Дағдарыс туралы

Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 4 бет
Таңдаулыға:

Дағдарыс - бұл ұйым өмір сүруіне, қалыпты жұмыс істеуіне және бәсекеге қабілеттілігіне қауіп төндіретін әлеуметтік-экономикалық жүйеде (кәсіпорында, ұйымда) қайшылықтардың, проблемаларддың тым шиеленісуі;

Жалпы айтатаын болсақ, әрбір дағдарыс пайда болу шарттары мен оған әсер ету факторларына байланысты жеке сипатқа ие. Сондықтан дағдарыс бірнеше түрге жіктелінеді.

Негізгі екі классификациялық әдіс бойынша : дағдарыстардың өту сипатын анықтауға негізделген жіктеу және дағдарыстардың құрылымдық сипаттамаларына негізделген жіктеу болып бөлінеді. Ал олар өз кезегінде тағы да басқа түрлерге жіктеледі.

Дағдарыстардың өту сипатын анықтауға негізделген жіктеу:

1. Мәселелер ауқымы бойынша:

*микроэкономикалық - белгілі бір ұйымдарды немес олардың бөлімшелерін қамтиды;

*макроэкономикалық - жекелеген үллкен салаларды немесе тұтастай әлеуметтік-экономикалық мәселелерді қамтиды.

Дағдарыс жергілікті немесе микроэкономикалық болса да, ол таралып, үлкен ауқымға ие болуы мүмкін. Себебі, экономикалық жүйеде барлығы бір-бірімен байланысты.

2. Пайда болу жүйелілігі бойынша:

*мерзімді дағдарыстар - үнемі қайталанып отырады, және, әдетте, бір-біріне ұқсастығымен сипатталады; олар болжамды, сондықтан оларға алдын-ала дайындалуға болады;

*аралық дағдарыстар - зияны салыстырмалы түрде аз, бірақ ұзаққа созылады, жиі кез-келген кезеңінде өзі үзіліп кетеді.

3. Болжамдылық дәрежесі бойынша:

*болжамды - көбінесе даму кезеңі ретінде басталады, болжамды және объективті себептерден туындайды: құрылымды өзгерту қажеттілігі, бағытты өзгерту сияқты факторлардың жинақталуынан пайда болады;

*болжамды емес (күтпеген, кездейсоқ дағдарыс) - басқарудағы қателіктердің, болжаудағы қателердің, белгілі бір мемлекеттік саладағы дағдарыстың, табиғи (апатты) құбылыстардың нәтижесінен туындайды. Күтпеген дағдарыс

4. Өту барысының ашықтық дәрежесі бойынша:

*айқын - басында оңай анықталады жәнеөту барысы тез-тез, көрнекі болады;

*жасырын - ең қауіпті, өйткені бастапқы кезеңдерінде ол көрінбейді, үлкен қайшылықтар анықталған кезде пайда болады.

5. Процестердің тереңдігі бойынша:

*жеңіл-мұндай дағдарыстар өте жұмсақ; қысқа мерзімді, оңай болжанатын және басқарылатын болып келеді;

*терең - ұзаққа созылған, күрделі; көбінесе әлеуметтік-экономикалық жүйенің әртүрлі құрылымдарының бұзылуына әкеліп соғады, дағдарыстың неғұрлым ауқымды және қауіпті түрлеріне әкелуі мүмкін.

Дағдарыстардың құрылымдық сипаттамаларына негізделген жіктеу:

1. Көріну ауқымы бойынша:

*жалпы - бүкіл әлеуметтік-экономикалық жүйені қамтиды;

*жергілікті - жүйенің белгілі бір бөлігін немесе саласын қамтиды.

Дағдарысты бұлай бөлу шартты болып табылады, өйткені нақты дағдарыстың жағдайын талдай отырып, жүйенің шекараларын, оның ортасы мен құрылымын ескеру қажет.

2) Экспресс-талдау стандартты талдау алгоритмдері бойынша қаржылық есеп негізінде жүзеге асырылатын кәсіпорын дамуының дағдарыстық параметрлеін тұрақты бағалау жүйесін сипаттайды.

Экспресс-талдаудың мақсаты - ұйым (кәсіпорын) жұмысының тиімділігінің төмендігінің себептерін, кәсіпорынның әлсіз, дәрменсіз жақтарын, бөлемдерін анықтауға бағытталған, сондай-ақ кәсіпорынның экономикалық жүйесінің үйлесімді жұмысына бағытталған шараларды анықтау болып табылады

Экспресс-талдау келесі кезеңдер бойынша жүзеге асырылады:

1. Бақылау объектілерін анықтау. Негізгі объектілерге таза ақша ағыны, кәсіпорынның нарықтық құны, оның капиталының құрылымы, қаржылық міндеттемелердің құрамы, активтің құрамы, ағымдағы шығындардың құрамы, жоғары тәуекел аймақтарында қаржылық операциялардың шоғырлану деңгейі жатады. Яғни экпресс-талдау осы объектілердің әрқайсысын жеке-жеке қарастырады.

2. Әрбір байқау объектісі бойынша қалыптасатын және қалыптастыру процесінде барлық көрсеткіштер абсолютті және салыстырмалы болып бөлінетін кәсіпорынның банкроттық қаупін бағалау индикаторларының жүйесін қалыптастыру.

3. Кәсіпорынның дағдарыстық қаржылық дамуының жекелеген аспектілерін талдау. Бұл стандартты әдістермен жүзеге асырылады. Талдаудың негізін индикаторлардың нақты көрсеткіштерін жоспарлы (нормативтік) көрсеткіштермен салыстыруды, сондай-ақ ауытқу мөлшерін, динамикасын анықтауды құрайды. Бұл кезеңде талдаудың көлденеңнен, тігінен, салыстырмалы, коэффициенттік, тәуекелдерді талдау және интегралды талдау әдістері қолданылады.

4. Кәсіпорынның дағдарыстық қаржылық жағдайының ауқымын алдын ала бағалау жүргізу. Бұл кезеңде мемлекеттің 3 сипаттамасы қолданылады: жеңіл қаржылық дағдарыс (түзетілетін), терең (қайта құрылымдаумен байланысты), қаржылық апат (түзетілмейтін) . Экспресс-талдау жүйесі банкроттық белгілерінің бұрын, алдын-ала анықталуын қамтамасыз етеді және оларды бейтараптандыру бойынша басшылыққа жедел шаралар қабылдауға мүмкіндік береді.

3) Бағалау матрицасы - бұл қызметкерлердің, басшыгың құзыреттілік, біліктілік көрсеткіштерін сипаттайтын жиынтық туралы мәліметтер бар кесте. Құзыреттілік матрицасында қызметкер өз жұмысында қолдануы, ие болуы керек дағдылардың тізімі жазылады. Ал әр ұяшықта басшының немесе қызметкердің құзыреттілікке ие болу дәрежесін көрсететін сан болады. Аталған біліктілік немесе құзіреттілік көрсеткішін ұяшықтағы санмен қиылыстырылып, қызметкерді бағалауға болады.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.