Халықаралық ұйымдар туралы

Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 3 бет
Таңдаулыға:

Халықаралық ұйымдар да халықаралық құқықтың туынды субъектілері ретінде халықаралық жауапкершіліктің кұқықтық қатынастарында тараптардың бірі бола алады. Халықаралық ұйымдардың халықаралық құқық субъектілігі бөлшек (немесе шектелген) болып табылады. Халықаралық ұйымдар қызметінің болжамды шекаралары, əдетте, олардың құрылтай құжаттарында көрініс табады: оны құру жөніндегі халықаралық шартта, жарғыда (егер ол қосымша қабылданатын болса; барлық жағдайларда да Халықаралық ұйымның жарғысы, өзінің заңдық мəні жағынан халықаральтқ шарт болып табылады), дəлірек айтсақ, Оның халықаралық ұйымдардың құқықтары мен міндеттеріне арналған баптарында. Бұл жерде халықаралық ұйымдар осы шектен шығуға құқылы ма деген сұрақ туындайды. Халықаралық құқық нормаларын бұзғандық үшін өзінің құрылтай күжаттарында халықаралық ұйымдар үшін белгіленген шекара шегінде жатқан əрекеттері арқылы да, одан тысқары жатқан өрекеттері арқылы да жауаптылық көтереді [1].
Халықаралық ұйымдардың жауапкершілік мəселелері халықаралық келісімдерден көрініс тапқан. Мысалы ғарыш кеңістігің зерттеу мен қолдану барысында осы тұстан келтірілген залалдың орнын толтыру сияқты жауапершілік мəселелері халықаралық ұйымдардың жауапкешілігімен ұштасқан (1967 жылғы ғарыш кеңістігі мен Ай жəне өзге де аспан денелерін қолданған мемлекеттердің міндеттері туралы конвенция, 1972 жылғы ғарыш объектілерімен келтірілген зардаптар жауапкершілігі туарлы конвенция). Атом энергиясы халықаралық агенттігінің жағысы бойынша МАГАТЭ жауапкершілігі белгіленген, яғни мемлекеттрдің ядролық материадарды қолдану, ядролық техника мен ақпараттарды бақылайтын жүйе орнатуы тиіс.
Халықаралық ұйымдар ядролық кемелер мен ядролық техниканың жұмысын ұйымдастырушы оператор болып табылса халықаралық ұйымдардың жауапкершілігі ядролық жауапкершілік туралы конвенциямен бекітіледі (1963 жылғы ядролық залалдарға қатысты жауапкершілік туралы конвенция, 1962 жылғы ядролық кемелердің операторларының жауапкершілігі туралы Брюссель конвенциясы).
Халықаралық ұйымдар, мемлекеттерге қарағанда, нақты белгіді бір өздері айналысатын қызмет шеңберінде пайда болатын жауапкершілікке ғана жауап береді. Қандай да бір мемлекет территориясында орналасқан халықаралық ұйымның жəне оның қызметшілерінің əрекеті мемлекеттің əрекеті ретінде қабылданбайды. Егер халықаралық ұйым белгілі бір мемлекет территориясында орналасқан болса, онда жауапкершілік сол мемлекет пен халықаралық ұйымның арасында жасалған келісімдер бойынша жүргізіледі. Мысал ретінде, 1965 - 1967 жылдар аралығында қабылданан Біріккен Ұттар Ұйымының қарулы күштерінің Конгодағы операция салдарынан зардап шеккен мемлекеттер мен оның азаматтары
Заң əдебиеттерінде халықаралық ұйымдармен жасалатын жауапкершілікке жүктелетін, құқықбұзушылықтардың түрлері нақты белгіленген: құрылтай актілердің халықаралық ұйымдар мен оның қызметкерлерінің бұзуы; ұйым қызметінің мемлекетке, өзге де халықаралық ұйымдарға, жеке жəне заңды тұлғаларға жəне өз ұйым қызметкерлеріне зиян тигізу əрекеттері; ұйым орналасқан жəне қызметін жүзеге асырып
Халықаралық ұйымдар материалдық жауапкершілікпен қоса, саяси жауапкершілікті де жүзеге асырады. Материалдық жауапкершілік жағдайларында өтемі мүше-мемлекеттерінің жарнасынан төленеді. Халықаралық тəжірибеде төлемдерді халықаралық ұйымдар мен мемлекеттердің бірлесе төлеу жағдайлары орын алған. Мұның екі нұсқасы болуы мүмкін:
1. мүше-мемлекеттер мен халықаралық ұйымдардың бірлесе ортақ жауапкершілік мойындауы
2. халықаралық ұйымның жауапкершілікті белгілеуі.
Бірінші жағдайда жауапкершілік талабы мүше-мемелкеттерге де, халықаралық ұйымға да қойылуы мүмкін. Осылай, халықаралық қылмыс деп танылатын, 1999 жылы Югословияға қарсы НАТО операциясы халықаралық келісімнің ашық түрде бұзылуының мысалы болып табылады. Жəне бұл қылмыс үшін НАТО ұйымы да, оның мүше-мемлекеттері де жауапкершілікке тартылды. Бұл дегеніміз, жəбірленген тарап НАТО ұйымына да, оның мүше-мемлеккеттернің əр қайсысына да залалды өтеу туралы талап қоюына құқылы.
Ғарыш объектілерімен келтірілген залал жауапкершілігі туралы конвенцияда осындай бірлескен жауапкершілік түрі бекітілген. Ол келесі шарттармен сипатталады:
... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.