Ұйым туралы түсінік

Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 8 бет
Таңдаулыға:

1 ТАҚЫРЫП Ұйым туралы түсінік
Ұйым құруды, ұйымның алдына қойған мақсатын зерттеуді, ұйымның құрылымын анықтауды үйретеді.
Негізгі терминдер: ресми ұйым, бейресми ұйым, жабдықтаушылар, тұтынушылар, бәсекелестер, кәсіподақ, технология, үкімет заңдары, саяси орта.
Дәрісте қарастырылатын сұрақтар:
1. Ұйымның туралы түсінік және ұйымның сипаттамалары, түрлері
2. Ұйымның ішкі ортасының элементтері және сыртқы ортамен байланысы
3. Менеджердің міндеттері, менеджерге қойылатын талаптар
1. ҰЙЫМНЫҢ ӘР ТҮРЛІ ТИПТЕРІ БАР: басқарудың функциясын :: Мұндай тип басқаруда туындаған ісін бұлжымайтындай етіп барлық мәселелерді алдын - ала билеуге, қызметті реттеуге, көруді, қатаң есепті талап етеді мұқият бақылауға негізделген ұйымның икемді типі. :: Артықшылықтары: икемділігі; болжанбаған жаңа мәселелердің пайда болуына орай шұғыл жауап беруі; оларды шешуде бейресми әдістердің мол мүмкіндіктері. :: Теріс жақтары: комиссия жұмысын бақылаудың қиындықтары; оларды қалыптастыру мен реформалау жөнінде қосымша күш-жігер жұмсау; басқаруды ұйымдастырудьщ кейбір күрделілігі; көбінесе әлеуметтік факторлардың болуына негізделген ұйым. :: Мұнда басты назар кадрларды іріктеу мен даярлауға, олардың жұмысына мақсатттар мен міндеттер қоюға, құрылымдық ресімделуге аударылады. Міндетті істі бөлу бейресми емес белгілер бойынша жүзеге асады.
БАСҚАРУДЫҢ ҰЙЫМДАСТЫРУ-БАСҚАРУШЫЛЫҚ ӘДІСТЕРІН ШЫҒУ КӨЗДЕРІ МЕН ҚОСЫМША (ЫҚПАЛ ЕТУ) БАҒЫТЫ БОЙЫНША БЫЛАЙША ЖІКТЕУГЕ БОЛАДЫ: ұйымдастырушытұрақтандырғыш тәртіпке келтіру басқарушылық ықпал ету сипаты бойынша
Ұйымдастырушы-тұрақтандырғыш ықпал ету әдістерінің негізгі мәні: жалпы жүйенің де, оның жекелеген буындары ішіндегі белгілі бір міндеттемелерді бекіту арқылы жүйе элементтері құрамы мен берік ұйымдастырушылық байланыстар орнатуда. Бұл әдістер БҰБӘ арасында бірінші және басты орын алады (1. 2 -сурет).

БАСҚАРУ ФУНКЦИЯСЫ ҰҒЫМЫ. ФУНКЦИЯЛАРДЫ БӨЛІП КӨРСЕТУДІҢ ҒЫЛЫМИ НЕГІЗІ ЖӘНЕ БАСҚАРУ ТӘЖІРИБЕСІ. А. ФАЙОЛЬ ЖӘНЕ ФУНКЦИОНАЛДЫ БАСҚАРУ. Функция (латынның - атқару, қызмет деген сөзі) қызмет сияқты анықталады, ал басқаруға сәйкес бұл басқару бойынша қызмет болады. Бұдан шығатыны, басқару жүйесінің жұмыс істеуі - басқару функциясын атқару үрдісі. Шынында, басқарылатын жүйеге кез келген әсер ету белгілі бір, осы жүйелерге ортақ басқару үрдісінің пішінінде, ал нақты айтсақ басқарудың функцияларында жүзеге асуы мүмкін. Басқару әрекетінің мәнін түсіну үшін оған тән белгілерді білу қажет. Басқаруда әр түрлі функцияны бөлу мен оларды талдау өндірісті басқару мәселесін ғылыми талдаудың ыңғайын табуда негізгі кезең болды. Алғаш рет басқарудың функционалды талдауын Ф. У. Тейлор мен А. Файоль жүргізді.
2. Ұйымның ішкі ортасының элементтері және сыртқы ортамен байланысы.
Ұйымның ішкі ортасы.
Қандай ұйым, кәсіпорын болмасын өмір сүріп, өзінің мақсатына жету үшін менеджер ең бірінші ішкі ортаның элементтері мен сыртқы ортаның әрекеттеріне көңіл аударуы тиіс.
Ұйымның өзі адамдар құрған жүйе болғандықтан, оның ішкі ортасының элементтері қабылданған басқару шешімінің нәтижесі болып табылады, олардың негізгі түрлері мыналар: мақсаты, құрылымы, міндеттері, технология, адамдар.
Мақсаты - бұл ұйымның жұмысының соңғы нақты нәтижесі. Ұйым өзінің жұмыс жоспарын дайындау алдынданегізгі мақсатын анықтап, оны ұйымның мүшелеріне таныстырады, ұйым мүшелері өз жұмысының нәтижесі не екенін, қандай болатынын білу арқылы соған жетуге талпынып, еңбектенеді. Әртүрлі ұйымның мақсаттары, әрине, өзінің таңдап алған бағытына байланысты әртүрлі болады (түрлі өнімдер өндіру, қызмет көрсету, білім беру т.с.с.). Сонымен бірге ұйымның бөлімдерінің де өз алдына түрлі мақсаттары болады және олар ұйымның негізгі мақсатына жетуге бағытталады. Негізгі мақсатқа жету жолындағы кіші мақсаттарға нарық үлесін, өнімнің жаңа түрін өндіру, өнімнің, қызметтің бұрынғыдан да жоғары сапасын т.б. жатқызуға болады.
Әрбір ұйымның мақсатының орындалу дәрежесі сол ұйымның экономикалық тиімділігін - рентабельділігін көрсетеді. Ұйымның құрылымы көздеген мақсатқа жету жолына орай алдын-ала зерттеу, ойластыру арқылы құрылады.
Құрылымы дегеніміз - еңбекті (жұмысты) адамдарға кездейсоқ бөлу арқылы емес, мамандықтарына, салаларына, функцияларына, деңгейлеріне сай бөлу арқылы пайда болады. Ұйым мүшелерінің көздеген мақсатына жету үшін басқару деңгейін қисынды үйлестіру (тікелей және көлденең (көлбеу) еңбек бөлінісі арқылы) ұйымның құрылымын көрсетеді. Ұйым құрылымының түрлері кейінгі тақырыптарда толық қарастырылады.
Міндеттер жеке адамдарға емес, құрылымдағы қызмет орнына жүктеледі. Әрбір
қызмет орныныңнегізгі мақсатқа үлес қосу үшін бекітілген арнайы міндеттері болады және ол белгілі бір уақытта, белгілі бір әдіспен орындалуы тиіс.
Міндеттердің үш түрі болады:
а) ададмдармен жұмыс істеу;
ә) заттармен жұмыс істеу (техника, құрал-жабдық, шикізат т.б.;
б) мәліметпен жұмыс істеу.
Әр қызметкер өзінежүктелген міндеттеріне сай адамдармен, мәліметпен, заттармен жұмыс атқаруы арқылы бөлімдердің және ұйымның мақсаттарын орындайды.
Ұйым мүшелері өз міндетін атқару үшін сол орындалатын жұмыстың технологиясын білуі тиіс.
Технология дегеніміз - шикізатты түрлендіру жолы, яғни көздеген мақсатқа жету
үшін құрал-жабдықтар мен шикізаттың, сол жұмысқа сай білімнің басын біріктіріп жұмысты орындау.
Сондықтан міндеттер мен технология бір-бірімен тығыз байланыстыа. Қызметкерлер де, жұмысшылар да өз міндеттерінің орындалу технологисын жоғары дәрежеде меңгеруі қажет.
Технологияның орындалу тәсілі әртүрлі болуы мүмкін, ол адамның біліміне, сол істі қандай дәрежеде меңгеруіне, тәжірибесіне де байланысты. Мысалы, А.Смиттің Богатство народов (1776 ж.) деген кітабында келтірілген түйреуіш (булавка) жасау технологиясын өзгерту арқылы ең бірінші өндірістік революцияға жол ашылды десе де болады. Мұнда бір түйреуішті бір адам жасағаннан гөрі біреуі сымды түзетіп, екіншісі кесіп, үшіншісі ұштап т.с.с. бірнеше адамдар өз функциясын орындаған (бір түйреуіш жасау үшін 18-дей жұмыс атқарылуы қажет) жағдайда күніне 10 ададм 48 мың дана жасайтын болған, егер бір адам өзі ғана дайындаса, онда күніне бар болғаны 20 дана жасаған болар еді. Қазіргі кезде өнім өндірудегі күрделі процестердің барлығы дерлік конвейерлік жүйе арқылы жүзеге асырылады.
Технологияны жетілдіруге ағылшын ғалымдары Эли Уитни (стандартизация), Генри Форд (автомобиль жинау), Джоан Вудворд, Джеймс Томпсонның еңбектерін атауға болады.
Технологияның ең тиімді түрін таңдау орындалатын жұмыс процесіне және адамдарға байланысты. Ұйымдардағы барлық жұмыс ададмдардың қатысуы арқылы ғана жүзеге асады. Ұйымдағы жұмыстардың қай түрі болмасын жақсы аты мен жаман аты сол ұйымдағы адамдарға қатысты.
Сондықтан ұйымның ішкі ортасының ең басты элементінің бірі - адамдар.
Адамдардың ұйымдағы іс әрекеті үш түрлі көріністе анықталады: адамның жеке
басының ерекшелігі, адамдармен қарым-қатынаста топ арасында өзін көрсетуі, сонымен бірге менеджердің жетекші, лидер ретінде өзін көрсетуі ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.