Маңғыстау облысының Қ елді мекенін сумен жабдықтау жүйесі

Жұмыс түрі: Дипломдық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 44 бет
Таңдаулыға:

Қазақстан Республикасының Білім және ғылым министірлігі

Л.Н.Гумилев атындағы Еуразия ұлттық университеті

Сабит Ержан Кеңесбайұлы

Маңғыстау облысының Қ елді мекенін сумен жабдықтау жүйесі

Дипломдық жоба
5В075200 - Инженерлік жүйелер және желілер мамандығы

Нұр-Сұлтан 2021
Қазақстан Республикасының Білім және ғылым министірлігі

Л.Н.Гумилев атындағы Еуразия ұлттық университеті

Қорғауға рұқсат берілді
Кафедра меңгерушісімен
Шахмов Ж.А.

Дипломдық жоба

Тақырыбы: Маңғыстау облысының Қ елді мекенін сумен жабдықтау жүйесі
5В075200 - Инженерлік жүйелер және желілер мамандығы

Орындаған: Сабит Е.К.

Ғылыми жетекші т.ғ.к., доцент, Смагулова Э.М.
Нұр-Сұлтан 2021

Л.Н. Гумилев атындағы Еуразия ұлттық университеті
Сәулет-құрылыс факультеті
5В075200-Инженерлік жүйелер және желілер мамандығы
Ғимараттарды және имараттарды жобалау кафедрасы

Бекітемін
Кафедра меңгерушісі
Ж.А.Шахмов
22 желтоқсан 2020ж.

______________________Сабит Ержан Кеңесбайұлы_____________студентке
Дипломдық жұмысты орындауға
Т А П С Ы Р М А
1. Дипломдық жұмыс тақырыбы Маңғыстау облысының Қ елді мекенін сумен жабдықтау жүйесі___________________________ _________
университет бойынша 2020 жылдың 22 желтоқсан айында №67-п бұйрықпен бекітілген.
2. Студенттің аяқталған жұмысты тапсыру мерзімі - 2021 жылдың 17 мамыр күні
3. Жұмысқа берілетін мәліметтер (заңдар, әдебиет көздері, зертханалық - өндірістік мәліметтер) Жобалынатын елді мекеннің сипаттамасы. Жобаға қажетті деректер.
4. Дипломдық жұмысты(жобаны) жасауға тиесілі сұрақтар тізімдемесі
Кіріспе. Жобаланатын аумақтың негізгі сипаттамасы. Су құбыр торабы есептері. Су қабылдау имараттары. Суды тазарту имараттары. Еңбек және қоршаған ортаны қорғау. Қорытынды. Қолданылған әдебиеттер. Қосымшалар.
5.Графикалық материалдар тізімдемесі (сызбалар, кестелер, диаграммалар т.б.)
Бас жоспар - 1 парақ (А1).Су құбыр торабын бөлшектендіру - 1 парақ (А1).Бірінші және екінші көтеру сорғыш станция - 1 парақ (А1). Сумен жабдықтау және пьезометриялық график - 1 парақ (А1). Ұңғыма - 1 парақ (А1). Суды тазарту имараты, биіктік сұлбасы- 1 парақ (А1).
6. Ұсынылатын негізгі әдебиеттер тізімі
1. Сомов М.А., Журба М.Г. Водоснабжение -М., 2010
2.Абрамов Н.Н. Водоснабжение: Учебник для вузов. -3-е изд., перераб. и доп. - М.: Стройиздат, 1982
3. Тоғабаев Е.Т., Өтепбергенова Л.М. Су құбыр және суды әкету тораптары, Астана, 2017
4. Тоғабаев Е.Т., Өтепбергенова Л.М. Табиғи суларды тазартуға арналған имараттардың есебі, Нұр-Сұлтан, 2019
5. ҚНжЕ 4.01-02-2009 13.06.2017 жылғы өзгертулермен, Сумен жабдықтау. Сыртқы желілері мен имараттары, ҚазҚСҒЗИ АҚ, Астана, 2015
6. Шевелев А.Ф. Таблицы для гидравлического расчета водопроводных труб, -М., Стройиздат, 1984

7. Жұмыс бойынша консультациялар (жұмыстың тиісті бөлімдерін көрсету)

Нөмері, бөлім атауы, тарау
Ғылыми жетекші, кеңесші
Тапсырманы алу мерзімі
Тапсырма берілді, (қолы)
Тапсырма қабылданды, (қолы)
1.Су құбыр торабы
Смагулова Э.М.
15.01.2020

2.Су қабылдау имараты
Смагулова Э.М.
02.03.2020

3.Суды тазарту имараттары
Смагулова Э.М.
20.03.2020

4.Еңбек және қоршаған ортаны қорғау
Смагулова Э.М.
10.04.2020

8. Дипломдық жұмысты (жобаны) орындау кестесі

№
Жобаның орындалу барысы
Жобаның орындалу уақыты
Ескертпе
1
Диплом жобасының тақырыбын бекіту
27.11.2020

2
Диплом жобасын дайындауға материал жинау
15.12.2020-
25.12.2020

3
Диплом жобасының теориялық бөлігін дайындау
26.12.2020-
27.01.2021
Практикаға
кеткенге дейін
4
Диплом жобасының аналитикалық бөлігін дайындау
28.01.2021-
13.03.2021
Өндірістік
практика кезінде
5
Диплом жобасының қолжазбалық нұсқасын аяқтау
15.03.2021-
20.04.2021
Диплом алды практика кезінде
6
Диплом жобасын алдын-ала қорғауға ұсыну
04.05.2021

7
Сын пікір және жетекшінің
пікірімен қоса диплом жобасының толық нұсқасын ұсыну
17.05.2021
МАК кестесіне сәйкес
8
Диплом жобасын қорғау
20.05.2021
МАК кестесіне сәйкес

Тапсырманың берілген уақыты 22 желтоқсан 2020 ж.
Ғылыми жетекші т.ғ.к., доцент Смагулова Э.М.
( қолы) (Т.А.Ә., ғылыми атағы, қызметі)
Тапсырманың алдым: студент Сабит Е.К.
( қолы) (Т.А.Ә.)

МАЗМҰНЫ
КІРІСПЕ 5
1 НЕГІЗГІ БӨЛІМ 7
1.1 Табиғи- климаттық жағдайлар 7
1.2 Судың есептік шығынын анықтау 8
1.3 Өртті сөндіруге қажетті суды есептеу 13
1.4 Елді мекеннің су тұтыну режимі 13
1.5 Өнеркәсіптік кәсіпорынның су тұтыну режимі 14
1.6 Бактың және таза су резервуарының көлемін анықтау 17
2 СУ ҚҰБЫР ЖЕЛІСІ 21
2.1 Желіні жобалау 21
2.2 Гидравикалық есеп 21
2.3 Су құбырының арынын анықтау 27
2.4 Су алу ғимараттары 29
2.5 Жерасты су көздері 31
2.6 Су сапасының химиялық және физикалық көрсеткіштері 31
2.7 Су дайындау имаратының технологиялық есебі 33
2.8 Регенерация режимінің технологиялық есептеулері 33
Әрбір натрий - катионитті сүзгінің тәуліктегі регенерациясы саны былай анықталады: 33
2.9 Сорғы жабдығын таңдау 35
3 ҚОРШАҒАН ОРТАНЫ ҚОРҒАУ ЖҰМЫСТАРЫ 37
3.1 Қауіпсіздік техникасы бойынша талаптар 37
3.2 Экономикалық және табиғи ресурстарды ұтымды пайдалану талаптары 39
3.3 Қоршаған ортаны қорғау бойынша талаптар 40
3.4 Өрт қауіпсіздігі бойынша талаптар 42
ҚОРЫТЫНДЫ 44
ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ 45
ҚОСЫМША 47

КІРІСПЕ

Ғимараттар мен жекелеген объектілерді сумен жабдықтау, канализация және санитарлық-техникалық жабдықтау жеке объектілердің жетілдіру деңгейін және халық шаруашылығының көптеген салаларының даму ауқымын анықтайды.
Сумен жабдықтау және су бұру жүйелері - бұл тіршілікті қамтамасыз ету жүйесі. Тұтынушыларға сапалы және жеткілікті сумен жабдықтаудың санитарлық-гигиеналық, экономикалық және әлеуметтік маңызы зор. Сумен жабдықтау табиғи ресурстарды пайдалануға негізделген. Алайда сумен қамтамасыз ету шектеулі. Осыған байланысты су ресурстарын ұтымды, кешенді пайдалану және су көздерін ластанудан қорғау мәселелерін дамытуға үлкен көңіл бөлінеді.
Су шаруашылығын дамытудағы маңызды проблема - суды, ауаны және топырақты ластанудан қорғау бойынша кешенді шараларды жүзеге асыру. Сумен жабдықтау көздерін тазартылмаған ағынды сулардың ағуынан қорғау мәселелері өзекті болып табылады.
Сумен жабдықтау көзін таңдау кез-келген сумен жабдықтау жүйесін жобалаудағы негізгі міндеттердің бірі болып табылады. Әрбір объектіге сумен жабдықтау көзін таңдау туралы мәселені дұрыс шешу ол орналасқан аймақтың су қорын мұқият талдауды қажет етеді.
Сумен жабдықтау көзі келесі негізгі талаптарға сай болуы керек:
oo сумен жабдықтауға деген өсіп келе жатқан сұранысты ескере отырып, қажетті мөлшерде және сапалы сумен үздіксіз қамтамасыз етуді қамтамасыз ету;
oo жеткілікті қуатқа ие (суды алу тіршілік пен судың экологиялық жағдайын бұзбайды);
oo сумен жабдықтау объектісінен ең қысқа қашықтық болуы керек.
Сумен қамтамасыз ету көзі ретінде жер үсті және жер асты сулары қолданылады. Жер үсті бұлақтары жылдың әртүрлі кезеңдерінде су сапасының және ластану мөлшерінің айтарлықтай ауытқуымен сипатталады. Өзендер, су қоймалары, көлдер мен теңіздер жер үсті көзі ретінде пайдаланылады.
Су қоймалары лайлылықтың төмендігімен, судың жоғары түсімен және жазда онда планктонның болуымен сипатталады. Көлдердегі судың сапасы әртүрлілігімен ерекшеленеді және құрамында қалқымалы заттардың аз мөлшерімен, лайланудың аз болуымен, айтарлықтай минералдануымен және түсімен сипатталады.
Сумен жабдықтау жүйесін жобалау - бұл қаланың инженерлік инфрақұрылымын дамытудың күрделі және маңызды міндеттерінің бірі, өйткені барлық тұтынушыларға қажетті сапада және қажетті мөлшерде сумен үздіксіз жабдықтау, құрылыс құны мен құрылымдардың жұмысы, жүйенің барлық элементтерінің жұмысының сенімділігі мен беріктігі оның шешілуіне байланысты.
Сумен жабдықтау жүйелерінің негізгі элементтері. Сумен жабдықтау жүйесі су қабылдайтын, суды көтеретін, тазартатын, суды тасымалдайтын және басқаратын құрылымдардан, магистральды су құбырлары мен тарату желілерінен, электрмен жабдықтаудан, автоматика, телемеханизация және байланыс қондырғыларынан тұрады.

1 НЕГІЗГІ БӨЛІМ

1.1 Табиғи- климаттық жағдайлар

"Қ" елді мекенінің ауа райы құбылмалылы және ол жауын-шашынның әр түрлі түсетіндігіне, ауаның құрғақтығына, ылғалдың қатты буланғыштығына, күн шуағының молдығына байланысты.
Қаланың оңтүстік таулы аймағының ауа- райы жұмсақтау келеді, қысы онша қатты емес.
Ауаның жылдық орташа температурасы 6,5 және 10,5 оС арасында ауытқып тұрады.
Бірақ кей жылдары аяз -28,-29 оС дейін жетеді. Осы секілді аса ыстық жылдары күндізгі ауа температурасы шөлді аудандарда 40-42°C болады.
Көктемнің алғашқы белгілері наурыз айының екінші жартысында, ал таулы аудандарда наурыз айының аяғы мен сәуірдің басында байқалады.
Жылы кезеңдегі ауаның салыстырмалы ылғалдылығы шөл және шөлейт аудандарда 40-45%, ал оның ең төменгі деңгейі (30%) маусым-тамыз арасына сәйкес келеді. Ауаның салыстырмалы ылғалдылығы таулы аудандарға қарай жоғарылап 55% дейін жетеді
Маңғыстау облысы Қ елді мекені бойынша есептеу үшін қажетті деректер 1-кестеде көрсетілген.

1-кесте
Елді мекен деректері

Атаулар
Өлшемі
Деректер
1
2
3
Елді мекеннің орналасуы

Маңғыстау облысы Қ елді мекені
Суланатын аумақтың алаңы
Га
Бас жоспар бойынша
Жер асты суларының деңгейіне дейінгі орташа тереңдігі
М
5

Топырақтың қату тереңдігі
М
1.16
Аудандар бойынша ғимараттарды көріктендіру дәрежесі

I- II
Аудандар бойынша құрылыстың қабаттылығы

I- 3-5 қабат
Аудандар бойынша тұрғындар саны
адам
10070
Суару нормасы
ладам
65
СС-нан қалаға дейінгі қашықтық
м
7 км.
Өнеркәсіп кәсіпорны бойынша деректер
Жұмыс істейтіндердің саны
адам
1 ауысым

200
2 ауысым

100
3 ауысым

100
Суық цехтарда
%
25
25
25
бір ауысымда жұмыс істейтіндер
%
105
45
45
Бір себезгі торды пайдаланады
адам
7
1-кесте жалғасы

Технологиялық қажеттіліктерге ауыз су шығыны
м[3]тәул

240
Өрт қауіптілігі бойынша өндіріс санаты

В
Ғимараттың отқа төзімділік дәрежесі

V
Өнеркәсіп кәсіпорны алаңының көлемінен суарылатын алаң
%

20

1.2 Судың есептік шығынын анықтау

Қаланы орталықтандырылған сумен жабдықтау жүйесі:
- тұрғын және қоғамдық ғимараттардағы шаруашылық-ауыз су тұтыну, коммуналдық-тұрмыстық кәсіпорындардың мұқтаждары;
- өндірістік кәсіпорындарда шаруашылық-ауыз су тұтыну;
- Кәсіпорындар өндірісінің өндірістік мұқтаждықтары
- өрттерді сөндіру;
- жасыл алқапты суару және көшені жуу
Судың есептік (жыл ішіндегі орташа) тәуліктік шығыны мынадай формула бойынша анықталады:
Шаруашылық ауыз судың орташа тәуіліктік шығыны:

Qорт.тәул= 1000
N
q
т
т

1000
N
q
т
т

(1.1)
мұндағы qт - бір тұрғынға келетін шаруашылық ауыз су нормасы
qж=240 лтәул.
Nт - қаладағы немесе басқа елді мекендердегі халық саны.

Qорт.тәул=240x100701000=2416,8м3тә ул.

Ең үлкен су тұтыну тәулігіне судың есептік шығыны Qтәул.maх, м3тәул. , мына формула бойынша анықтаймыз:

Qтәул.max=kтәул.max Qорт.тәул м3тәул. (1.2)

мұндағы kтәул.max - халықтың өмір сүру тәртібін, кәсіпорындардың жұмыс режимін, ғимараттардың абаттандыру дәрежесін, жыл және күн мезгілдері бойынша су тұтынудың өзгеруін ескеретін, су тұтынудың ең жоғары тәуліктік біркелкі емес коэффициенті, м3тәул., kmax=l,1 - 1,3 м3 тәул.,

Qтәул.max1=1,2 2416,8 = 2900 м3 тәул.,

Судың есептік (бір жыл ішіндегі орташа) сағаттық шығыны мынадай формула бойынша анықталады:

qсағmax=kсағmax*Qтәулmax24 , м3 сағ

kсағmax=αmax*βmax (1.3)

мұндағы αmax, αmin - ғимараттардың көркейту дәрежесін, кәсіпорынның жұмыс режимін және басқа да жергілікті жағдайларды ескеретін коэффициенттер;

βmax - елді мекен тұрғындарының санын есепке алатын коэффициент тұрғындар санына байланысты [1] кестесі бойынша қабылданады.

βмакс. = 1+1√N (1.4)

αмакс1 = 1,3 βмакс.1 =1,2

Ксағ.макс.1 = 1,56

qсағmax=1,56*290024=188,5 м3 сағ

Судың есептік (жыл ішіндегі орташа) секунд шығыны мынадай формула бойынша анықталады:
qсекmax=qсағmax3,6 , лс

qсекmax=188,53,6=52,36 , лс (1.5)

Есептеу нәтижелері 2-кестеге жинақталады.

2-кесте
Су шығынын анықтау

Тұтыну норма
qж лс

Коэффициент
Судың шығыны

Тәуліктік м[3]тәул.
Сағаттық м[3]сағ.
Секундтық лc

2-кесте жалғасы

kсутmax
αmax
βmax,
Kч max

Q[ср]сут

Qmax[сут]

qmax[ч]

qmax[с]
1
2
3
4
5
6
7
9
11
230

1,2

1,3
1,2

1,56
2416,8
2900
188,5
52,36

Көшелерді және жасыл желектерді суаруға арналған су шығыны қалалық шығындарға қосымша қабылданады. Суару алаңының шамасы мен сипаты туралы деректер болмаған кезде бір тұрғынға есептегенде суаруға жұмсалатын орташа тәуліктік үлестік шығын жергілікті жағдайларға байланысты тәулігіне 50-90 ладам шегінде қабылдануы мүмкін. Суару жұмыстары 19-21 сағат ішінде суару машиналарымен және 5-7 сағат ішінде қолмен жүргізіледі.
Суаруға жұмсалатын жалпы шығын мынадай формула бойынша анықталады:

Qсуару= qсу*N1000 , м3тәул. (1.6)

мұндағы qпол - суару нормасы, лм2;
N - адам саны.
Qсуару= = 655 м3тәул.
Халықты азық-түлікпен қамтамасыз ететін өнеркәсіп мұқтаждарына арналған су шығыны мен есепке алынбаған шығындарды елді мекеннің шаруашылық-ауыз су мұқтаждарына арналған судың жиынтық шығынының 10-20% мөлшерінде қосымша қабылдауға жол беріледі. Бұл шығындар ескерілмеген Qескер.санатына жатады.

Qескер.= 0.15(Qтәул.орт1 + Qтәул.орт2) = 0.15*2416,8= 362,52 м3тәул (1.7)

Елді мекеннің жалпы есептік ең жоғары тәуліктік шығыны, м3тәул. Шаруашылық-ауыз су қажеттілігіне:

Qтәул.макс.ж.е.м.= Qтәул.макс.+Qескер.+Qсуару. (1.8)

Qтәул.макс.ж.е.м.= 2900+362,52+655 = 3917,5 м3 тәул

Елді мекеннің су тұтынуы бойынша есептер 3-кестеде келтірілген.

3-кесте
Шаруашылық ауыз су тұтыну

№
Аудан нөмірі
Көрсеткіш
1
2
3
2
Тұрғындар саны
10070
3
Су тұтынудың үлестік нормасы, q, лтәул.
240
4
Орташа тәуліктік (жыл ішіндегі) шығын, м3тәул.
2416,8
5
Ктәул. макс.
1,2
6
Ең жоғары тәуліктік шығын, м3тәул.
2900
7
Есепке алынбаған шығындар,
м3 тәул.
362,52
8
Суарудың үлестік нормасы, лм2, ладам
65
9
Суару саны К
1
10
Суару шығыны, м3 тәул.
654,55

Суық цехтардағы шаруашылық-ауыз су қажеттілігіне арналған су шығыны:

Q С.Ц.см=, м3ауысым (1.9)
Q С.Ц.см1=0,625, м3 ауысым
Q С.Ц.см2=0,625, м3 ауысым
Q С.Ц.см3=0,625, м3 ауысым

мұндағы 25 - суық цехтарда ауысымда бір адамға шаруашылық-ауыз су тұтыну нормасы, л;
n- бір ауысымда жұмыс істейтін адам саны.
Өндірістік кәсіпорындарға себезгі мақсатына арналған су шығынын себезгі торларының санына сәйкес анықтау керек.
Есептеу өндірістік кәсіпорын мәліметтеріне сәйкес жүргізіледі.
Ыстық және суық цехтардағы себезгі торларының саны мынадай формула бойынша анықталады:

n=, дана (1.10)

n = 1057=15

мұндағы m - цехта ең жоғары ауысымда душ пайдаланатын адамдар саны;
k - цехтағы бір себезгі торына адам саны.
Ауысымда себезгі мақсатына арналған судың мөлшері ыстық және суық цехтар үшін жеке анықталады:
Qдуш=, м3ауысым, (1.11)
Qдуш1=, м3ауысым
Qдуш2=, м3 ауысым
Qдуш3=, м3 ауысым

мұндағы,
- 375 л тең қабылданады (бір себезгі торына сағаттық шығын 500 л тең қабылданады, себезгіні пайдалану ұзақтығы 45 минут);
- себезгі торларының саны, дана.
Өндірістік шығындарды бөлу Qпр тәулік сағаты бойынша біркелкі қабылдау керек.
Кәсіпорындағы судың жалпы тәуліктік шығыны:

Qтәул.макс.ж.ө.к.= Q1+Q2+Qпр. (1.12)

Qтәул.макс.ж.ө.к.=0,625+0,625+0,625 +7,87+3,37+3,37+4,21+1,96+1,96=24,6 2 м[3]тәул
Жұмысшылар шаруашылық- ауыз су мүддесіне кететін су шығыны
4 кестеде.
Елді мекендер мен өнеркәсіп кәсіпорындарының тәулігіне ең жоғары су тұтынуы жалпы тәуліктік су шығынын құрайды:

Qтәул.макс.е.м.+ө.к.=Qтәул.макс.ж.е .м.+Qтәул.макс.ж.ө.к. (1.13)

Qтәул.макс.е.м.+ө.к.=3917,07+24,62= 3941,69 м3тәул
4-кесте
Өнеркәсіп кәсіпорындарының су шығыны

№ пп
Ауысым саны
1
2
3
1
Суық ц.
Жұмысшы саны, адам. Np
200
100
100
2
Суық ц.
Шаруашылық-ауыз су тұтынудың үлестік нормасы, ладам, ау, суықыстық цехтарда
2545
2545
2545
4-кесте жалғасы

3
Суық ц.
Цехтардағы шаруашылық-ауыз су шығыны, м3ау.
9,49
3,99
3,99
4
Өндірістік кәсіпорын жұмысшыларының саны, адам, себезгі пайдаланатын
105
45
45
5
Душ қабылдауға су шығыны,
м3ау
3,75
3,75
3,75
6
Кәсіпорынның технологиялық қажеттіліктеріне су шығыны,
м3ау
80
80
80
7
Өнеркәсіптік кәсіпорындардың жалпы су шығыны, м3ау
93,7
88,2
88,2
8
Өнеркәсіп кәсіпорны бойынша
270,1

1.3 Өртті сөндіруге қажетті суды есептеу

Өрт сөндіруге жұмсалатын су шығыны сыртқы (өрт гидранттарынан) және ішкі өрттерді сөндіруге жұмсалатын шығындардан құралады.
Өрт крандарымен жабдықталған ғимараттар ішіндегі өртті сөндіруге арналған су шығыны көлемі 25000 м астам қоғамдық және тұрғын үй ғимараттары үшін өнімділігі 2,5 лс екі өрт ағысы және 25000 м3 кем ғимараттар үшін бір ағысы есебінен сыртқы өрт сөндіру шығыстарына қосымша ескерілуі тиіс.
Судың есептік шығыны басқа қажеттіліктерге судың ең көп шығыны кезінде қамтамасыз етілуі тиіс, бұл ретте өнеркәсіп кәсіпорындарына аумақты суаруға, душ қабылдауға, едендерді жууға және технологиялық жабдықтарды жууға, сондай-ақ жылыжайларда өсімдіктерді суаруға жұмсалатын су шығындары есепке алынбайды.
Өнеркәсіптік кәсіпорындарда өртті сөндіруге арналған су шығыны отқа төзімділік дәрежесіне және өндіріс санатына, ғимараттың көлеміне байланысты анықталады.
Ғимараттың отқа төзімділік дәрежесі-V, өрт қауіптілігі бойынша өндіріс санаты-В. Ол кезде кәсіпорында өртті сөндіруге су шығыны 25 лс құрайды. Осылайша, өрт сөндіруге арналған жиынтық шығын

Qөрт = 25+2,5*2 + 2*15 = 60 лс = 216 м3сағ. (1.14)

1.4 Елді мекеннің су тұтыну режимі

Су құбыры желісінің гидравликалық есебі және 2-көтеру сорғы станциясының жұмыс режимін белгілеу үшін елді мекенмен және өнеркәсіп кәсіпорынмен тәулігіне ең жоғары су тұтынуды әр сағат үшін судың шығынын анықтау қажет.
Осы мақсатта алдымен су тұтынудың қаралған санаттарының әрқайсысы бойынша тәуліктің әрбір сағатында су шығынын анықтау қажет.
Шаруашылық-ауыз су тұтыну.
Әрбір ауданда шаруашылық-ауыз су шығынын сағаттық әркелкіліктің тиісті есептеу коэффициенті бойынша бөлу керек

Ксағ.макс. = αмакс. * βмакс. (1.15)

Стандартты мәндер бойынша Ксағ.макс. әр ауданда тәулік сағаты бойынша бөлу жүргізіледі Qтәу.макс. +Qес-м.
Суару 19-21 сағат ішінде суару автомашиналарымен жүргізіледі. Суғаруға жұмсалатын су шығыны жалпы суғаруға жұмсалатын шығынның 70% қабылдаймыз.
Қалған 30% суару шығыны қолмен суару крандары арқылы жүзеге асырылады. Суару қабылданған кезең ішінде біркелкі жүзеге асырылады. Бұл ретте елді мекенде барынша су тұтыну сағаттарында әр түрлі суаруды алып тастау қажет.

1.5 Өнеркәсіптік кәсіпорынның су тұтыну режимі

Себезгі шығындары жұмыс ауысымы аяқталғаннан кейін 0,75 сағат ішінде пайдаланылады. Технологиялық мұқтаждықтарға су шығыны. Өндірістік шығындарды бөлу тәулік (ауысым) ішінде біркелкі қабылданады. 5-кестеде су тұтыну режимі көрсетілген.

5-кесте
Су тұтыну режимі

Тәулік сағаттары
Тұрмыстық су шығыны
Өнеркәсіп орнындағы шығындар
Суландыру
Қорытынды шығындар

%
м³сағ
Технологиялық мүддеге, м[3]
Шаруашылық ауыз су шығыны, м[3]
Душ, м[3]
Механикалан-дырылған
қолмен

Ы. цех
С. цех

м³сағ
%
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
0-1
3,50
101,50
10
0,984
0,0775
1,96
33,57

148,09
3,88
1-2
3,45
100,05
10
0,984
0,0775

33,57

144,68
3,79
2-3
3,45
100,05
10
0,984
0,0775

33,57

144,68
3,79
3-4
3,40
98,60
10
0,984
0,0775

33,57

143,23
3,75
4-5
3,40
98,60
10
0,984
0,0775

33,57
30,83
174,07
4,56
5-6
3,55
102,95
10
0,984
0,0775

33,57
30,83
178,42
4,67
6-7
4,00
116,00
10
0,984
0,0775

33,57
30,83
191,47
5,01
7-8
4,40
127,60
10
0,984
0,0775

138,66
3,63
8-9
5,00
145,00
10
0,421
0,0775
4,21

159,71
4,18
9-10
4,80
139,20
10
0,421
0,0775

149,70
3,92
10-11
4,70
136,30
10
0,421
0,0775

146,80
3,84
11-12
4,55
131,95
10
0,421
0,0775

142,45
3,73
12-13
4,55
131,95
10
0,421
0,0775

142,45
3,73
13-14
4,45
129,05
10
0,421
0,0775

139,55
3,65
14-15
4,60
133,40
10
0,421
0,0775

143,90
3,77
15-16
4,60
133,40
10
0,421
0,0775

143,90
3,77
16-17
4,60
133,40
10
0,421
0,0775
1,96

145,86
3,82
17-18
4,30
124,70
10
0,421
0,0775

33,57

168,77
4,42
5-кесте жалғасы

18-19
4,35
126,15
10
0,421
0,0775

33,57

170,22
4,46
19-20
4,25
123,25
10
0,421
0,0775

33,57

167,32
4,38
20-21
4,25
123,25
10
0,421
0,0775

33,57
30,83
198,15
5,19
21-22
4,15
120,35
10
0,421
0,0775

33,57
30,83
195,25
5,11
22-23
3,90
113,10
10
0,421
0,0775

33,57
30,83
188,00
4,92
23-24
3,80
110,20
10
0,421
0,0775

33,57

154,27
4,04
Барлығы
100
2900
240
7,87
0,62
4,21
470,00
185,00
3819,60
100,00

3,37
0,62
1,96

3,37
0,62
1,96

1.6 Бактың және таза су резервуарының көлемін анықтау

II көтеру сорғы станциясының сорғыларының жұмыс кестесі 2-ден 6-ға дейін бірнеше сатыда су тұтыну кестесін есепке ала отырып, бір тәулік ішінде біркелкі емес болып тағайындалады. I көтергіш сорғы станциясы тәулік бойы әр сағаттағы 4,17% берумен бірқалыпты жұмыс істейді:

Qс.ст.1к=100% 24=4,17 % (1.16)

II көтеру сорғы станциясының сорғыларының санын анықтау

N=Pс.стmin%=5,193,63=1,42≈2 дана (1.17)

мұндағы Рс.ст. - ең жоғары су тұтыну сағатына II көтеру сорғы станциясының өнімділігі;
min % - қаланың су тұтынуының ең төменгі мәні.

Рс.ст.= max % - (0,1-0,2)=5,19-0,19=5,0 % (1.18)

max % - max % - 1.4 кестеден қаланы су тұтынудың ең жоғарғы мәні 19-баған әрбір сорғының өнімділігі

Р1=Pс.ст*n* K1N=1,63%

Р2=5*5* 1,23=4% (1.19)

Р3=5*3* 1,123=5,6%

мұндағы N - сорғы станциясындағы жұмыс істейтін сорғылардың жалпы саны;
n - жұмыс істейтін сорғылардың саны;
К1- жұмыс істейтін сорғылардың санына байланысты [1] анықталған коэффициент.
Арынды мұнара багының толық көлемін анықтаймыз (Wа.м.тол) реттеуші ыдыстан (Wрет) және өртке қарсы су қорынан (Wөрт):

Wа.м.тол= Wрет +Wөрт, м3 (1.20)

Барлық есептеулер 6-кестеде жүргізіледі.

6-кесте
Арынды мұнараның сыйымдылығын анықтау

Тәулік сағаттары
Қаланың Qтәул алынған су шығыны, %
Сорғыштардың су жіберуі, %
Судың бакке келіп құйылуы, %
Судың бактен кетуі, %
Судың бакте қалуы
0-1
3,88
2,50

1,38
4,57
1-2
3,79
2,50

1,29
3,28
2-3
3,79
2,50

1,29
1,99
3-4
3,75
2,50

1,25
0,74
4-5
4,56
4,50

0,06
0,68
5-6
4,67
4,50

0,17
0,51
6-7
5,01
4,50

0,51
0,00
7-8
3,63
4,50
0,87

0,87
8-9
4,18
4,50
0,32

1,19
9-10
3,92
4,50
0,58

1,77
10-11
3,84
4,50
0,66

2,43
11-12
3,73
4,50
0,77

3,20
12-13
3,73
4,50
0,77

3,97
13-14
3,65
4,50
0,85

4,81
14-15
3,77
4,50
0,73

5,55
15-16
3,77
4,50
0,73

6,28
16-17
3,82
4,50
0,68

6,96
17-18
4,42
4,50
0,08

7,04
18-19
4,46
4,50
0,04

7,09
19-20
4,38
4,50
0,12

7,20
20-21
5,19
4,50

0,69
6,52
21-22
5,11
4,50

0,61
5,90
22-23
4,92
4,50

0,42
5,48
23-24
4,04
4,50
0,46

5,94

100,00
100,00

Wрет=(1-0,15) (1.21)

мұндағы А% - қалдықтың ең жоғарғы мәні 1.4 кестесінен ең жоғары оң және ең жоғары теріс шамалардың абсолюттік мәндерінен құралады.
Ортадан тепкіш сорғылар қабілетін ескере отырып - реттеуші сыйымдылық мұнара желісі үшін резервуармен басында желі - 10-15% азайту ұсынылады.

Wөрт= (1.22)

Wа.мтол=275+21=296 м3

Сыйымдылығы 300 м3 цилиндрлік темірбетон багымен типтік темірбетонды мұнараны қабылдаймыз
Су арынды мұнара резервуарының көлемі ондағы судың көлемі бойынша анықталады:

Н0 =0,8553W рез = 5,7м (1.23)

Lрез = Dрез=1,223W рез = 8,2м (1.24)

Нрез =0,25 + Н0 + 0,2= 6,1м (1.25)

мұндағы Н0 - бактағы су бағанының биіктігі, м;
D - бак диаметрі, м;
Нрез - Бак биіктігі, м
Таза су резервуарларының толық сыйымдылығы реттеу көлемінің (Wрет), қол сұғылмайтын өртке қарсы қорды (Wөрт) сақтауға арналған көлемнің және тазарту станциясының өз мұқтаждарына арналған Қордың қосындысы ретінде анықталады:

W= Wрет + Wөрт + Wө.м., м3 (1.26)

Реттеуіш сыйымдылықтың көлемін анықтау бойынша есептеулер кестелік түрде жүргізіледі.

Wрет= (1.27)

Wөрт= (1.28)

мұндағы Б% - 6-кестеден қалған максималды мән;
Wх - 6-бағанның 1.5-кестесі бойынша анықталатын ең үлкен үш сағаттық шаруашылық су қоры;
Wө.м. - жуу суын қайта пайдаланған кезде тазарту станцияларында суды барынша көп тұтыну тәулігіне су шығынынан (3-4) % ретінде қабылданатын өз мұқтаждарына арналған су көлемі;
3Qi - I көтеру сорғы станциясының үш сағаттық су шығыны, м3сағ.

7-кесте
Таза су резервуарларының сыйымдылығын анықтау.

Тәулік сағаты
СС-II беруі,%
СС-I беруі,%
Резервуарға түсуі, %
Резервуардан шығатын шығын, %
ТСР қалдық
0-1
2,50
4,17
1,67

1,67
1-2
2,50
4,17
1,67

3,34
2-3
2,50
4,17
1,67

5,01
3-4
2,50
4,17
1,67

6,68
4-5
4,50
4,17

0,33
6,35
5-6
4,50
4,17

0,33
6,02
6-7
4,50
4,17

0,33
5,69
7-8
4,50
4,17

0,33
5,36
8-9
4,50
4,17

0,33
5,03
9-10
4,50
4,17

0,33
4,70
10-11
4,50
4,17

0,33
4,37
11-12
4,50
4,17

0,33
4,04
12-13
4,50
4,17

0,33
3,71
13-14
4,50
4,17

0,33
3,38
14-15
4,50
4,17

0,33
3,05
15-16
4,50
4,17

0,33
2,72
16-17
4,50
4,17

0,33
2,39
17-18
4,50
4,17

0,33
2,06
18-19
4,50
4,17

0,33
1,73
19-20
4,50
4,17

0,33
1,40
20-21
4,50
4,17

0,33
1,07
21-22
4,50
4,17

0,33
0,74
22-23
4,50
4,17

0,33
0,41
23-24
4,50
4,09

0,41
0,00
Барлығы
100,00
100,00

Wөрт=

W= 255,15+755,04+114,59=1124,78 м3

2 Су құбыр желісі
2.1 Желіні жобалау

Сумен жабдықтау желісі магистральдық және тарату желілерінен тұрады. Магистральды сызықтар негізінен елді мекеннің бүкіл аумағында суды таратуға арналған. Тарату желілері магистральды желілерден су алатын және оны тұтынушыларға орталық нүктелер немесе үй кірістері арқылы беретін желілер деп аталады. Жобалау тәжірибесінде магистральдық желі ғана гидравликалық есептеуден өтеді, ал өртке қарсы сумен жабдықтау жүйесінің тарату желілерінің диаметрлері 100 мм-ден кем емес алынады және бұл өлшемдер өртке арналған су шығынын ескертеді. Ірі қалаларда өртті тұтыну үшін тарату желісінің құбырларының диаметрін 150 мм-ге дейін, кейде 200 мм-ге дейін ұлғайту қажет. Магистральді желіні жобалау кезінде оны бағыттаудың келесі принциптерін басшылыққа алу қажет:
1. Магистральдық желілердің негізгі бағыты жеткізілетін объектінің аумағы арқылы өтетін су ағындарының негізгі бағыттарына сәйкес келуі керек
2. Негізгі бағытта параллель жалғанған және желінің үздіксіз жұмысын қамтамасыз ететін бірнеше магистральдық желілер қарастырылуы керек, бойлық сызықтар төтенше жағдайда сөндіруге мүмкіндік беретін секіргіштермен қосылуы керек. Магистральдық желілерді жобалау тәжірибесі көрсеткендей, магистральдық желілер арасындағы оңтайлы арақашықтық 300-600 м құрайды.Соған сәйкес, қалқандар арасындағы қашықтық 400-800 м-ге тең алынады.Құбыр диаметрлерін олардың жұмысын ескере отырып тағайындау керек. Әдетте, қалқан құбырларының диаметрі магистральдың диаметрінен бір-екі өлшемге кішірек тағайындалады.
3. Магистральдық желі ірі су тұтынушыларды қамтуы және сумен жабдықталған объектінің бүкіл аумағында біркелкі орналасуы керек.
4. Тарату желісінде жеткілікті қысым жасау үшін магистральдық желілерді аумақтың ең биік жерлеріне тарту ұсынылады.
5. Теміржол трассаларын құбыржолдармен кесіп өту тік бұрыштарда жүргізілуі керек.
6. Станция жолдары бойындағы сумен жабдықтау желілері станцияның мүмкін дамуын ескере отырып, олардан қашықта жүргізілуі керек, жолдардың арасында су қабылдайтын шүмектерге су өткізетін магистральдарды ғана салуға рұқсат етіледі.

2.2 Гидравикалық есеп

Есептерді жеңілдету үшін шартты түрде қабылдаймыз, яғни берілетін желісіне су жұмсалады ұзындығы бойынша біркелкі магистралінің арасындағы көршілес екі түйіндері бар желілер.

qуд=Qқала-Qшоғl , лмс (2.1)

мұндағы Qқала өнеркәсіптік кәсіпорындағы су шығыны қосылған жалпы қалалық су шығыны;
Qшоғ - өнеркәсіптік кәсіпорындағы шоғырланған су шығыны;
желінің есептік учаскелерінің жиынтық ұзындығы (арынды суағарлардың ұзындығын қоспағанда).
Желінің әрбір учаскесінен суды жиынтық іріктеу (жол шығыны) желінің жеке учаскелері бойынша анықталады, ең жоғары су тұтыну және мұнараның багына ең жоғары транзит жағдайы үшін:

Qжол=qуд*l , лс (2.2)

мұндағы l - қалалық желі учаскесінің ұзындығы.
Есептеу кезінде келесі шарт орындалуы тиіс:

Qжол=qқала=qтор (2.3)

яғни,

qтор=0,5*Qжол (2.4)

Жол және тораптық шығындарды анықтау үшін әрбір сағат үшін кестелер жасалады:
qуд=qқалаl=52,2415910=0,00328 лмс (2.5)

8- кесте
Жол шығындарын анықтау

Учаскелер номері
Учаскелер ұзындығы, м
Жолай шығын, Qжол, лс
1-2
575,00
1,89
2-3
530,00
1,74
3-5
1000,00
3,28
5-6
700,00
2,30
6-7
900,00
2,96
7-12
1150,00
3,78
12-11
850,00
2,79
11-13
825,00
2,71
13-14
250,00
0,82
8-кесте жалғасы

14-10
950,00
3,12
10-9
680,00
2,23
9-1
640,00
2,10
1-4
880,00
2,89
3-4
700,00
2,30
9-8
1300,00
4,27
4-8
850,00
2,79
10-11
850,00
2,79
8-11
860,00
2,83
4-6
1000,00
3,28
8-7
420,00
1,38

15910,00

9-кесте
Тораптық шығындарды анықтау

Түйіндер номері
Жанасқан учаскелер номері
Жолай шығындар қосындысы, лс
Шоғырланған шығын, лс
Түйін шығыны, лс
1
1-2,1-4,1-9
6,88

3,44
2
1-2,2-3
3,63

1,81
3
2-3,3-5,3-4
7,33

3,66
4
1-4,3-4,4-8,4-6
11,27

5,63
5
3-5,5-6
5,58

2,79
6
5-6,4-6,6-7
8,54

4,27
7
6-7,7-12,7-8
8,11
2,78
4,06
8
9-8,4-8,8-7,8-11
11,27

5,63
9
1-9,9-8,9-10
8,61

4,30
10
9-10,10-11,10-14
8,15

4,07
11
10-11,8-11,11-13,11-12
11,12

5,56
12
7-12,11-12
6,57

3,28
13
11-13,13-14
3,53

1,77
14
10-14,13-14
3,94

1,97

Сорғыштармен су беру жеткіліксіз тұтынудан асып кеткен кезеңде берілетін судың артығы желі арқылы транзитпен өтеді және мұнараға түседі.
Су тұтынудың әр түрлі жағдайлары үшін II көтеру сорғы станциясын беруді анықтау:
ең жоғары су тұтыну режимі үшін:

Qс.ст. II к.=Qе+Qс - Qа.м., лс (2.6)

мұндағы Qс.ст. II к - II көтеру сорғы станциясымен су беру, лс;
Qа.м. - арынды мұнарадан осы сағаттағы су шығыны, лс;
Qc - өнеркәсіп кәсіпорындарынан жинақталған шығындар сомасы, лс;
Qе - елді мекендегі су шығыны, лс.

Qа.м.= (2.7)

мұндағы Х% - ең жоғары су тұтыну сағатына су беру пайызын 1.4 кестесінен аламыз.

Qс.ст. II к= 148,32+2,86-16,84=134,34 лс

су арынды мұнара багына барынша транзит режимі үшін:

Qс.ст. II к= Qг + Qс + Qа.м.= 159,56+3,30+4,77 = 167,63 лс (2.8)

ең жоғары су тұтыну кезінде өрт сөндіру режимі үшін:

Qс.ст. II к + Qөрт=134,34+60= 194,34 лс (2.9)

Әрбір есептік жағдай үшін, гидравликалық есептеуді жүзеге асыру үшін желі схемалары жасалады, оларға: тораптық шығындар (бағыттамамен және цифрмен), жинақталған шығындар, II көтеру сорғы станциясынан желіге дейінгі су тартқыштардың шығындары, желіден су арынды мұнараға дейінгі учаскедегі шығындар енгізіледі. 10-кестеде гидравлика есебінің нәтижесі көрсетілген.

10-кесте
Диаметрлерді таңдау және суды үлестіру

Айналымдар
Участкелер
Участкелер ұзындығы, м
Есептік шығын, лс
Диаметрі
Жылдамдық, мс
S0
δ
S
Sq
h, м

1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
I
1-2
575
18,04
250
0,43
2,227
1,158
0,001482848
0,0268
-0,4826

2-3
530
16,23
250
0,37
2,227
1,158
0,001366799
0,0222
-0,3600

3-4
700
6,23
150
0,4
31,55
1,158
0,02557443
0,1593
-0,9926

1-4
880
5
150
0,32
31,55
1,217
0,033788788
0,1689
0,8447

∆h=-0,99

∆q=-0,1
II
1-4
880
5
150
0,32
31,55
1,217
0,033788788
0,1689
-0,8447

4-8
850
6,23
150
0,4
31,55
1,158
0,031054665
0,1935
-1,2053

8-9
1000
2,71
100
0,36
187,7
1,158
0,2173566
0,5890
1,5963

9-1
700
28,54
350
0,35
0,4342
1,185
0,000360169
0,0103
0,2934

∆h=-0,1

∆q=-0,07
III
9-8
1000
2,71
100
0,36
187,7
1,158
0,2173566
0,5890
-1,5963

8-11
860
2,6
100
0,33
187,7
1,217
0,196450574
0,5108
1,3280

11-10
850
5
150
0,32
31,55
1,217
0,032636898
0,1632
0,8159

10-9
680
21,53
300
0,35
0,914
1,185
0,000736501
0,0159
0,3414

∆h=0,88

∆q=0,56
IV
10-11
850
5
150
0,32
31,55
1,217
0,032636898
0,1632
-0,8159

11-13
825
8,72
200
0,314
6,898
1,217
0,006925764
0,0604
0,5266

13-14
250
10,49
200
0,37
6,898
1,158
0,001996971
0,0209
0,2197

14-10
950
12,46
200
0,45
6,898
1,135
0,007437769
0,0927
1,1547

∆h=1,08

∆q=0,18
V
3-5
1000
6,34
150
0,41
31,55
1,158
0,0365349
0,2316
-1,4685

5-6
700
3,55
125
0,32
76,08
1,217
0,064812552
0,2301
-0,8168

6-4
1000
3
100
0,38
187,7
1,158
0,2173566
0,6521
1,9562

3-4
700
6,23
150
0,4
31,55
1,158
0,02557443
0,1593
0,9926

∆h=0,6

∆q=0,4
VI
4-6
1000
3
100
0,38
187,7
1,158
0,2173566
0,6521
-1,9562

6-7
900
2,28
100
0,28
187,7
1,217
0,20558781
0,4687
-1,0687

7-8
420
2,28
100
0,28
187,7
1,217
0,095940978
0,2187
0,4987

8-4
850
6,23
150
0,4
31,55
1,158
0,031054665
0,1935
1,2053

∆h=-1,32

∆q=-1,01
VII
8-7
420
2,28
100
0,28
187,7
1,217
0,095940978
0,2187
-0,4987

7-12
1150
2,28
100
0,28
187,7
1,217
0,262695535
0,5989
1,3656

12-11
850
5,56
150
0,36
31,55
1,158
0,031054665
0,1727
0,9600

11-8
860
2,6
100
0,33
187,7
1,217
0,196450574
0,5108
-1,3280

∆h=0,49

∆q=0,37

2.3 Су құбырының арынын анықтау

Арынның пьезометрикалық графигін ең ұзақ және биікте орналасқан "сын" нүктесінен бастайды. Сол нүктедегі үй қабат санына байланысты "n" алынатын Нкер=10+4(n-I) керекті арын шамасын қойған соң су ағымына кері жүре отырып әр учаскедегі арын жоғалуды есепке ала су құбыр торабының кез келген нүктелеріндегі, бастапқы нүктесіндегі және сорғыш бекетіндегі арын шамасын анықтауға болады.
Диаграмма су құбырындағы пьезометрлік доғаны көрсетуі керек. Пьезометриялық кесте сағат, өрт, апат және акведуканың басқа есептік кезеңдеріне негізделген. 11-кестеде пьезометриялық арындар көрсетілген.

11-кесте
Пъезометриялық арындар кестесі

Түйіндер
Учаскедегі арынның жоғалуы
Жер бетінің белгісі Z, м
Пезометриялық белгілер П, м
Еркін арын Нер, м
1
2,875
408,5
434,122
7,045
2
2,577
405,25
432,247
9,997
3
1,376
402,5
430,67
11,17
4
1,794
402
430,294
11,294

Нер=10м
П5сын=Нер+z5=10+403,5=413,5
П4=П5+h4-5= 413,5+0,794=414,294
Нер4= П4-z4=414,294-402=12,294
П3=П4+h3-4=414,294+0,376=414,67
Нер3= П3-z3=414,67-402,5=12,17
П2= П3+h2-3 =414,67+1,577=416,25
Нер2= П2-z2=416,25-405,25=10,997
П1= П3+h1-2 =414,67+1,875=416,545
Нер1= П1-z1=416,545-408,5=8,045

12-кесте
Өрт кезіндегі пъезометриялық арынды анықтау

Учаскелер
Учаскелер ұзындығы
Есептік шығыны q, лс
Диаметр d, мм
Жылдамдық V, мс
S0
ᵟ
S
Sq
h
1-2
904
14,7
150
0,88
21,65
1,04
0,015
0,354
4,06
2-3
1130
18,4
250
1,2
2,25
0,92
0,012
0,53
1,99
3-4
620
10,1
250
1,5
2,23
0,904
0,012
0,8
5,1
4-5
1125
18,3
250
1,9
2,23
0,904
0,012
0,7
5,1

П5сын=Нер+z5=10+403,5=413,5
П4=П5+h4-5= 413,5+5,06=418,56
Нер4= П4-z4=418,56-402=16,56
П3=П4+h3-4=418,56+2,28=420,84
Нер3= П3-z3=420,84-402,5=18,34
П2= П3+h2-3 =420,84+4,911=425,751
Нер2= П2-z2=425,751-405,25=20,501
П1= П3+h1-2 =425,571+4,905=430,81
Нер1= П1-z1=430,81-408,5=22,31

13-кесте
Арынды мұнара багінің реттеуші сыйымдылығын анықтау

Тәулік сағаттары
Қаланың Qтәул алынған су шығыны, %
Сорғыштардың су жіберуі, %
Судың бакке келіп құйылуы, %
Судың бактен кетуі, %
Судың бакте қалуы
0-1
0,96
2,5
1,54
-
10,76
1-2
0,96
2,5
1,54
-
10,99
2-3
0,96
2,5
1,54
-
11,56
3-4
0,96
2,5
1,54
-
13,4
4-5
1,46
4,5
3,04
-
15,8
5-6
10,27
4,5
-
5,77
13,47
13-кесте жалғасы

6-7
11,72
4,5
-
7,22
11,13
7-8
11,14
4,5
-
6,64
7,5
8-9
3,50
4,5
-
-
7,26
9-10
10,55
4,5
-
6,05
3,98
10-11
10,55
4,5
-
6,05
0,56
11-12
3,67
4,5
0,83
-
0
12-13
2,92
4,5
1,58
-
2,93
13-14
3,67
4,5
0,83
-
1,26
14-15
3,67
4,5
0,83
-
1,11
15-16
2,62
4,5
1,88
-
1,53
16-17
2,92
4,5
1,58
-
2,08
17-18
3,67
4,5
0,83
-
1,66
18-19
3,79
4,5
0,71
-
1,12
19-20
3,79
4,5
0,71
-
4,87
20-21
2,92
4,5
1,58
-
1,03
21-22
1,46
4,5
3,04
-
3,02
22-23
1,17
4,5
3,33
-
5,29
23-24
0,70
4,5
3,80
-
8,99

2.4 Су алу ғимараттары

Жер үсті су көздеріне өзендер, көлдер, су қоймалары, каналдар, кей жағдайда теңіздер мен мұздықтар жатады.
Жер үсті көздерінің әрқайсысының өзіндік сапалық сипаттамалары бар, мысалы, өзендер судың лайлануының жоғарылауымен сипатталады. Сондай-ақ, лайлану индикаторлары маусымдық ауытқуларға ие (күзгі және көктемгі су тасқыны кезінде ең жоғары лайлану, қыста ең төмен). Қазақстан аумағындағы көлдердің көпшілігінің сулары салыстырмалы түрде аз лайланған, жоғары түсімен сипатталады.
Сонымен қатар, жер үсті су көздерінің түрлерінің әрқайсысының климаттық, геологиялық, метеорологиялық, гидрологиялық, топографиялық, биологиялық және басқа факторлармен байланысты ерекшеліктері бар.
Әрине, аталған жағдайлардың барлығы бірдей көздің күйіне бірдей әсер етпейді, сондықтан әрбір нақты жағдайда су алу құрылымын дұрыс таңдау және жобалау үшін осы факторларды егжей-тегжейлі зерттеу қажет. жабдықтау, ең алдымен, гидрологиялық факторларға, атап айтқанда ағындардың саны мен сапасына, жалпы ағынды суларға, су деңгейлеріне, олардың ауытқуларына, мұз режиміне, су тасқынына, олардың ауытқуына, ағынының жылдамдығына, шөгінділердің саны мен сапасына негізделуі керек. Топографиялық және геологиялық факторларды да ескеру қажет. Сумен жабдықтау көзі ретіндегі реттелетін өзендер үшін жоғарыда аталған факторлардан басқа гидрографиялық жағдайлар да ескерілуі керек, яғниғ өзен ағынын реттеу нәтижесінде пайда болған жағалау сызығының сұлбасы, метеорологиялық факторлар - желдің бағыты мен күші, биологиялық факторлар - судың гүлденуі, гүлдену ұзақтығы, планктонның болуы, су өсімдіктері.
Көлдер мен су қоймаларын бағалау кезінде өзендермен бірдей факторлар ескеріледі. Су қоймалары үшін реттелетін өзендер сияқты факторлар қосымша талданады. Жер бетіндегі су көздері қоректену мен ағынның әртүрлі режиміне ие. Көптеген өзендер үшін азық-түліктің негізгі көзі жаңбыр, қар және мұзды сулар болып табылады. Жылдың құрғақ кезеңінде және қату кезеңінде өзенге жер асты сулары құйылады. Өзендерде, әдетте, мезгілге қарай өзгеріп отыратын, олардың бір-екеуі басым болатын бірнеше көзі бар. Қазақстан бөлігінің жазық өзендеріне топырақ және ішінара жаңбыр жауады - жазда және қыста, оның еруі нәтижесінде қар - көктемде, жаңбыр ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.