Есімдіктің мағыналық түрлері

Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 5 бет
Таңдаулыға:

Есімдіктің мағыналық түрлері.

1.Жіктеу есімдігі.

Әрқашан белгілі бір жақты көрсету үшін қолданылатын сөздер.Ол сөзі
адамды көрсететін болса, жіктеу есімдігі болады: Ол оқудың жайын
сұрады. Ал егер заттар мен қубылыс, іс – әрекет, сан-сапа, т.б.
көрсететін болса,сілтеу есімдігі болады: Ол жарыста бәйгеге түсе
алатын білімділер, зейінділер.

Жекеше түрде:

Мен- сөйлеушіні көрсетуші

Сен, сіз-тыңдаушыны көрсетуші

Ол- бөгде кісіні көрсетуші сөздер.

Көпше түрде:

Біз,біздер- сөйлеушіге тән топты көрсетуші

Сендер,сіздер-сөйлеушінің сөзі арналған топты көрсетуші

Олар-богде топты көрсетуші сөздер

Жіктеу есімдіктері әрқилы морфологиялық, түрлендіруші формаларды
қабылдай алады.

2.Сілтеу есімдігі

Аралық қатынастарды көрсетеді.

Сілтеу есімдіктері аралық қатынастарды білдіру жағынан ішінара жақын-
алысырақ,алыс-жақынырақ сияқты қарама-қарсы мағыналарда қолданылатын
сөздер болып бірнеше жікке бөлінеді.

Сөз топтарының орнына қолданыла алады:

• Зат есім: 80-жылдарда жер аудалырып барған Михаэлис деген бір білімді
кісімен,қазақ ғұрпындағы қагидаларды жиюға елге шыққан Гросс деген
екеуімен Абай таныс болған.Бұлар Абайдікіне қонаққа келіп жүрген.

Сын есім: Кіші үйдің бозінгені бүгін тағы өлді.

• Сан есім: Жұмыс басталуына он екі күн қалған екен.Бұл күндердің ішінде
талай іс бітіруге болады.

• Еісмдік сөздер:Әнгімедегі пікір не нәрсе туралы болса,сол нәрсе
шығарманың тақырыбы болады.

• Етістік: Жармұхамет кешіккен соң, оның үйінде күтіп отырған боыс
пәтеріне қайтты.Мұны көріп тұрған Берікбол мен Малтабар сарттың
дүкенінен шықты.

• Ойнақтан ол үй енді таза болды.

• Өзге сөздер орнына қолданылатын есімдіктер Өзге сөздердің орнына
қолданылмайтын есімдіктер: Бұл,ол,мына,ана,мынау,анау,осы,сол.
Міне,әне,сона,сонау,түу. Сілтеу есімдіктері субстантивтенгенде ғана
тәуелдік,септік,көптік жалғауларын қабылдай алады.

3.Сұрау есімдіктері

Заттар мен құбылыстардың
атын,санын,сапасын,мекенін,мезгілін ,амалын,т.б. білдіретін сөздер.

Кім? Не? Қай? Қайсы? Қандай? Қалай? Қайда? Қайдан? Қашан?Қанша? Неше?
Нешінші? Қаншасы?

Бірыңғай морфологиялық түрленуі не синтаксистік қызметі жоқ.

Кім? Не? Қайсы? Нешеу? Есімдіктері ғана тәуелденеді.

Жіктік жалғаулары тек кім? қандай? қалай? қайсы? есімдіктеріне ғана
жалғанады.

Кім? Не? Қайсы?Нешеу? есімдіктері септеледі.

Көптік жалғауы кім?не?қайсы?неше? есімдіктеріне жалғанады.

4.Өздік есімдіктері

Сөйлеушіні не сөйлемдегі субъектіні өзге субстанциялар мен құбылыстардан
бөліп ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.