Пациентті клиникалық тексеру әдістері

Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 6 бет
Таңдаулыға:

Пациентті тексеру әдістері. Пациентті зерттеуде қолданылатын тәсілдер,

негізгі және қосымша болып екі топқа бөлінеді.

Негізгі тәсілдер:

Субъективті зерттеу
Объективті зерттеу/ инспекция/
Сипау/ пальпация/
Қағу, тақылдату/ перкуссия/
Тыңдау/ аускультация/

Қосымша тәсілдер:

Зертханалықлық тәсілдер
Аспаптармен / инструментальды/ зерттеу
Дәрігерлік манипуляциялар мен диагностикалық операциялар.

Пациентті субъективті зерттеу әдістері.

Субъективті зерттеу - ауру адамды немесе оның жақындарын сурастыру әдісі. Оны белгілі жоспармен өткізеді: науқас туралы жалпы мәлімет, пациенттің шағымдары, ауру анамнезі (тарихі), пациенттің өмірінің анамнезі.

Анамнез - (грек тілінен анамнезис- еске түсіру, еске алу) - сұрау барысында науқастың өзі немесе жақындары, таныстары науқас жайында және оның ауруы жайында берген мәліметтері.

Төлқужаттық бөлім. Науқас туралы жалпы мәлімет, бөлімшеде пациент туралы мәлімет жинау: аты, жөні, тегі, жасы, (туған күні және толық жасы), жынысы, ұлты, мекен жәйі, білімі, мамандығы, жұмыс орны және атқаратын қызметі. Пациент өз жасынан үлкен көрінсе, онда атеросклероз немесе гипертониялық ауру деп ойлауға болады.

Пациенттің шағымдары. Пациент стационарға түскен кезде немесе қаралған кезде шағымдарын жинайды. Алдымен негізгі шағымдары мұқият анықтап дәлелденеді. Мысалы: пациент жүрек тұсындағы ауырсынуға шағымданса, ауырсынудың күштілігін, орналасуын, иррадиациясын пайда болған жағдайын, немен басылатынын аңықтайды. Осылай басқада шағымдары да дәлелденеді.

Шағымдар қосымшада болады, олар ағзаның патологиялық процеске жалпы реакциясын көрсетеді. Бұл шағымдардың сипаттамасы әр түрлі ауруларда бірдей болады. Мысалы: әлсіздік, терлеу, ұйқы қашу, бас ауру, тәбетінің төмендеуі. Бұлардыда толық дәлелдеу керек. Осыдан кейін жүйелер бойынша шағымдарды, әр жүйеге тән белгілерді біліп, оларды анықтайды. Мысалы : ас қорыту жүйесіне тән, тәбетінің өзгеруі, жүрек айну, құсу, іш өту, кебу, қату және т. б.

Аурудың анамнезі (тарихі) . Бұл сұрастырудың негізгі бөлігі, өйткені аурудың дамуындағы барлық этаптары туралы мәлімет жинаймыз. Біріншіден, науқастан қашан ол алғашқы рет ауырғанын сұраймыз (өзін аурумын деп санайды) . Қалай ауырғанын анықтау: аурудың басталуын немен байланыстырады, қалай басталғанын, қандай белгілер болды, не қолданады, келесі сұрақ: «ауру қалай дамыды?»: бұл жерде аурудың ағымын, емделуін, оның нәтижесін, қайталануын, стационарда, санаторийда, диетасын, дәрігердің ұсынысын сақтауын, алдын алу, емін қабылдауын, қандай зерттеулер өткізілгенін және олардың нәтижесін анықтайды.

Соңғы бөлімінде ауру созылмалы болса, жағдайының соңғы нашарлауын немен байланыстыруын оның уақытын, не қолданды, қаралу себебін анықтау керек.

Өмір тарихі. Ауырған адамның өмір баянын зерттегенде алдымен оның туылған жерін анықтаймыз - бұл аурудың даму себебіне үлкен үлес қосады. Мысалы : эндемиялық жемсау, радиация, суық ылғалды климат. Науқастың бала кезінен өсіп дамуын, денсаулығын анықтайды.

Міндетті түрде өмірінде басқа қандай аурулармен ауырғаны, жақын тума туыстарының денсаулықтары анықталады. Бұл мәліметтер маңызді болып табылады, өйткені кейбір аурулар тұқым қулайды. Мысалы: қант диабеті, гипертониялық ауру, бронх демікпесі, психикалық аурулар және т. б.

Бұрын сырқаттанған аурулары болса хронологиялық ретпен анықтайды, яғни туберкулез, ревматизм, вирусты гепатит венерологиялық психикалық аурулармен ауырғанын және операциялар жасалғанын дәлелдейміз.

Кәсіптік және тұрмыстық жағдайы туралы мәлімет жинау керек. Адам денсаулығына оларда әсер етеді, жұмысыздық, өндірістік зиянды әсерлер, панасыздық. Сырқаттың дамуына тамақтануда әсер береді, яғни зиянды әдеттер: алкоголь, шылым шегу, нашақорлық, насыбай ату. Осы нәрселерге әуес болса онда қанша уақыт құмар болғанын және қай мөлшерде қолданылатын анықтау керек.

Жанұялық анамнез: жанұядағы адамдардың саны, қаражат мәселесі, жанұядағы психологиялық микроклимат, интимды қарым қатынас.

Эпидемиологиялық анамнез : Жөтелген және қалтыраған науқастармен қарым - қатынаста болды ма, соңғы айда қаладан (ауылдан) тыс шықты ма және шетелге барды ма.

Аллергологиялық анамнез : дәрілерге, тағамдарға, иістерге, шаң-тозаңдарға, шөптің иістеріне реакциясын сурастыру қажет. Оларға қандай белгілердің пайда болуы /жас ағу, түшкіру, қышыну/. Бала кезінде экссудативті диатезбен ауырған - ауырмағанын анықтау.

Экспертті анамнез: Осы жылда науқастың ауырған уақытын анықтау керек, егерде науқас 4 айдай ауырған болса, онда медико - экспертті комиссияға жіберу керек. Олар еңбекке жарамсыз қағазының уақытын ұзартады немесе мүгедек тобын береді.

Гинекологиялық анамнез: Әйелдерде етеккірінің келген уақытын, мөлшерін, ұзақтығын және жүктілігін, босану, аборт, тұсік болғанын, гинекологиялық операциялар, менопауза болса оның уақытын анықтау керек.

Урологиялық анамнез: Еркектерден несеп бөлуінің бұзылуын, уретрадан бөліністерін және потенциясын анықтау керек.

Пациентке ауруы және өзі туралы дұрыс мәлімет беру қиынға түседі, сондықтан әңгімесін бақылап отырып, қажетті сұрақтарды ғана қою керек.

Сұрастыру тәсілдің диагностикалық маңызы өте зор. Тәжірибелік медицинада «дұрыс жиналған анамнез- жарым диагноз» деген ертеден қалыптасқан пікір бар. Онын куәсі- кейбір аурудың диагнозын тек сұрастыру арқылы ғана қоюға болады.

Пациентті объективті тексеру әдістері

Науқасты объективті тексеру - ағзаның жалпы жағдайы және жеке ішкі мүшелермен жүйелердің жағдайы туралы көрініс алу. Бұл әдіс негізгі клиникалық тексеріс әдісіне жатады. Осы әдісті қолданғаннан кейін қосымша қандай тексеру әдісін қолдануға болатынын шешеді.

Жалпы қарау . Науқасты жалпы қарау, диагноз қоюға өте зор диагностикалық маңыз береді. Жалпы қараудың көмегімен тек қана жалпы көріністі ғана емес, сонымен қатар «бір қарағаннан » диагноз қоюға болады / акромегалия, гидроцефалия және т. б/. Арнайы ережелерді сақтап яғни біртіндеп рет-ретімен қарау керек. Қарауды күндізгі жарықпен немесе лампа жарығымен, тікелей немесе бүйіренен отырып жүргізіді.

Қарау техникасы. Науқастың денесін жалаңаштай отырып кеудені вертикальді күйде тексереді, ал ішті горизонтальді және вертикальды жағдайда қарауға болады. Қарауды ретімен жүйелер бойынша жүргізу керек. Жалпы мағына беретін симптомды шығару үшін, алдымен жалпы қарау керек, одан кейін аймақ бойынша дене мүшелерін, басы, беті, мойны, денесі, қол-аяғы, терісі, сүйегі, буыны, шырышты қабаттары, түкті қабаттары қаралады.

Жалпы қарау кезінде:

Науқастың жалпы жағдайын бағалау керек: қанағаттанарлық, орташа ауыр, ауыр және өте ауыр болады.

Есінің күйін анықтау керек. Науқастың есі анық, анық емес: ступор, сопор, кома болып бір неше дәрежеге бөлінеді.

Ступорлық жағдай - есеңгіреген жағдай. Қоршаған ортаға қызықпайды, сұраққа кешігіп жауап береді, бірақ жауабы дұрыс.

Сопор лық жағдай кезінде пациент қатты айқайға немесе жұлқылауға ғана реакция береді. Рефлекстері сақталған, кейбір инфекциялық ауруларда кездеседі.

Комалық жағдай - пациент толық естүссіз. Қоршаған ортаның қоздырғыштарына ешқандай жауап және реакциясы жоқ. Рефлекстері жойылған өмір тіршілігіне қажетті функциялары бұзылған.

Науқастың отырысы белсенді, енжарлы және мәжбүрлі болып бөлінеді.

Белсенді отырыс - бұл жеңіл дәрежелі ауруларда немесе аурудың бастапқы кезеңінде болады. Науқас жағдайын тез өзгерте алады.

Еңжарлы қалыптағы пациент қимылсыз болады. Баспен аяқ қолдары ауырлық күшіне байланысты, салбырап жатады, денесі төсектің аяғына сырғып кетеді. Өз - өзін күтуге жарамсыз.

Мәжбүрлі қалыпты пациент өзін мазалайтын ауырсыну сезімдерін азайту немесе тоқтату үшін қабылдайды.

Мысалы: бір бүйіріне жату, ауырған немесе сау бүйіріне, ішіне бүрісіп, аяқтарын бүгіп жату, қалшиып қатып қалу, шалқасында жату, ішпен етбетінен еріксіз жату.

Құрғақ плевритте ауырған бүйірін қысып жатады.
Қабырға сынғанда сау жағында жатады.
Ортопноэ - қатты ентіккен кезде төсекте амалсыз тік отыру қалпы, ентігуді азайтады.
Амалсыз шынтақ пен тізеге сүйену қалпы экссудативті перикардитте болады.

Дене бітімі . Бұған науқастың салмағы, бойы, конституциясы жатады.

Конституция- ағзаның морфологиялық және функционалдық ерекшеліктерінің жиынтығы, 3 типте болады.

Астениялық түрі- дененің тік өлшемдері көлденең өлшемдерден ұзын болуы. Аяқ - қолдары денеден ұзын. Май-шел қабаты 1 см кем.

Гиперстениялық түрі - дененің көлденең өлшемдері тік өлшемге қарағанда басым болуы. Аяқ-қолдары қысқа. Май-шел қабаты 1 см артық.

Нормастениялық түрі - астениялық типпен гиперстениялық типтің арасындағы орташа тип.

Теріні қарау. Терінің түсіне, эластикалық қабілетіне, ылғалдығына, бөртпелерге, тыртықтарға көңіл аударамыз.

Терінің түсі бозғылт, сарғыш, жер түсті, күл түстес немесе қоныр болуы мүмкін.
Терінің эластикалық қабілетін немесе тургорын екі саусақпен теріні бүгу арқылы анықтаймыз.
Терінің ылғалдығы - көбіне терлегенде болады.
Терінің бөртпелері - әр- түрлі болады: петехия, пурпура, эритема, күлбір,

қабыршықтар.

Тері асты май қабатының дамуы - қалыпты, төмендеген және жоғарлаған болуы мүмкін. Сонымен қатар ісінулердің бар жоқтығын көреміз.

Лимфа түйіндерін қарау. Қалыпты жағдайда лимфа түйіндері көзге көрінбейді және қолға ұсталмайды. Патологиялық көлеміне байланысты лимфа түйіндері бұршақ мөлшерінен алманың мөлшеріне дейін жету мүмкін. Оның көлеміне, ауырсынуына, жылуына, консистенциясына, теріге жабысқандығына көңіл аударарлық. Лимфа түйіндерінің пальпациясын жоғарыдан төменге қарай жүргізеді: шүйделік, құлақ арты, жақ асты, иек асты, бұғана үсті және астындағы, қолтық асты, шынтақ, мықын аймақты, тізе асты лимфа түйіндері.

Басын қарау. Бастың формасы өзгеру мүмкін: Гидроцефалия кезінде бас шектен тыс үлкен болады, ал микроцефалияда бас өлшемі кіші болады. Өздігінен бастың қозғалуы паркинсонизмде, бастағы пульсация- аортальді қақпақшаның жетіспеушілігінде кездеседі. Басты қараған кезде құлақпен сыртқы тесігіне көңіл бөлу керек.

Бет-әлпетін қарау. Бетін қарағанда қабағын, көзін, мұрынын, мойынын қарау керек. Беттің жағдайы әр түрлі психикалық, патологиялық және

соматикалық жағдайда, жасына, жынысына байланысты өзгереді.

Бұлшықет жүйесін қарау. Бұлшықеттің даму дәрежесін анықтаймыз, ол пациенттің жұмысына, спортпен шұғылданғанына байланысты болады, сонымен қатар аяқ- қолдардың, омыртқаның, кеуденің бас сүйегінің әр түрлі кемшіліктеріне көңіл аударамыз.

Буындарды қарау. Буындардың конфигурациясына, ауырсынуына, қозғалыстың шектелгеніне және маңындағы ұлпаларда ісік, гиперемия болуына көңіл бөлеміз.

Аяқ-қолдарды қарау. Тамырлардың варикозды кеңеюін, ісіктің бар жоқтығын, терінің, бұлшықеттің өзгерісін, аяқ-қолдың дірілдеуін, деформациясын, буын маңының гиперемиясын, ісігін қараймыз және тыртық, жараларға көңіл бөлеміз. Табанның формасын қараймыз/жалпақ табандылық/.

Пальпация

Пальпация - сипап, басқан кезде саусақтардың сезімталдығына негізделген әдіс. Бұл әдіспен ұлпалармен мүшелердің физикалық қасиеттерін, өзара топографиялық орналасуын, сезімталдығын және ағзадағы кейбір функционалды өзгерістерін анықтайды. Бұл тәсілдің ерекше дамуына үлес қосқан орыс ғалымдары В. П Образцов, Н. Д Стражеско, Боткин С. П.

Пальпация ережелері:

пальпация жүргізуші пациенттің оң жағында болу керек.
дәрігердің қолы жылы, жұмсақ және тырнақтары алынған болу керек.
пальпацияны жұмсақ жүргізу керек.
іш қуысындағы мүшелерді дем алу мен байланысты сипау керек.
тексеру мәліметтері толық болу үшін пациентті отырғызып, жатқызып және тұрғызып сипайды.
пальпация беткей және терең болып бөлінеді.

Беткей пальпация. Бұл әдіспен терінің эластикалық қасиеттерін, тығыздығын, қалындығын, тері асты шелін, дымқылдығын, құрғақтығын, температурасын және басқада қасиеттерін анықтайды. Денедегі әсірессе аяқтағы жасырынды ісінулер, пальпациямен анықталады; басқаннаң кейін ойықтар қалып отырады. Осы әдіспен пульстің қасиеттері, лимфа түйіндер, сүйектер мен буындардың ауырсынуы, деформациясы, бұлшық еттердің өзгерісі: атрофия, миалгия, әлсіздігі анықталады.

Терең пальпация. Бұл әдіспен іш қуысындағы мүшелер анықталады. Іш қуысының пальпациясы жылжымалы беткей пальпациясынан басталып, терең Образцов - Стражеско бойынша пальпацияға ауысады. Ол келесі ретпен, сол мықын аймағынан басталып, сағат тіліне кері жүргізіледі: қийма, өрмелеу, көлденең тоқ ішек, көк бауыр, асқазан, бауыр, жіңішке ішек (кіндік аймағы), төмендеу тоқ ішектің бөліктері, соқыр ішек, қасаға үсті, бүйрек.

Тығыз мүшелерді: бауыр, көк бауырды анықтау үшін демді терең алып, шығарған кезде қолды терең басып тексеру керек.

Перкуссия /тықылдату/

Латын тілінен Percussio - тікелей аударғанда «тері арқылы». Бұл әдісті 1761 ж Австриялық дәрігері Ауэнбругер ұсынған. Бұл тықылдату әдіс. Дененің әр бір жерін тықылдатып әр түрлі дыбыс естийміз, солар арқылы тықылдатқан жердегі мүшелердің жағдайын білуге болады. Тықылдатқан кезде астындағы ұлпа қозғалып қоршаған ауа әр түрлі амплитудалық толқын береді, ол толқындар дыбыс болып естіледі. Тығыз мүшелері (бауыр, көк бауыр, бұлшық еттер, қуыстағы сүйықтар) төмен амплитудалық қозғалыс береді, соңдықтан дыбыс тұйық, тынық болып шығады. Айқын дыбыс қуысты ауасы бар мүшелерден шығады: өкпе, іш, көмей, ауыз қуысы.

Осы әдіспен мүшелердің орналасуын, түрін, шегарасын патологиялық өзгерістерін анықтау болады.

Перкуссияның тікелей және тікелей емес түрлері болады.

Тікелей перкуссия екінші немесе үшінші бүгілген саусақпен мүшенің үстінен тікелей тықылдату. Қазіргі уақытта балаларда қолданылады және сүйектер тексеріледі.

Тікелей емес перкуссия плессиметр (пластина) арқылы жүргізілетін болатын, үстінен кішкентай балғамен тықылдататын, 1935 жылдан бастап саусақпен саусақтың үстінен қағады.

Дыбыстардың түрлері

- Тынық дыбыс ауасы жоқ үлкен мүшелердің үстінде естіледі: бауыр, бұлшық ет.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.