Демэкология популяциялар экологиясы

Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 6 бет
Таңдаулыға:

Мұхтар Әуезов атындағы Оңтүстік Қазақстан университеті

Баяндама
Тақырыбы:Демэкология популяциялар экологиясы

Орындаған:Оспанова Адина
Қабылдаған:Дүйсенова С.С
Тобы:ТП-20-2К

Шымкент 2021
Демэкология популяциялар экологиясы
Популяция (лат.populus-халық,тұрғын халық) белгілі бір кеңістікте генетикалық жүйе түзетін,бір түрге жататын және көбею арқылы өзін-өзі жаңғыртып отыратын ағзалар тобы.Әр популяция өзіне ғана тән статистикалық сипаттамалары (саны,тығыздығы,ареалы,орналасуы,жа с ерекшілігі,жыныстық құрамы) және динаикалық сипаттамалары (аны мен тығыздығының уақытқа қатысты өзгеруі) бойынша ерекшеленеді.Популяцияның статистикалық сипатта-малары популяцияның белгілі бір сәттегі күйін көрсетіп,өлшеу,санау арқылы қысқа мерзімде анықталады.Популяцияның динамикалық сипаттамаларын анықтау ұзақ мерзімді (бір ұрпақ жаңаратындай) қажет етеді. Популяция санының динамикасы белгілі бір уақыт аралығындағы тірі ағзалардың өмірге келуі мен өлімі көрсеткіштерінің ара алмағы бойынша анықталады.Сондай-ақ,популяция санының өзгеруіне иммиграция және эмиграция процестері де әсер етеді.
Популяция терминін 1903 ж. Дания биологы В.Иогансен (1857-1927) енгізді.Эволюция заңдылықтарын,түрлердің пайда болуын зерттейтін ғалымдар популяцияны микроэволюциялық процестің ең шағын бірлігі ретінде қарас-тырса,ал экологтар популяцияны түр аралық әсерлесу мен өнімділік тұрғысынан зерттейді.Популяцияны зерттеудегі микроэволюциялық,генетикалық,эколо- гиялық бағыттарды біріктіретін биологияның жаңа саласы - популяциялық био-логия қалыптасты.
Жойылып кету қаупі төнген түрлерді сақатп қалу,зиянды түрлердің санын тежеу,экожүйе құрамына жаңа түрлерді енгізуде (интродукция) популяцияны зерттеудің маңызы зор.
Популяция - тіршілік циклдары,морфологиялық белгілері ұқсас,генефон-дары ортақ особьтар жиынтығы.
Статикалық көрсеткіш популяцияның қазіргі уақыттағы күйін сипаттайды, оған: популяцияның саны, тығыздығы және құрылымдық көрсеткіштер.
Популяция саны - дегеніміз белгілі бір территориядағы жануарлар мен өсімдіктердің саны.
Популяция тығыздығы - білгілі бір аудан бірлігіне келетін даралар санын айтады. Мысалы, бір шаршы киллометрге келетін адам саны, Қазақстанда бір шаршы киллометрге 5,5 адамнан келеді.
Популяция құрылымы. Әрбір популяцияның өзіндік құрылымы бар: жастық (әржастағы түрлердің қатысы), жыныстық және кеңістіктік (аймақтық). Популяцияларды зерттеудің маңызы зор, себебі бұл нәтижелер практикалық қолданыс табуы мүмкін, мысалы, зиянкестерді зерттегенде, өсуіне, сүйемелденуі мен кемуіне мән беріледі. Популяцияның бұл тарауы популяция динамикасы деп аталады. Популяцияның жыныстық, жастық, территориялық және т.б. түрлері бар. Егер популяция ішінде табиғатты қорғау мәселесін шешкенде және т.б. жағдайларда. Популяцияны зерттегенде олардың сол уақытттағы санына ғана емес, ең алдымен олардың орта факторларына байланысты әр жастағы түрлердің сандары бірдей деңгейде болса, онда бұл популяцияның өмірсүрушілік қасиеті жоғары болады. Бұндай популяцияны қалыпты популяция деп атайды. Егер популяция ішінде түрдің кәрі жастары көп болса, онда бұл популяцияны регрессивті немесе өліп бара жатқан популяция деп атайды. Бұл жағдайдың себебін табу үшін және олардың әсерін азайту үшін шұғыл түрде шара қолдану керек. Жас дарақтардың саны көп популяциялар инвазиондық немесе өніп жатқан популяция деп аталады. Әр түрлі түрлердің саны белгілі бір уақытта қалайша өзгеретіндігі туралы мәліметтер, энергия мен биомассалардың ағынын зерттегенде қолданылып, экожүйелер теориясының жасалуына жәрдемдеседі. Егер фитопланктон динамикасы бойынша жүргізілген бірқатар ұзақ зерттеулерді есепке алмасақ, популяция динамикасы бойынша жұмыстардың басым бөлігі жануарларда және микроағзаларда жүргізіледі. Өсімдіктермен, әсіресе , дақылдармен жұмыс жүргізгенде дарақтардың санын емес, биомассасын есепке алған орынды. Өсімдіктер популяциясының динамикасы жануарлар популяциясының динамикасына қатты әсер етеді. Сондықтан мысалы, адам популяциясын (демографияны ) зерттегенде әдетте негізін өсімдіктер құрайтын азық- түлік ресурстарын да санатқа алады.

Популяцияның сипаттамасы:
Жыныстық сипаты бойынша;
Жас ерекшелік-әр-түрлі жастағы особьтар қатынасы бойынша;
Территориялық таралуы бойынша;
Этологиялық сипаты бойынша;

Популяцияның түрлері:
Қалыпты популяцияда - барлық жастағылар тең болуы қажет. Егер популяцияда кәрі особьтар көп болса, онда олар көбеюі функциясын бұзады. Мұндай популяциялар регрессивтік популяция немесе өліп бара жатқан популяция деп аталады. Популяцияда жас особьтар көп болса жаңартатын немесе инвазивтік деп аталады. Популяцияның өмір жастары қорқыныш туғызбайды, бірақ особьтардың саны өте көп болып кетуі мүмкін, себебі мұндай популяцияда трофикалық байланыстар қалыптаспаған.
Популяцияның басқа да классификациясы бар. Популяцияны көбею түріне, өмір сүру ұзақтығына, генетикалық дәрежесіне байланысты да жіктейді. Популяцияның орналасқан территориясына және особьтар арасындағы қарым-қатынас дәрежесіне байланысты элементарлы, экологиялық, географиялық деп бөледі.
Элементарлы популяция толық пнмиксиямен сипатталатын особьтардың қарапайым топтары.
Панмиксия - популяция ішінде немесе қандай да бір басқа түрішілік топтарда особьтардың еркін будандасуы. Панмиксия терминін 1885 жылы Вейсман енгізген.
Экологиялық популяция ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.