Психологиялық әсер етудің негізгі тәсілдері

Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 7 бет
Таңдаулыға:

31. Психологиялық әсер етудің негізгі тәсілдері

Сенім - басқа адамға немесе адамдар тобына олардың пікірін, көзқарасын, ниетін немесе шешімін өзгерту мақсатында саналы түрде дәлелді әсер ету
Өзін-өзі жарнамалау - сайлауда, қызметке тағайындалуда және т. б. бағалану және сол арқылы артықшылықтарға ие болу үшін олардың мақсаттарын жариялау және олардың құзыреті мен біліктілігін дәлелдеу
Ұсыныс - адамға немесе адамдар тобына олардың жай-күйін, бір нәрсеге көзқарасын және белгілі бір әрекеттерге бейімділігін өзгерту мақсатында қасақана негізсіз әсер ету
Инфекция - өз күйін немесе қарым-қатынасын қандай да бір жолмен (әлі түсіндірме таппаған) осы күйді немесе көзқарасты қабылдайтын басқа адамға немесе адамдар тобына беру. Мемлекет еріксіз де, ерікті де берілуі мүмкін, ассимиляцияланған - еріксіз немесе ерікті түрде де болуы мүмкін
Еліктеу импульсін ояту - өзіңе ұқсауға деген ұмтылысты ояту қабілеті. Бұл қабілет еріксіз көрінуі немесе ерікті түрде қолданылуы мүмкін. Еліктеу мен еліктеуге деген ұмтылыс (біреудің мінез-құлқы мен ойлау тәсілін көшіру) ерікті де, еріксіз де болуы мүмкін
Жақсылық жасау - бастамашының өз ерекшелігі мен тартымдылығын көрсетуі, адресат туралы қолайлы пайымдаулар жасау, оған еліктеу немесе оған қызмет көрсету арқылы адресаттың еріксіз назарын өзіне аудару
Сұраныс - әсер етуші бастамашының қажеттіліктерін немесе тілектерін қанағаттандыру үшін адресатқа өтінішпен жүгіну
Мәжбүрлеу - бастамашының адресаттан қажетті мінез-құлықты алу үшін өзінің бақылаушы өкілеттіктерін пайдалану қаупі. Бақылау қабілеттері - адресатты қандай да бір игіліктерден айыру немесе оның өмірі мен жұмысының жағдайын өзгерту өкілеттігі. Мәжбүрлеудің ең ауыр түрлерінде денеге зиян келтіремін деп қорқыту қолданылуы мүмкін
Деструктивті сын - адамның жеке басын кемсітетін немесе қорлайтын пікірлерді білдіру және/немесе оның әрекеттері мен әрекеттерін өрескел агрессивті айыптау, жала жабу немесе келемеждеу. Мұндай сынның деструктивтілігі адамның «бет-әлпетін сақтауға» мүмкіндік бермеуінде, оның күш-қуатын пайда болған жағымсыз эмоциялармен күресуге бағыттауында, өзіне деген сенімін жоюында
Манипуляция - адресаттың белгілі бір күйлерді бастан өткеруге, шешім қабылдауға және/немесе бастамашының өз мақсаттарына жетуі үшін қажетті әрекеттерді орындауға жасырын ұмтылысы

32. Коммуникацияның құрылымы, негізгі функциялары және түрлері.

Қоғамда адамдар арасындағы ең үлкен құбылыс бұл қарым-қатынас. Қарым-қатынас болмай адамдар бір-бірімен араласа алмайды. Ал қарым-қатынасты орнату үшін ең алдымен мәдениетті игеру керек. Қалай болса солай сөйлеу бұл өзара қатынасты бұзуға алып келеді . Түрлері:

1. Маскiлi қарым-қатынастар- бiр күннiң iшiнде бiрнеше маска кию. Формалды қарым-қатынас, яғни мұнда маскiлердi пайдаланып сұхбаттасушылардың тұлғалық ерекшелiгiн түсiнiп ескеруге талпынамыз (сыпайлық, қаталдық, тұйықтық) . Шынайы сұхбаттасушыға деген сезiмдерiн, эмоцияларын қарым-қатынас барысында көрсетпейдi. Мысалы, жағымпаздану, өз жұмысын істетіп алу мақсатында өтірік қошеметтеуді жатқызуға болады.

2. Формалды рөлдiк қарым-қатынас - мұнда сұхбаттасушының тұлғасы мен әлеуметтiк рөлi маңызды болып табылады.

3. Iскерлiк қарым-қатынас - мұнда сұхбаттасушының iске деген тұлғалық ерекшелiгi, мiнезi, жасы, көңiл-күйi ескерiледi. Сонымен бiрге оның iске деген қызығушылығы мәндiк маңызды орын алады.

4. Достардың рухани және тұлғалық қарым-қатынасы - мұнда кез келген тақырыпқа әңгiме қозғауға болады, тек сөз арқылы ғана емес жест, мимика арқылы бiрiн-бiрi жақсы түсiнедi.

5. Маникулятивтiк қарым-қатынас - сұхбаттасушыдан белгiлi бiр пайда табуға бағытталған. Ол үшiн сұхбаттасушының тұлғалық ерекшелiгiне байланысты түрлi әдiстер пайдаланады.

6. Вербалды және вербалды емес қарым-қатынас. Коммуникациялық жүйе - бұл алынатын және берiлетiн ақпаратты түсiнудi қамтамасыз ету мақсатында адамдар арасындағы хабар алмасу.

Коммуникацияның негiзгi функциялары мыналар:

1. Информативтi - адамдар арасындағы өзара әрекеттесудi ұйымдастыру.

2. Интерактивтi - адамдар арасындағы өзара әрекеттесу түрлерiн пайдалана тырып сұхбаттасушының көңiл күйiне, сенiмiне мiнез-құлқына әсер ету.

3. Перциптивтi - қарым-қатынасқа түсушi серiктестердiң бiрiн-бiрi қабылдауы және өзара түсiнушiлiктi қалыптастыру.

4. Экспрессивтi - эмоционалды бастан кешiрулер сипатын өзгерту.

33. Коммуникацияның вербалды және вербалды емес құралдары.

Сөз арқылы (вербалды) коммуникация дегенде сұхбаттасушылардың ой-пікірімен, ақпаратымен, көңіл - күй әсерімен бөлісуін білдіретін тілдік қатынасты айтамыз. Тіл -сөз жүйесі, сөздерді дұрыс құрастыру, ойды сөзбен толық жеткізу, дыбыстың, интонацияның, сөздің нақтылығы.
Сөзсіз (вербалды емес) қарым-қатынас - “дене тілі”, “ым-ишара тілі” деген ұғымдармен байланысты. Бұл қарым-қатынас құралына - поза, мимика, визуалды қатынас, тұлға аралық дистанция. Сөзсіз (вербалды емес) қарым - қатынас келесі ғылымдарды зерттейді:

Кинесика - адам сезімі және эмоцияның сыртқы көрінісін;

Мимика - бет бұлшықетінің қозғалысын; Жестика - дененің жеке бөлігінің қол қимылдары;

Пантомимика- бүкіл дененің моторикасын - қалып, тұла бойы, иілу, жүрісті.

Такесика - қатынас кезінде жанасушылық жағдайын: қол алысу, сүйісу, тису, сипау және т. б.

Проксемика - қатынасу кезінде адамның ортаға орнығуы.

34. Қақтығыстың құрылымдық және деструктивті функциялары.

Қақтығыс - бұл тараптардың мүдделеріне сәйкес келмегендіктен туындайтын белгілі бір қайшылық немесе қарсы тұру. Адамдар немесе олардың топтары арасында өмір сүру барысында пайда болуы мүмкін.

Деструктивті - ұрыс-керіс, негативтер, кейде физикалық зорлық-зомбылық кезеңіне өтуі мүмкін. Деструктивті қақтығыс болған кезде, оған қатысушы адамдар бірқатар жағымсыз эмоцияларды сезінеді, мысалы бас тарту, реніш және ұят.
Құрылымдық (конструктивті) - конструктивті қақтығыстың ерекшеліктеріне басқаларға қолдау мен құрмет, сондай-ақ ашықтық пен ынтымақтастық жатады. Конструктивті қақтығыстарға қатысатын адамдар қаралатын мәселелерге шоғырланып, жанжалды ойдағыдай шешуге ұмтылады.

35. Қақтығыстың типтік сатылары.

Ішкі қақтығыс - адамның ішіндегі жаман және жақсы тәжірибелер нәтижесінде туған түсініктердің адамның дамуына кедергі келтіруі. Осының нәтижесінде ішкі жанжал туады. Теріс тәжірибенің бұғатталуы орын алады, бірақ ол ешқайда кетпейді, күдіктен, қорқыныштан, өзіне және өзінің іс-әрекетіне сенімсіздікпен көрінеді.
Тұлғааралық қақтығыс - қарама-қайшылық, келіспеушілік, адамдар арасындағы қақтығыс жағдайымен сипатталады. Тұлғааралық қақтығыстар адами қатынастардың барлық салаларын қамтуы мүмкін
Топаралық қақтығыс
Топ пен тұлға арасында
Әлеуметтік -

36. Жанжалдың функциялары мен салдары.

Фунциялары

Қақтығыстардың (жанжал) функциялары деструктивті және конструктивті болып бөлінеді.

Психологиядағы қақтығыстардың конструктивті функциялары:

- әлеуметтік өзара әрекеттесу субъектілері арасындағы кернеуді жою;

- байланыс және коммуникативті-ақпараттық;

- әлеуметтік өзгерістерге ынталандыру;

- әлеуметтік тұрғыдан қажетті үйлесімділікті қалыптастыруға жәрдемдесу;

- қабылданған нормалар мен бұрынғы құндылықтарды қайта бағалау;

- белгілі бір құрылымдық бөлімшенің мүшелерінің адалдығын нығайтуға жәрдемдесу.

Психологиядағы жанжалдардың теріс функциялары:

- қанағаттанбау, еңбек өнімділігінің төмендеуі

- байланыс жүйесін бұзу, келешекте ынтымақтастық деңгейін төмендету;

- өз қауымдастығына нұқсан келтірмейтін адалдық және басқа топтармен нәтижелі бәсекелестік;

- қарсылас тараптың жау болып көрінуі, бірінші тараптың мақсаттарын оң деп түсінуі және екінші тараптың ниеті - теріс;

- тараптар арасындағы қарама-қайшылықта өзара әрекеттесуді жою;

- қақтығыстың үдерісіне қатысатын тараптар арасындағы қарым-қатынас азайып, өзара қастықтастығын жоғарылату;

-қарсыласудағы жеңіс проблеманың шешілуінен гөрі маңыздырақ;

- қоғамның немесе жеке тұлғаның әлеуметтік тәжірибесінде проблемаларды шешудің зорлық-зомбылық әдістерінің қалыптасуы.

Салдары

Негативті салдар

1. Жеке басқа деген жеккөрушіліктің пайда болуы

2. Көңіл-күйге теріс әсер

3. Қарым-қатынастың құлдырауы

4. Реніш

5. Зорлық

6. Шешімге келмеу

7. Жағымсыз тәжірибе

Позитивті салдары

1) жанжал әлеуметтік топта құрылым құруға бағытталған, ол пікірлестердің немесе жалпы топтың бірігуіне ықпал етеді;

2) жанжал жеке тұлға мен жеке тұлғаның дамуын ынталандырады, болашақта жанжалды жағдайдың алдын алу үшін пайдалы жаңа білім береді;

3) жанжал "кішіпейілділік" синдромын жояды, жеке тұлғаларды белсенділікке итермелейді;

4) жанжал ақпараттық функцияны орындайды (жанжал жағдайында қатысушылар көптеген жеке қасиеттер мен ерекшеліктерді ашады, сондықтан олар бір-бірін жақсы таниды) ;

5) жанжал тұлғааралық қарым-қатынасты жақсарта алады, қызмет сапасына, қатысушы тараптардың мінез-құлқына оң әсер етеді;

6) көзқарастар мен пікірлердің қақтығысы мінез-құлық стратегиясының, жанжалға қатысушылардың дүниетанымдық шекараларының кеңеюіне әкеледі.

37. Қақтығыстардың алдын алу технологиясы

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.