Магиялық реализм

Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 11 бет
Таңдаулыға:

М.Өтемісұлы атындағы Батыс Қазақстан университеті

Жоба тақырыбы: Магиялық реализм

Орындаған: МҚТӘ тобының магистранттары А.К. Тұрғаналиева,
Л.К. Досали

Тексерген: ф.ғ.к, БҚУ қауымдастырылған профессоры
Р.Б.Султангалиева

Орал, 2021 жыл

Ежелгі бейнелеулер еліктеуден туған. Олар шынайылықтың өзге болмысы. Бұл- бейнелік, пантомималық, еліктегіштік, дыбысқа еліктегіштік, интонациялық және сөбен сендіретін (бербальді суггестивті) формалары бар магиялық шындық. Мәдениеттің қайнар көзінен бастау алатын, канондалған, иланымды айтылатын сөздер ( үшкіру, сиқырлау, қарғыстар, махабаттық дуалар, еске алулар, жауды жоятын әскери әндер) жеке де, тіпті, ұжымдық та көрініс емес және ол сөздің іс жүзінде әсері болатынына деген сенімнен туындағын - мақсатты, рәсімдік - магиялық қызмет, Күнді көзбен тоқтатып, қаланы сөбен қиратқан (Николай Гумилев). Әдетте, сөздің бұл магиялық формасы рәсімдік музыка және синкретті би қызметімен байланысты. Магиялық шындықтар көркем туындылардан өз мақсаттарымен ерекшеленеді; ал магиялық - тікелей өмірге әсер етуге ұмтылады.
Осыдан келіп жартастағы суретте және биде аңды табиғи түрде бейнелеу туындайды. Бұл суреттерде аңға аң аулау құралымен салынған жаралардың табиғилығы да кездейсоқ емес. Жоса дақтары аңнан аққан қанды барынша табиғи түрде көрсетуді мақсат етеді. Қаншалықты табиғи болғанымен, жартастағы фигуративті сурет пен шынайылықты көрсетіп тұрған бейне-оның орнын басатын таңба да емес, шынайылықты еселеудің жолы, екінші магиялық жамылғысы және оны иемденудің құралы.
Аңның бейнесіне ежелгі адам найзасын сұқсам және оған соққы берсем қаумалауға түскен аң ертең әлсірейді деп есептеп, аң аулаудың магиялық әрекетін жасайды. Бұл аңшының сәттілікке және жеңіске деген сенімін нығайтты. Палеолоит суретшісі жартасқа аңның суретін салды. Оған қиял мен өнер әлемі әлі ашылмаған еді, онда көз алдындағы өмірден басқа тәжірибе болмады. Театрдың дүниеге келу үрдісі бейнелеу өнері пайда болған рәсімдік - магиялық үрдістерге ұқсас. Адам бетперде киді немесе өз бетін бояды, бұл ретте ол аңның бейнесі немесе таңбасы болған жоқ, басқа пішінді (магиялық түрде аңға айналу,оған рәсімдік еліктеу) аңға айналды. Мәдениет тарихында адамның бейнелеу мен еліктеу қызметінің ең ежелгі формаларында көтерілген алғашқы тақырыптар: еңбек пен махаббат, яғни қоғамның жасампаз, күш-қуат беретін күштері.
К.Бюхер : Өнердің пайда болуының еңбектік концепциясы әртүрлі халықтардың еңбек әндерінің материалдарын жинақтай отырып: ежелде музыка мен поэия музыканың ырғағын және поэзиядан қанша шумақ қажет екенін анықтаған жұмыспен біртұтас болды ,-дейді.
Бюхердің пікірінше, еңбек әндерінен: эпос, лирика мен драма пайда болды. Бұл концепция еңбектің өнермен байланысын тым қарабайыр түсіндірді. Еңбек пен өнер арасындағы жанама буын - магиялық шындықтар (жартастағы суреттер, дуалар, сиқырлаулар) бұл концепциядан тыс қалды.
А.Н.Веселевский би, музыка, поэзия өнердің халықтық әдет-ғұрыптармен біріккен алғашқы қауымдық синкретті өнердің негізінде пайда болғанын көрсетті. Бастапқыда сөздің рөлі елеусіз болып, толығымен интонациялық - ырғақтық және еліктегіш бастауларға бағышты еді. Веселевскийдің пікірінше , әдебиеттің қалыптасуы рәсімдік синкретизмде сөздік мәтін рөлін біртіндеп арттыру арқылы жүрді. Веселевский синкретизм - эпостың ежелгі формаларының лироэпикалық сипатын анықтады деп есептеді. Ежелгі хордың дауыстары мен оның ұжымдық эмоциялылығынан, поэтикалық санада даралық бастаудың күшеюінен лирика туындады. [1.182-183]
Магиялық реализм -- шынайы ғалам сипатына магиялық элементтерді қосатын өнер жанры деген анықтаманы нақтыдан гөрі, жалпы сипаттамалы деп айтуға болады.
Алғашында неміс сыншысы Франц Рохтың шындықты өзгертіп көрсететін суретті сипаттауға қолданған термині магнетикалық реализм болатын, бірақ кейін бұл терминді Артуро Услар-Петри латынамерикалық жазушылардың кейбір жұмыстарын сипаттауда кең пайдаланды. Куба жазушысы Алехо Карпентьер (Alejo Carpentier) (Услар-Петри дегеннің досы) The Kingdom of this World (Осы әлемнің патшалығы) (1949) повесінің алғы сөзінде Lo real maravilloso (сөзбе-сөз аударғанда ғажап (тамаша, таңғажайып) шындық дегенді білдіреді) терминін қолданып,Карпентьердің шығармалары XX ғасырдың 60-жылдары Еуропада басталған осы жанрдың серпілісіне үлкен әсерін тигізгені рас.
Магиялық реализмнің элементтері:
* шығармадағы фантастикалық элементтер ішкі қайшылықсыз болуы мүмкін, бірақ ешқашан оның астары түсіндірілмейді;
* кейіпкерлер магиялық элементтің қисынын (логикасын) сөзсіз қабылдайды;
* көптеген тек қана сезім арқылы қабылданатын бөліктері болады;
* символдар мен бейнелер жиі қолданылады; Мыс: магиялық түрде аңға,құсқа айналу
* адамның сезімі мен құмарлығы жан-жақты көрініп, шынайы сезімге жетелеп сипатталады;
* уақыт ағымы бұрмаланады, сондықтан ол циклді немесе жоқ сияқты. Тағы бір тәсіл ретінде коллапс әдісі қолданылады, яғни осы шақ өткенді қайталайды немесе еске түсіреді;
* себеп пен салдар орын ауыстырады, мысалы, кейіпкер қайғылы оқиғаға дейін азаптанады, күйзеліске түседі;
* фольклор немесе аңыз әңгімелерінің элементтері кездеседі; Мыс. Балбал тас мүсіні, жалмауыз кемпір, көк бөрі, пері, жын т.б.
* оқиға баламалы көзқарастар тұрғысынан ұсынылады, яғни баяндаушының дауысы үшінші жақтан біріншіге ауысады, жалпы қарым-қатынас және естеліктер туралы түрлі кейіпкерлер пікірлерінің және ішкі монологтың бір-біріне ауысуы жиі кездеседі;
* өткен қазіргімен, астральды физикалықпен, кейіпкерлер бір-бірімен қарама-қайшылықта болады;
* шығарманың ашық финалы оқырманға өз бетінше ненің шынайы және дүниенің қалыбына сәйкес келетінін анықтауға мүмкіндік береді. [2]
Магиялық (магиялық) реализм-бұл қиял мен мифтің күнделікті өмірге енуімен сипатталатын әдеби әдіс. Сонымен, магиялық реализм әлемінде таныс адам таңдану қабілетіне ие болады, ал сиқыр қарапайым құбылысқа айналады.
"Фантастикалық реализм" деп те аталады, магиялық реализм - бұл стиль немесе жанр емес, нақты табиғатты бағалауға ерекше көзқарас. Романдарда, поэзияда, әңгімелерде, пьесаларда және фильмдерде фактілерге негізделген әңгіме шексіз қиялмен араласады және адам мен бүкіл қоғамның мәнін көрсетеді. "Магиялық реализм" термині кез - келген өнер туындыларына - картиналарға, суреттерге, мүсіндерге-реалистік және метафоралық үйлесімде жасырын мағынаға ие.
Магиялық реализмнің пайда болу тарихы
Франц Кафка магиялық реализм туралы білмеді, бірақ ұқсас стильде жазды. Франц Кафканы магиялық реализмнің жаршысы деп санауға болады.
Көркемдік техниканың өзі, онда ерекше емес адамдар туралы әңгімеде жаңа емес, табиғаттан тыс нәрсе тоқылған. Зерттеушілер Магиялық реализмнің элементтерін құмарлық хитклифте (Эмили Бронтенің "Найзағай асуы" (Грозовой перевал Эмили Бронте) және алып жәндікке айналған бақытсыз Грегорда (Франц Кафканың "Қайта құрылуы") (Превращение Франца Кафки) анықтады. Алайда, "магиялық реализм" өрнегінің пайда болуы ХХ ғасырдың ортасында пайда болған бейнелеу және әдеби ағымдармен байланысты болды.

1925 жылы өнер сыншысы Франц Рох "магиялық реализм" деген жаңа терминді неміс суретшілерінің күнделікті заттарды қорқынышты түрде бейнелейтін туындыларын сипаттау үшін қолданды. Ғасырдың ортасында сыншылар мен зерттеушілер бұл терминді кез-келген дәстүрлі емес өнерге қолданған. Джорджия о ' Кифтің флористикалық картиналары, Фрида Калоның психологиялық автопортреттері және Эдвард Хоппердің меланхолиялық қалалық көріністері де магиялық реализм саласында болды.
Магиялық реализм тәуелсіз әдеби қозғалыс ретінде
Аргентиналық жазушы Хорхе Луис Борхес әдебиетте магиялық реализмнің негізін қалаушы және атасы.
Әдебиетте магиялық реализм кескіндеме әлемінің тыныш жұмбақ магиялық реализмімен байланысты емес жеке қозғалысқа айналды. Кубалық жазушы Алехо Карпентьер 1948 жылы "El Nacional" газетінде жарияланған мақалада "керемет шындық"ұғымын енгізді. Карпентьер Латын Америкасы өзінің драмалық тарихы мен географиялық орналасуына байланысты әлемнің басқа елдерінің көз алдында жұмбақ аурасын алды деп сенді. 1955 жылы әдебиеттанушы Ангел Флорес "магиялық реализм" терминін "күнделікті өмір мен күнделікті өмірді таңғажайып және керемет нәрсеге айналдырған"Латын Америкасы авторларының туындыларын сипаттау үшін қолданды (магиялық реализмнен айырмашылығы).
Флорестің пікірінше, магиялық реализм 1935 жылы Аргентиналық әдебиет Патриархы Хорхе Луис Борхестің әңгімесінің пайда болуымен пайда болды. Басқа сыншылар қозғалыстың пайда болуын басқа авторларға жатқызады. Алайда, Борхес еуропалық жазушылардың шығармаларынан ерекше және ерекше болған Латын Америкасы магиялық реализмінің негізін қалауға көмектескеніне күмән жоқ. Бұл дәстүрдің басқа ізбасарлары-Хуан Рульфо, Мигель Ангел Астуриас, Габриэль Гарсиа Маркес, Исабель Алленде, Лаура Эскивел, Элена Гарро, Ромуло Галегос жатқызуға болады. [3]
Қай жазушыны алсақ та оқырмандарының санын өздерінің адам ойлауын өсіретін, ізденушіге жол сілтейтін керемет танымдық дүниелер жариялайтыны белгілі. Солардың бірі - жазушы, әдебиеттанушы Айгүл Кемелбаеваның Қоңыр қаз әңгімесі. Бұл әңгі - менің магиялық қасиеті бар. Жаныңның әлдебір түкпірінен қоңыр қазға айналып, ұшып кеткісі келетін бір жаратылысты оятып алған сияқты күй кешесің. Бұл әңгіме адам жанының тазалыққа, бейкүнәлікке шексіз ғашықтығына қойылған ескерткіш сияқты. Айгүл Кемелбаеваның әңгімесін орыстың көрнекті жазушысы Андрей Битов магиялық реализм деп бағалаған еді.
Бір деммен оқылатын әңгіме - де - гі ең ғажап сәт - қыздың құсқа айналып ұшып кетуі. Ең алдымен әлдебір жігітке алданып қалған жас қыздың ауылдағы қойшы ағасына хат жазғаны баяндалады. Егер олар бойжеткенді өзекке тепсе, ары қарайғы тағдыры беймәлім...
Қойшының қарындасын қа - былдағаны, бойжеткеннің құстың жұмыртқа сына жеріктігі, соңыра нәрестені дүниеге әкелуі бір дем - мен оқылады. Түсінбей кібіртіктеп қа - лу сосын басталады. Бұл ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.