Тест тапсырмаларының түрлері және тиімділігі

Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 9 бет
Таңдаулыға:

Тест тапсырмаларының түрлері және тиімділігі

Математика - бұл білім беру мақсаттары толығымен диагностикалық түрде берілген ғылым, тестілеу оқу процесін сенімді бақылауға, оқушылардың білімін, білігі мен дағдыларын объективті бағалауға мүмкіндік береді, ал тестілеу нәтижелері оқу жоспарларын түзетуге негіз бола алады.

Барлық оқу пәндерінің ішіндегі математика оқушылардың зияткерлік дамуына ықпал етеді. Бір типтегі есептер интеллект тестілеріне және жоғары оқу орындарына математикадан түсу тестілеріне енгізіледі [76] .

Қазіргі уақытта білім сапасын бағалау жүйесінің маңызды элементтерінің бірі оқушылардың оқу жетістіктерін тестілеу болып табылады. Компьютерлік тестілеудің артықшылықтары анық көрінеді: тестілеу нәтижелерін бағалау бірден жүзеге асырылады, автоматты түрде тіркеледі және ұзақ уақытқа сақталады; тест тапсырмалары банкінің өлшемімен ғана шектелген тест нұсқаларының жеткілікті көп мөлшерін қалыптастыру мүмкіндігі; тест материалдарын енгізудің, модификациялаудың ыңғайлы рәсімдерін іске асыру мүмкіндігі; қағаз тасығыштар мен жауап парақтарына қажеттілік жоқ; компьютерлік тестілеу кезінде уақытша шектеулер енгізу немесе тестілеу процесін уақытша бақылау жеңіл, ал қағазбен тестілеу кезінде мұны жүзеге асыру қиынға соғады; бұл тестіленушінің психомоторлық аспектілерін ескеруге мүмкіндік береді; компьютерлік тестілеу кезінде қолжетімді мультимедиялық компоненттерді және жоғары сапалы (көлемі, түсі) графикалық бейнелерді пайдалану тапсырманың мазмұнын дұрыс және жылдам қабылдауды қамтамасыз етеді, ал психологиялық тұрғыдан тестіленушінің күйзелісін болдырмайды; тестілеудің тиімділігі артады: бағалау сенімділігінің дәл сол деңгейіне жету үшін тестілеу уақыты (тестілеудің қағаз формасымен салыстырғанда 50% - ға дейін) азаяды, тиісінше тестілеу сеансы кезінде тестіленушінің шаршауын төмендетеді, бұл тестіленушілердің нәтижесіндегі маңызды көрсеткіш болып табылады [77] .

Тест тапсырмаларына қойылатын заманауи талаптар оқу орнындағы білім беру процесінің мазмұны мен құрылымын жетілдіруге, тест материалдары мен технологияларын тікелей әзірлейтін, бағалайтын және қолданатын мұғалімдердің біліктілік деңгейін арттыруға ықпал етеді. Алайда, дұрыс құрастырылмаған тест тапсырмалары оқушылардың сұрақты дұрыс қабылдамауына ықпал етеді, бұл сыналушының тестке қорытынды жауабы кезінде негізсіз қателіктерге әкеп соғады. Мұндай жағдайлар тест тапсырмаларын әзірлеуші компьютерлік тестілеу мәдениетін меңгермеген жағдайда немесе тестерді тәжірибесіз мұғалім құрастырған кезде туындайды [78] .

Осылайша, жоғарыда айтылғандар мұғалімге тест тапсырмаларының мазмұндық бөлігіне қойылатын заманауи талаптарға бағдарлануына, тест тапсырмаларының әртүрлі нысандарын қолдануына көмектеседі, сол арқылы оқытылатын пәнге оқушылардың қосымша қызығушылығын туғызады.

Тестілеудің күшті жағы-көлемі бойынша үлкен материалдың игерілуін үнемді түрде тексеру мүмкіндігі (әсіресе компьютерлік тестілеу), сондай-ақ оның объективтілігі, сарапшының субъективті бағалауынан тәуелсіздігі.

Математикада практикада қолданылатын тест тапсырмаларын түрлері бойынша жеті негізгі топқа бөлуге болады [79] :

Бір дұрыс жауапты таңдаумен жабық түрдегі тапсырмалар.
Ашық түрдегі тапсырмалар. Оны орындағаннан кейін тест бланкісіне тест орындауға арналған нұсқаулықта белгіленген формада жауаптар енгізіледі.
Толық шешімді жазу қажет болатын тапсырмалар.
Бірнеше дұрыс жауаптары бар тапсырмалар.
Бір жиынның элементтері басқа жиынның элементтерін сәйкестендіруді қажет ететін сәйкестік орнату тапсырмалары.
Есептеулердің, әрекеттердің, қадамдардың, операциялардың дұрыс реттілігін орнату қажет болған жағдайда дұрыс реттілікті орнатуға арналған тапсырмалар.
Логикалық қатынастарға арналған тапсырмалар, оларды орындау кезінде мәтіндік тапсырмада көрсетілген ұғымдар арасындағы логикалық қатынасты орнату қажет.

Тапсырмалар түрін таңдау тестілеу мақсаты мен тест мазмұнына байланысты. Математикалық тесттердің нормативті-бағытталған тестілерін құрастыруда төртінші-жетінші типтегі тапсырмалар іс жүзінде қолданылмайды, бірақ білім сапасының жүйесін қалыптастыруға арналған тесттер үшін оларды қолдану әбден мүмкін, сонымен қатар бұл тапсырмалардың негізгі түрлері. Сонымен қатар, осы формалардың әрқайсысы білім сапасының нақты түрлерін тексеруге мүмкіндік береді.

Математикадан компьютерлік тестілеу мәдениеті әрбір тестілік тапсырмаға жеке және жалпы барлық кешенге қойылатын қағидалар мен талаптар кешеніне негізделеді.

Тест тапсырмаларының жеке және көпше таңдау түрі 1 кестеде көрсетілген. Тест тапсырмаларының басқа түрі ашық болып табылады. Онда жауап нұсқалары ұсынылмайды, тест тапсырмасының ашық түрі бір нәрсені толықтырып жасауды, жазуды, құруды талап етеді. Тест тапсырмасының мұндай түрі оқушылардың практикалық дағдыларды меңгеруін анықтайды. Мысалы, «х³+2х=…. өрнегінің мәнін тап, мұндағы х=3» деген тапсырмада сыналушы дұрыс жауапты, яғни өз бетінше есептеулер жүргізуі (осы мысалдағыдай), немесе қосымша құрылымдарды енгізуі тиіс.

кесте

Жеке және көпше таңдау

Жеке таңдау:

(таңдауға ұсынылғандар ішінен бір ғана дұрыс жауапты таңдау қажет)

Көпше таңдау:

(яғни, екі және одан да көп дұрыс жауапты таңдау керек. Бір жауапты ғана таңдау тест тапсырмасының дұрыс орындалмағанын білдіреді)

Жеке таңдау:(таңдауға ұсынылғандар ішінен бір ғана дұрыс жауапты таңдау қажет):

Теңдеуді шешу: 6 x +18 = 0

Көпше таңдау:(яғни, екі және одан да көп дұрыс жауапты таңдау керек. Бір жауапты ғана таңдау тест тапсырмасының дұрыс орындалмағанын білдіреді):

Теңдеуді шешу: x ² − 6 x + 9 = 0

Жеке таңдау:(таңдауға ұсынылғандар ішінен бір ғана дұрыс жауапты таңдау қажет):

o -3 o 2

o 3 o -2

∆ -2 ∆ 2

∆ 3 ∆ 4

∆ 9 ∆ 6

Тест тапсырмаларының ашық түріне элементтердің орналасу тәртібі мен сәйкестік тапсырмалары да жатады. Әдетте кәсіби білім беруде орналасу тәртібіне арналған тапсырмалар технологиялық процестің әрекет барысын сипаттайды. Оқушыларға қандай да бір технологиялық процестің кезеңдерін, торапты және т. б. жинау кезектілігін өз бетінше белгілеу ұсынылады. Сыналушыға сәйкестік тапсырмаларында тапсырмалар мен дұрыс жауаптар арасындағы сәйкестікті таңдау және белгілеу ұсынылады. Жауаптар нұсқаларының саны сұрақтар санымен тең болуы, одан да көп болуы мүмкін. Мысалы, төмендегі тапсырмада сәйкестікті қою қажет 2 кестеде көрсетілген.

кесте

Сәйкестік тапсырмалары

o (cos 3 x ) ′ =

o (2 x ² ) ′ =

o ( x ⁴ ) ^′ =

4x
3cos3x
− 3sin 3x
4x3
x3

Математикалық тест тапсырмаларды шешудің тікелей өнімі математикалық фактіні алу болып табылса, оқу тест тапсырмаларын шешудің тікелей өнімі оқу фактісі болып табылады. Оқу фактісіне белгілі деңгейде оқыту әдісінің немесе оқудың танымдық қызметін атқаратын білім және жалпыланған математикалық тест тапсырмалар типі, оларды шешу тәсілдері, математикалық тұжырымдарды дәлелдеудің жалпы әдістері мен тест тапсырмаларды орындау жолдары жатады [80] .

Тест тапсырмаларын атқаратын қызметтеріне қарай келесідей топтауға болады:

оқушылардың оқу тапсырмасын талдай алу іскерлігін қалыптастыруға және анықтауға, соның ішінде шарттары толық және толық емес тапсырмаларды орындауға арналған тест тапсырмалары;
оқушылардың оқу тапсырмасының мақсатын анықтай алу іскерлігін анықтау үшін ұсынылатын тест тапсырмалары;
оқушылардың оқу тапсырмасын орындауды жоспарлау іскерлігін анықтауға арналған тест тапсырмалары;
оқушылардың оқу тапсырмасын орындау алгоритмінің құрылымын тұтас меңгеру дәрежесін анықтауға бағытталған тест тапсырмалары және т. с. с.

Тест тапсырмалары қолданылуға тең мүмкіндіктерге ие, бірақ келесі

талаптарға жауап беруі тиіс:

Тест тапсырмасы нақты тілмен тұжырымдалған және тест тапсырысының талаптарына тестіленушінің қорытындысының бір мәнді еместігін болдырмайтын қысқаша пікір ретінде ұсынылуы тиіс. Мысалы,

«Қазақстанның Республикасының астанасы . . . » және жауап нұсқалары: Алматы, Түркістан, Нұр-Сұлтан және т. б.

Тест тапсырмалары тұжырымдамасында да, жауаптарда да көмекші сөздер болмауы керек. Тапсырма мен жауапта бір түбірлі сөздердің пайда болуына жол берілмейді.
Тест тапсырмасының мазмұнында қайталанулар, қосарлы теріске шығару және сленг болмауы тиіс. Тест тапсырмасында балама пікір нысандарына жол берілмейді.
Тест тапсырмасының тұжырымы баяндау түрінде көрсетілуі тиіс (сұрақ алынып тасталады) . Тест тапсырмаларында сұрақ - сөздерді («қандай», «неге», «қалай» және т. б. ) қолданудан аулақ болу керек.
Мүмкіндігінше, тест тапсырмалары мәтінінде күрделі бағынысты құрылымдар болмауы тиіс.
Тест тапсырмалары тұжырымдамасында бұйрық рай түріндегі сөздер болмауы тиіс («көрсетіңіз», «есептеңіз», «таңдаңыз» және т. б. )
Тест тапсырмаларында әртүрлі мөлшерде қиын болуы тиіс.
Тест тапсырмалары тұжырымы ең аз болуы тиіс (он бес сөзге дейін ұсынылады) .
Мүмкіндігінше ерекше белгі, негізгі сөз тест тапсырмалары басында көрсетіледі. Тест тапсырмаларын көмекші сөзден, жалғаулықтан, демеуліктен бастауға болмайды.
Тест тапсырмаларын шешудің орташа уақыты 2-3 минуттан аспайды.
Суреттерді, формулаларды және басқа да түсіндіретін объектілерді пайдаланған жөн.
Жауаптардың барлық нұсқалары ұзындығы бойынша сәйкес, бір жолдан аспауы тиіс.
Жауап нұсқаларында қайталанатын фразалардың болуына тыйым

салынады. Тапсырмада «ұзын» сұрақ және «қысқа» жауаптар болғаны дұрыс.

Тест тапсырмаларының жауабы бір мәнді болуы тиіс. Төмендегідей жауаптарға жол берілмейді: «аталғандардың барлығы дұрыс», «барлық көрсетілген жауаптар - қате» және т. б.
Тест тапсырмаларындағы жауаптар саны 3-тен артық, бірақ 7-ден аз болуы тиіс.
Жабық түрдегі тапсырмаларда көрінеу жалған жауаптар, көмекші сөздері бар жауаптар, сондай-ақ анық ерекшеленетін, оқшауланған жауаптар болмауы тиіс.
Барлық дұрыс немесе барлық дұрыс емес жауаптарды қолдануға тыйым салынады.
Әрбір тест тапсырмаларында дұрыс деп белгіленген ең болмағанда бір жауап болуы керек.

Тестіленуші тексеру басталғанға дейін тест тапсырмаларының саны және уақыттық шектеулер туралы хабардар етілуі тиіс. Бейімделген тестілеу кезінде тест тапсырмаларының саны алдын ала айтылмайды. Тест тапсырушыда ресми тестілеу басталар алдында тестілеу бағдарламасының интерфейсімен және қорытындыны енгізу тәсілдерімен танысу үшін кемінде бір рет таныстыру тестін орындау мүмкіндігі болуы тиіс. Таныстыру тесті осы тестіде кездесетін қорытындыларды енгізудің әр түрлі нысандары мен тәсілдерінің әрқайсысында екі тапсырмадан аспайтын шағын болуы тиіс. Таныстыру тестінің мазмұны дерексіз, қарапайым және оқу дәрежесі әртүрлі тестіленушілерге түсінікті болуы тиіс [81] .

Тестілеу кезінде монитордың экранында тек бір тест тапсырмасы болуы керек. Барлық тест тапсырмаларының элементтері монитордың экранында көрсетілуі қажет. Топ элементтерін көрсету үшін ашылатын тізімдер пайдаланылмауы тиіс.

Қорытындыны енгізу тәсілі қарапайым және ыңғайлы болуы керек. Тестіленуші енгізген қорытынды монитордың экранында бейнеленуі және тестіленушіге түсінікті болуы тиіс.

Тестіленушінің келесі мүмкіндіктері болуы тиіс:

тапсырмаға қорытындыны енгізудің аяқталғанын растау; қорытынды енгізудің аяқталғаны расталғаннан кейін тест тапсырмасы қайтадан ұсынылмайды және енгізілген қорытындыны түзету мүмкін емес;
енгізілген қорытындыны енгізу аяқталғанын растау сәтіне дейін түзету;
тапсырмаларды бірнеше рет өткізу; өткізіп жіберілген тапсырмалар тестіленушіге міндетті түрде қайта көрсетілуі керек;
егер тестіні орындауға бөлінген уақыт аяқталса, онда барлық өткізіп жіберілген тапсырмалар дұрыс емес тұжырымдар берілген тестілік тапсырма ретінде есептеледі;
тестілеу процесін ақпараттық түсіндіру параметрлерін дербес орнату: тестілеу ұзақтығын (немесе қалған уақытты), ұсынылған (немесе көрсету үшін қалған) тапсырмалардың санын көрсету;
тестілеу аяқталғаннан кейін нәтижені дереу көру: алынған баға, тестілеу сеансының ұзақтығы, тестідегі тапсырмалардың жалпы саны (бейімделмеген режим үшін), ұсынылған тапсырмалардың саны, дұрыс және дұрыс емес қорытындылары көрсетілген тапсырмалар саны;
кез келген уақытта монитордың экранына қорытынды енгізу тәсілі бойынша нұсқаулықты шығару. Нұсқаулықта тапсырманы енгізу тәсілі туралы ақпарат дисплей экранында қазіргі уақытта ұсынылған формада ғана көрсетілуі керек.

Тестіленушінің мінез-құлқын бағалау тетігі тест сынақтарының берілген дұрыстығын және талап етілетін объективтілік шамасын қамтамасыз етуі тиіс [82] .

Компьютерлік тестілеудің бағдарламалық ортасы:

тест тапсырмаларын енгізу, сақтау, түрлендіру және басып шығару;
тестіленушінің бұрын өткізіп алған тестілік жағдайларға қайта қайту мүмкіндігі;
сыналушының тестілеу қарқынын дербес түрде реттеу мүмкіндігі;
тест тапсырмаларының базасын әзірлеушісі мен тестіленушінің достық интерфейсі;
берілген ерекшелікпен білімнің кез келген саласы үшін тест тапсырмаларының базасын қалыптастыру мүмкіндігі;
берілген тест ерекшелігіне сәйкес тест тапсырмаларының банкінен көптеген тестерді генерациялау;
тестілік жағдайлардың қиындықтары шамасын тестілік бекітулер талаптарына респонденттер қорытындыларының сапасына бейімдеу;
тестіленушінің қорытындыларын автоматты түрде өңдеу және тест сынағының сеанс хаттамасын нақты уақытта ұсыну;
тестілеу нәтижелерін бағалау шкаласын өзгерту мүмкіндігі;
бағдарламалық қамтамасыз етудің ISO және POSIX стандарттарымен үйлесімділігі.