Жылжымайтын мүлік нарықтарының ерекшеліктері

Жылжымайтын мүлік нарығының локалды сипаты. Жылжымайтын мүлік нарығының көбісі өз табиғаты бойынша локалды. Егер сөз ақпараты кең таралған объект туралы болмаса, онда үлкен ықтималдықпен сатып алушы болып осы жергілікті жерде тұратын адам немесе осында өз іскерлік операцияларын жүзеге асыратын фирма болады. Міне сондықтан ең үлкен көңілді бағалаушы жақынырақ аймақтарға, сонымен қатар бағаланатын жылжымайтын мүлік орналасқан ауданға, аймаққа аударады.
Жылжымайтын мүліктердің әлсіз өзара айырбасталуы және стандартталғандығы. Жер учаскесі, ғимарат, құрлыс немесе жеке объектілердің қандай да бір жиынтығы болса да, жылжымайтын мүлік объектілерінің әрқайсысы өте ерекше. Сондықтан бірдей пайдалы сапалы қасиеттері бар екі объектіні табу көбінесе мүмкін емес.
Жылжымайтын мүлік стандарттауға келе бермейді, бұл оларды келесі сипаттау бойынша мүмкін емес етеді; егер, мысалы, металл партиясын сату.сатып алу үшін маркасын және тауардың басқа да жалпы қабылданған сипаттамаларын көрсету жеткілікті болса, жылжымайтын мүлікті сатып алғанда сатып алушының объектімен табиғи қатынасын, мұқият қарауын және мәмілеге маңызды барлық жағдайлардың анықталуын талап етеді. Өз сипатына байланысты жылжымайтын мүлік нарықтарындағы мәмілелер «сортқа бөлуге» келмейтін көне шеберлердің картинасын сатуға және алуға ұқсайды..
Жылжымайтын мүлік нарықтарындағы сатушылар мен сатып алушылар. Егер жоғары ұйымдастырылған нарықтарды қалыпты жағдайда сатушылардың көп саны сатып алушылардың сондай санына қарсы тұрса, жылжымайтын мүлік нарықтарында көп жағдайда олардың локалды табиғатына байланысты сатушылар мен сатып алушылар саны арасында диспропроциялар жиі пайда болады.
Жылжымайтын нарықтардағы мәмілелердің жекелік сипаты. Жариялымды (көбінесе биржалық) мәмілелер болатын жоғары ұйымдастырылған нарықтарға қарағанда, жылжымайтын мүлік нарықтарындағы мәмілелер жекелік сипатта болады және әдетте салыстырмалы ұзақ келіссөздер және тараптардың саудаласуы нәтижесінде жасалады. Жылжымайтын мүлікпен мәмілелер сатып алушының объектімен тек табиғи қатынасын ғана емес, сатушымен жеке кездесулерді талап етеді. Мәміле арнайы реялторлық фирмалардың араласуымен жасаласа да, сатып алушыға мәнді болып табылатын көптеген сұрақтарға жауаптарды сатушымен жеке сұқбаттасудан ғана алуға болады.
Жылжымайтын мүлік нарықтарындағы ақпарат ерекшеліктері. Егер жоғары ұйымдастырылған нарықтар көптеген қатысушылар талдаушылар және зерттеушілер бақылауында болса, онда ақпаратты жинау, өңдеу және таратудың дамыған жүйелері болса, жылжымайтын нарықтарға мәмілелердің жеке сипатына байланысты алынатын ақпаратқа қиын қол жеткізу, толық еместік және көп жағдайда шынайы еместік тән.
Қазақстан Республикасында жақын уақытқа дейін жылжымайтын мүлікке құқықтарды тіркеудің қолданбалы жүйесі жоқ болды, соған байланысты бағалушына қызықтыратын объект туралы ақпаратты іздеу қиын болды. Одан басқа, жылжымайтын мүлікті сату.сатып кезінде алынатын салықтарды азайтудың әртүрлі әдістерінің кең таралуына байланысты, алына алатын ақпарат көп жағдайда толық және шынайы болмайды.
Жылжымайтын мүлік нарықтары туралы ақпаратты жинау мен көрсетудің қолжетерлік жүйелері болмауының басқа салдары, біріншіден, нарыққа қатысушылар арасында ақпаратты айырбастаудың төмен жылжамдығы, ал екіншіден, тауар мен баға туралы нарыққа нақты қатысушылардың білу дәрежесі өзгере алатын тым кең аумағы болды.