Органикалық қосылыстардың жіктелуі, реакциялардың классификациясы. Қазіргі ИЮПАК номенклатурасының негізгі принциптері

Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 5 бет
Таңдаулыға:

Тақырып: Органикалық қосылыстардың жіктелуі, реакциялардың
классификациясы. Қазіргі ИЮПАК номенклатурасының негізгі принциптері.
Қарастырылатын сұрақтар:
1. Органикалық қосылыстардың жіктелуі
2. Органикалық реакциялар мен реагенттердің жіктелуі.
3. Органикалық қосылыстардың номенклатурасы

Органикалық қосылыстардың жіктелуі

Көмірсутектер - молекулалары тек көміртек пен сутек атомдарынан
тұратын қарапайым органикалық заттар класы.
Әр түрлі реакциялардың жәрдемімен көмірсутектерден басқа
органикалық қосылыстар класының өкілдерін алуға болады. Өнеркәсіпте
көптеген манызды органикалық қосылыстарды синтездеуге көмірсутек-тердің
алатын орны өте зор.
Көмірсутектер қаныққан, қанықпаған, ароматты болып бөлінеді.
Көміртек атомдарының өзара байланысу ретіне қарай органикалық
қосылыстар ашық тізбекті немесе ациклді және тұйық тізбекті – циклді
болып бөлінеді. Циклді қосылыстар карбоциклді және гетероциклді болып
бөлінеді.
Сызбанұсқа Органикалық қосылыстардың жіктелуі

Сызбанұсқада көрсетілгеннен басқа органикалық қосылыстар
құрамындағы функционалды топтың түріне қарай және соған байланысты
химиялық қасиеттеріне қарай спирттер, альдегидтер және кетондар, карбон
қышқылдары, аминоқосылыстар және т.б. кластарға бөлінеді.
Органикалық реакциялар мен реагенттердің жіктелуі. Органикалық
химиядағы реакцияларды кластарға бөлудің бірнеше түрі бар:
I. Реакция бағыты бойынша-орын басу(S), қосып алу(Ad), айрылу(E) және
қайта топтасу (изомеризация).
Мысалы:
(S) CH4 + Cl2 CH3Cl + HCl
(Ad) CH2 = CH2 + HCl → CH2Cl - CH3
(E) С2Н5 ОН CH2 = CH2 + H2O

Изомерлену СН3 – СН2 – СН2 – СН3 СН3 – СН –СН3
н-бутан
СН3

метилпропан
Қосып алу реакциясының ерекше түрі полимерлену –
Мысалы,
nCH2 = CH2 (... – СН2 – СН2 - ... )n
этен полиэтилен

II. Реакция механизмі бойынша - бос радикалды, электрофильді,
нуклеофильді.
Органикалық реакцияларда субстрат, реагент және реакция өнімі деп
бөледі. А + В → А В
субстрат реагент реакция өнімі
Реакция механизмі бойынша яғни ковалентті байланыстың үзілу әдісі
бойынша:
1. Гомолитикалық (радикалдық) үзілу радикалдардың түзілуіне әкеледі
А : В → А• + В•
бос радикалдар

2. Гетеролитикалық үзілу электрофилдер мен нуклеофилдердін түзілуіне
әкеледі.
А : В → А: + В+
нуклеофиль электрофиль
Бос радикалдарды мынадай үш тәсілмен алады:
1. Термолиз, яғни ковалентті байланыстың жылулық энергия есебінен
ыдырауы.
2. Фотолиз, яғни байланыстың ультракүлгіндік (УК) - сәулелену кезіндегі
ыдырауы.
3. Тотығу-тотықсыздану процестері кезіндегі радикалдардың түзілуі.

Заттың қандайда бір реакцияға тұсу қабілетін және белгілі бір
жылдамдықпен әрекеттесу мүмкіндігін реакциялық қабілет деп атайды.
Реакциялық қабілет әрдайым әрекеттесетін екінші затқа байланысты
қарастырылады. Заттың өзін субстрат, оған әсер ететін қосылысты (реакциялық
бөлшекті) реагент деп атайды. Субстрат деп құрамындағы көміртек атомында
ескі байланыстың үзіліп, жаңа байланыстың түзілуі жүретін затты айтады.
Биохимиялық процестерде реагенттер ретінде ферменттер, ал олардың әсеріне
үшырайтын заттарды субстраттар деп атайды.
Реакциялық орталық-берілген химиялық реакцияға тікелей қатысатын атом
не атомдар тобы.
Реагенттердің түрлері:
1. Радикалдар - жұптаспаған электроны бар бөлшектер.
2.Нуклеофильді реагент – электрон жұбы бар бөлшек (теріс зарядталған
иондар) мысалы: ОН-, CI-, NH2-, СN- , қышқыл қалдықтары, галогендер т.б.
немесе байланыс түзу үшін пайдаланбаған бос электрон жұбы бар атомды бере
алатын бейтарап молекулалар: NН3, Н2О, ROH, RNH2 т.б.
3.Электрофильді реагент – электрон дефицит бөлшектер (оң зарядталған
иондар) Н+, CI+, оң зарядталған металл катиондары т.б. немесе электрондарды
қабылдай алатын бос орбиталы атомы бар молекула - AICI3 , FeCI3 , BF3 т.б.

Органикалық қосылыстардың номенклатурасы
Номенклатура – дегеніміз әрбір жеке органикалық қосылыстарға біртекті
атау беру жүйесі. Номенклатураның тарихи үш түрі қалыптасқан: тривиальды
(эмпирикалық), рациональды және жүйелік – Халықаралық ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.