Заң шығарушылық стиль
Заң шығарушылық стиль
Мемлекеттік тіл - маңызы Қазақстан Республикасының рәміздері - Мемлекеттік Туымен, Мемлекеттік Елтаңбасымен, Мемлекеттік Әнұранымен бірдей саналатын қастерлі нышан. Сондықтан еліміздің әрбір азаматы мемлекеттік тілді меңгеріп, осы тілде ауызекі қарым-қатынас жасап қана қоймай, мемлекеттік басқарудың барлық деңгейінде ресми қарым-қатынас жасауды қамтамасыз етуге, яғни оның барлық салада өз дәрежесінде қызмет етуіне атсалысуы қажет.
Қазіргі кезде қазақ тілінің қоғам салаларындағы қолданысының кеңеюіне байланысты қазақ ресми-іскери стилінің функционалдық стильдер қатарындағы жеке стильдік тармақ ретіндегі орны мен рөлі күн санап артып келеді.
Қазақ тілінің функционалды стильдерінің тарихы Р.Сыздық, М.Балақаев, Е.Жанпейісов, Б.Әбілқасымов және т.б. сияқты қазақ ғалымдарының еңбектерінде қарастырылды. Ғалымдардың зерттеулерінде қазақ ресми тілінің тарихы жазба кітаби тіл материалдарынан басталады [1]. Біздің ойымызша, біріншіден, қазақ ісқағаздарының тарихын руна жазбаларынан бастаған жөн сияқты. Өйткені онда жазылған ақпараттың иесі (адресат) белгілі, қандай да тарихи мәлімет берілген, кімге арналғаны (адресант) да айқын жазылған. Екіншіден, би-шешендеріміздің ауызша ресми тілі қалыптасқаны да ісқағаздарының дамуына үлкен ықпалын тигізді деп ойлаймыз. Қазақ ісқағаздарының келесі бір үлгісі - қазақ хандарының өзара немесе басқа мемлекеттердің басшыларымен жазысқан хаттары. Ал қазақ ісқағаздарының даму тарихындағы қазіргі кең таралып отырған үрдіс орыс тіліндегі құжаттарды аудару екендігі баршаға мәлім. Сондықтан бұл үрдісті қазақ ісқағаздарының төртінші қалыптасу көзі деп санаймыз.
Ғалымдар ісқағаздарын жанрлық жағынан түрліше топтастырады. Мысалы, бір оқу құралында ісқағаз үлгілері мақсат-мазмұнына қарай үшке бөлінсе: 1) кеңселік ісқағаз үлгілері (өмірбаян, өтініш, арыз, бұрыштама, сенімхат, қолхат, түсініктеме); 2) іскерлік ісқағаз үлгілері (түйіндеме, мінездеме); 3) қызметтік хаттар үлгілері (өтініш хат, ресми хат, ұсыныс хат, сұраныс хат, жолдама хат, баяндау хат, ақпарат хат, циркуляр хат, жеделхат, телефонхат, анықтама, бұйрық, бұйрықтан көшірме, хаттама, хаттамадан көшірме, келісімшарт) [2, 5-8], екінші бір еңбекте іс құжаттары былайша жіктеледі: 1) мазмұны бойынша: әкімшілік мәселелер; материалдық-техникалық жабдықтау мәселелері; жоспарлау; бухгалтерлік есеп; кадрлау даярлау; сыртқы сауда қызметі және т.б.; 2) шығарылуына қарай: ресми және жеке құжаттар; 3) атауы бойынша: актілер, сауалнамалар, ведомостер, хаттамалар, нұсқаулықтар, есептер, бұйрықтар және т.б. [3, 20-21].
Қазақ тіл білімінде ісқағаздар жанрын терең зерттеген профессор Л.Дүйсембекова оларды түрлеріне байланысты төмендегіше топтастырады:
1) мазмұны мен қызметіне қарай: жеке адамға ... жалғасы
Мемлекеттік тіл - маңызы Қазақстан Республикасының рәміздері - Мемлекеттік Туымен, Мемлекеттік Елтаңбасымен, Мемлекеттік Әнұранымен бірдей саналатын қастерлі нышан. Сондықтан еліміздің әрбір азаматы мемлекеттік тілді меңгеріп, осы тілде ауызекі қарым-қатынас жасап қана қоймай, мемлекеттік басқарудың барлық деңгейінде ресми қарым-қатынас жасауды қамтамасыз етуге, яғни оның барлық салада өз дәрежесінде қызмет етуіне атсалысуы қажет.
Қазіргі кезде қазақ тілінің қоғам салаларындағы қолданысының кеңеюіне байланысты қазақ ресми-іскери стилінің функционалдық стильдер қатарындағы жеке стильдік тармақ ретіндегі орны мен рөлі күн санап артып келеді.
Қазақ тілінің функционалды стильдерінің тарихы Р.Сыздық, М.Балақаев, Е.Жанпейісов, Б.Әбілқасымов және т.б. сияқты қазақ ғалымдарының еңбектерінде қарастырылды. Ғалымдардың зерттеулерінде қазақ ресми тілінің тарихы жазба кітаби тіл материалдарынан басталады [1]. Біздің ойымызша, біріншіден, қазақ ісқағаздарының тарихын руна жазбаларынан бастаған жөн сияқты. Өйткені онда жазылған ақпараттың иесі (адресат) белгілі, қандай да тарихи мәлімет берілген, кімге арналғаны (адресант) да айқын жазылған. Екіншіден, би-шешендеріміздің ауызша ресми тілі қалыптасқаны да ісқағаздарының дамуына үлкен ықпалын тигізді деп ойлаймыз. Қазақ ісқағаздарының келесі бір үлгісі - қазақ хандарының өзара немесе басқа мемлекеттердің басшыларымен жазысқан хаттары. Ал қазақ ісқағаздарының даму тарихындағы қазіргі кең таралып отырған үрдіс орыс тіліндегі құжаттарды аудару екендігі баршаға мәлім. Сондықтан бұл үрдісті қазақ ісқағаздарының төртінші қалыптасу көзі деп санаймыз.
Ғалымдар ісқағаздарын жанрлық жағынан түрліше топтастырады. Мысалы, бір оқу құралында ісқағаз үлгілері мақсат-мазмұнына қарай үшке бөлінсе: 1) кеңселік ісқағаз үлгілері (өмірбаян, өтініш, арыз, бұрыштама, сенімхат, қолхат, түсініктеме); 2) іскерлік ісқағаз үлгілері (түйіндеме, мінездеме); 3) қызметтік хаттар үлгілері (өтініш хат, ресми хат, ұсыныс хат, сұраныс хат, жолдама хат, баяндау хат, ақпарат хат, циркуляр хат, жеделхат, телефонхат, анықтама, бұйрық, бұйрықтан көшірме, хаттама, хаттамадан көшірме, келісімшарт) [2, 5-8], екінші бір еңбекте іс құжаттары былайша жіктеледі: 1) мазмұны бойынша: әкімшілік мәселелер; материалдық-техникалық жабдықтау мәселелері; жоспарлау; бухгалтерлік есеп; кадрлау даярлау; сыртқы сауда қызметі және т.б.; 2) шығарылуына қарай: ресми және жеке құжаттар; 3) атауы бойынша: актілер, сауалнамалар, ведомостер, хаттамалар, нұсқаулықтар, есептер, бұйрықтар және т.б. [3, 20-21].
Қазақ тіл білімінде ісқағаздар жанрын терең зерттеген профессор Л.Дүйсембекова оларды түрлеріне байланысты төмендегіше топтастырады:
1) мазмұны мен қызметіне қарай: жеке адамға ... жалғасы
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz