Маңғыстау облысының Қ елді мекенін сумен жабдықтау жүйесі

Қазақстан Республикасының Білім және ғылым министірлігі

Л. Н. Гумилев атындағы Еуразия ұлттық университеті

Сабит Ержан Кеңесбайұлы

«Маңғыстау облысының Қ елді мекенін сумен жабдықтау жүйесі»

Дипломдық жоба

5В075200 - «Инженерлік жүйелер және желілер» мамандығы

Нұр-Сұлтан 2021

Қазақстан Республикасының Білім және ғылым министірлігі

Л. Н. Гумилев атындағы Еуразия ұлттық университеті

«Қорғауға рұқсат берілді»

Кафедра меңгерушісімен

Шахмов Ж. А.

Дипломдық жоба

Тақырыбы: «Маңғыстау облысының Қ елді мекенін сумен жабдықтау жүйесі»

5В075200 - «Инженерлік жүйелер және желілер» мамандығы

Орындаған: Сабит Е. К.

Ғылыми жетекші т. ғ. к., доцент, Смагулова Э. М.

Нұр-Сұлтан 2021

Л. Н. Гумилев атындағы Еуразия ұлттық университеті

Сәулет-құрылыс факультеті

5В075200-Инженерлік жүйелер және желілер мамандығы

«Ғимараттарды және имараттарды жобалау» кафедрасы

«Бекітемін»

Кафедра меңгерушісі

Ж. А. Шахмов

«22» желтоқсан 2020ж.

Сабит Ержан Кеңесбайұлы студентке

Дипломдық жұмысты орындауға

Т А П С Ы Р М А

1. Дипломдық жұмыс тақырыбы «Маңғыстау облысының Қ елді мекенін сумен жабдықтау жүйесі»

университет бойынша 2020 жылдың «22» желтоқсан айында №67-п бұйрықпен бекітілген.

2. Студенттің аяқталған жұмысты тапсыру мерзімі - 2021 жылдың 17 мамыр күні

3. Жұмысқа берілетін мәліметтер (заңдар, әдебиет көздері, зертханалық - өндірістік мәліметтер) Жобалынатын елді мекеннің сипаттамасы. Жобаға қажетті деректер.

4. Дипломдық жұмысты(жобаны) жасауға тиесілі сұрақтар тізімдемесі

Кіріспе. Жобаланатын аумақтың негізгі сипаттамасы. Су құбыр торабы есептері. Су қабылдау имараттары. Суды тазарту имараттары. Еңбек және қоршаған ортаны қорғау. Қорытынды. Қолданылған әдебиеттер. Қосымшалар.

5. Графикалық материалдар тізімдемесі (сызбалар, кестелер, диаграммалар т. б. )

Бас жоспар - 1 парақ (А1) . Су құбыр торабын бөлшектендіру - 1 парақ (А1) . Бірінші және екінші көтеру сорғыш станция - 1 парақ (А1) . Сумен жабдықтау және пьезометриялық график - 1 парақ (А1) . Ұңғыма - 1 парақ (А1) . Суды тазарту имараты, биіктік сұлбасы- 1 парақ (А1) .

6. Ұсынылатын негізгі әдебиеттер тізімі

1. Сомов М. А., Журба М. Г. Водоснабжение -М., 2010

2. Абрамов Н. Н. Водоснабжение: Учебник для вузов. -3-е изд., перераб. и доп. -М. : Стройиздат, 1982

3. Тоғабаев Е. Т., Өтепбергенова Л. М. Су құбыр және суды әкету тораптары, Астана, 2017

4. Тоғабаев Е. Т., Өтепбергенова Л. М. Табиғи суларды тазартуға арналған имараттардың есебі, Нұр-Сұлтан, 2019

5. ҚНжЕ 4. 01-02-2009 13. 06. 2017 жылғы өзгертулермен, Сумен жабдықтау. Сыртқы желілері мен имараттары, «ҚазҚСҒЗИ» АҚ, Астана, 2015

6. Шевелев А. Ф. Таблицы для гидравлического расчета водопроводных труб, -М., Стройиздат, 1984

7. Жұмыс бойынша консультациялар (жұмыстың тиісті бөлімдерін көрсету)

8. Дипломдық жұмысты (жобаны) орындау кестесі

Тапсырманың берілген уақыты « 22 » желтоқсан 2020 ж.

Ғылыми жетекші т. ғ. к., доцент Смагулова Э. М.

( қолы) (Т. А. Ә., ғылыми атағы, қызметі)

Тапсырманың алдым: студент Сабит Е. К.

( қолы) (Т. А. Ә. )

МАЗМҰНЫ

КІРІСПЕ 5

1 НЕГІЗГІ БӨЛІМ 7

1. 1 Табиғи- климаттық жағдайлар 7

1. 2 Судың есептік шығынын анықтау 8

1. 3 Өртті сөндіруге қажетті суды есептеу13

1. 4 Елді мекеннің су тұтыну режимі13

1. 5 Өнеркәсіптік кәсіпорынның су тұтыну режимі14

1. 6 Бактың және таза су резервуарының көлемін анықтау17

2 СУ ҚҰБЫР ЖЕЛІСІ21

2. 1 Желіні жобалау21

2. 2 Гидравикалық есеп21

2. 3 Су құбырының арынын анықтау27

2. 4 Су алу ғимараттары 29

2. 5 Жерасты су көздері31

2. 6 Су сапасының химиялық және физикалық көрсеткіштері31

2. 7 Су дайындау имаратының технологиялық есебі33

2. 8 Регенерация режимінің технологиялық есептеулері33

Әрбір натрий - катионитті сүзгінің тәуліктегі регенерациясы саны былай анықталады:33

2. 9 Сорғы жабдығын таңдау35

3 ҚОРШАҒАН ОРТАНЫ ҚОРҒАУ ЖҰМЫСТАРЫ 37

3. 1 Қауіпсіздік техникасы бойынша талаптар 37

3. 2 Экономикалық және табиғи ресурстарды ұтымды пайдалану талаптары 39

3. 3 Қоршаған ортаны қорғау бойынша талаптар 40

3. 4 Өрт қауіпсіздігі бойынша талаптар 42

ҚОРЫТЫНДЫ 44

ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ 45

ҚОСЫМША 47

КІРІСПЕ

Ғимараттар мен жекелеген объектілерді сумен жабдықтау, канализация және санитарлық-техникалық жабдықтау жеке объектілердің жетілдіру деңгейін және халық шаруашылығының көптеген салаларының даму ауқымын анықтайды.

Сумен жабдықтау және су бұру жүйелері - бұл тіршілікті қамтамасыз ету жүйесі. Тұтынушыларға сапалы және жеткілікті сумен жабдықтаудың санитарлық-гигиеналық, экономикалық және әлеуметтік маңызы зор. Сумен жабдықтау табиғи ресурстарды пайдалануға негізделген. Алайда сумен қамтамасыз ету шектеулі. Осыған байланысты су ресурстарын ұтымды, кешенді пайдалану және су көздерін ластанудан қорғау мәселелерін дамытуға үлкен көңіл бөлінеді.

Су шаруашылығын дамытудағы маңызды проблема - суды, ауаны және топырақты ластанудан қорғау бойынша кешенді шараларды жүзеге асыру. Сумен жабдықтау көздерін тазартылмаған ағынды сулардың ағуынан қорғау мәселелері өзекті болып табылады.

Сумен жабдықтау көзін таңдау кез-келген сумен жабдықтау жүйесін жобалаудағы негізгі міндеттердің бірі болып табылады. Әрбір объектіге сумен жабдықтау көзін таңдау туралы мәселені дұрыс шешу ол орналасқан аймақтың су қорын мұқият талдауды қажет етеді.

Сумен жабдықтау көзі келесі негізгі талаптарға сай болуы керек:

• сумен жабдықтауға деген өсіп келе жатқан сұранысты ескере отырып, қажетті мөлшерде және сапалы сумен үздіксіз қамтамасыз етуді қамтамасыз ету;
• жеткілікті қуатқа ие (суды алу тіршілік пен судың экологиялық жағдайын бұзбайды) ;
• сумен жабдықтау объектісінен ең қысқа қашықтық болуы керек.

Сумен қамтамасыз ету көзі ретінде жер үсті және жер асты сулары қолданылады. Жер үсті бұлақтары жылдың әртүрлі кезеңдерінде су сапасының және ластану мөлшерінің айтарлықтай ауытқуымен сипатталады. Өзендер, су қоймалары, көлдер мен теңіздер жер үсті көзі ретінде пайдаланылады.

Су қоймалары лайлылықтың төмендігімен, судың жоғары түсімен және жазда онда планктонның болуымен сипатталады. Көлдердегі судың сапасы әртүрлілігімен ерекшеленеді және құрамында қалқымалы заттардың аз мөлшерімен, лайланудың аз болуымен, айтарлықтай минералдануымен және түсімен сипатталады.

Сумен жабдықтау жүйесін жобалау - бұл қаланың инженерлік инфрақұрылымын дамытудың күрделі және маңызды міндеттерінің бірі, өйткені барлық тұтынушыларға қажетті сапада және қажетті мөлшерде сумен үздіксіз жабдықтау, құрылыс құны мен құрылымдардың жұмысы, жүйенің барлық элементтерінің жұмысының сенімділігі мен беріктігі оның шешілуіне байланысты.

Сумен жабдықтау жүйелерінің негізгі элементтері. Сумен жабдықтау жүйесі су қабылдайтын, суды көтеретін, тазартатын, суды тасымалдайтын және басқаратын құрылымдардан, магистральды су құбырлары мен тарату желілерінен, электрмен жабдықтаудан, автоматика, телемеханизация және байланыс қондырғыларынан тұрады.

1 НЕГІЗГІ БӨЛІМ 1. 1 Табиғи- климаттық жағдайлар

"Қ" елді мекенінің ауа райы құбылмалылы және ол жауын-шашынның әр түрлі түсетіндігіне, ауаның құрғақтығына, ылғалдың қатты буланғыштығына, күн шуағының молдығына байланысты.

Қаланың оңтүстік таулы аймағының ауа- райы жұмсақтау келеді, қысы онша қатты емес.

Ауаның жылдық орташа температурасы 6, 5 және 10, 5 ^о С арасында ауытқып тұрады.

Бірақ кей жылдары аяз -28, -29 ^о С дейін жетеді. Осы секілді аса ыстық жылдары күндізгі ауа температурасы шөлді аудандарда 40-42°C болады.

Көктемнің алғашқы белгілері наурыз айының екінші жартысында, ал таулы аудандарда наурыз айының аяғы мен сәуірдің басында байқалады.

Жылы кезеңдегі ауаның салыстырмалы ылғалдылығы шөл және шөлейт аудандарда 40-45%, ал оның ең төменгі деңгейі (30%) маусым-тамыз арасына сәйкес келеді. Ауаның салыстырмалы ылғалдылығы таулы аудандарға қарай жоғарылап 55% дейін жетеді

Маңғыстау облысы «Қ» елді мекені бойынша есептеу үшін қажетті деректер 1-кестеде көрсетілген.

1-кесте

Елді мекен деректері

1-кесте жалғасы

1. 2 Судың есептік шығынын анықтау

Қаланы орталықтандырылған сумен жабдықтау жүйесі:

- тұрғын және қоғамдық ғимараттардағы шаруашылық-ауыз су тұтыну, коммуналдық-тұрмыстық кәсіпорындардың мұқтаждары;

- өндірістік кәсіпорындарда шаруашылық-ауыз су тұтыну;

- Кәсіпорындар өндірісінің өндірістік мұқтаждықтары

- өрттерді сөндіру;

- жасыл алқапты суару және көшені жуу

Судың есептік (жыл ішіндегі орташа) тәуліктік шығыны мынадай формула бойынша анықталады:

Шаруашылық ауыз судың орташа тәуіліктік шығыны:

Q _{орт. тәул} = (1. 1)

1000

N

q

т

т

×

мұндағы q _т - бір тұрғынға келетін шаруашылық ауыз су нормасы

q _ж =240 л/тәул.

N _т - қаладағы немесе басқа елді мекендердегі халық саны.

$$Q_{орт. тәул} = \frac{240 \times 10070}{1000} = 2416, 8м^{3}/тәул.$$

Ең үлкен су тұтыну тәулігіне судың есептік шығыны Q _{тәул. maх} , м ³ /тәул. , мына формула бойынша анықтаймыз:

Q _{тәул. max} =k _{тәул. max} Q _{орт. тәул} м ³ /тәул. (1. 2)

мұндағы k _{тәул. max} - халықтың өмір сүру тәртібін, кәсіпорындардың жұмыс режимін, ғимараттардың абаттандыру дәрежесін, жыл және күн мезгілдері бойынша су тұтынудың өзгеруін ескеретін, су тұтынудың ең жоғары тәуліктік біркелкі емес коэффициенті, м ³ /тәул., k _max =l, 1 -1, 3 м ³ / тәул.,

Q _{тәул. max1} =1, 2 2416, 8 = 2900 м ³ / тәул.,

Судың есептік (бір жыл ішіндегі орташа) сағаттық шығыны мынадай формула бойынша анықталады:

$q_{сағ}^{\max} = \frac{k_{сағ}^{\max}*Q_{тәул}^{\max}}{24}$ , м ³ / сағ

$k_{сағ}^{\max} = \alpha_{\max}*\beta_{\max}$ (1. 3)

мұндағы α _max , α _min - ғимараттардың көркейту дәрежесін, кәсіпорынның жұмыс режимін және басқа да жергілікті жағдайларды ескеретін коэффициенттер;

β _max - елді мекен тұрғындарының санын есепке алатын коэффициент тұрғындар санына байланысты [1] кестесі бойынша қабылданады.

β _макс. = 1+1/√N (1. 4)

α _макс1 = 1, 3 β _{макс. 1} =1, 2

К _{сағ. макс. 1} = 1, 56

$q_{сағ}^{\max} = \frac{1, 56*2900}{24} = 188, 5\ м3/\ сағ$

Судың есептік (жыл ішіндегі орташа) секунд шығыны мынадай формула бойынша анықталады:

$q_{сек}^{\max} = \frac{q_{сағ}^{\max}}{3, 6}$ , л/с

$q_{сек}^{\max} = \frac{188, 5}{3, 6} = 52, 36$ , л/с (1. 5)

Есептеу нәтижелері 2-кестеге жинақталады.

2-кесте

Су шығынын анықтау

2-кесте жалғасы

Көшелерді және жасыл желектерді суаруға арналған су шығыны қалалық шығындарға қосымша қабылданады. Суару алаңының шамасы мен сипаты туралы деректер болмаған кезде бір тұрғынға есептегенде суаруға жұмсалатын орташа тәуліктік үлестік шығын жергілікті жағдайларға байланысты тәулігіне 50-90 л/адам шегінде қабылдануы мүмкін. Суару жұмыстары 19-21 сағат ішінде суару машиналарымен және 5-7 сағат ішінде қолмен жүргізіледі.

Суаруға жұмсалатын жалпы шығын мынадай формула бойынша анықталады:

Q _суару = $\frac{q_{су}*N}{1000}\$ , м ³ /тәул. (1. 6)

мұндағы q _пол - суару нормасы, л/м ² ;

N - адам саны.

Q _суару = = 655 м ³ /тәул.

Халықты азық-түлікпен қамтамасыз ететін өнеркәсіп мұқтаждарына арналған су шығыны мен есепке алынбаған шығындарды елді мекеннің шаруашылық-ауыз су мұқтаждарына арналған судың жиынтық шығынының 10-20% мөлшерінде қосымша қабылдауға жол беріледі. Бұл шығындар ескерілмеген Q _ескер. санатына жатады.

Q _ескер. = 0. 15(Q _{тәул. орт1} + Q _{тәул. орт2} ) = 0. 15*2416, 8= 362, 52 м ³ /тәул (1. 7)

Елді мекеннің жалпы есептік ең жоғары тәуліктік шығыны, м ³ /тәул. Шаруашылық-ауыз су қажеттілігіне:

$Q_{тәул. макс. }^{ж. е. м. } = \ Q_{тәул. макс. } + Q_{ескер. } + Q_{суару. }$ (1. 8)

$Q_{тәул. макс. }^{ж. е. м. } = \ 2900 + 362, 52 + 655$ = 3917, 5 м ³ / тәул

Елді мекеннің су тұтынуы бойынша есептер 3-кестеде келтірілген.

3-кесте

Шаруашылық ауыз су тұтыну

Суық цехтардағы шаруашылық-ауыз су қажеттілігіне арналған су шығыны:

Q $\ _{С. Ц. }^{см}$ = , м ³ /ауысым (1. 9)

Q $\ _{С. Ц. }^{см}$ ₁ = 0, 625, м ³ / ауысым

Q $\ _{С. Ц. }^{см}$ ₂ = 0, 625, м ³ / ауысым

Q $\ _{С. Ц. }^{см}$ ₃ = 0, 625, м ³ / ауысым

мұндағы 25 - суық цехтарда ауысымда бір адамға шаруашылық-ауыз су тұтыну нормасы, л;

n- бір ауысымда жұмыс істейтін адам саны.

Өндірістік кәсіпорындарға себезгі мақсатына арналған су шығынын себезгі торларының санына сәйкес анықтау керек.

Есептеу өндірістік кәсіпорын мәліметтеріне сәйкес жүргізіледі.

Ыстық және суық цехтардағы себезгі торларының саны мынадай формула бойынша анықталады:

n = , дана (1. 10)

n = 105/7=15

мұндағы m - цехта ең жоғары ауысымда душ пайдаланатын адамдар саны;

k - цехтағы бір себезгі торына адам саны.

Ауысымда себезгі мақсатына арналған судың мөлшері ыстық және суық цехтар үшін жеке анықталады:

Q _душ = , м ³ /ауысым, (1. 11)

Q _душ1 = , м ³ /ауысым

Q _душ2 = , м ³ / ауысым

Q _душ3 = , м ³ / ауысым

мұндағы,

- 375 л тең қабылданады (бір себезгі торына сағаттық шығын 500 л тең қабылданады, себезгіні пайдалану ұзақтығы 45 минут) ;

- себезгі торларының саны, дана.

Өндірістік шығындарды бөлу Q _пр тәулік сағаты бойынша біркелкі қабылдау керек.

Кәсіпорындағы судың жалпы тәуліктік шығыны:

$Q_{тәул. макс. }^{ж. ө. к. } = \ Q_{1} + Q_{2} + Q_{пр. }$ (1. 12)

$Q_{тәул. макс. }^{ж. ө. к. } = (0, 625 + 0, 625 + 0, 625) + (7, 87 + 3, 37 + 3, 37) + (4, 21 + 1, 96 + 1, 96) = 24, 62$ м ³ /тәул

Жұмысшылар шаруашылық- ауыз су мүддесіне кететін су шығыны

4 кестеде.

Елді мекендер мен өнеркәсіп кәсіпорындарының тәулігіне ең жоғары су тұтынуы жалпы тәуліктік су шығынын құрайды:

$Q_{тәул. макс. }^{е. м. + ө. к. } = {Q_{тәул. макс. }^{ж. е. м. } + Q}_{тәул. макс. }^{ж. ө. к. }\$ (1. 13)

$$Q_{тәул. макс. }^{е. м. + ө. к. } = {3917, 07 + 24, 62 = 3941, 69\ \frac{м^{3}}{тәул}}_{}^{}$$

4-кесте

Өнеркәсіп кәсіпорындарының су шығыны

4-кесте жалғасы

... жалғасы

Сумен жабдықтау жүйелері. Дәріс

Алматы облысының Талғар ауданы Қызылқайрат елді мекенін сумен қамтамасыз етуді қайта жабдықтау жобасы

Маңғыстау облысының халқы

АҚМОЛА ОБЛЫСЫНЫҢ ӘЛЕУМЕТТІК–ЭКОНОМИКАЛЫҚ ЖҮЙЕСІН ДАМЫТУ ЖОЛДАРЫ, ӘДІСТЕРІ

Атырау облысының экономикалық потенциялы

Ақтау қаласының табиғи-климаттық жағдайы

Қазақстан Республикасында су ресурстарының таралуы және қамтамасыз етілу жағдайларын анықтау және оларды жою шараларынның бағыттарын көрсету

Қазақстан Республикасының аймақты дамытудың теориялық және әдістемелік аспектілері

Су қорының ластануы

Жерді табиғи – ауылшаруашылық аймақтарға бөлу

• Іс жүргізу
• Автоматтандыру, Техника
• Алғашқы әскери дайындық
• Астрономия
• Ауыл шаруашылығы
• Банк ісі
• Бизнесті бағалау
• Биология
• Бухгалтерлік іс
• Валеология
• Ветеринария
• География
• Геология, Геофизика, Геодезия
• Дін
• Ет, сүт, шарап өнімдері
• Жалпы тарих
• Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
• Журналистика
• Информатика
• Кеден ісі
• Маркетинг
• Математика, Геометрия
• Медицина
• Мемлекеттік басқару
• Менеджмент
• Мұнай, Газ
• Мұрағат ісі
• Мәдениеттану
• ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
• Педагогика
• Полиграфия
• Психология
• Салық
• Саясаттану
• Сақтандыру
• Сертификаттау, стандарттау
• Социология, Демография
• Спорт
• Статистика
• Тілтану, Филология
• Тарихи тұлғалар
• Тау-кен ісі
• Транспорт
• Туризм
• Физика
• Философия
• Халықаралық қатынастар
• Химия
• Экология, Қоршаған ортаны қорғау
• Экономика
• Экономикалық география
• Электротехника
• Қазақстан тарихы
• Қаржы
• Құрылыс
• Құқық, Криминалистика
• Әдебиет
• Өнер, музыка
• Өнеркәсіп, Өндіріс