Менеджменттің ғылым ретінде дамуының ерекшеліктері

Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 3 бет
Таңдаулыға:

Менеджменттің ғылым ретінде дамуының ерекшеліктері.
Ғылымда нарық жағдайындағы басқару Менеджмент атауын алды. Менеджмент - ұйымда немесе кәсіпорында жұмыс істейтін адамдардың еңбегін басқара отырып, алға қойған мақсатқа жетуді ұйымдастыра білу, әлеуметтік, оның ішінде білім беру үрдістерін басқару принциптері, әдістері, құралдары мен нысандарының жиынтығы.Менеджменттің айрықша ерекшеліктері фирмаларды нарықтың қажеттілігін қанағаттандыруға өндірістің тиімділігін тұрақты арттыруға, шешімдер қабылдау бостандығына, стратегиялық мақсаттар мен бағдарламаларды әзірлеуге және нарықтың жағдайына байланысты оларды тұрақты түзетуге бағыттайды.
Менеджмент кейде Менеджмент ғылымы деп те аталады, яғни ол адамзаттың басқару ісінің заңдылықтары мен өнімді әдістерін зерттейтін пән саласы есептеледі. Ол белгілі бір құралдар мен әдістанмалар арқылы басқаруды өнімді етеді, әсіресе Операцияларды зерттеу және Статистика секілділер арқылы басқаруға сапалық және сандық анализ жасайды. Ал, басқару дегеніміз басқарылушыға өнімді, пайдалы жұмыс істету әрекеті.
"Менеджмент" ұғымының мәні мен мазмұны "басқару" түсінігіне ұқсас. Сонымен қатар менеджмент жоспарлау, ұйымдастыру, үйлестіру, бақылау, ынталандыру сияқты қызметтерді де атқарады. Менеджмент ғылым ретінде ХІХ ғасырдың аяғы мен ХХ ғасырдың басында пайда болып, өзінің дамуында бірнеше кезеңі басынан кешірді. Экономикалық әдебиеттерде басқару ойының алғашқы қарқыны "тейлоризм" деген ағыммен байланысты екені айтылады.
Алғаш рет ғылыми менеджмент мектебінің негізін қалаған америка инженері Фредерек Тейлор (1856-1915). Ол өндірісті ғылым тұрғысынан басқаруға болады деген пікір айтты. Кезінде ғажайып жаңалық болған бұл құбылысты ол кейін өзінің еңбектерінде ғылыми жағынан жан-жақты дәлелдеді. Ф.Тейлор кәсіпорынды басқару ісін өнер ретінде қарастыра келіп менеджер "нені жасауды дәл білуі және соны арзан, әлі ең тиімді тәсілмен қалай жасауға болатынын" зерттеу нысаны етті. Ф.Тейлор басқару ісін тек кәсіпорын деңгейінде ұйымдастыруды қарастырды. Оның теориясын Гаррингтон Эмерсон (1853-1931), Генри Форд (1863-1947), Френк Гилберт (1868-1919), Лилиан Гилберт (1861-1919) т.б. өздерінің ғылыми еңбектерінде одан әрі дамытты.
Әлеуметтік-саяси өмірде бұл тоталитаризмнен демократияға, экономикада - әкімшілік-командалық жүйеден нарыққа көшу. Қоғамдағы мұндай өзгерістер, экономикада, біздің барлық өмір салтымызды күрделі етіп, біздің өзімізді өзгертуді талап ететіндей.
Менеджментті дамыту кезеңдері мен тұжырымдамалары, менеджментті экономикалық қатынастардың, өндірістің, сауданың және жалпы өмірдің құрамдас бөлігі ретінде қалыптастырудың бірыңғай күрделі процесін білдіреді. Басқару идеялары табиғат мәселелері мен әділ басқару принциптері көптеген ғасырлар бойы ойшылдарды толғантқанымен, бүгінгі таңда біз көріп отырған сияқты болған жоқ.
Тарихқа дейінгі адамдар ұйымдасқан топтармен өмір сүргеннен кейін, оларда басқару қажеттілігі пайда болды. Бірінші кезеңде, адамдар тобы аз болған кезде, барлық салаларда басқаруды бір адам-осы топтың көсемі жүзеге асырды. Одан әрі, топтардың өсуі мен олардың атқаратын функцияларының күрделенуіне қарай еңбек бөлу және функцияларды саралау қажеттілігі пайда болды. Бірақ оған ғасырлар қажет болды.
Өнеркәсіптік революциямен жоғарғы, орта және төменгі басқарудың үш деңгейінің бөлінуі байланысты. Өндірісте көп ұзамай жұмысшылар үшін жек көрген шебер пайда болды. Басқаруды дамытудың осы кезеңінде қызметкерлерді қадағалау қағидаттарынан еңбекті ғылыми негіздерде ұйымдастыру қағидаттарына көшу үрдісі ғана байқалды.
Осылайша, еңбекті бөлу нәтижесі басқарудың оқшаулануы болып табылады, ол кез келген бірлескен еңбектің ерекше функциясы ретінде қарастырылады. Осы уақыткезеңінде Ф. Энгельс заттарды басқаруды және адамдарды басқаруды айыруды міндеттеді. Осы тезистен әрі қарай көптеген ғалымдар өз зерттеулерінде итермелейтін болатынын атап өтті. Алайда империализм дәуіріне дейін басқару функциясы капиталист пен оған жақын адамдардың шағын тобымен жүзеге асырылды.
Менеджменттің қалыптасуына ғылыми басқару ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.