Азық - түлік тізбегі

Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 3 бет
Таңдаулыға:

Азық-түлік тізбегі төрт негізгі бөлікке жатады. Бұлар:

* Күн - бұл барлық организмдердің негізгі энергия көзі

* Өндірушілер - бұл өсімдіктер. Оларды өндірушілер деп атайды, өйткені олар өздері өндіретін азық-түлік тізбегінің жалғыз бөлігі, сонымен қатар басқа ағзаларға арналған тағам. Шын мәнінде, барлық тіршілік иелері тыныс алатын оттегі өсімдіктердің тамақтану процесінің нәтижесі (фотосинтез) . Басқа организмдер қабылдайтын тағам да глюкоза өндіретін өсімдіктердегі фотосинтез нәтижесінде пайда болады.

* Тұтынушылар - бұл басқа нәрсе жейтін организмдер тобына жатады. Олар шөпті өсімдіктер (өсімдік жейтін жануарлар) немесе жемқорлар (ет жейтін жануарлар) болуы мүмкін. Олар паразиттер мен қоқыстарды да қамтиды.

* Азық-түлік тізбектерінің төртіншісі - қоқыс тастайтын заттар. Бұл саңырауқұлақтар мен бактериялар, біз мұндай жиіркенішпен қарап отырмыз. Олар тамақ тізбегінің маңызды бөлігі болып табылады, өйткені олар барлық өлі заттарды атмосфераға шығарылатын азот пен көміртекке айналдырады. Бұл қоқыс жинағыштардың қажырлы еңбегінсіз жер ешқашан төгілмейтін үлкен қоқыс жәшігі болар еді!

Екінші жағынан, азық-түлік желісіне экожүйені құрайтын азық-түлік тізбегі жатады. Бұл әртүрлі нүктелерде байланысқан байланысқан тамақ тізбектерінің массасы. Мысалы, шөпті жейтін барлық жануарлардың арасында, мысалы, шөп арасында байланыс болуы мүмкін. ешкі, сиыр т. б. Ол кезде жануарлар мен оларды жеген басқа да жануарлардың арасында байланыс пайда болады, мысалы арыстан, адамдар т. б.

Азық-түлік тізбегі энергия өндірушілерден немесе өсімдіктерден декомпозиторларға берілетін құрылымды сипаттайды. Мысалы, планктонда кішкентай балықтардың қалай тірі қалатындығын, ал үлкенірек оларда тірі қалатындығын суреттейтін шығар.

Екінші жағынан, азық-түлік желісіне планктонмен бірге қоректенетін үлкен балықтар да кіреді. Онда негізінен экожүйеде бар барлық өзара байланысты азық-түлік тізбегі кеңірек бейнеленген.

Азық-түлік тізбегі - энергия көзінің шығу тегі мен оны түпкілікті алушы арасындағы бір буынның сипаттамасы. Азық-түлік желісіне экожүйені құрайтын осындай тізбектер кіреді. Оны жеке және өзара байланысқан тамақ тізбектерінің жиынтығы ретінде сипаттауға болады!

Азық-түлік тізбегі де, азық-түлік желісі де адамзат өркениетінің шабуылына кері әсерін тигізді. Біздің өмір сүру ортамызды «қолайлы» ету үшін, азық-түлік тізбегінің құнды бөліктері мен азық-түлік желісінің жойылуына себеп боламыз. Мысалы, пестицидтерді пайдалану көптеген экологиялық жүйелерге кері әсерін тигізеді. Адам олардың азық-түлік тізбегінің бөлігі екенін және олардың әл-ауқаты басқаларға да тәуелді екенін түсінуі керек!

Қоректену тізбегі және пирамидалар Қоректену тізбектері - бір-бірімен қорек - тұтынушы қатынасымен байланысқан өсімдіктер, жануарлар, саңырауқұлақтар мен микроорганизмдер түрлерінің энергия ауысып отыратын қатары. Энергияның ауысып отыруы ұсақ организмдерді ірі организмдермен жеуі дегенді білдіреді. Қоректену тізбектері көп жағдайда өсімдііктерден басталып, жануарлармен аяқталып отырады.
Қоректену тізбегінің жалғамалы тізбегі
Продуценттер немесе өндірушілер қорек тізбегінің бірінші жеңгейінде тұрады. Бұл организмдер күн сәулесі қуатының, көміртегі қос қышқылы және судың көмегімен қорек көзін немесе қант өндіреді.
Консументтер немесе тұтынушылар - қорек өндіруге қабілетсіз және оны өндірушілердің өзімен қоректену арқылы азық табатын организмдер.
Редуценттер - бұл өлі органикалық заттармен қоректенетін ыдыратушы организмдер. Бұған бактериялар мен саңырауқұлақтар жатады. Олар күрделі органикалық заттарды неғұрлым жай элементтерге ыдыратады.
Қоректену тізбегінің трофикалық деңгейлері
Трофикалық немесе қоректік деңгейлер - бұл азық тізбегінің үзіктері.
Жасыл өсімдіктер немесе продуценттер бірінші трофикалық деңгейге жатады
Бірінші қатар консументтері немесе шөпқоректілер екінші трофикалық деңгейге, екінші қатар консументтері немесе етқоректі жануарлар үшінші трофикалық қатарға жатады
Талғаусыз қоректілер немесе өсімдікермен де, жануарлармен де қоректенетін жануарлар екінші және үшінші деңгейге жатады
Екінші қатарлы етқоректілер төртінші трофикалық деңгейге жатады.
Трофикалық тізбектегі қуат ағыны
Қоректену тізбектегі қуат бір деңгейден екінші деңгейге тірі организмдер арқылы ауысады. Күн көмірсу бөдетін өсімдіктерді жарық қуатымен қамтамасыз етеді. Көміртегінің көпшілігі метаболизмге қатысады. Қалған қуат биомассаға айналады және тірі организмдердің талшықтарына сақталады. Сақталған қуат келесі деңгейлерге ауысады. Бұл деңгейлерде қуаттың көбі тыныс алу кезіндегі жылу шығаруға жұмсалса, бір бөлігі қайтадан жаңа биомассаға айналады
== Құрлықтағы қоректену тізбегі ==
Құрлықтағы қоректену тізбегі төменгі деңгейдегі өсімдіктер мен жәндіктерден тұрады, олармен неғұрлы үлкен жануарлар қоректенеді. Адам осы тізбектің ең шыңында тұр. Адамдар көптеген өсімдіктерді және жануарларды қорек етеді