Д. Свифттің өмірі мен шығармашылығы, ХVII-XVIII ғ. ғ. Англияның тарихы, саяси-әлеуметтік жағдайы

Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 47 бет
Таңдаулыға:

1 Д. Свифттің өмірі мен шығармашылығы, ХVII-XVIII ғ. ғ. Англияның тарихы, саяси-әлеуметтік жағдайы

Д. Свифттің сатиралық романы - «Гулливердің саяхаттары»

Свифттің Ирландиялық памфлеттері екі томды құрады. Ағылшын отаршылдарының Ирландияны қанауы жөнінде Свифт бұрында жазған болатын. ( « Бір қорланған ледидің әңгімесі » 1707ж; « Парламент мүшесіне хат» 1710ж. т. б) XVIIIғ. 20 жылдары Свифттің шығармаларының ішіндегі ең маңыздысы «Гулливердің саяхаттары ». Свифттің өткен саяси және әдеби қызметінің жинағы, оның көп жылдық күресінің нәтижесі және сатрик ретіндегі көркемдік шеберліктің шыңы болып саналады. « Саяхаттарды » жазу туралы алғашқы ойы мен нобайы 1714ж . жасалса, роман 1726ж, жарияланды. Свифт Лондонда болған кезде бір топ достарымен бірге сол кезеңнің ең тапқыр адамдарының қоғамын құрады. Бұл «Мартин Скриблерус» ұйымына Свифттен басқа ақын Александр Поп, ақын және драматург Джон Гей дәрігер Джон Арбертон және т. б кірді. Клубтың жиналысына атақты саяси қайраткерлер, олардың ішінде тори партиясының басшылары да жиі қатысатын. Скриблерустың кейіпімен жазушылар тақуалықты, жалған мүшелері келемеждейтін үйірменің мүшелері «Мартин Скриблерустың мемуарлары» деген ортақ еңбек жазды . Мұның көп бөлігі Арбертноттың қаламына тиесілі, Свифттің де бұған қосқан үлесі бар. 1717ж. Свифт Мартин Скриблерустың алыс, таныс емес елдерге саяхаттарының сатиралық набайын жасаған . Бірақ бізге дейін жетпеген ол қолжазбалар «Гулливердің саяхаттарына» негіз болған.

Свифттің бұл кітаппен жұмысы туралы алғы сөздер 1721ж. жатады. «Гулливердің саяхаттарының» жанрлық табиғатын анықтау қиын. Дәстүр бойынша оларды роман деп атау керек. Бәрақ кейбір зерттеушілер оны сатиралық памфлет деп атайды.

Свифт өзінің сатиралық ойлары мен философиялық-утопиялық армандарын қызықты етіп ағартушылардың «көңілін көтере отырып жөн сілтеу « деген өсиеттің ізімен ағылшын әдебиетінің шытырманды - теңізді романның жанрын негізге алады да кейіннен оны да кекетеді (мазақ етеді) . Бірақ екеуінде де отарлау саясатының нәтижесін әшкерелеу бар.

Жалпы «Гулливердің саяхаттары « ағылшын Ағарту заманында ерекше орын алады және өзінің ерекшелігі, көркемдік әдісі бойынша Қайта өрлеу дәуірі мен XVIIғ. Әдебиетінің роман дәстүріне анағұрлым жақын. «Саяхаттардың» әдеби бастаулары ең алдымен әрине - «Гаргантюа және Пантагрюэль» Рабле, Сиарно дн Бержерактың ғылыми - фантастикалық романдары т. б. Бұл кітаптарда Свифттегідей әлеуметтік сатира мен утопияны реалистік фантастика арқылы білдіреді, ал рационалист Свифттің шығармаларына бұл тәсіл өзінің адундалығын, қисынсыздылығын жоғалтып ақылға бағынады.

« Гулливердің саяхаттары» төрт бөлімнен турады: «Лилипутияға саяхат», «Бробдингнегке саяхат», « Лапуту, Бальнибарби, Лагнегг, Глаббдабдриб және Жапонияға саяхат», «Гуигнгнм еліне саяхат».

Романның бірінші және үшінші бөлімінің жазылуы тарихы олардың композициясына әсер еткен. Лилипутияға саяхаттардың бірінші және екінші тарауы және Лилипутия утопия ретінде берілетін алтыншы тараудың бір бөлігі 1714 ж. «Мартин Скриблерустың саяхатары» үшін жазылған болатын, ал қалған тараулары 1720-21 жж. Жазылған болу керек. Гулливердің қызықты пигмейлермен (қортықтармен ) кездесуін баяндайтын жерде әзілдің басым болуы, сонымен қатар алтыншы тараудағы олардың әдет-ғұрыптары мен салт-дәстүрлерінің суреттелуі басымдылығына сәйкес келмейді.

Свифттің пигмейлерге саяхатын утопия ретінде жазамын деп ниеттенген алғашқы ойының әсері романның бірінші кітабында кейбір қарама - қайшылықтарға алып келген (мысалы лилипуттардың сот тәртіптері әділетті және парасатты деп айтылса да, Гулливердің үстінен қаралған сот пен оған қолданатын жаза сорақы заң бұзушылық) .

Екінші бөлім 1722-23 жж. , Төртінші бөлім 1724ж аяқталды. Екеуі де алдын ала жобасыз, нұсқаусыз, бір щабыттың епкінімен жазылған. Бұл жерде сатира мен утопмяя тығыз байланысты және автордың ойына бағынады . Екінші әсіресе төртінші бөлім идеялық бірліктің және көркемдік кемелденудің улгісі. Төртінші бөлім екінші бөоімнен өсіп шығып, логикалық тұрғыдан жалғастырып тереңдетіп, соңғы шегіне дейін жеткізеді.

Үшінші бөлім соңғы жазылған (1724-25жж. ) . Оның композияциясы жүйесіз және оқушыны біраз жалықтырып, шаршатып жібереді. Елдердің қисынсыз құбылуы, оқиғалардың, адамдардың қиынсыз құбылуы кейде сюжеттің пішіннің анықтығын жоғалтып алады. Үшінші бөлімнің кейбір эпизодтары алдындағы « Мартин Скиблерус саяхаттарының» кейбір бөліктеріне арқа сүйеді (ұшатын арал, Прожекторлар (жүзеге аспайтын жоба жасаушы ) академиясы т. б. ) бірақ олар Свифттің соңғы жылдардағы тәжірибесінде негізінде біраз өңделіп толықтырылған.

1725 ж. 14 тамызында Свифт Фордқа былай деп жазады: «Мен өзімнің «Саяхаттарымды» жазып бітірдім, енді оларды көшіріп жатырмын. Бұл бір тамаша нәрсе, олар әлемді керемет өзгертеді (жаңартады) ».

Свифттің барлық шығармалары секілді «Гулливердің саяхаттарының» авторының аты да жасырын атпен шықты. Баспагер Бенжамен Моттемен келіссөзді ойлап тапқан адам Ричард Симпсонның атымен жүргізді. 1726ж. «Гулливердің саяхаттарының» алғашқы жарияланғаны мен одан кейінгі екеуінде де көптеген қателіктер кеткен, бұрмаланған, алынып тасталған болып шықты. Форд Свифттің сақталған қолжазбасы бойыншы кемшіліктер жөндеп, Моттеге жібереді де 1727 ж

Қайта төртінші рет басылып шығады. Кітап жасырын атпен басылып шықса да оның Свифт екендігі баршаға мәлім болды, ал жазушы өзі «Саяхаттар» туралы «Доктор Свифттің өліміне» деген өлеңінде айтады.

«Гулливердің саяхаттарында» Свифт бұған деййінгі памфлеттеріндегі, сатиралық кітаптарында, мақалаларындағы, өлеңдеріндегі жазған мәселелерінің барлығын жинақтағандай. Кітаптың негізгі тақырыбы ( жазушының ойы бойынша апатты жағдайда тұрған) - ағылшын мемлекетінің сәтсіздігі, қоғамның азғвндауы мен құлдырауы.

Романның әр бөлімі Свифттің Англия туралы ойларын, Англияның тағдыры туралы уайымын, оның болашағы туралы алаңдауын көрсетеді.

Барлық сатириктер сияқты Свифт жағымсыз мініз - құлықты жөндеуге тырысады. Ол кітаптың міндетін Попқа жазған екі хатында (1725ж. 26, 29 қарашада ) ашып көрсетеді, оның ең басты мақсаты «әлемнің көңілін көтеру емес, керісінше, қайрау» екендігін айтады.

Свифт астында жазушы -гуманист бар мизантроптың адамдарды жек көретін адам кейпін киеді. Ол «адам деп аталатын жануарды жек көретіндігіне» сендіреді, бірақ Джонды, Питерді, Томасты т. б. ( яғни жеке адамдарды) шын жүрегімен жақсы көреді. Мизантропияның іргетасында менің «Саяхаттарымнің» барлық ғимараты салынды» деп жазады Свифт.

Свифт өзінің «мизантропиясын» : «Мен адамзатты жек көрмеймін. Бұл сендер барлығың адамдарды жек көресіңдер, өйткені сендер оларды ақылды тіршілік иелері деп қабылдайсыңдар да көңілдеріңіз қалағанда сіздер қатты ашуланасыздар», -деп түсіндіреді.

Свифттің «Гулливердің саяхаттарында» қолданатын сатиралық астарлау әдісі романның даму процесінде өзгеріске ұшырайды. Бірінші бөлімде сол кезеңдегі шындық туралы тұспалдаулар басым . Лилипутия кеме дәрігері Лемюэль Гулливердің кішірейтіп көрсететін әйнекпен көрген кішкене Англия Свифттің кітабында басты нәрсе қарама - қарсылық принципі, оқырманның кәдімгі адам Гулливермен салыстырғанда бейшара, аянышты, бейшара кішкене тірі жандарға деген көзқарасы Лилипуттардың күлкілі көлемдері біздің көз алдымызда олардың мемлекеттік тәртібін, саясатын, олардың істері мен принциптерінде де түкке тұрғысыз етіп көрсетеді. Лилипуттардың императоры кішкентай ғана адамсымақ, бірақ ол өзінің қоластындағылардан Гулливердің тырнағындай ұзын (оны жазушы басы аспанға жететін дейді), ғаламның әміршісі дейді. Премьер -министр Флимнап ( ол арқылы Свифт Уолполды келемеждейді ) корольдің қасындағылардан ептілігі мен жағымпаздылығымен ерекшеленеді.

Свифттің замандастары кітаптан Англияныі саяси өмірінің кекейкесті мәселелеріне көптеген тұспалдап айтылған сөздер тауыпп жатты. Бірақ аллегория Свифтке одан да кең қорытынды жасауға материал береді. Осылайша Свифт Англиядағы екі партиялық жүйені Лилипутиядағы бір біріне қас екі топ:Биік өкшелілер мен адаса өкшелілер арасындағы күреске теңеп, келеке етеді. Англия билеуші топтарының партияларының екеуінің де бағдарламалары мен іс -әрекеттерінен ешқандай да принципті айырмашылық көрмеген. Свифт аллегориялық тұрғыдан олардың алауыздығын тек аяқ киімдерінің өкшелерінің (сол арқылы оларды бір бірінен ажыратуға болады) көлеміндегі айырмашылық сияқты болмашы нәрсеге ұқсатады. Лилипутия тағының мұрагері (Англиядағы принц Уэллский ) екі партияға да жағынғандықтан оның бір өкшесі биік біреуі аласа. Англиядағы реформацияның тарихы және католиктермен протестанттар арасындағы қанды соғысты жұмыртқаны қай басынан бастап жарған жақсы- доғал ма әлде сүйір мен деген мәселеге алып келеді. Сүйір бастылар мен доғал бастылардың арасындағы келіспеушілік көрші мемлекет Блефускумен ( Франция ) әскери қақтығысқа алып келеді. Соның кесірінен екі жақ та қатты қалжырап, көптеген кемелері мен мықты теңізшілерін солдаттарын жоғалтады.

Свифт протестанттар мен католиктерді діни фанатизміне дінге деген еріктілік идеясын қарсы қояды. Романда Лилипуттардың киелі кітабына аллегориялық сілтеулер бар, онда; « барлық шын сенушілер жұмыртқаны қай жағынан ыңғайлы болса сол жағынан жаруға ерікті», деп жазылған дейді.

Гулливердің айналасындағы процессті сипаттай отырып Свифт Лилипутияның саяси тәртібін, оның монархының екіжүзділігін, мейірімсіздігін, сарай маңындағылардың жағымпаздықтарын айыптайды.

Бірінші бөлімнің утопиясы ең алдымен сот ісі мен тәрбие мәселелерін қарастырады. Свифттің ойынша Фемида «Жазалаудан гөрі марапаттауға бейім», заңды ұстанушылырға ерекше қызмет көрсетіледі, алаяқтар әсіресе сөз тасушылар қатаң жазаланады.

Романның екінші бөлімі Бробдингнегке саяхатта автор линзасын ауыстырғандай болады. Енді адам микроскоп арқылы қаралады, Гулливер алыптарға тап болады, енді жаңа жағдайда қарама- қайшылық принципі тағы да кейіпкердің өзін қоршаған шындықпен қарым - қатынасын анықтайды.

Кәдімгі адам Гулливер лилипуттардың арасында алып болып көрінді. Енді алыптардың арасына тап болып, ол бишара қортық болып қарды. Лилипуттарды ол арқанмен қарсыластың бүкіл флотын сүйреп алып кететін, ал алыптардың арасында ол су құйған шылапшын ішінде кішкене қайықпен жүзіп жүреді, оны батырып жібере алатын құрбақадан қорқады, атжалмандармен, аралармен шайқасып, жеңіске риза болады.

Гулливердің шытырман оқиғалары ағылшын филсофы Локктың адамның түсінігі мен ақыл - ойының салыстырмалылығы жөніндегі идеясының көрнекі мысалын келтіреді.

«Гулливердің саяхаттарын» талдай отырып бізге барлық романдарға тән образдар жүйесінен бас тартуға тура келеді. «Саяхаттардың» барлық кейіпкерлері -бұл не аллегориялық бір бағыттағы тұлғалар не гротесктік бетперделер. «Саяхаттардың» қатысушы адамдары белгілі бір қатаң шектелген қызметті ғана атқарады. Олардың сөздері мен әрекеттері өздігінен немесе олардың мінездерін ашу үшін емес, белгілі бір жағдайды, сатиралық немесе утопиялық көрсету үшін маңызды.

Сол сияқты Гулливердің өзінің тұлғасы да басқаларға қарағанда күрделірек және көлемдірек болғанымен сондай қызмет атқарады.

Гулливердің бейнесі тұтас емес. Оның мінезі романның бөліміндегі идеялық көркемдік мақсатына байланысты өзгеріп отырады. Бірақ бұл реалистік өнерге тән мінездің жағдайлардың әсерінен дамуы емес. Кітаптың әр бөлімінде Свифт Гулливердің бейнесін алдына қойған міндеттерге жауап беретін белгілерін ғана алып көрсетеді. Әңгіме бірінші жақтан айтылатын болғандықтан, Гулливердің аузымен автордың ойлары жиі айтылады. Бірақ бұл бәзге Гулливердің бейнемі мен оны жасаушыны жақындатуға негіз бола алмайды. Кейбір сыншылардың автор Гулливерде қандай да бір жағымды бастауды қарастырады деген көзқарастарымен келісе қою қиын. Свифттің өзінің кейіпкерлеріне деген қатынасы біраз күрделі. Бір жағынан, Гулливер - әуесқой саяхтшы, әртүрлі болмаған елдерді қазаға ашушы, ертегідегідей мекендеушілерге ол өзгеріссіз жақсылық ойлаушы. Олардың әдет- ғұрыптары, тәртіптері, мінездері Гулливерді қызықтырады. Екінші жағынан, Свифт оны жек көреді, «сатқын, жағымпаз . . . оның басты міндеті отандастарының бұзақылылықтарын кешіріп адамдардың жақсылықтарын асыра айтушы» деп атап, Гулливер «өзінің былыққа батып қалған елін мақтап құлақтың мазасын алды» дейді (миссис Хвуерд 27 қараша 1726ж. ) .

Гулливер анқау, шектеулі, ой өрісі тар. Оның бұл қасиеттері Лилипутияда анық көрінбейді, өйткені ол кішкентай адамдардың арасында керемет болып көрінетін. Бірақ бұл жерде де жағымпаз болып көрінеді, Лилипутиның қортық, мардымсыз императорының рақымшылдығын мақтан тұтып, оның қаһарынан қорқады. Гулливердің алдағаны дұрыс болжай білмейтіндігі, тіпті топастығы романның екінші бөлімінің басты сатиралық тетігі болып отыр. Өйткені бишара, қортық Гулливер Англиянф алыптар елінде елестетеді.

Романның бірінші бөліміне қарағанда екінші бөлімінде утопия көбірек орын алады. Патриарх және данышпан алыптар барлық жағынан адамдарға қарама-қарсы. Олар тыныш, жасампаз еңбекпен айналысады, оларға соғыс деген жат нәрсе. Бұл елдің заңдары қарапайымдылығымен, айқындылығымен ерекшеленеді, ғылым өмірге қызмет етеді. Бробдингнегтің әділ әрі мейірімді королі «кім де кім бір масақтың немесе бір сабақ шөптің орнына екеуін өсірсе, сол адам адамзатқа және өз отанына барлық саясаткерлер қосылып жасағаннан да артық көмек көрсетеді» деп ойлайды.

Свифт алыптардың королінің тұлғасы арқылы алдыңғы ағартушылар сияқты мәдениетті абсолютизмді насихаттамайды, көпті көрген тәжірибелі Свифт- монархияға қарсы республикалық құрылымды жақтаушы.

Романның ушінші бөлімінде Гулливердің көз алдында алуан түрлі болып көріне беретін әр түрлі елдер мен олардың әдет-ғұрыптары, салт-дәстүрлерінің орнына енді кейіпкер көбіне тек бақылаушы ретінде болды. Барған сайын Свифттің сатирасы аяусыз, аллегориясы жалпылама бола береді. Лагадо тұрғындарының кедейлігі мен Бальнибарбидегі егін шаруашылығының аянышты халі Ирландиядағы жағдайды көрсетеді. Ал астындағы қалаларды жаңбыр мен күннің көзінен айырп отыратын ұшатын арал - бұл халыққа жау реакциялық үкіметтің бейнесі; бұл Англияның отаршылдық саясатының астарлы анықтамасы; бұл Англияның Ирдандияны қанауының көрінісі. Әсіресе Свифт Вудқа қарсы күресті қолдайтын, және оны ағылшын үстемдігіне жалпыхалықтық қарсылық деп қарастыратын эптзодтың бірінші басылымда сақ баспашының түсіріп тастаған жері атақты болуы сондықтан. Линдалиноның бүлік шығарған тұрғындары ұшатын аралдың негізін қирата жаздап, оның билеушілерін шегінуге мәжбүр етеді.

Свифт ұшатын аралдың тұрғындары лапуталықтардың сырттай бақылаушылықтарын келеке етеді. Свифт салған Лагододағы Прожекторлардың Ұлы Академиясы, өмірден алшақтап кеткен қарапайым саналылықтан айырылған жалған ғалымдарға сатирасы кең тараған. Олардың іздеулері - ағылшын корольдік қоғамының еңбектеріне деген породиясы. Прожекторлардың біреуі « Сегіз жыл бойы қтярдан күн сәулесін алу жобасын жасады», тағы біреуң мұзды оқ дәріге айналдырады, туа біткен соқыр адам сүретшілерге арнап бояуларды араластырады т. б.

Свифттің келемеждеу нысаны ғылымның өзі емес сол кезеңде кең етек алған схоластика (өмір тәжірибесінен алшақтау, көз алдындағыдан басқаны көрмеу ) іске аспайтын әрекетпен шұғылданушылық екенндігі күмән келтірмейді. Ағартушы ретінде ол сол кезеңдегі жалған ғалымдардың көз бояушылықтары мен білімсіздіктеріне олардың іс-әрекеттеріндегі ортағасырлық ырымшылдыққа, өткеннің қалдықтарына қарсы шығып отырды. Бірақ Свифттің логикалық ойлауы ғылымның болашағын да қабылдамайды.

Свифт әр түрлі дерексіз білімнен бас тарта отырып, математиктер мен астрономдардың осы ғылымдардың болашағын анықтаған көптеген болжамдарын кемсітеді.

Свифт заманындағы жекеленген саяси оқиғалар дәлдік, күш, кекесін жағынан аса зиянды сатиралық қорытуларын жасауға себеп болды. Рочерстерскийдің епископы және Вестминистрдің деканы Аттербердің сотталуы көпшіліктің соның ішінде Свифттің наразылығын тұдырды. Олар Аттербериді жазықсыз деп есептеді. Нақты ділел жоқ болса да Аттербериді белгімен жазылған хаттарын оның кінәсінің басты дәлелі ретінде алған.

Осы оқиғадан кейін Свифт Трибния корольдігіне қастандықтың мағынасын ашушыларға деген қарсылығы пайда болды. Ол жерден алынған хаттар мен қағаздар, сөздер, буындар, әріптердің құпия мағынасын табу жөнінен шеберлер, арнайы білгітердің қолына беріледі. Ары қарай қастандықтарды шешу үшін шамамен алынған « нұсқаулық» беріледі, онда орындықта отыру - құпия кеңесті білдіреді, қаздар тобы сенат, оба - тұрақты әскер, тұз байлану ауруы- ерекше эпископ, дар ағашы- мемлекеттік хатшы, түнгі құмыра - ақсүйектер комитеті, сыпырғы- төңкеріс, түпсіз бөшке- қазына, жуынды төгетін жер- сарай, бос бөшке- генерал, іріңдеген жара- басқару жүйесі.

Сиқыршылар елінде Гулливер диктатор Цезарьді өлтірген республикандық Бруттың алдында басын иеді. Гулливердің өтінішімен оған римдік сенат пен онымен салыстыру үшін ағылшын парламентін шақырады. «Біріншісі батырлар мен жартылай құдайлардың жиналысы, екіншісі алып сатушылардың, ұрылардың, тонаушылардың, бұзақылардың жиналысы сияқты болып көрінді».

Үшінші бөлімнің соңғы эпизодтарының бірі- Гулливердің өлмейтін струльбругтармен кездесуі (алтыншы тарау) . Лагнегг елінде анда-санда шекеінде дағы бар балалар дүниеге келеді екен, бұл өлмейтін адамдар. Мемлекет бойынша олардың саны мыңнан асады. Гулливерге олардың бар екендігі туралы айтқанда оның таңданысында шек болмайды. Олар қандай бақытты өлімнен қорықпайды, олардың ойлары ерікті және тәуелсіз, олар ақылды, ақкөңіл шығар деп ойлайды. Гулливер егер струльдбург болып туылсам не істер едім, өмірімді қалай ақылмен құрар едім, уақытында байып алар едім, ғалым, барлығы сыйлайтын адам болар едім т. б. деп ойлайды.

Шындық кейіпкердің армандары мен қиялдарына қарама-қарсы болып шығад: струльдбургтар жер бетіндегі ең бақытсыз адамдар екен. Свифт оларға мәңгі жастықсыз өмір қалдырады. Олардың тағдыры жүйелі жүдеу мен мезгілінен бұрын қартаю. Олар кәрілікке тән, ұлғая беретін аурулар мен әлсіздікке шалдығып қана қоймаған, сонымен бірге әрдайым «осындай аянышты қорұынышты мәңгі өмір сүретіндіктерін» ойлап мұңаяды. Олар үш жүз жылдан кейін өздері өмір сүретін мемлекеттің тілін түсінуден қалады, олар барлық адамзаттық құқықтарынан айырылады, тек өздері сияқтылармен ғана араласады және біртіндеп қартайып алжиды.

Струльдбругтер - Свифттің қайғылы қиялының ажарсыз жаратылыстарының бірі. Мүмкін бұл ұсқынсыз новелланың міндеті - оқушыны «Саяхаттардың» төртінші бөліміндегі пессимизмге дайындау шығар. Свифттің сатирасы біртіндеп өсе отырып Гулливер ақылды аттар гуигнгнмдердің еліне тап болғанда жоғары нүктесіне жетеді. Бір қарағанда төртінші бөлім екінші бөлімді еске түсіред. Гулливер мейірімді, рақымды, патриархалды жандардың қонағы болады.

Гуигнгнмдердің республикасы - таза ағартушылық утопия. Гугнгнмдер табиғат пен ақылдың заңдылықтарына сәйкес өмір сүреді, бұл түсініктер олардың барлығы үшін бірдей. Гулливердің айтуынша олардың өмірінің негізгі қағидасы - ақылды жетілдіру және оның басшылығына толығымен бағыну. Гуигнгнмдердің рационализмі өзін-өзі шектеуге алып келеді. Олар құмарлық не екенін білмейді, сондықтан оның алып келетін бейбастықтар да оларда болмайды. Бірақ оларға достар, ерлі-зайыптылар, ата-ана мен бала арасындағы сезімді білдіру жат, өлгендердің артынан қайғыру оларда орынсыз және әдепсіздік болып саналады. Олар сән-салтанат, молшылық дегенді білмейді, олардың өміріне қарапайымдылық пен шектелгендік тән. Ғылым мен өнер гуигнгнм өмірлерінің патриархалды тәртібіне сәйкес, жазу деген оларда жоқ. Олардың табиғи шаруашылығына капитализмнің кемістіктері тән емес.

Төртінші бөлімнің идеялық шыңы екінші бөлімдегідей Гулливердің өз ат-қожасымен Англияның мемлекеттік құрылымы мен өмір салты туралы әңгімелесуі болып табылады. Бірақ бұл әңгімелердің әшкерелеуші күші өлшеусіз өседі, өйткені Гулливердің қожайыны Англиядағы жағдайдың барлығына гуигнгнм елінде тұрып жатқан адамға ұқсас жиіркенішті маймылдар тайпасының қылықтары мен әдеттерін қатарластыра салыстырып ұқсас жерлерін тауып отырды.

«Табиғи қалып» туралы ағартушылық түсініктер «Саяхаттардың» соңғы бөлімінде екі түрлі аспектіде түсіндіріледі. Бір жағынан, ақылды және мейірімді аттар, екінші жағынан бір кездері гуигнгнм елдеріне тап болған ағылшындардың жабайыланған, азғындаған ұрпақтары.

Ақылды гуигнгнмдердің үй жануарлары ретінде, арбаға жегілген, жүгенделген адамдар - йехулер, салтанатты, сабырлы аттарды арбамен тасып жүретін, таң қаларлық, басы аяғына аударылған әлемде барлығы гротскілі және логикаға сиымсыз.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.