қолданысын коммуникативтік міндетке сәйкес таңдауға үйрету - сөйлеуде осы білімді пайдалануға көмектеседі. Функционалды сауаттылық теориясы тілді оқытып үйретудің осындай ғылыми және әдістемелік негізін береді.
Әдістемелік негіздемесі: тілдің құрылымдық деңгейін оқи отырып, оған қозғалыссыз, статикалық жүйе ретінде қараймыз, сонымен бірге саналы түрде тілдің шынайы өмірінен алыстаймыз.Тілдің белсенді, динамикалы жүйесін оқуға көшу біздерді оның қызметінің шынайы жағдайына жақындастыра түседі. Сөйлеуде біз тілдің деңгейлеріне (қабаттарына) кездеспейміз, біздің пікірімізше осы жағдаят үшін сәйкесірек келетін, әр түрлі деңгейдегі мағынасы жағынан ұқсас, жақын келетін бірліктерді таңдау ережесіне кездесеміз.
Тілдік деңгейлер арасындағы бар логикалық, мағыналық байланысты жандандыру тіл үйренушінің де ассоциативтік, логикалық ойлауының да дамуына әсер етеді. Әр түрлі деңгейдегі мағыналық жағынан байланысты тілдік бірліктерді бір блокқа(өріске) біріктіру семантикалық жағынан жақын компоненттерді іздеу дағдысын тудырады, таңдау механизмдерін де оятады, тіл байлығын тиімді меңгеруге ықпал етеді. әр түрлі тілдік бірліктер арасындағы байланысты аңғарғанда, оны оқытудың да жүйесі құрылады. Семантиканың бір түрін білдіруге қатыстының бәрі бір грамматикалық тақырыпқа, бір блокқа концентрленеді. Мұндай семантикалық жақындық тілдің шынайы өмірін түсіну үшін қызметін түсіну үшін ең бастысы осы білімді сөйлеу, сөйленім практикасында қолдана алуы үшін қажет.
Грамматикалық жүйені концентрмен ұсыну тілді оқытып үйретуде маңызды орында болуы тиіс. Мысалы сан категориясын сөз табы ретінде оқыған кезде, сандық ұғымды білдіретін басқа құралдардың бай жүйесін ұсынуға болады. Сан есіммен танысқан кезде сандық ұғымды білдіретін өріске саяхат жасау тақырыпқа оқушыларды бірден өрістік жолмен бағыттауға мүмкіндік береді.
Сандық ұғымды білдіретін өрістің екі орталығы бар. Бірі - лексика грамматикалық, сан идеясын білдіруге арналған сөз табы ретінде. Екінші орталық - грамматикалық, барлық сөз таптарындағы сан ұғымына қатысты сан категориясы: үй - үйлер, ол - олар. Ал периферияда лексикалық, сөзжасамдық, фразеологиялық құралдар болады.
Сандық ұғымды семантика сөз таптарының бәрінде дерлік кездеседі (екілік, екі еселеу, екеуміз, екіншіден, екі есе, екі - екіден, екеулеп), өлшеу бірліктерінде (литр, метр, минут т.б.) белгісіз үлкен немесе аз санды атайтын сөздерде (теңіздегі тамшыдай, жұмыс шаш етектен, телегей теңіз молшылық т.б.), сан ұғымына есімдіктер де қатысты: мұнша, сонша, қаншама. Сан ұғымын сөзжасамдық деңгей де білдіре алады: мая - мая шөп, жарым - жарты бір нәрсе т.б. Сан мағыналы фразеологизмдер де қазақ тілінде көптеп кездеседі, заттың көптігі немесе аздығын білдіретін тіркестер: көп -ат көпір,құмырсқадай быжынау, бырдай болып жату, есеп жоқ; аз - аттөбеліндей , бір түйір, бір уыс, бір шөкім, қасқалдақтың қанындай ( тапшы зат), саусақпен санарлықтай.
Сандық өрісті білдіретін өрістің ішінде сан ұғымды қатынасты білдіретін микроөрістер бар: жекелік көптік, белгісіздік белгілі, нақтыжуық шама, бөлектеу жинақтау,бүтінбөлшек.
Тіпті осы мағыналарды білдіретін толық емес сипаттама да олардың бар екенін, қолданыста екендігін білдіреді.
Осындай амал тек біріктіруге ғана әкелмейді, сан ұғымын білдіретін құралдар туралы кешенді ұсынады және әр түрлі деңгей арасындағы жүйелі байланысты көруге мүмкіндік береді. Бастысы - әр түрлі құралдардың мағыналық, логикалық байланысын көруді үйретеді, сөйлеудегі өзара байланысын, қызметін көрсетеді.
Осылайша заттың сынын білдіретін өрісті, функционалдық талдау үшін есімдікті, етістікті, етістік тұлғаларын, үстеуді сипаттауға болады.
Сондай-ақ, грамматиканы оқытудағы функционалдық бағыт оқытушы әрекетін тек үстемелеу емес, ол тілге деген көзқарасты қайта ұйымдастырады, нәтижесі - өзге тілді аудиторияда пайдаланылатын әдістемелік амал болып табылады. Тіл үйренуші мен оқытушының күшісемантиканы анықтауға бағытталуы керек. Грамматиканы оқытудағы функционалдық бағыт негізінде тіл үйренушіде тіл құралдарымен сөз сөйлеу(речь) мазмұнында байланыс орнайды. Оқытудың функционалдылық ұстанымы - оқыту материалының кешенді синтаксистік негізде берілуінде. Ал синтаксистік негізде ұсынылуы - тілдік факт ғана емес, оның коммуникативтік мағынасы да қоса ұсынылады. Негізгі коммуникативтік бірлік - сөйленім. Сөйленімнің негізгі бірлігі дейтін болсақ, сөйлем -сөйленімді құраудың ең кіші бірлігі. Тек қана сөйлемде тілдік бірліккоммуникативтік мағыналы, мазмұнды болады.
Өзге тілді аудиторияда грамматиканы оқыту мақсаты - тіл үйренушінің тілдік бірлікті коммуникацияда қолдана білуі. Мазмұндық, тілдік жағынан толықтырылып немесе кеңеюі оқыту мақсаты, мерзімі, контингентке байланысты.
Грамматикалық құралдарды жүйелеу - негізгі коммуникативтік-функционалдық белгілерді ескере отырып жүргізіледі. Тіл үйренушілердің грамматикалық дағдылары - тілдік және сөйлеу болып бөлінеді. Олар бір-бірімен өзара байланысты. Тілдік дағды - коммуникациядан тыс, ал сөйлеу дағдысы - грамматикалық құбылысты сөйлеуде қолдана алуы.
Жалғастырушы кезеңде грамматикалық материалды семантикалық блоктар негізінде оқыту тиімді.
Сонымен концентрлік, интеграцияланған ұстаным тіл жүйесін сипаттаудың жоғары деңгейіне сәйкес келеді, оқытуға қажетті пассивті грамматикадан динамикалы грамматикаға өту болып табылады.
Мемлекеттік тілді деңгейлік оқыту технологиясы

Тіл - адам мен адамды, ұлт пен ұлтты жақындастыратын өзгеше қатынас құралы. Тілмен сөйлесу - адамзат баласы үшін тысқары бір дүние емес, ол ішкі құбылыс. Сөйлесу тек адамға ғана тән. Адам баласы бірнеше тілде сөйлеседі.
Жер бетінде бар адамзат тілдерін күнделікті өмірдегі қарым- қатынас барысында үнемі заман талабына, уақыт ағымына қарай өзгеріп, дамып, жетіліп огтырады.
Қазақстан Республикасының Тілдерді дамытудың 2001-2010 жылдарға арналған мемелекеттік бағдармаларының негізгі талабы - мемлекеттік тілді оқытудың саны мен сапасына көңіл бөлу керек.
Орыс мектептерінде өтілетін қазақ тілі сабақтарының мақсаты - оқушылардың сөздік қорын дамыту, оқу техникасын қалыптастыру, дұрыс сөйлеуге, сауатты жазуға үйрету, сөйлем құрлысын меңгерту, қазақ тіліне тән дыбыстарын айтып, сөз ішінен ажырата білуге үйрету.
Сондықтан да оқушылардың білімін арттыру үшін сабақта жаңа технологияларды қолдана білу керек.
Технология гректің teche- өнер, шеберлік және logos- ғылым деген сөзінен шыққан, яғни шеберлік туралы ғылым деген мағнаны білдіреді.
Оқыту технологиясы мен әдістеме ғылымы бір-бірімен тығыз байланысты. Әдістеме ғылымы Нені оқыту керек?, Не үшін оқыту керек?, Қалай оқыту керек? деген сұрақтарға жауап іздесе, оқыту технологиясы Қалай нәтижелі оқытуға болады? деген мәселенің шешімін іздейді. Олардың мақсаты бір, яғни оқытудың тиімді жолдарын қарастыру. Оқытудың тиімді жолдары оқытудың әр түрлі әдістері арқылы анықталады.
Бүгінгі таңда оқу процесінде оқытудың қалыптасқан негізгі әдістерімен қатар оқытудың жаңа әдістері, яғни инновациялық әдістері де жиі қолданылады.
Оқу процесінде оқытудың озық технологиясын қолдану - бүгінгі күннің өзекті мәселесі. Сондықтан да біздің мектептің мұғалімдері үнемі ізденіс үстінде. Олар заман талабына сай оқушылардың білімін тереңдету үшін, тілге деген қызығушылығын арттыру үшін көп еңбек етуде.
Бастауыш сыныптарының басты талабы - сабақтың сапасын арттыра отырып сабақ түрлері мен әдістерін танымдылық, білімділік деңгейге жеткізу. Осы мақсатта бастауыш сынып мұғалімдері сабақ өту әдістерін толықтырып, әр уақытта ізденісте болады. Қазіргі уақыт талабына сай мен де өз сабақтарымды жаңаша ұйымдастырып, өзіндік тың ізденістерге талпынып отырамын. Сабақ өткізу барысында оқушыларды халық педагогикасы негізінде тәрбиелеп, оқушылардың сабаққа қызығуын арттырып, сабақ беру әдісінің тиімді түрлерін пайдаланып келемін. Мен қолданатын сабақтың жаңа түрлері де сабақтың мазмұнын, мақсатына, жүру барысына қарай дамытпалы саяхат сабақ, ертегі сайыс сабақ, ойын, жарыс сабағы, тест әдісімен өткізіліп келеді.
Кеңінен қолданылып жүрген технологиялардың бірі - Мемлекеттік тілді деңгейлік оқыту технологиясы. Бұл технология оқушылардың ізденушілік, өзіндік жұмыс істеу, білімді сапалы қабылдау, шығармашылықтарын арттыра түсуге бағыттайды, мәселені тиімді шешудің жаңа мүмкіндіктерін анықтайды.
В.П.Беспалько оқу материалын меңгерудің 4 деңгейін ұсынады:
1. Оқушылық (ученический)
2. Алгоритмдік (алгоритмический)
3. Эвристикалық (эвристический)
4. Шығармашылық (творческий).
Ғалым оқушылық деңгейден бастап шығармашылық деңгейге дейінгі даму кестесін былай көрсетеді.
Оқушылық деңгейде білімнің берілуі, деңгейлік тапсырмалардың іске асырылуы бағдарлама талабына сәйкестігіне байланысты.
Алгоритмдік деңгейде оқу материалдарының түсініктілігі, мазмұны деңгейлік тапсырмалардың күрделене түсуінен аңғарылады.
Эвристикалық деңгейде білімнің берілуі жүйелілігі, сабақтастығы, іздендірушілік ерекшелігі басым болып, деңгейлік тапсырмалардың танымдық жағынан жетілуіне, тереңдетілуіне айрықша назар аударылады.
Шығармашылық деңгейде баланың дарындылығы, таланты, тапсырмаларды орындаудағы ізденімпаздығы танымдық, рухани интелектуалдық шеберлікке ұштасады.
Сонымен, оқыту технологиясы бұрыннан келе жатқан классикалық педагогика жетістіктерін пайдалана отырып, оны жаңа әдістермен байытып, білім алуды оқушының өзіндік іс-әрекеттері арқылы ұйымдастыруды талап етеді.
Сабақ кезінде деңгейлік тапсырмалар орындау барысында оқушы төменгі деңгейді орындап қана шектелуі мүмкін немесе бірнеше деңгей тапсырмасын ұқыптылықпен, жауапкершілікпен меңгеруі мүмкін. Егер аз уақыттың ішінде оқушы көп тапсырма орындап үлгерсе, ол оқушының іскерлігі, шеберлігі, белсенділігі мен қабілеттілігі жоғары. Оқушының осындай зеректігін одан әрі дамыту үшін де деңгейлік тапсырмалар қажет. Мұғалім деңгейлік тапсырмалар арқылы сабақ кезеңдерінде оқушының танымдық ойын, белсенділігін, икемдігін арттыру жұмыстарын шеберлікпен жүргізе алады. Деңгейлік тапсырма негізінде оқу объектілерінің терең де шығармашылық ара қатынасы ескеріледі. Оқушының өзін өзі тануына, өз күйін өзі сезінуіне, ізденімпаздық тудыратындай әлеуметтік - мәдени кеңістік жасау қажет.
Деңгейлік оқыту технологиясын келесідей қылып қолданамыз. Оқушыларға деңгейлік тапсырмалар беріледі. Деңгейлік тапсырмалар үш деңгейде жүргізіледі. Әр сыныпта оқушылардың өз бетімен жүргізген жұмыстары тоқсандық қорытынды жұмыстары, бақылау жұмыстары есепке алынады. Әр оқушының жеке дамуының көрсеткіші жасалады. Оқушы өзін -өзі бақылайды. Жыл соңында әр оқушының білім сапасы қорытындыланады. Жыл бойы құрылған әр оқушының білім сапасының мониторингісінен оның білім деңгейі анықталады. Оқушы жыл бойы өзінің қалыс қалған жақтарын есепке алып отырады.
Деңгейлік тапсырмаларды құруға қойылаты талаптар мынадай:
Біріншіден, мұғалім деңгейлік тапсырма құрылатын сыныптың бағдарламасын, мемлекеттік, стандартты, базалық оқу жоспарын толық білуі тиіс.
Екіншіден, оқушының физио - психологиялық ерекшелігі, қабілеті, білім деңгейі назарға алынғаны жөн.
Үшіншіден, оқушылардың басқа пәндерден алған білімдері ескеріліп, пәнаралық байланыс жүзеге асырылады. Әсіресе орыс мектептеріндегі қазақ тілі тапсырмаларына әдебиет материалдарын пайдалану өте тиімді.
Төртіншіден, деңгейлік тапсырмалар қызықты, баланың ойлау қабілетін дамытатын, көркемдігі жоғары, тілі түсінікті болуы қажет.
Бесіншіден, тапсырмалар біртіндеп күрделене келіп, оқушының жеке тұлғалық қасиетін қалыптастыру мақсатына сай мазмұны терең, жан-жақты болғаны жөн.
Деңгейлік тапсырмалар дегеніміз- оқушылардың ойлау, сөйлеу қабілетін дамытатын, әлеуметтік көзқарасын қалыптастыратын, ізденушілікке баулитын, жеңілден қиынға, қарапайымнан күрделіге қарай сатылы түрде орындалатын жұмыстар жүйесі. Мұндай жұмыстар жүйесі төрт деңгейлік тапсырмалардан тұрады.
Бірінші деңгей тапсырмалары білімнің минималдық шегі, мемлекеттік стандарт талабына сәйкес, бағдарлама мөлшерінен аспайтын, оқушының жас ерекшеліктеріне сай болады. 5- сынып бағдарламасына байланысты оқушылар лексикалық тақырыптар мен тілдік ережелерді, жазба жұмыстарын орындайды. Кейіннен жоғары сыныптарда оқыған кезде де есінде тұрақты қалатындай бағытта сөздік минимумдарды меңгереді. Тыңдап, айтып, оқып, аударып, жаза алады. Адамдардың айтқанын түсінеді, сұрақтарға жауап береді. Естігенін қайталап айтады. Жеңіл ережелерді жаттап алады. Фонетиканы толық меңгереді. Грамматикалық, лексикалық тапсырмаларды игереді. Мәтінмен жұмыс жасайды.
Екінші деңгей тапсырмалары түрленіп, күрделене түседі. Оқушылар сынып бағдарламасына сай тақырыптарды меңгеру барысында жұмыстың барлық түрлерімен танысады. Оқушы өз бетімен ізденеді, жеке қабілетіне қарай еңбек етеді. Баланың ықыласы өседі. Оқушының сөйлеуі, хабарды түсінуі, қабылдауы, жазба жұмыстарын орындау көрсеткіштері міндетті деңгейден әлдеқайда жоғары болады. Осындай талаптарға байланысты оқушы сөздерді дұрыс құрастыру, сөйлемді толықтыру, сұраққа жауап, диалог құру сияқты тапсырмаларды еркін меңгере бастайды.
Үшінші деңгей тапсырмалары танымдық - іздену, алған білімді жинақтау, бекітуге бағытталады. Бұл тапсырмалар оқушылардың пәнге дәрежесінің жоғары болуымен, баланың өз жеке басының белсенділігімен өз ісіне талдау жасай білуімен, білімді жаңа жағдайға сай пайдалануымен сипатталады. Ол хабарлау; суреттеу; тілдік жағдайға, ортаға байланысты бейнелеу тапсырмаларын орындайды.
Ситуацияға байланысты әр түрлі нұсқада диалог құрады. Мәтін бойынша сұрақ қояды. Талдау, жинақтау, салыстыру жұмыстарын жүргізеді. Танымдық - іздену түрдегі жұмыстарды іске асырып, өз бетімен орындайды. Оқушы үйренген сөздерінен, тіркестерден өзінше тұжырым жасауға ұмтылады.
Бірінші сатыда оқушы мұғалім көмегімен бағдарлама бойынша тиянақты білім алады, не оқыса, соны қайталап айтып береді, орындаушылық қызмет атқарады. Екінші сатыда осы алған білімін тереңдетіп, түрлендіріп, өзгертілген тапсырмалар орындау арқылы оқушы өз бетімен еңбек етеді. Үшінші сатыда танымдық-іздену жолындағы тапсырмалар орындап, бала өз тұжырымын жасайды.
Сонымен педагогика ілімінде қолданылатын деңгейлік тапсырмалар арқылы оқыту дегеніміз - оқыту үрдісінің белгілі түрі және сапалы оқытуды ұйымдастыру формаларының жиынтығы, оқыту жүйесі.
Оқушылардың сөйлеу тілін дамыту үшін жүргізілетін деңгейлік тапсырмалар - бір жағынан, оқушының білімін дамытушы, ал екінші жағынан, әдістемелік міндеттерді жүзеге асырушы.
Деңгейлеп оқытудағы деңгейлік тапсырмалар мен оқушылардың даму мониторингі
Біздің педагогикалық технологияны құруға қажетті тұжырымдама, С.Л. Рубинштейннің еңбектерінде айтылған, ойлау барысында ойлау берік объектісін жаңа байланыстарға қосуға педагогикалық, психологиялық негіз бар-деген ойыннан алынған. Ол бойынша өнертапқыштық пен жаңалықтар ашуға жетелейтін баланың жаңа қасиеттерін ашуға болады екен.
Технологиямыздың тағы бір психологиялық негізі болып табылатын теория
Л.С. Выготскийдің оқыту процесінде оқушының ақыл - ойының дамуы актуальды дамуаймағынан жақын арадағы даму аймағына ауысуы туралы теориясы. Бұл ауысу- тапсырмаларды қайталап орындауға ғана арналған 1-ші деңгейден өнімді іс-әрекетті қажет ететін жоғарғы деңгейлерге ауысу негізіндегі іс-әрекет арқылы жүзеге асады.
Осындай іс-әрекет деңгейлері арқылы оқушылар оқу материалдарын әр түрлі деңгейде қабылдайды.
В.П.Беспалько бұл деңгейлерді төртке бөледі: Бірінші деңгей- міндетті, оқушылық, екінші - алгоритмдік, үшінші-эвристикалық және төртінші - шығармашылық деңгейлердегі қабылдау.
Сондықтан да, оқушылардың білім, білік, дағдыларын жетілдіру үшін, оқытудың жаңа технологиясы бойынша, дифференциалды және дербес деңгейлік принциптерінің талаптарына сәйкес өткізілетін әртүрлі сабақ түрлеріне арналған жаңа тұрпаттағы оқулықтар мен оқу құралдары қажет. Бұлар әңгімелесуші-оқулықтар және оларға қосымша төрт деңгейдегі тапсырмалар берілген жұмыс дәптерлері.
Әңгімелесуші - оқулық бойынша оқушылар жаңа тақырыпты өз бетімен меңгеріп, анықтама, ережелерін өзі шығарады. Қарапайым жаттығу мысалдармен оларды бекіткеннен кейін, жұмыс дәптерлеріндегі деңгейлік тапсырмаларды орындауға көшеді. Деңгейлік тапсырмаларға, мысалы математика пәнінен, төмендегідей талаптар қойылады.
Бірінші деңгейдегі тапсырмаларға:жаттап алуға лайықталған болуы керек: алдыңғы сабақта жаңадан меңгерілген білімнің өңін өзгертпей қайталап, пысықтануына мүмкіндік беруі тиіс: тапсырмалар жаңа тақырып үшін типті және өмірмен байланысты болуы керек.
Екінші деңгейдегі тапсырмаларға: Өтіп кеткен материалдарды реттеуге және жүйелеуге берілген тапсырмалар. Бұлар өзгертілген жағдайлардағы тапсырмалар, яғни бұрынғы тапсырмаларға ұқсас, бірақ оларды орындау үшін алғашқы алған білімдерін түрлендіріп пайдалану қажет болады.
Оқушының ойлау қабылетін жетілдіруге берілетін тапсырмалар. Оларда біздің ұлттық ерекшеліктеріміз ескеріліп, танымдық және үйретімділік маңызы болуы қажет болады. Бұлар : логикалық есептер, ребустар мен сөзжұмбақтар.
Үшінші эвристикалық деңгейдегі тапсырмаларды біз төмендегінше топтастырдық:танымдық-іздену (эвристикалық) түрдегі тапсырмаларды орындау барысында оқушылар жаңа тақырып бойынша меңгерген алғашқы қарапайым білімдерін (заңдылықтар шығару, анықтамалар, формулаларды жаттау, т .с. с. жетілдіріп, тереңдетумен қатар, ол тағы да жаңа білімді меңгеріп, өзі үшін жаңалық ашуы тиіс. Эврика! Мұндай жұмыс - анализ бен синтез және салыстыру арқылы негізгісін анықтау, қорытындылау сияқты ой жұмыстарын қажет етеді. Мұндай есептерді шешу барысын оқушылар жаңа есептерге тап болады да, проблемалық жағдай туындайды. Оны шешу үшін оқушы жаңа әдістер іздеуі керек.
Төртінші шығармашылық деңгей тапсырмалары:Оқушылардың жинағын өмірлік тәжірибесі мен қалыптастырған ұғым түсініктерінің, қиялы мен белсенді ой еңбегінің нәтижесінде жаңаша, бұған дейін болмаған, белгілі бір дәрежеде олардың жеке басының икемділігін байқататын дүние жасап шығуына негізделген теорема дәлелдеген заңдылықтарды оқулыққа сүйенбей мұғалімнің көмегінсіз қорытып шығарды.
Деңгейлік тапсырмаларды енгізгендегі басты мақсат-сынып оқушыларын қабілеттіжәне қабілетсіз деп жасанды түрде әр түрлі жіктерге бөлуді болдырмау. Осы арқылы деңгейлік және дербес оқыту принциптерімен қатар, барлық оқушыға қатысты, ізгілендіру принципі де сақталады.
Деңгейлеп оқыту барысында оқушының бірінші деңгейдегі тапсырмаларды дұрыс орындағаны есепке алынып отырылады.
Қандай оқушы болмасын, мысалы өзінің жақсы оқитынына қарамастан, жұмысын оқушылық, міндетті, 1-ші деңгейдің , ол үшін жеңіл болса да, тапсырмаларын орындаудан бастайды.

Әдебиет пәні бойынша функционалды сауаттылықты дамытатын мәтіндер топтамасы

Тапсырма № 1
Мақсаты: Оқушылардың алған білім деңгейін және білік мен дағдының саналы түрде меңгерілуін тексеру;
І Деңгей
Қосаяқ

Қосаяқ - кішкентай кеміргіш аң. Шөлді, жазық жерлерді мекендейді. Ол - өте секіргіш аң. Басына төнген қауіптен қашқанда бірнеше метр жерге оңай секіреді. Қосаяқ - құс сүйекті жануар. Күні бойы інінде ұйықтап жатады. Кешке қарай жем іздеуге шығады. Дән және шөптердің тамырымен қоректенеді. Қосаяқтар - түнде қоректенетін жануар.
1. Соңғы сөйлемнен қатаң дауыссыз дыбыстардың астын сыз.
2. Мекендейді, қоректенеді сөздерінің тасымалдану жолдарын көрсет.
3. Бірінші сөйлемді сөз таптарына талда.

Тапсырма № 2
Мақсаты: Оқушылардың алған білім деңгейін және білік мен дағдының саналы түрде меңгерілуін тексеру;
І Деңгей
Сырғанақ
Қыс мезгілі. Қар қалың жауған. Балалар үйдің артына қар үйді. Омар мен Қасен қарды тегістеді. Сәлім мен Төкен қардың үстін сулады. Ертеңіне сырғанақ дайын болды. Балалар түстен кейін сырғанауға келді. Олар шанамен сырғанады. Әлия мен Анар бір шанаға отырып сырғанады. Сырғанақтың маңы өте көңілді. Біреулер құлап жатыр, біреулері күліп жатыр.
1. Мына сөйлемнен бастауыш пен баяндауышты тауып астын сыз. Балалар түстен кейін сырғанауға келді.
2. Мына сөздерді сөз құрамына талда: балалар, шанамен, үйдің, қардың.
3. Мәтіндегі екінші сөйлемді сөйлемнің айтылуына қарай бөліну түріне түрлендір.

Тапсырма № 3
Мақсаты: Оқушылардың алған білім деңгейін және білік мен дағдының саналы түрде меңгерілуін тексеру;
І Деңгей
Марқакөл
Ертіс өңіріндегі көрікті әрі табиғаты бай өлке - Марқакөл көлінің аймағы. Марқакөл теңіз деңгейінен бір мың төрт жүз отыз төрт метр биіктікте. Оның тереңдігі жиырма жеті метр. Басты байлығы - қызыл балық. Айналасындағы орманда аңдар мен құстардың алпысқа жуық түрлері бар.
Қазір ол жер Марқакөл қорығы болып есептеледі. Өлкенің өсімдіктер мен жануарлар дүниесі қорғауға алынған.
1. Басты байлығы - қызыл балық.Сөйлемінен тұрлаулы мүшелерді тауып, астын сыз.
2. Соңғы сөйлемді сөйлем мүшелеріне талда.
3. Мына сөздерді сөз құрамына талда: байлығы, қорығы, өлкенің.
Тапсырма №4
Мақсаты: Оқушылардың алған білім деңгейін және білік мен дағдының саналы түрде меңгерілуін тексеру;
І Деңгей
Аю мен бөрене. Қалың орманды аралап келе жатқан бір аю бал арасына кез болады. Ағаш басындағы бал арасына тамсана қарады. Оны жегісі келді. Ағаш басына өрмелеп, ұяға жақындады. Ілініп тұрған бөрене кедергі жасады.Ұяға ұмтылған аю бөренені итерді. Ары серпілген бөрене өз салмағымен қайта оралды. Аюдың басына сарт ете қалды. Ештеңеден хабарсыз аю жерге топ ете қалды.
1. Тамсана, өрмелеп сөздерін сөз құрамына талдау.
2. Орман сөзіне жұрнақ, жалғау жалғап жаз.
3. Ағаш басындағы бал арасына тамсана қарады. Сөйлем мүшелеріне талда.

Тапсырма №5
Мақсаты: Оқушылардың алған білім деңгейін және білік мен дағдының саналы түрде меңгерілуін тексеру;
І Деңгей
Тау өзені
Ауыл жанында өзен бар. Өзен беті мөлдірейді де жатады. Түбі малта тас, лай болмайды. Күн жылынған бойда ауыл балалары өзенге барады. Оның күнгей жағасындағы көк майсалы жерде ойнаймыз. Көк майса бейне кілем жайғандай жұп-жұмсақ, әрі майда. Осы бір кішкене тау өзені болмаса, басқа жерлерде шомыла алмаймыз. Сондықтан осы өзен бойында отырған біздің ауыл балаларының суда жүзбейтіні болмайды.
1. Болымсыз етістіктерді теріп жаз.
2. 1,2 сөйлемдегі сөздерді дауыссыз дыбыстар түріне ажыратып жаз.
3. Мөлдірейді, жүзбейтіні сөз құрамына талда.

Тапсырма № 6
Мақсаты: Оқушылардың алған білім деңгейін және білік мен дағдының саналы түрде меңгерілуін тексеру.
І Деңгей
Ақбауыр
Бұл - өте сүйкімді кірпі. Денесінің бәрі қарасұр. Бауыры ғана ақшыл. Жаз кезі болатын. Аулада інім екеуміз отыр едік. Бір нәрсе қыбырлағандай болды. Қарасам кірпінің сүп-сүйкімді баласы екен. Оны үйге әкеліп тамақ бердім. Қағаздан қорапшадан үй жасадым. Қорапшаның жанын тесіп, есік ойып қойдым. Көзі мөлдіреп тұрады. Бауыры аппақ болғандықтан Ақбауыр деп атадым. Өзі өте ақылды, әрі ұқыпты. Ақбауыр үйге тез үйреніп алды.
1. Мәтіннің қай түрі екенін анықта.
2. Сын есімдерді теріп жаз.
3. Соңғы сөйлемнен бастауыш пен баяндауыштың астын сыз.

Тапсырма № 7
Мақсаты: Оқушылардың алған білім деңгейін және білік мен дағдының саналы түрде меңгерілуін тексеру;
І Деңгей
Менің атам - ардагер
Менің атам - соғысқа қатысқан адам. Ол бір мың тоғыз жүз отыз тоғызыншы жылы Шымбай қаласынан әскери қызметке алынған. Ол әскери қызметте жүрген кезінде екінші дүние жүзілік соғыс басталып кетті. Атам үш рет жараланған. Үшінші рет ауыр жараланып емханаға түскен. Ол кісінің соғыста алған ордендері мен медальдарі көп.Әр ордендері мен медальдарының өзіндік тарихы бар. Атамның соғыстағы естеліктері мен өмірден алған өсиеттері жетерлік. Мен атамды мақтан етемін.
1. Соңғы сөйлемдегі жіңішке дыбыстардың астын сыз.
2. Сан есімдерді тауып, түрлерін анықта.
3. Екінші сөйлемді сөз таптарына талдау

Тапсырма № 8
Мақсаты: Оқушылардың алған білім деңгейін және білік мен дағдының саналы түрде меңгерілуін тексеру:
І Деңгей
Шекарада
Қараңғы түн. Қалың орман. Оның маңында шекарашы қас қақпай күзетеді. Шекарашының жанында Арлан деген иті бар. Ол қыбыр етпейді. Арлан қараңғыға қарап, құлағын сергек қозғап қояды. Кенет ол елең етіп, жоғары қарай қарады. Иесінің етегінен тістей тарта бастады. Шекарашы Арланды босатып жіберді. Ит қараңғыға сүңгіп кетті. Арлан шекара бұзушыны бас ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.