Ерекше білім беру қажеттіліктері бар балаларға математиканы оқудың әдістері

Жұмыс түрі: Курстық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 49 бет
Таңдаулыға:

Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрлігі

«А. Байтұрсынов атындағы Қостанай Өңірлік Университеті» КЕАҚ

Арнайы білім беру кафедрасы

Курстық жұмыс

Тақырыбы: Ерекше білім беру қажеттіліктері бар балаларға

математиканы оқудың әдістері

Пән: Арнайы педагогика

Мамандық/ Білім беру бағдарламасы 6В01901

Орындаған: Оспанова Ж. Қ

Жоспар

І. Кіріспе . . . 3-4
ІІ. Негізгі бөлім
2. 1. Ерекше білім беру қажеттіліктері бар балаларға математиканы оқытудың даму тарихы . . . 5-12

2. 2. Ерекше білім беру қажеттіліктері бар балаларға математиканы оқытудың дайындық кезеңі . . . 13-19

2. 3 Ерекше білім беру қажеттіліктері бар балаларға сандарды оқыту әдістемесі . . . 20-25

2. 4. Ерекше білім беру қажеттіліктері бар балаларға метрикалық өлшемдер жүйесі, көбейту және бөлу кестелерін оқыту . . . 26- 33
ІІІ. Қорытынды . . . 34-37
Пайдаланылған әдебиеттер тізімі . . . 38-39

Кіріспе

Білім алуда ерекше қажеттілігі бар баланың әлеуметтік ортаға сәтті бейімделуі оның мектеп қабырғасында алған біліміне тікелей байланысты. Мектеп қабырғасында алынған білім - баланың болашақта өз орнын тауып, барлық мүмкіндіктерін жүзеге асыра алу кепілі. Адам - ойлау процесін қалыптастыру мәселесімен күнделікті, үнемі кездесіп отырады. Ойлау үрдісі адамның бар іс-әрекетін реттеуші болып табылады. Ешқандай әрекет ойлау қабілетісіз жүзеге аспайды. Сондықтан, баланың ойлау қабілетін дамытуда маңызды рөлді математика пәнді атқарады.

Математика - пәнаралық байланыс аясы кең, мектепте оқытылатын негізгі пәндердің бірі. Математика пәнін оқытуда жалпы білім беретін мектептерде қандай мақсаттар мен міндеттер қойылса, дәл сол мақсаттар мен міндеттер арнайы мектепте де қойылады. Математика бойынша бастапқы білім сын тұрғысынан ойлау қабілетін дамытады, зерттеу, қарым-қатынастың, математикалық білімді өмірде қолданудың алғашқы дағдыларын қалыптастырады. Математиканың бастапқы курсын оқып үйрене отырып, оқушылар талдау, жинақтау, жіктеу, салыстыру, себеп-салдарлық қатынастар мен заңдылықтарды анықтауды үйренеді, түрлі заттар мен қоршаған орта құбылыстарын сипаттау үшін математикалық тілдің негіздерін игереді, білім мен іс- әрекет тәсілдерін меңгереді, мұның барлығы жинақтала келе оқи білуге негіз болады. Математика пәнінің баланың тұлға ретінде қалыптасуына да зор үлесін қосады. Мәселен, білім алуда ерекше қажеттілігі бар баланы кәсіби еңбекке баулу, болашақта мамандық таңдауда да бастапқы математикалық білім қажет.

Ерекше білім беру қажеттіліктері бар балаларға математика пәнін оқытудың негізгі мақсаты - оқушылардың математикалық таным негіздерін меңгеруіне және тиісті дағдыларын қалыптастыруына мүмкіндік жасау. Осы мақсатқа сәйкес пәннің келесідей міндеттері айқындалады: логикалық ойлауды, кеңістіктік елестетуді және математикалық терминдерді пайдалану біліктілігін дамыту; геометриялық салулар мен математикалық зерттеулер жүргізу қабілеттерін дамыту; сын тұрғысынан ойлауды, шығармашылық қабі- леттерді дамыту; математиканы әлемді суреттеу, модельдеу және түсіну тәсілі ретінде қабылдау; өзінің математикалық білімі мен біліктерін басқа пәндерді меңгеруде, күнделікті өмірде қалай пайдалану керектігін түсіну; білуге құштарлық, мақсаттылық, жауапкершілік, сенімділік және тәуел- сіздік сияқты тұлғалық қасиеттерді дамыту; қарым-қатынастық және әлеуметтік дағдыларын, топпен жұмыс істеу және өз көзқарасын білдіру, басқа адамдардың пікірін құрметтеу, көшбасшылық қасиеттерін көрсету, өз жұмысын жазбаша және ауызша түрде таныстыру дағдыларын

дамыту; ақпаратты іздестіру және таңдау, өз уақытын басқару, өзін-өзі реттеу дағдыларын дамыту.

Бүгінгі таңда білім алуда ерекше қажеттілігі бар оқушыларды белгілі көлемде білім дағдыларын меңгертумен бірге табиғат, қоршаған дүние туралы түсінік беріп, ұғымын кеңейте отырып оларды шығармашылық бағытта жан-жақты үйретуде үздіксіз іздену -арнайы мектеп мұғалімдеріне қойылып отырған басты талаптардың бірі.

ІІ. Негізгі бөлім

2. 1. Ерекше білім беру қажеттіліктері бар балаларға математиканы оқытудың даму тарихы.

Отандық педагогика ғылымында арнайы мектеп қабырғасында білім алатын зияты зақымдалған балаларға математиканы оқыту әдістемесі XX ғасырдың 30-шы жылдарында қалыптаса бастады.

Ресейдегі зияты зақымдалған балаларға арналған мектебінің негізін қалаушылар А. Н. Грабаров, Е. В. Герье, Н. В. Чехов математика зияты зақымдалған балаларға есеп шығарудың тәжірибелік тәсілдерін ғана беруі тиіс деп есептеді. Ғалымдар пайымдауынша, бұл балаларды математикаға оқыту баланың жеке қасиеттерін ескеру салдарынан дараланған, оқушыларға таныс және қызықты болатын нақты мәліметтерді пайдалану арқылы жүзеге асырылады. Зияты зақымдалған балаларға арналған түзету мектебінің алғашқы қалыптасу жылдарында О. Декроли, Ж. Демор, М. Монтессори, Э. Сеген сынды прогрессивті шетелдік мамандардың оқу-әдістемелік тәжірибесі қолданылды.

Мұғалімдер мен студенттерге арналған арифметика бойынша алғашқы әдістемелік құралдарды даярлаған ғалым - Н. Ф. Кузьмина- Сыромятникова. Онда арифметиканың жалпы, сондай-ақ жеке әдісте- месінің мәселелері толық баяндалды. Н. Ф. Кузьмина-Сыромятникова түзету мектебінің жалпы міндеттеріне сүйене отырып, арифметиканы оқыту міндеттерін тұжырымдады: жалпы білім беру, тәрбиелік, практи- калық. Ол арифметиканы оқыту кезінде кӛрнекі құралдарды пайдалануды әділ насихаттап, осы оқу пәні бойынша жұмысты нақты жоспарлауға, практикалық жұмыстарды ұйымдастыруға назар аударды. Ол арифметикалық есептерді шешу әдістемесін егжей-тегжейлі әзірледі, дербес жұмыстарды ұйымдастыруға ұсыныстар берді.

Басқа жұмыстарында Н. Ф. Кузьмина-Сыромятникова ("кӛмекші мектепте арифметикалық есептерді шешу", "кӛмекші мектептің І сы- ныбында арифметиканы оқыту", "арифметиканы оқытудың пропедев- тикасы") арифметиканы оқытудың тиісті мәселелері бойынша неғұрлым толық әдістемелік ұсынымдар береді. Бұл құралдар «Дефектология» мамандығының студенттерін практикалық жұмысқа дайындауда, сондай- ақ арнайы мектеп мұғалімдерінің жұмысында үлкен рӛл атқарды.

40-шы жылдардың соңында 50-ші жылдардың басында математи- каның арнайы әдістемесінде зияты зақымдалған оқушыларды оқытуды жетілдіруге, арифметиканың әр түрлі бӛлімдері мен кӛрнекі геометрия- ның элементтеріне арналған эксперименттік зерттеулер пайда болды. Мәселен, зерттеулерге К. А. Михальский, М. И. Кузьмицкой, О. П. Смалю- ги, М. Н. Перова, А. А. Хилько, Р. А. Исенбаева, В. В. Г. М. Капустина, И. В. Зыкманова және т. б. арифметикалық міндеттерді шешуге оқыту әдістемесін әзірледі, құралдарда оқушылардың практикалық тәжірибесін байытуға бағытталған дайындық жаттығуларының рӛлі, салыстыру және салыстыру, дидактикалық ойындар, кӛрнекілік, тізбелік суреттер, мазмұнын жазу және міндеттерді шешудің әр түрлі нысандары, сондай-ақ міндеттердің мазмұнын нақтылауға бағытталған заттық-тәжірибелік жаттығулар көрсетілді.

Эксперименталды зерттеуге еншілес және сандық ұғымдарды қалыптастыру әдістемесі, зияты зақымдалған мектеп оқушыларын нөмірлеу және арифметикалық есептеулерге оқыту әдістемесі ұшырады. Зерттеулер сан ұғымын табысты қалыптастыру үшін зияты зақымдалған балалар белгілі бір көрнекі-практикалық тәжірибе алуы керек екенін көрсетті, бұл олардың есептеу тәсілдерін меңгеру тек көрнекілікке сүйеніп және әр сөйлемді бейнелеуге мүмкіндік береді. Демек, үздіксіз және дискретті жиындармен жұмыс істеу кезінде жинақталған тәжірибені белгілік-мінсіз деңгейге көтере білуді қалыптастырудың арнайы әдістемесі қажет. Зерттеулерде әр түрлі өлшемдермен өлшеу және олардың арасындағы қатынастарды орнату негізінде сандардың негізгі функционалдық сипаттамаларымен танысу

әдістемесі әзірленді.

Б. Б. Горский эксперименталды түрде нӛмірлеу мен арифметикалық әрекеттерді кӛп мәнді сандармен (мыңдық класпен) зерттеудің жаңа әдістемесін әзірледі, ӛмірді кәсіби-еңбектік оқытумен тығыз байланысты түзету-дамыту жаттығулары, практикалық тапсырмалар жүйесі ұсынды.

Өлшеуден алынған сандар үстінен шамалар мен әрекеттерді орындауды оқыту әдістемесін жетілдіру жолдарын зерттеуде (И. Н. Манжуло, М. И. Сагатов, И. И. Финкельштейн және т. б. ), ең жақсы нәтижелер шамаларды ӛлшеу бірліктерінің жүйесін меңгеру бойынша мақсатты жаттығулар беретіндігін кӛрсетті: ӛлшем бірліктерін салыстыру, әртүрлі бірліктік арақатынастармен ӛлшеуден алынған сандарды салыстыру, бірдей сандық сипаттамалармен, бірақ әр түрлі атаулармен сандарды салыстыру, бірдей сандық сипаттамалары бар атауларымен және атауларымен іс-қимылдарды салыстыру.

Арифметикалық тапсырмалармен жұмыс істеу барысында зияты зақымдалған балаларға арналған мектеп оқушыларының белсенділігі мен дербестігін дамыту тәсілдерін іздеуге А. А. Хилько, ал үй тапсырмаларын орындау кезінде дербестікті дамытуға - А. Н. Ляшенко зерттеулері арналған. Әрбір зерттеуші дербес іс-қимылдарға сенімділікке тәрбиелеу және берік білім мен іскерлікті қалыптастыру үшін репродуктивті сипаттағы тапсырмалардың қажеттілігін айқын кӛрсетеді. Алайда оқушылардың танымдық қабілеттерінің дамуы мен түзетілуіне қарай ӛз бетінше ізденуді, ойлануды, білімді жаңа немесе стандартты емес жағдайларға ауыстыруды талап ететін тапсырмалардың, сондай-ақ практикалық сипаттағы тапсырмалардың (күрделі емес моделдеу, графикалық жұмыстар, ӛлшеу, дидактикалық ойындар, экскурсиялар және т. б. ) қажеттілігі кӛрсетілген. Математиканы оқытудың арнайы әдістемесі тақырыбы аясында зияты зақымдалған балаларға көрнекі геометрия элементтері оқыту мәселесі зерделенді. Сонымен қатар геометриялық материалды зерттеудің міндеттері, жүйелілігі және жүйесі, оқыту мен бақылаудың әдістері мен құралдары, көрнекі геометрия элементтеріне оқытуды ұйымдастыру, геометриялық білімнің өмірмен, кәсіби еңбекпен тығыз байланысын орнату мәселесі зерделенді. Зерттеулер барысында арнайы мектеп оқушыларының құрамының біртектес еместігі, математикалық білімді меңгерудің әртүрлі мүмкіндіктері кемістіктің ауырлығы мен дәрежесіне байланысты дифференциалды, жеке тәсілді математика сабақтарында талап ететіні анықталды (В. П. Гриханов, В. В. Эк) . Сонымен қатар, еңбек әрекетінде сызбалық-графикалық, өлшеу және есептеу дағдыларын пайдалану ерекшеліктері зерттелді (Т. В. Варенова) .

Зерттеулерде арнайы білім беру ұйымынсыз еңбек профилі ақыл- ой кемістігі бар оқушылардың математикалық дайындығына тиісті әсер етпейді, ал математикалық білім, білік және дағды деңгейі жұмыс мамандығын меңгеруде маңызды рӛл атқаратыны көрсетіледі. Математиканың пәнаралық байланыстарын және кәсіптік-еңбекке үйретуді мақсатты түрде жүзеге асыру ӛлшеу және сызба дағдыларын дамытуға, оларды әр түрлі жағдайларда пайдалану мүмкіндігіне оң әсер етті.

В. В. Эк "Түзету мектебінің 1-4 сынып оқушыларын оқыту" кіт

бында математикаға оқытудың пропедевтикасына, математикалық білімді меңгеруде интеллекті бұзылған балалардың мүмкіндік- терін зерделеуге, математика сабақтарында сараланған тәсілді іске асыруға үлкен көңіл бөлінеді, бастауыш сынып мұғалімдеріне нақты әдістемелік кеңестер беріледі, зияты зақымдалған оқушыларға математикалық білімді қалыптастырудың қызықты жолдары көрсетілген. Құралда көрнекі геометрияны оқытудың міндеттері анықталып, оқушылардың геометриялық білімді меңгеруінің ерекшеліктері мен қиындықтары, кіші және жоғары сыныптарда өлшеу, графикалық және сызба іскерліктерін меңгеру жолдары көрсетілген. Сондай-ақ оқу құралында кӛрнекілік геометрияны оқытуды ұйымдастырудың әдістері мен тәсілдері, түрлері сипатталған, оқыту құралдарының сипаттамасы берілген, барлық бағдарламалық тақырыптарды зерттеу әдістемесі егжей-тегжейлі баяндалған, геометриялық және арифметикалық материалдарды оқытудың байланысы, көрнекілік геометрияның оқушылардың кәсіби-еңбектік дайындығымен байланысы ашылған. Оқу құралында геометриялық мазмұнды есептерді шешу әдістемесіне маңызды орын беріледі.

Зияты зақымдалған балаларға арналған арнайы мектепте математиканы оқытудың әдістемелік негіздерін талдау келесідей қорытынды жасауға мүмкіндік береді: қазіргі уақытта математиканы оқыту әдістемесінде оқушылардың ақыл-ой іс-әрекетінің ерекшеліктерін есепке алу және олардың математикалық білімді меңгеру негізінде математикаға түзете оқытудың тиімді дидактикалық тәсілдерін іздестіруде маңызды қадамдар жасалуда.

2. 2. Ерекше білім беру қажеттіліктері бар балаларға математиканы оқытудың дайындық кезеңі

Зейіні зақымдалған балаларға математиканы оқыту үрдісі арнайы пропедевтикалық (дайындық) кезеңінен басталады. Бұл мерзім ішінде мұғалім білім беру, түзету және тәрбие мәселелерінің кӛбісін шешеді. Математиканы оқытудың негізгі білім беру мақсаты - зияты зақымдалған балаларды жүйелі математикалық білімдерді қабылдауға үйрету. 1- сынып оқушыларының ӛлшемдік, кеңістіктік, уақыт жӛніндегі мәліметтерді қалыптастыру. Т. В. Розанова математикалық білімдердің меңгерілуін толық қамтамасыз ететін әдістемелік талаптарды анықтады. Бұл талаптар оқушылардың кемшіліктерін, дүниетаным ерекшеліктері мен жастық айырмашылықтарын ескереді. Дайындық кезеңіне келесі талаптар қойылады:

заттық-тәжірибелік әрекеттерді ұйымдастыру (өлшем, уақыт,

кеңістік, қатынастар жайлы түсініктер) ;

тілдің белсенді түрін дамыту, оны математикалық ұғымдармен байыту;
ойлау операцияларды жетілдіру (сұрыптау, қорытындылау) . Математикалық білімдердің оқытылуы сабақта жүзеге асырылады.

Сабақ - білім берудің негізгі формасы болып табылады. Арнайы мектептерде дайындық кезеңінде өткізілетін сабақ 35 минуттан аспауы қажет. Сабақтың жоспары балаларды жан-жақты зерттеу мүмкіндігі болатындай және математикалық білімдердің қорын жетілдіретіндей құрастырылуы керек.

Бұл кезеңде сабақтың дидактикалық және көрнекілік материалымен толық жабдықталуы қажет. Сабақта түгел сыныппен жаппай (фронталь- ды) жұмыс ӛткізіледі. Бұнда мұғалім балалардың сақталған қабілеттілік- теріне сүйенеді. Мұғалім жаңа тақырыпты түсіндіріп, белгілі бір кӛркемдік суреттерді кӛрсетсе, ондағы заттарды, ӛлшемдерді атаса, оқушылар соны қайталауы қажет. Сондықтан да мұғалім сабақта қолданатын бар- лық сӛздерін, сұрақтарын, суреттері мен құралдарын алдын ала ойлас- тыруы қажет. Қолданылатын әдістер балалардың мүмкіндіктеріне сай бо- луы керек. Мұғалімнің тілі жай қарапайым сӛйлемдерден тұрса, айтылған нұсқаулар да бӛлшектеніп берілгені дұрыс. Мұғалім оқу үрдісінің тек ұйымдастырушысы ғана емес, оның басқарушысы болады. Балаларды топтық жұмыстарға тартып, барлығы бірге жауап беруді сұрауы қажет. Бұл оқушылардың зейінінің жоғалып кетуін болдырмайды. Әрбір әрекеттің соңында мұғалім балаларды қорытынды жасауға үйрету керек.

Ӛткен тақырыптарды қайталау жұмыстарын ұйымдастыру әр

сабақта шартты түрде ӛтілуі қажет. Егер ӛткен тақырып ұмытылса, оны тағы да қайталап, бекітіп, сонан соң ғана жаңа білімдерді меңгеруге болады. Қайталау жаңа тақырыптың сапалы игерілуін қамтамасыз етеді, білім-білік, дағдыларды дамытады. Бір сабақта әртүрлі тақырыптардың қайталануы мүмкін. Мұғалім оқушыларды шаршатпай, қадағалап, сергіту сәтін, іс-әрекеттердің түрлісін ӛткізуге тиісті. Дайындық кезеңінде дидак- тикалық және қозғалыс ойындары маңызды. Оларды тек сыныпта ғана емес, ойын бӛлмелерінде және мектеп алаңында да ӛткізуге болады. Әсіресе, бастапқы кезеңдерде ойын сабақтың бір бӛлігіне айналуы пайдалы. Дайындық кезеңінде мектеп алды әдістердің маңызы кӛп. Оқу үрдісінің түрі ретінде топсеруеннің дайындық кезеңіндегі маңызы зор. Ол жаңа ұғымдарды енгізгенде, ӛтіп кеткен тақырыптарды бекіткенде білім- нің терең, әрі жан-жақты болуын қамтамасыз етуде үлкен рӛл атқарады. Топсеруен барысында теориялық білімдер тәжірибелік іс-әрекетімен толықтырылады. Топсеруен мектеп ішінде, шеберханаларда, мектеп ауласында ӛтуі мүмкін. Топсеруен балалардың дүниетанымдарын кеңейтеді, қоршаған орта жайлы түсініктерін жетілдіреді.

Шамалар елесі. Дайындық кезеңінде мұғалім оқушылардың шамалар жайлы түсініктерінің бар-жоғын анықтайды. Математикалық сӛз қорын дамытады. Заттарды ӛлшеуге, бір-біріне теңеу арқылы салысты- руға үйретеді. Ұғымдардың ӛзара қатынасын түсіндіреді (ұзын-қысқа, алыс-жақын, кең - тар) . Белгілі бір қасиеттер негізінде объектілерді жұптарға, топтарға бӛлу жұмыстарын жүргізу жӛн. Дәлелдеулер арқылы заттардың салыстырмалылығын балаларға кӛрсету керек. Заттарды салыстырғанда олардың саны 3-тен кем болмауы қажет.

Сандық түсініктер. Сандық ұғымдар (кӛп - аз, бір - бірнеше, бірдей, тең және т. б. ) тек математика сабақтарында ғана емес, сонымен қатар ойындарда, асханада, серуенге шыққанда берілуі керек. «Неше? Қанша?» сұрақтарының мағынасын білуі керек. Сандық түсініктермен, сұйық, қатты денелермен тәжірибе жасап, қасиеттері дәлелденеді. Балалар сӛздігіне «нешеге кӛп (аз) ?», «заттарды арттыру үшін не керек?» деген сұрақтар енеді. Бұл арифметикалық амалдарды меңгеру жолында кездесетін қиындықтардың алдын алады. «Сонша, тең, бірдей» ұғымдар түсінігі нақтылануы тиіс. Артық заттарды алу немесе жетпейтін заттарды қосу тәсілдері арқылы бірдей, ӛзара мәнді заттардың қасиеттері жӛніндегі түсініктері қалыптасады.

Ауырлық түсініктері. Заттардың салмағы жӛніндегі түсініктер бұл- шықет сезімі арқылы қалыптасады. Заттың салмағы оның үлкендігінен тәуелсіз екендігі кӛптеген тәжірибелік жұмыстар арқылы дәлелденуі тиіс. Бұл кезде оқушыларға таразымен жұмыс істеуді кӛрсетеді. Кейін олар ӛздері заттардың салмағын анықтайтын аспаптармен әрекет етеді.

Уақыт түсініктері. Дайындық кезеңінде балалар тәулік бӛліктерімен және оның бірізділігімен танысады. Олар: таң, күн, кеш, түн. Сонымен қатар тәулік бӛліктеріне сәйкес адамдардың іс-әрекеттерін сипаттайды. Кейінірек «кеше, бүгін, ертең» ұғымдары енгізіліп оқытылады, апта күндері белгіленеді. Уақыт жӛніндегі түсініктер сандық түсініктерге қара- ғанда зияты зақымдалған балалармен баяу меңгеріледі. Бұл уақыт түсінігін қабылдайтын түйсіктер жұмысының жетіспейтіндігі. Уақыт жӛніндегі түсініктерді қалыптастыру балалардың қоршаған орта жайлы ұғымдарын дамытады. Ол тәжірибелік жұмыстар барысында жүзеге асырылады. Уақыт ұғымдары әр сабақ сайын қайталануы керек. Сабақ- ты бастамас бұрын мұғалім балалардың бүгін немен айналысатындарын баяндап, кеше не істегендерін еске түсіреді. Апта күні аталып, сабақтың сабақ кестесіндегі орны сұралады. Уақыт жӛніндегі түсініктерді қалыптастыру барысында кӛрнекілік жабдықтардың маңызы зор (тәуліктік сағат) .

Кеңістік түсініктері. Кеңістік жӛніндегі түсініктер дайындық кезеңінің

басынан соңына дейін қалыптастырылады. Бұл жұмысты атқарғанда келесі бірізділікті сақтау керек:

бала ӛз дене мүшелерінің орналасуын білу керек (оң/сол жақ қол/аяқ, бас, құлақ, алдында, артында) ;

бағыт-бағдар ұғымдары (алға, артқа, оңға, солға, үсті, асты) және заттардың орналасуын анықтау (алдында, артында, үстінде, астында, оң жақта, сол жақта, . . . ) ;
2-3 заттың бір-біріне қатынасы жайлы (қасында, артында, ішінде, арасында, басында, соңында) ;
жазықтықтағы бағыт-бағдары.

Мұғалім балаларды заттарды орындарына қоюларын үйретсе, келе-келе заттардың балаларға қатысты орналасуын сұрап, кеңістіктік білімдерін толықтырады. Кейін реттік атаулары енгізіледі (бірінші, соңғы, солдан соңғы, алдында, келесі) . Бұл сандардың қатарымен меңгерілуін жеңілдетеді.

Геометриялық фигуралар жӛніндегі түсініктер. Дӛңгелек, тікбұрыш, тіктӛртбұрыш, үшбұрыш, текше, брус, сопақша сияқты геометриялық фигуралардың атауларын дайындық кезеңінің басында игеруі тиісті. Бейнелеу, еңбек сабақтарында балалар тағы да осы фигуралармен танысады.

Сонымен, пропедевтикалық кезеңінде оқушылардың білім деңгейі зерттеледі. Білімдерін зерттеу келесі тақырыптар бойынша жүргізілуі қажет:

Заттардың ӛлшемі мен ауырлығы туралы қарапайым түсініктер (әртүрлі белгілеріне қарай салыстыру: үлкен-кіші, бірдей, әртүрлі, дӛңгелек, сопақша, үшбұрыш) .
Сандық түсініктер (қанша? нешеу?) : кӛп, аз, бірнеше, кӛп емес. Заттардың екі тобын салыстыру: артық - кем, кӛп - аз, т. б. заттардың санының ӛзгеруі - қанша болса, сонша . . . Сұйық және сусымалы заттарды салыстыру. Кеңістік туралы ұғымдар.
Жылдамдық туралы түсінік: баяу, жылдам, жүйрік.
Адамның жасы бойынша салыстыру: ағасы, інісі, атасы, әкесі, кәрі, жас, баласы, әжесі . . .
Сызықтар (түзу, қисық сызық, нүкте, сәуле, бұрыш, кесінді), оны сызу, ӛлшеу.
Санауды білу (есеп шығарусыз) 1-ден бастап әрі қарай неше? 5- тен (10-нан) бастап кері сана. 3-тен бастап әрі қарай сана, 3-тен 8-ге дейін сана, 10-нан 5-ке дейін сана (кӛп, біреу) .
Элементтерді санау (кӛпшіліктерді - множества) . Мына жерде неше дӛңгелек бар, сана. Мына жерде неше шырша салынған, сана. Таяқшалардың саны нешеу?
Цифрларды білу. Білетін сандарынды кӛрсет және ата. Мен кӛрсететін цифрларды ата (1, 3, 7, 2, 5, 6, 9, 4, 8) . Мына сандарды жаз: 1, 3, 5, 2, 4, 7, 9, 8.
Кӛпшелік элементтері мен сандарды салыстыру. Қай жерде кӛп? (2 және 4 таяқша ұсынылады) . Неше таяқша? (3) Ӛзіңе де сонша санап ал.
Цифрлар мен кӛпшелік элементтерін салыстыру. Мына жерде неше жұлдызша бар? Сана да, цифрларын жаз. Ол қандай сан? Сонша дӛңгелек сал.
Амалдарды орында.