Несие түрлері және формалары. Несиелендіру кезеңдері

Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 9 бет
Таңдаулыға:

Абай атындағы Қазақ ұлттық педагогикалық университеті

Баяндама
Тақырып: Несие түрлері және формалары. Несиелендіру кезеңдері

Курс: 2
Группа: Мек-206
Білім алушы: Мұхтар Б.Б.

2021-2022
Несие (кредит) сөзі латынның credo деген сөзінен аударғанда сенемін деген мағынаны білдіреді.
Несие деп мерзімділігі, қайтарымдылығы және пайыздың төленуі жағдайында ақшалай немесе тауарлық нысанда берілетін қарызды айтады.
* Қайтарымдылық - егер алынған құралдар қайтарылмаса, онда ақшалай капиталды қайтарымсыз аудару орын алады, яғни қаржыландыру.
* Мерзімділік - несиелік келісімде белгіленген мерзімде несиенің қайтарылуын қамтамасыз етеді.
Оның қозғалысы кезінде несиелер мен қарызгер арасында белгілі бір экономикалық қатынастар қалыптасады. Несиесің дамуы ұдайы өндіріс үрдісіндегі капиталдың ауыспалы айналымының заңдылықтарына орайлас келеді: шаруашылықтың белгілі бір телімдерінде уақытша еркін айналымдағы ақша капиталы бос қалады да, басқаларында оған деген мұқтаждық, яғни несие алу қажеттілігі туады. Капиталдың ауыспалы айналымы негізінде пайда болған уақытша еркін айналымдағы ақша капиталы, халық пен мемлекеттің ақшалай жинақтары несие көзін құрайды.
Несиелік қатынастар жүйесінде несие операцияларын жасау үшін қаражат тартудың да маңызы зор. Мұндай қызмет әр түрлі несиелік қатынастар үшін біркелкі бола бермейді. Айталық, коммерциялық несие кезінде несиегердің сырттан қаражат тарту қажеттілігі туындамайды, ал банктік несиелеуде сырттан тартылған қорлардың кеңінен пайдаланылуы көзделеді. Экономиканы дамытуда несиенің рөлі маңызды әрі сан салалы. Несие өнімнің өндірілуі, өткізілуі мен тұтынылуы үрдісіне және ақша айналысы саласына әсерін тигізеді, яғни өнімді өндіру мен өткізу үрдістерінін іркіліссіз болуына ықпал етеді, өндірістің маусымдылығына орай туындаған қаражатқа деген ділгірлікті уақытша қанағаттандыруда, өндірісті кеңейтуде үлкен рөл атқарады. Тұтыну несиесі халықтың әр түрлі қажеттіліктерін қанағаттандыруға септігін тигізеді.
Несиелік келісім - бұл несиелік шарттың талаптарын құжаттайтын заңды күші бар келісімшарт. Ол ақша немесе несие беруші адам немесе тарап арасында жасалады. Кредиттік келісім байланысты терминдер барлық баяндалған қарыз. Несиелік келісімдер бөлшек және институционалдық несиелер үшін жасалады. Несиелік келісім-шарттар несие беруші қарыз алушы ұсынған қаражатты пайдалана алмағанға дейін жиі талап етіледі.
Бөлшек клиенттің несиелік келісімдері клиентке берілетін несие түріне қарай әр түрлі болады. Клиенттер несие карталарына, жеке несиелерге, ипотекалық несиелерге және револьверлік несиелік шоттарға жүгіне алады. Несиелік өнімнің әр түрінің өзіндік салалық несиелік келісім стандарттары бар. Көптеген жағдайларда, бөлшек несиелеу өніміне арналған несиелік келісімнің шарттары қарыз алушыға олардың несиелік өтінімінде беріледі. Сондықтан несиелік өтінім несиелік келісім ретінде де қызмет ете алады.
Несие берушілер несиелік келісім-шартта барлық несие шарттарының толық ашылуын қамтамасыз етеді. Несиелік келісімге енгізілген несиелеудің маңызды шарттары жылдық пайыздық мөлшерлемені, пайыздардың өтелмеген қалдықтарға қалай қолданылатындығын, есепшотқа байланысты кез-келген төлемдерді, несиенің ұзақтығын, төлем шарттарын және төлемдерді кешіктірудің кез-келген салдарын қамтиды.

Несие жүйесі - бұл несиелеу нысандарының және әдістерінің, несиелік қатынастардың жиынтығы, яғни несие жүйесі банктік, коммерциялық, тұтынушылық, мемлекеттік және халықаралық несиелер арқылы көрініс табады. Несие жүйесі несиелеудің негізгі принциптеріне сәйкес, ақша қаражаттарын жасаушы, жұмылдырушы және ұсынушы несиелік институттардың жиынтығын сипаттайды. Несие жүйесі банктік жүйеден және банктік емес қаржы-несие институттарынан құралады.

Қазіргі уақытта, несиенің кең тараған нысандары бар:
Коммерциялық несие тауарды төлем мерзімін кейінге қалдырып сату кезінде орын алады. Мұндай несиенің мақсаты тауарлардың өткізілуін жеделдету болып табылады.
Банктік несие банктердің кәсіпкерлерге және басқа да қарыз алушыларға қарыз ретінде беретін ақша қаражаттарын білдіреді. Несиенің бұл нысаны коммерциялыққа қарағанда аса икемді болып табылады, өйткені ол несиелік келісімдер сомасымен, олардың бағытталуымен және мерзімімен ерекшеленеді.
Мемлекеттік несие - мемлекеттің халыққа пайызбен немесе мақсатты түрде пайызсыз түрінде беретін қарыздары мен қазыналық міндеттемелері.
Тұтынушылық несие - халыққа тұрғын үй, көлік құралдарын сатып алу, жолдамалардың, қымбат тұратын тұтыну тауарларының ақысын төлеу, т.б. үшін бөлінетін несие.
Халықаралық несие - валюталық және тауарлық ресурстарды қайтарылымдылық және пайыздар төлеу шарттарымен беру бойынша байланысты халықаралық экономикалық қатынастар сферасындағы қарыз капиталының қозғалыс формасы.
Халыкаралық несие капитал айналымының барлық кезеңдеріне қатысады: акшалай капиталды өндірістік капиталға импортталған құрал-жабдықтарды, шикізаттарды, материалдарды сатып алу арқылы айналдырғанда; өндіріс барысында аяқталмаған өндірісті несиелендіру нысанында; тауарларды әлемдік нарықтарда өткізу барысында.
Қазіргі жағдайларда халықаралық несие экономиканы реттеу функциясын орындай тұрып өзіде реттеудің нысаны болып табылады.
Өзара байланысты функцияларды орындау себебінен халықаралық несие қосарлы ролді аткарады: оңтайлы және теріс. Халықаралық несиетің оңтайлы ролі өндіріс процесінің үзіліссіздігін және кеңейюін қамтамасыз ету арқылы өндіргіш күштердің дамуын жеделдетуде көрініс алады. Нарықтық экономика дамуындағы халықаралық несие атқаратын теріс ролі онын қарама-қайшьшықтарын өткірлетумен байланысты.
Елдердің несиетік саясаты несиеор-елдердің әлемдік нарықтардарда жайғасымдарын нығайту кұралы болып табылады. Халықаралық несие қарызгер- елдерде несиеор-елдер үшін пайдалы экономикалық және саяси режимдерді қалыптастыруға және нығайтуға септігін тигізеді.
Өндіріс пен айырбастың интернационализациялануы, әлемдік шаруашылық байланыстардың жаңа нысандарының пайда болуы халықаралық несиетің сан алуан нысандары дамуының объективтік негізі болып табылады.

Нарықтық экономикасы дамыған елдерде несие берудің жаңа нысандары пайда болды. Оларға лизинг, факторинг және фарфейтинг жатады.
Лизинг - машиналарды, құрал-жабдықтарды және басқа да материалдық құралдарды ақшалай емес формада жалға беру. Кейіннен, жалға берілген құралдардың құны бірте-бірте төленіп болған соң, олар жалға алушылардың меншігіне айналады. Лизингтің қолданылуы меншік қызметтерінің бөлінуіне негізделеді. Мүлікке меншік құқығы жалға берушіде қалады, ал жалға алушы осы мүліктің құнын толық өтелгенше оны пайдаланады. Лизингтік келісімдер 1 жылдан 15 жылға дейін созылуы мүмкін. Әдетте, фирмалар техниканы өздері емес, лизингтік компаниялар арқылы береді. Лизингтік компаниялар қызметін әртүрлі ұйымдар - банктер және олардың бөлімшелері, өнеркәсіптік корпорациялардың филиалдары мен еншілес компаниялары атқарады.
Факторинг - бөтеннің қарызын сату-сатып алу немесе сенімхат арқылы коммерциялық операциялар жүргізу. Бұл жерде банк фирманың дебиторлық есеп-шотын қолма-қол ақшаға сатып алады, кейін фирманың сатқан тауары немесе көрсеткен қызметін нақты сатып алушыдан қарызды өндіріп алады.
Фарфейтинг - қарызды банкке сатумен байланысты ұзақ мерзімді факторинг, қарызды өндіріп алу мерзімі 1-5 жыл аралығын қамтиды.

Несиелік саясат -- банктің несиелік жұмысын ұйымдастыру негізін және несиелеу процесіне қажетті құжаттар жүйесін жасау шарттары.
Несиелеу механизмін кеңес экономистері жалпы несиелік механизмнің техникалық қабаты ретінде бөліп қарастырады.
Несиелеу механизмі - несиенің берілу және қайтарылу әдіс - тәсілдерін және несиелеу процесін, сондай - ақ несиенің қозғалысына бақылауды қамтитын несиелік механизмнің құрамдас бөлігі.
Басқаша айтқанда, несиелеу механизмі бұл несиені пайдалану механизмін білдіреді. Несиелеу механизмі - бұл несиені ғылыми тұрғыда тану механизмін сипаттайды. Бұл механизм практикада нақты әрекет ететін, өзінің субъективтік сипаты бар механизм. Несиелеу механизмі өзінің мәні жағынан несиелік процесс технологиясын бейнелейді.
Несиелеу процесі мынадай кезеңдерді қамтиды:
* Несиеге деген өтінішті қарау;
* Несиелік қабілетін талдау;
* ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.