Қылмыстық - атқару құқығы ғылымы

Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 9 бет
Таңдаулыға:

Тапсырма:1. Қылмыстық-атқару құқығының ұғымы, мәні, мақсаты мен міндеттер. 2. Мемлекеттің қылмыстық жазаны орындаудағы саясаты мен оның қылмыспен күресудегі орны. 3. Құқықтың саласы ретіндегі қылмыстық-атқару құқығының қызметі арқылы жүзеге асырылады, оларға бұл салада ұйымдастыру қызметі. 4.Қылмыстық-атқару құқығының принциптері ның қызметі арқылы жүзеге асырылады, оларға бұл салада ұйымдастыру қызметі. 5.Қылмыстық-атқару құқығы ғылымы 6.Қылмыстық-атқару құқығы курсының пәні мен жүйесі.
Жауап:
Қылмыстық атқару құқығы дегеніміз- ҚР қылмыс қорғау кодексі қарастырылған жазаларды өтеу және атқару кезінде пайда болатын қоғамдық қатынастарды реттейтін заң нормаларының жүйесі болып табылады. Ал, қылмыс атқару құқығында сотталған адамдармен жұмыс істеу барыснда құқықтық қарастыруға жатпайтын, бірақ анықтауға қажет ететін жайттарға осы бағыттағы мәселелерді анықтау үшін Әділет министірлігі бекіткен, жеке нормативтік акті- түзету мекемелеріндегі ішкі тәртіп ережелерін қолданылады. Бұл ережеде құқық нормаларында қаратырылған нақтыланды, айқындалды. Мысалы: Қылмыстық атқанру құқығы басбостандығынан айыруға сотталған адамдарға тыйым салынған заттарды ұстауға рұқсат етіледі. Ол тыйым салынған заттардың тізімі мен атауы Қылмыстық атқару одексте емес ішкі тәртіп ережесінде келтірілген.Қылмыстық жазаны өтеу және орындау кезінде туындайтын қатынастардың түрлері осы пәннің мазмұнымен анықталады. Жазаны өтеу және орындау кезінде мемлекетке және сотталған адамға белгілі бір міндеттер жүктеліп, олар атқарған және сақтауға тиісті, сондай- ақ жазаны өтеу, орындау кезінде оларға заңда көзделген тәртіпке белгілі бір құықтар беріледі. Бұл міндеттер мен құқықтар жазаның түріне қарайнақтылана түседі.Мысалы: бас бостандығы жазаны өтеу барысына қарағанда, қоғамдық жұмыстарға тарту, айып төлеу тәрізді жазаларда сотталған адамның құқықтары көп шектелмейді. Қылмыстық атқару құқығы осы пәннің мынадай жеке міндеттерін келтіреді.
жазаларды өтеудің тәртібі мен жағдайларын реттеу.
Сотталғандарды түзету құралдарын анықтау
Сотталған адамдардың құқықтарын, бостандығы мен заңды мүдделерін қорғау
Әлеументтік бейімделуге көмек көрсету
ҚР қылмыстық атқару құқықығы міндеттері және жүйесі
Жазаның жүйесіне және олардың атқаратын органдармен мекемелердің түрлеріне қарай бұл мақсаттармен міндеттер нақтыланады, дараланады.Мысалы: Бас бостандығын шектеу, бас бостандығын айыру, қамау , өмір бойына бас бостандығынан айыру тәрізді жазалрды атқару, бойынша Қылмыстық атқару мекемелері жүйесінің міндеттері мыналар болып табылады:
сотталғандарды еңбекке баулу, оларға орта және кәсіптік білім беру
денсаулығын сақтауды қамтамасыз ету
сотталған адамдар мен ондағы қызмет жасайтын адамдардың жеке басы қауіпсіздігін қамтамасыз ету
оперативтік - іздестіру қызметін атқаратын органдарға көмек көрсету
жазаны атқарушы мекемелерде заңдылық пен құқық тәртібін қамтамасыз ету
Осы айтылған міндеттерді жүзеге асыру үшін, қылмыстық атқару заңында қарастырылған балрық қатынастарды міндеттер мен құқықтарды қысып, кешенді түрде пайдалану керек. Қылмыстық атқару құқығы басқа құқық салаларына қарағанда, жаңа құқық саласы болып табылады. Бұрынғы еңбекпен түзеу құқығы мен салыстырғанда, қылмыстық атқару құқығы қылмыстық жазалардың барлығының атқару тәртібі мен жағдайларын қарастырады. Қылмыстық атқару құқығының былай тану , бұған дейінгі кейбір ғалымдардың пікірінің нәтижесінде пайда болады. Қылмыстық атқару құқығы негізнде қылмыстық атқару ғылымы жатыр. Бұл құқық саласының ғылыми ретінде, жазаны өтеу мен атқарудың тәртібімен жағдайларын дұрыс әрі тиымды ұйымдастыру, сотталған адамдарды қоғам үшін жарамды ететіндей құралдарды дұрыс таңдай білу тағы басқа мекемелерден құралатын зерттеушілердің құқықтық қарастары, ой- пікірлері, ұсыныстары алынады.
2. Біздің мемлекетіміздің ішкі және сыртқы саясатының негізгі бағыттарын айқындайтын Қазақстан Республикасы Конституциясының 40-бабының 1-тармағы бойынша жоғары лауазымды тұлға Қазақстан Республикасы Президенті болып белгіленген. Сондықтан мемлекет саясаты біртұтас деп есептеледі. Сонымен қатар саясаттың бірлігін білдіретін жалпы мақсаттар күрделі иерархия оның жүзеге асырылуы мемлекеттік органдардың құлқы мен әрекетіне байланысты. Мемлекеттің бірыңғай саясаты қоғам мен мемлекет өмірінің әр саласында байқалады.
Қазақстан Республикасының Үкіметі: мемлекеттің әлеуметтік-экономикалық саясатының, оның қорғаныс қабілетінің, қауіпсіздігінің, қоғамдық тәртіпті қамтамасыз етудің негізгі бағыттарын әзірлейді және олардың жүзеге асырылуын ұйымдастырады (Қазақстан Республикасы Конституциясының 66-бабы).
Осы бағыттардың бірі - қылмыспен күресу, қоғамдық тәртіпті, мемлекеттің қауіпсіздігін қамтамасыз ету болып табылады. Онда мемлекеттің қылмысты бақылап отыру міндеттері, принциптері, стратегиясы, негізгі бағыттары, түрлері мен әдістері айтылады.
Қылмыстық жазаны орындау саласын айтатын болсақ, ол қылмыспен күресу саясатымен тығыз байланысты, сондықтан мемлекет жүргізіп отырған әлеуметтік саясатпен белгіленеді. Қылмыс саясаты (Criminal politic) терминіні 1840 жылы Ансельмом Фейербах бірінші қолданған болатын. Ол оған қылмыс құқығы туралы заң шығару актілерін әзірлегенде мән беру рөлін көрсеткен. Сондықтан бұл терминді біздің пікірімізше кең мағынада мемлекеттің қылмыспен күресу саласындағы саясаты терминімен бірдей пайдалану орынды сияқты, әрине құқық қорғау органдарының алдына қойылған қызмет пен міндетке ерекше назар аударған жөн.
Қылмыс саясаты - қылмыспен күресу бағытын, түрлерін, онымен күресуге арналған мемлекет органдары қызметінің мазмұны мен міндеттерін белгілейді.
Жазалауда қылмыс саясатын шартты түрде дербес қылмыстық іс жүргізу, қылмыстық құқық, қылмыстық-атқару, пост-пенициарлық саясатқа бөлуге болады. Бұлардың тиісті салалар әрекетіне негізделетін бағыттары:
1) қылмысты тез және толық ашуға, яғни заңды дұрыс пайдалануды, жазадан құтыла алмайтындықты және кінәсіз адамдарды жауапқа тартпауды қамтамасыз етеді;
2) істелген қылмысты дұрыс саралау мен орынды да істегеніне сайма-сай жаза тағайындау;
3) жазаны атқару;
4) жазалау әсерінің жағымды жақтарын баянды ету;
Қылмыстық-атқару саясаты әлеуметтік саясатқа негізделгеніне қарамастан, азаматтардың қоғамға пайдалы мінез-құлықтарын баянды ету үшін кері мінез-құлық көрсетушілермен принципті түрде күресуді анықтау тиіс.
Қылмыстық-атқару саясаты жаңа мазмұнға ие, оның мағынасын әлеуметтік те қылмыстық та саясаттар сіңіре алмайды.
Қылмыс жазасын атқарудағы саясаттың мақсаттары мен принциптері едәуір тұрақты, себебі халықаралық қоғамдастықтардың қабылдаған ережесіндегі сотталғандармен айналысқанда, Халықаралық актілерге, ғылыми жетістіктерге сәйкес болуын талап етуге байланысты. Бұл Қазақстан Республикасының Конституциясының 17-бабында былай деп жазылған:
1. Адамның қадір-қасиетіне қол сұғылмайды.
2. Ешкімді азаптауға, оған зорлық-зомбылық жасауға, басқадай қатыгездік немесе адамдық қадір-қасиетін қорлайтындай жәбір көрсетуге не жазалауға болмайды.
Саясат пен құқық тығыз байланысты бола тұра қоғамдағы қолданылып жүрген рухани талаптарды ескерулері тиіс.
Халықаралық келісімдерде көрсетілгендей, адам құқық қорғауда және сотталғандармен айналысқанда жалпы ережелер мен принциптерін қорғау мәнділігі, сипаты барлық мемлекеттер үшін және елдегі қалыптасқан идеологиялық, криминологиялық себептерге қарамастан, бірдей белгіленеді. Мысалы, жазаны атқару саласындағы саясатқа сол елдегі қылмыс құрылысының құбылысы әсерін тигізуі мүмкін. Қылмыстың тұрақты бір дәрежеде болғанын қарап отырған бағытымызда негізінен ізгілікті болады. Дегенмен, қылмыстың өсуі, әсіресе зорлық түрінің қоғамдағы жағдайға кері әсерін тигізеді де әдетте қылмыспен күресу мәселелері қатал саяси және құқықтық шешімдер қабылдауға апарып тірейді. Жазаны орындау саласындағы саясатты құруға ықпалын тигізетін тағы бір фактор, -- ол сотталғандармен кәсіби дәрежеде айналыса білу, жазаны өтегенде әлеуметтік зардабы аз болу үшін ғылыми ойдың жетістіктерін пайдалана білу. Ол үшін қылмыспен күресу проблемасын ғана жете тексерумен бірге (криминология, қылмыстық құық, қылмыстық-атқару құқығы) сонымен қатар сотталғандармен жұмыс істегенде педагогикалық, психологиялық мәселелері де туындайды.
Қылмыстық жазаны атқаруда саясат әр түрлі жағдайда, алдымен қолданылып жүрген заңдарда іске асырылады. Оның негізгі ережелері ел Конституциясында, қылмыстық-атқару кодексінде бекітілген. Жазаны атқару саясаты сонымен бірге құқық қорғау органдарының қызметі арқылы жүзеге асырылады, оларға бұл салада ұйымдастыру қызметі: Қазақстан Республикасы ІІМ, облыстардағы ішкі істер басқармасына, заңды түрде жазаны атқаруға міндетті мекемелер мен органдарға жүктелген.
3. Қылмыстық ЖАЗАНЫ атқару саласындағы саясат спен күресу проблемасын ғана жете тексерумен бірге (криминология, қылмыстық құық, қылмыстық-атқару құқығы) сонымен қтың талабы - заңда жазаның мақсаты мен маңызын бекітудің қажеттілігіне себепші болу және жазаны орныдау тәртібін анықтау. Қарастырып отырған мәселенің Қазақстан Республикасы Конституциясында жарияланған негізгі принциптерін, әрекет бағытын, мемлекеттің стратегиясын барынша жеткілікті жазаны орындауда, сотталғандармен айналысқанда ғылыми негізделген түрлерімен және әдістерімен оларды қамтамасыз ету. Сонымен бірге құқықтың кез келген саласын мемлекеттің құқық саясатында бекітілген көзқараспен ғана қарауға болмайды. Құқық біршама дербестікке ие, өзінің мызғымас негізді жағдайы бар, оған саясат әсер етпеуі тиіс. Оның есебіне заңның басымдылығымен заң алдындағы теңдік кіреді. Бұл Конституциялық принциптердің негізі болып есептеледі. Жазаны атқару әрекеті құқықты әдейі реттеуді талап етеді де жеке құқық саласының бар екеніне жауап береді. Құқықтың жеке саласы бар екенін үш жағдай белгілейді: құқықты ерекше реттеу пәнінің барлығы, құқықты реттеу әдісі, құқықтық нормалар жүйесі. Қылмыстық-атқару құқығы өз алдына жеке құқық саласы болып есептеледі, себебі ол жеке пәнімен, құқықтық реттеу әдісімен, нормалау жүйесімен белгіленеді.
Қазіргі уақытта еңбекпен түзеу құқығы қылмыстық-атқару құқығына
өзгеруде. Осы жағдайға байланысты құқықтық реттеу пәні қаралуы тиіс. Дәстүр бойынша қарап отырған құқық саласының пәні болып еңбекпен түзеу шарасын қолдану арқылы қылмыстық жазаны атқаруды реттеу (өтеу) болып есептеледі. Дегенмен, соңғы жылдары қылмыс заңынан жазаның мынандай түрлері: жер аудару, тұрған жерінен айдап жіберу, еңбекпен тәрбиелеу профилакториіне жіберу, еркінен айырып, шартты жазаға соттап міндетті түрде еңбекке тарту алынып тасталды. 1984 ж. сотталғандарға ұқық саласы болып есептеледі, себебі ол жеке пәнімен, құқықтық реттеу әдісімен, нормалау жүйесімен белгіленеді.еңбекпен түзеу әсеріне байланысты емес шаралар тәртібі меншарты туралы қылмыстық жазаны орындау Ережесі қабылданған болатын. Сонымен еңбекпен түзеу құқығының затын құқықпен реттеу елеулі өзгерді. Республиканың қылмыстық заң шығаруын реформалау қылмыстық жаза жүйесін одан әрі өзгерте бермек. Қылмыстық жазаның бостандықты шектеу, қамауға алу сияқты ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.