Шетел тілі сабақтарында көркем мәтінді тиімді пайдалану жөнінде әдістемелік нұсқаулар

Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 5 бет
Таңдаулыға:

2.4 Шетел тілі сабақтарында көркем мәтінді тиімді пайдалану жөнінде әдістемелік нұсқаулар
Шетел тілін көркем мәтін бойынша оқыту дегеніміз - оқушыларда тыңдалым, оқылым, айтылым және жазылым дағдыларымен біліктілік қалыптастыру болып табылады. Егер біз дағды мен біліктілік ұғымдарының не екенін түсінбесек, онда бізге оны оқушы бойынан қалыптастыру қиынға соғады. Шетел тілін көркем мәтін бойынша оқып үйренуде оқушының есте сақтау қабілетінің маңызы зор. Сондықтан мұғалім берілген ақпараттың ұзақ есте сақтау жолдарын білген дұрыс. Шетел тілін көркем мәтінмен оқыту әдістемесі - шетел тілін жалпы білім беретін оқу орындарында қолданылатын, ғылыми негізделген теория. Әдістер дегеніміз - дидактиктердің айтуынша, белгілі бір тақырыпты оқыту жолдары. Шетел тіліндегі көркем мәтіндерді оқи білу - шетел тілін оқыту үрдісінде қалыптасқан негізгі дағдылардың бірі. Бүгінгі таңда шетел тілі мұғалімі үшін оқыту үрдісінде дайын әдістемелік нұсқаулар, оқу құралдары мен тіпті көркем әдебиеттер де қолжетімді. Алайда, оқушыларды оқыту үрдісін таңдағанда, оқу бағдарламасында көркем мәтіндерді қолданудың орындылығы, сондай-ақ олардың түпнұсқалығы немесе бейімделу дәрежесі туралы мәселе туындайды. Дәстүр бойынша оқыту әдістемесі көркем мәтінді шетел тілін оқыту бағдарламаларына енгізуге өте қолайлы. Отандық әдіскерлер дәстүр бойынша оқыту әдістемесінің мынадай артықшылықтарын ұсынады: 1. Шетел тілі сабақтарында көркем мәтінмен жұмыс істеу барысында лексикалық және грамматикалық тілдік дағдыларды дамытуға мүмкіндік береді. Бұл оқушыларға оқылған ақпараттары туралы өз ойларын білдіруге, кейіпкерлерді, оқиғаларды бағалауға мүмкіндік бере отырып, тілдік кедергіні жеңуге мүмкіндік береді. Осылайша, көркем мәтінді оқушылардың оқу-сөйлеу әрекетін одан әрі ынталандыра түседі. [1, 2, 5] 2. Көркем мәтінді лингвистика тұрғысынан оқыту оқушыларға әлеуметтік, мәдени, шетел тілінің құрылымы туралы, оқушылардың таным көкжиегін кеңейте түсуге мүмкіндік береді. [5] 3. Көркем мәтінді оқу өз бетінше жұмыс істеу ақпаратты өңдеу, сөздікпен жұмыс жасау, жүйелеу және талдау сияқты дағдыларын қалыптастырады. [3, 4]. Е. И. Цвирко көркем мәтінді оқытудың мынадай артықшылықтарын атап көрсеткен: - Көркем мәтін адамның жалпы біліміне бағытталған, сондықтан көркем мәтінмен жұмыс жасау оқушылардың ұмтылыстары мен қажеттіліктеріне сәйкес келеді. - Көркем мәтін өте ауқымды тақырыптарға ие және басқа да көркем емес әдебиеттерден айырмашылығы арнайы білімді қажет етпейді. - Көркем мәтіннің композициялық құрылысы - сюжеттің барлық бірліктерін шешуге, бүкіл оқу үрдісінде қызығушылықты сақтауға мүмкіндік береді, бұл мүмкіндік береді. [6, 224-225] Көркем мәтінмен жұмыс жасау кезінде мұғалімге үлкен жауапкершілік жүктеледі, өйткені ол оқушыларды жеке өзін-өзі көрсетуге итермелейтіндей етіп шығармашылық тапсырмаларды тұжырымдауы керек. Оқушылардың өз пікірін, көзқарасын білдіруге, өз нұсқаларын ұсынуға, оларды негіздеуге, әрбір оқушы ақпаратты өзінше қабылдайтындықтан, әр оқушыда қозғалған мәселелерге жеке көзқарасы қалыптасады [7, 92]. Көркем мәтінмен жұмыс жасау оқушыға әдеби мәтінді өз бетінше зерттеуге мүмкіндік береді. Кез-келген оқушының оқу үрдісінде өзіндік жұмыс және оны нақты ұйымдастыру маңызды. Шетел тілін үйрену - бүкіл өмірді қамтитын үрдіс, өйткені дамып келе жатқан құбылыс болып табылатын тілді ешқашан толық үйрену мүмкін емес. Бұл үрдіс оқу әдістемесімен қатар көптеген өзіндік жұмыстарды қажет етеді [8]. Көркем мәтіннің маңыздылығын көрсететін тағы да бір келесі аспект - оқушылардың шетел тілін оқуға деген ынтасын арттыру болып табылады. [9]. Көркем мәтін екі фактордың өзара әрекеттесуінің нәтижесінен қалыптасады: шындықты дұрыс бейнелеу және оның қайта құрылуы. Көркем мәтінмен жұмысты таңдау кезінде оқушының ынталандыру деңгейі мен қызығушылық дәрежесін арттыру мақсатында жаңа материалды сабақта қолдануды көздейтін жаңашылдық үрдісін де ескеру қажет [1, 223]. Қазіргі жалпы білім беретін мектептерде оқу әдістемесінің басты назарында - шетел тілі сабақтарында көркем мәтінмен жұмыс жасай алатын және оқу үрдісін қатар меңгере алатын оқушылар болып табылады. Көркем мәтін оқушыларға кез-келген сұраққа қатысты өз ойын ашық білдіруге мүмкіндік береді, соның арқасында оқушы өзінің сөйлеуін жаңа лексика мен грамматикалық дағдыларын толықтыра алады, сондықтан оқытушының басты міндеттерінің бірі - білім беру үрдісін бағыттау және бақылау. Жоғары сынып оқушылары ақыл-ой әрекетінің барлық түрлерін орындауға дайын болады, өйткені олардың танымдық үрдістері осы деңгейде дами түседі. Бірінші кезекте, көркем мәтіндерді іріктеу кезінде білім алушылардың қызығушылығы мен жас ерекшеліктері назарға алынады. Мәтіндердің мазмұны, мәтіндегі деректердің маңыздылығы басты рөл атқарады. Шетел тілін оқыту үрдісінде көркем әдебиетті қолдану бірқатар себептерге байланысты дамуда. Көркем әдеби материалдарды қолдана отырып, шетел тілін оқытудың дәстүрлі тәсілдерінің бір бөлігі оқу үрдісі зерттелетін тілдің функционалды қолданылуына бағытталған. Алайда, шетел тілін оқытудың әртүрлі әдістерінде көркем мәтіндердің рөлі жоғары бағалануда және көптеген мұғалімдер әдеби мәтіндерді лингвистикалық ақпараттың кең спектрін қамтамасыз ететін, оқушылардың өз ойларын басқа тілдерде жеткізе алу дағдыларын дамытуға тиімді ынталандыру ретінде, сонымен қатар оқушының уәждерінің ықтимал көзі ретінде қарастыра бастады. Қарастырылатын негізгі факторлардың бірі - ұсынылған жұмыс оқушылардың қызығушылығын оятып, оң көзқарас тудыруын ескерген жөн. Жаңа мәселелерді қамтитын, басқа мәдениет әлеміне жол ашатын, оқушының сезімдері мен эмоцияларына әсер ететін мәтін қызықты болады. [10]. Шетел тілінде көркем мәтінді оңтайлы үйрену үшін мәтіндердің қызықты және түсінікті болуы маңызды. Дегенмен, ақыл-ой әрекетін қажет етпейтін жеңіл ақпарат оқуға қызығушылық тудырмайтынын есте ұстаған жөн. Сонымен қатар, оқу материалдары мен оқу тапсырмалары оқушыларға тапсырмаларды орындауға деген қиындық тудырған кезде ғана қызығушылықты арттырады, әйтпесе қызығушылық тез төмендейді [11; 260]. Шетел тілі сабақтарында көркем мәтіндерді қолдану, сөзсіз, оқушылардың ынтасын арттырудың тиімді әдісі болып табылады. Мұғалімдердің міндеті - оған деген қызығушылық болмаған жағдайда оқушыларды шетел әдебиетін оқуға ынталандыру. Шетел тілін үйрену кезінде төрт дағдыны дамыту керек, олардың бірі - оқылым. Мұндай сабақ тәрбиелік шеңберін кеңейте түседі, грамматикалық білімді нығайтады және сөздік қорын кеңейтеді, бұл ауызекі сөйлеу тілінде пайдалы. Шетел тілін оқытуда көркем мәтіндерді түпнұсқалық кітаптардан үйрену - тілдік ортаға енуге және шетел тілін меңгеру деңгейін едәуір арттыруға мүмкіндік беретін оқытудағы ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.