Қазіргі ғылымда зерттеудің жүйелік әдісі

Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 3 бет
Таңдаулыға:

Танымның құрылымында эмпирикалық және теориялық деңгейлер бөлінеді. Бұл деңгейлер бір-бірімен бірнеше параметрлер бойынша ерекшеленеді, олардың ішіндегі ең бастысы таным әдістері, сондай-ақ алынған білімнің сипаты болып табылады. Эмпирикалық деңгейдің негізгі әдістеріне бақылау және эксперимент жатады. Теориялық деңгей талдау, синтез, идеализация, дедукция, аналогия және танымның басқа да жалпы әлеуметтік әдістерін қолданумен сипатталады: Талдау-тұтас объектіні құрамдас элементтерге (белгілерге, қасиеттерге, қарым-қатынастарға) ойлы немесе практикалық (материалдық) бөлуден және олардың тұтас элементтерге қатысты зерттеуінен тұратын таным әдісі. Синтез-объектінің бұрын бөлінген элементтерін (белгілерін, қасиеттерін, қатынастарын) біртұтас тұтастыққа зерттеу процесінде алынған білімдерді есепке ала отырып, ойлы немесе практикалық біріктіруден тұратын таным әдісі.

Дедукция -- жалпы сәлемдемелерден жеке сипаттағы қорытындыларды шығаратын таным әдісі (талқылау тәсілі). Аналогия-белгілі бір белгілердегі (қасиеттердегі, қатынастардағы) объектілердің ұқсастығын айқындауда және осы негізде олардың басқа белгілердегі (қасиеттердегі, қатынастардағы) ұқсастығы туралы жорамалдаудан тұратын таным әдісі (пайымдау тәсілі), соның нәтижесінде зерттелетін объектіде онымен салыстырылатын объектіде тіркелген белгілермен бірдей белгісіз белгілердің (қасиеттердің, қатынастардың) болуы туралы қорытынды жасалады. Абстрагирлеу-объектінің бірқатар белгілерінен, қасиеттері мен қарым-қатынасынан ойдан тыс, зерттеушіні қызықтыратын соларды қарау үшін бір мезгілде бөлуден тұратын таным әдісі. Жалпылау-Объектінің жалпы белгілерін, қасиеттерін және қарым-қатынасын белгілеуден тұратын таным әдісі.

Салыстыру-осы қарау үшін маңызды белгілері бойынша біртектес объектілерді салыстырудан тұратын таным әдісі, ол арқылы олардың сапалық және сандық қасиеттері анықталады. Индукция-жеке сәлемдемелер негізінде қандай да бір жалпы тұжырымға (ереже, ереже) ой салудан тұратын таным әдісі (талқылау тәсілі). Үлгілеу-зерттелетін объектіні (түпнұсқа) ауыстыратын модельді құру және зерделеуден тұратын зерттеу әдісі, кейін алынған ақпаратты түпнұсқаға көшіру. Ғылыми зерттеудің эмпирикалық деңгейінде алынатын білімнің негізгі түрі факт және тәжірибелік заң болып табылады. Теориялық деңгейді білуге ең алдымен теория жатады. Ғылыми танымның теориялық деңгейі рационалды процедуралардың көмегімен анықталатын Объектінің жалпы, қажетті, заңды сипаттамаларын анықтауға бағытталуымен ерекшеленеді. Теориялық деңгейде теориялық заңдар қалыптасады.

Ғылыми теория Ғылым философиясы мәселелерінің бірі болып табылады. Ғылыми теория дегеніміз не: фактілерді түсіндіру немесе сипаттау? Ғылым тарихында ғылыми теорияны түсіндіру ретінде түсінуді білдіретін Декарт -- Лаплас сызығы деп аталады. Паскаль -- Ампер сызығы деп аталатын қарама-қарсы позиция теорияның сипаттамалық сипаты туралы тұжырыммен ерекшеленеді. Туралы мәселе бойынша, болып табылады теориясы бейнеленуін шындыққа, сондай-ақ қалыптасты балама тұрғысынан. Гносеологиялық оптимизм ұстанымына бейім философтар мен ғалымдар бұл сұраққа оң жауап береді. Керісінше, агностицизм, конвенционализм, фаллибилизм қондырғыларын бөлісетін адамдар теориялық білім объективті шындықты дұрыс бейнелеу мақсатын көздемейді деп санайды.

Ғылыми теорияның құрылымы мынадай негізгі элементтерден тұрады: іргелі ұғымдар мен принциптер, идеалданған объектілер, әдіснамалық принциптер мен дәлелдеме тәсілдері. Теорияның жұмыс істеу процесі міндетті түрде проблеманы қалыптастыру кезеңдерін, сондай-ақ гипотезаларды ұсыну мен тексеруді қамтиды.

Теориялық танымның өзіндік ерекшелігі-таным субъектісі абстрактілі объектілермен айналысатын. Теориялық білім абстрактілі объектіні құрайтын көптеген құбылыстардың жалпы және маңызды жақтарын бейнелейтін болғандықтан, көрнекілігі мен басқа да сезімдік сипаттамалардан айырылған теориялық білімдерді жеке алынған тәжірибелік мәліметтермен растап, теріске шығаруға болмайды. Эмпирикалық тәжірибе тек күмән тудыруы немесе зерттеушінің сенімін күшейтуі, оның бағдарлануы мен бағыттылығын қамтамасыз етуі, танымның бастапқы нүктесін беруі мүмкін.

Теориялық білім жүйелілікпен сипатталады. Егер жекелеген эмпирикалық фактілер эмпирикалық білімнің барлық жиынтығын өзгертпей қабылданса немесе теріске шығарылса, онда теориялық білімде білімнің жекелеген элементтерін өзгерту білімнің барлық жүйесін өзгертуге әкеп соғады.

Теориялық білім құбылыстардың белгілі бір жиынтығын алмастыратын абстрактілі объектінің мәнін көрсете отырып, эмпирикалық білімнің ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.