Саясат және экономика. Саясат және құқық. Саясат және мораль, дін

Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 14 бет
Таңдаулыға:

Тақырыбы: Саясат және экономика. Саясат және құқық. Саясат және мораль,дін.

Факультет: Экономика және бизнес жоғары мектебі
Мамандығы: мемлекеттік және жергілікті басқару

Жазған: Абдулла Аяулым Бакытқызы

Саясат (гр. politika -- мемлекетті басқару өнері) - алғашында мемлекеттік және қоғамдық істер немесе мемлекеттік басқару шеберлігі деген мағынаны білдірген. Кейін келе оның мағынасы кеңейді және мынаны білдіреді: өз мүдделерін іске асыруға, қорғауға бағытталған және саяси билікті басып алуға, қолында ұстауға, оны пайдалануға тырысушылықпен байланысты мемлекеттер, топтар, ұлттар, үлкен әлеуметтік топтардың арасындағы қатынастар саласындағы азаматтар мен жеке адамдар билігінің мекеме, бірлестіктердің қызметі; мемлекеттің істеріне қатынасу, оның қызметінің түрін, мақсат, мазмұнын, анықтау; адамзат қоғамының даму тарихында бұл ұғым көбінесе шебер жасырылған басшылар мен оның сыбайластарының ниеттерін, мақсаттарын және амал-әрекеттерінің түрлерін білдіреді; әдеттегі тілде - адамдардың өзара қатынастарында белгілі бір мақсатқа жетуге бағытталған іс- әрекеттің сипаты; мемлекеттік және қоғамдық өмірдің күнделікті мәселелер немесе оқиғалар жиынтығы.Саясат пен экономиканың байланысы неде?Былай қарасаң экономика мен саясат бірКСРО-ның құлауы жайындағы қазіргі таласта әскери, Қарулану жолындағы бәсеке - Кеңес Одағы. Әрине, мұндай орасан зор шығындар экономиканы . Кеңестер одағында әскери өнеркәсіп комплексіне тоғыз .Әскери техниканы шығаруға, ресми статистикадан тыс. Жалпы алғанда әскери ғарыштық техникаға байланысты.1973 жылы энергетикалық дағдарыс кезінде ОПЕК .Дәл сол кезде, Кеңестер Одағында Сібірден Қайта құрудың бас кезінде КСРО-ның экономикалық1991 жылы Қазақстан Республикасының президенті ядролық 1996 жылдың басында Ресей Қазақстан шекарасындағы. Уақыт саясаттағы да, экономикадағы да өзгертпей 1993 жылы ТМД елдерінде біртұтас сом Бірақ ол кезде біз әрқайсымыз өз Реформадағы өзгешелік, әсіресе шаруашылық саласының заңдарыныңЕнгізілген жаңа реформалар бір демде жемісін Өйткені қарапайым адам көбіне-көп белсенді жасампаз Алайда кез келген реформа тыңғылықты ойланып,Бүгін Қазақстан өз реформасын өзі үйлестіруге Қоғам билікке тек сырт жағынан жылтырағанына Өткеннің қатесін қайталамау үшін тәжірибе керек.ТМД-ның жаңа елдерінің алдында тұрған ең ХХ ғасырдағы заманға лайық жаңаруға тоталитаризм Қазақстан үшін авторитаризм бе, әлде демократия Саяси теорияда өтпелі кезең күрделілігі мен Егер интеллектуалдық элита, қандай да болмасын Ұлы көршілер. Біздің ұлттық тарихымыздың ұзына бойы аспан Қытаймен екі ортадағы бірқалыпты достық қарым-қатынас.Қазақ-Қытай қатынастары өте шапшаң қарқын алды.Темір жолдарымыздың тасымал қабілеті де күрт төмендей бастады Сонымен, көріп отырғанымыздай саясат пен экономика. Соңында айтарым экономиканың өз ағысы бар.Мен біздің Президентіміздің ұстап отырған саяси. Құқық ең маңызды әрі ең күрделі қоғамдық кұбылыс ретінде түсінілетін философиялық категория. Сондықтан да оны бірнеше тұрғыдан қарастыру керек. Алдымен, субъективтік тұрғыдан қарастырсақ құқық қандай да бір тұлғаның мүмкіндіктерін, әрекет еркіндігін білдіреді. Мысалы, білім алу, еңбек ету, демалу, өмір сүру, қорғану құкығы секілді тікелей субъектімен байланысты құқықтар. Қазіргі ғылым және қоғам дамуындағы тәжірибе дәлелдегендей өркениетті қоғамда Құқық мемлекеттің үстінен билік етеді, қарайды, оның құрылысын және қызмет нысанын белгілейді, қоғамды біріктіру мақсатында тұрақты түрде, обьективті құралдарға сай орындайды. Құқықтың реттсуінсіз қоғам өмір сүре алмайды.Саясатты зерттеген әрбір зерттеуші өзінің бағыты бойынша келесі анықтамаларды берген. Біз олардың кейбіреулеріне тоқталайық.Саясаттың мәні бірнеше деңгейде жүзеге асырылады: Төменгі деңгейі жергілікті мәселелерді шешуді қарастырады. Саясатты бұл деңгейде жекелеген индивидтер жүргізеді, алайда жекелеген мәселелер жергілікті ассоциациялар арқылы шешіледі. Аймақтық деңгей мемлекеттің араласуын талап етеді. Өз аймағындағы экономикалық дамуға мүдделі топтар мен ассоциациялар саясатты белсене жүргізеді. Ұлттық деңгей саясат теориясында орталық орынға ие болған, бұл мемлекетті ресурстарды үлестірудегі негізгі институт екендігін анықтайды. Халықаралық деңгей, мұнда саяси іс-қимылдың негізгі субъектілері ретінде егемен мемлекеттер қатысады.Егемен Қазақстанның саяси нақтылық ретіндегі қалыптасуы мен дамуы. Қазақстан Республикасы - зайырлы, құқықтық, әлеуметтік, демократиялық мемлекет және халықаралық қатынастың субъектісі ретінде.Қазақстанда егемендік пен демократияның қалыптасу кезеңдері:проблемалар және қиындықтар. Қазақстан қоғамының қазіргі кезеңдегі даму тенденциясы тұрғысынан саяси жаңарудың ерекшеліктері.Ұлттық идеяны және мемлекеттік идеологияны жасаудың проблемалары.Қазақстан Республикасында плюралистік демократияны қалыптастыру жолдары. Посттоталитарлық қоғамның саяси даму тәжірибесінің халықаралық маңызы.Құқық әр түрлі қоғамдық құбылыстармен қарым-қатынаста болады: экономикамен, саясатпен, моральмен, мәдениетпен, дінмен.Адамзат қоғамы жүріп өткен тарихи ұзақ жолда, бугінгі заманда, жоғарыда айтқанымыздай, елдердің, халықтардың тағдырында саясаттың ролі аса үлкен. Діннің әлемдік деңгейдегі азаматқа тән ойлау жүйесінен шет қалмайтындығын қазіргі заман болмысы айқын аңғартып отыр, себебі дінсіз қоғам болмайды. КСРО кеңістігінде кезінде коммунистер басшылығымен дінсіз, социолисттік мемлекет құрылды, атеизм үстемдік құрған сондай қоғамда өмір сүрдік.Есте болатын жай, Қазақсатанда ислам діні дәстүр, қажет десеңіз ұлттық дәстүр, ғұрып арқылы сақталады. Сондықтан, бүгінде дінді дәстүрден ажыратуға тырысушылық ел санасына дағдарыс әкелетін іс. Бүкіл адамзат баласының тарихын сұрыптап қарастырсақ, өткен тарихта - ешқандай қоғам дінсіз болмаған. Қоғамда діни сана үнемі болып келеді. Дін мен қоғам бір - бірінен ажырамайтын феномендер.

Турасын айтсақ, атеизмнің өзіде дінді жоққа шығара алмағандықтан бір шарасы. өрғкениетті деп саналатын батыс елдерінде де, бізде де дін мемлекеттен ажыратылған, бірақ, ол қоғамнан ажыратылмайды. Дін қоғамдық құбылыс, ал қоғам мелекеттің субстанциясы.

Жер - біреу, күн - біреу, ай біреу, жұлдыздар ортақ. Адамзат баласына ортақ дүниелер көп, оның дене мүшелері бірдей, сөз сөйлеудің жүйесі ортақ, тек тілдері мен түрлері ғана басқа. Айта берсек, адамзатқа ортақ нәрсе көп. Біз қазір ортақ көліктерді пайдаланамыз, ақпараттық қоғам жағдайында электрондық пошта, ұялы телефон - соның бәрі ортақ. Олай болса, біздің ойлау жүйемізде, діни жүйеде не ортақ екен? Ол ортақ өркенниетке, адамзаттың болашағына қалай қызмет етеді екен? Осы мәселелер ізгілік жолындағы адамзат баласын толғандырып отыр. өйткені осы кезге дейін біз бүкіл дүние жүзінің халықтарын дін - дінге бөліп, бөлек - бөлшектепе келдік. Тіпті өткен тарихтарға көз жүгірсек, дін үшін қырғын соғыстардан миллиондаған адамдар апат болды. Қасірет кешті.

Қазіргі таңда, әлемде, оның ішінде түбегейлі бетбұрыс жасап, демократиялық өзгерістерді іске асырып жатқан елімізде, саясаттан тыс тұрған адам жоқ. Яғни, саясат ол - әлеуметтік күрделі құбылыс болып саналады. Өйткені, бүгінгі күні ешбір адам өзін саясаттан тыспын деп айта алмайды.

Саясат ол - қоғамның саяси саласы.

Саясат қоғамның басқа да салаларын қамтиды және сол салалармен байланыста болады.

Мәселен, саясат және дін, онда діннің саясатпен байланысын көреміз. Тіпті, ең алғашқы кездегі саясаттардың өзі діни тұрғыда болған.Ол адамзат тіршілігінің түп тамырларымен етене байланысты. Сондықтан да саясат деген не, оның мәні, табиғаты қандай, неге ол саясаттану деп аталатын ғылым саласының арнайы зерттеу обьектісіне айналып отыр деген сұрақтар өте маңызды. Карастырып отырған тақырыбымыз осы мәселелерді қамтиды.Тарих қойнауларына көз салсақ, дін мен саясатқа ортақ нәрсе - билік мәселесі болғандығын көреміз. Саясатта, дінде қоғамда заңды билікке қол жеткізуге ұмтылады. Алайда дін мен саясаттың билікпен байланысының өзіндік ерекшеліктері бар. Дін мен саясаттың байланысы тарихи-мәдени, әлеуметтік-экономикалық жағдайларға қатысты өзгеріп отырған.Рим империясының орнын Рим шіркеуі басқаны белгілі. Яғни ұзақ уақыт бойы діни және саяси билік тұтасқан бірлікте болып келді. Сондықтан дін мен саясаттың мақсаты көп кезде ортақ болады. Ал біздің еліміз зайырлы мемлекет болғандықтан, мемлекет пен дін бір-бірінен бөлек болып саналады.Қазіргі таңда қалыптасқан діни жағдай мәселелердің күрделілігі мен көп аспектілігін көрсетіп отыр. Американ ғалымы С. Хантингтон өзінің әйгілі Столкновение цивилизации атты еңбегінде өркениет діни негіздегі қақтығыстарға кездесетінін ескерткен болатын. Әлемдегі көптеген қақтығыстар осы дін мәселесіне байланысты шығып отырғанын көруге болады. Қазақстан өзінің геосаяси орналасуына, мәдени-өркениеттік байланыстарына, әлеуметтік-Экономикалық дамуына байланысты әлемдік процесстерден тысқары қалуы мүмкін емес екені анық.Қазақстанда тәуелсіздіктің үшінші онжылдығы барысында діни институттардың сан жағынан да, сапа жағынан да мәнді өсуі байқалды. Діни бірлестіктер саны ұлғайып, рухани дәстүрлер қайта өрлей бастады, жаңа ғибадатханалар салынды - мешіттер, шіркеулер, ғибадат үйлері, синагогалар тұрғызылды. Халықтың діндарлығының деңгейі өсті. Кейбір сарапшылардың бағалары бойынша, діндарлардың саны 80-жылдардың ортасымен салыстырғанда 20-25-тен, 90-95 % дейін өсті. Әрине діни бірлестіктердің өсуімен қатар дін атын жамылып саяси және басқада мақсаттарды көздейтін бірлестіктер мен ұйымдар да шыға бастады, оларды өз қызметтерін кеңінен, әрі интенсивті атқарып жүрген кейбір діни ұйымдар мен бірлестіктер мемлекеттің жүргізіп отырған саясаты мен заңдарына мойынсұнбау, түрлі амал-тәсілдерді қолдану секілді қарсы насихаттары кездесіп отырады.Бүгінгі таңда халыққа, мемлекеттің саясатына қарсы идеологияны жүргізіп жатқан деструктивті діни ағымдардың насихаттарына мойынсынбау үшін, нақты азаматтық ұстанымын қалыптастыру маңызды болып саналады. Діндердің бейбіт өмір сүруі, экстремизмнің таралуына қарсы іс-қимыл, жалпы алғанда Қазақстанның ішкі және сыртқы саясатының басым міндеттері болып табылады.Діни және этникалық негіздегі қақтығыстар, мәдени, әлеуметтік, саяси құқықтардың шектелуі, этникалық немесе конфессионалдық белгілердің, діни экстремизм мен терроризмнің мемлекеттің саяси жүйесінің тұрақсыздығына, халықаралық қатынастардың шиеленісуіне себеп болуы мүмкін екендігін есте сақтау қажет. Қазіргі таңда Қазақстанда діни бірлестіктердің ішкі ісіне араласпауға, діни сенімдерге құрметпен қарауға, заң алдында түрлі дін өкілдері тең дәрежеге ие болуына негізделген мемлекет пен діндер арасында бірегей үлгі орнағандығын айта кету керек.Қазіргі таңдағы қоғамымызда діннің рөлі артып отыр. Халықтың түрлі топтағы өкілдерінің рухани салаға, соның ішінде қоғам өмірінің діни саласына деген қызығушылығы арта түсуде. Бүгінде елімізде әртүрлі діндер және конфессиялар өкілдерінің бейбіт өмір сүруі және өзара тиімді қарым-қатынас жасауы үшін қолайлы жағдайлар жасалған. Қазақстандағы конфессияаралық қатынастар басқа елдер үшін үлгі болып табылары анық. Жалпы алғанда, дін қоғаммен мемлекет дамуының қажетті және жағымды факторына айналуда. Әрине осының бәрі елімізде дін мен мемлекеттік саясаттың арақатынасы тұрақты екенін көрсетеді.Елімізде мемлекеттік саясат пен дін арасындағы қатынастары нығайып келеді. Себебі мемлекет ханафи бағытындағы исламның және православилік христиандықтың халықтың мәдениетінің дамуы мен рухани өміріндегі тарихи рөлін танитынына ерекше мән береді. Оның көрінісінің бірі Құрбан айт және Рождество мейрамдары заң бойынша демалыс күндері болып табылады. Елордамызда әлемдік және дәстүрлі діндердің, съездердің өтуі, бұл съездерге Қазақстан Республикасының тұңғыш президенті-елбасы Н.Ә. Назарбаевтың төрағалық жасауы, Қазақстандық толеранттылық пен татулықтың, дінаралық үнқатысу мен ынтымақтастықтың, бірлік пен достықтың ерекше үлгісі бар екендігін көрсетеді. Қазіргі таңда Қазақстанда жүз отыздан астам этностық және он сегіз конфессионалдық топ өкілдері тұрады, елімізде олардың бейбіт өмір сүруі мен дамуы үшін қолайлы жағдай жасалған. Көп этносты еліміздегі татулық пен келісім, мәдениеттер мен діндердің үндесуі әлемдік эталон ретінде танылған. Қазақстан жаhандық конфессияаралық үнқатысу орталығы болып саналады деп көрсетеді.Қорыта айтқанда, мемлекет пен дін арасындағы тепе-теңдікті қамтамасыз ететін жүйе зайырлылық болып саналады. Бұл жүйеде мемлекет пен дін бір-біріне араласпай, әрқайсысы бөлек жұмыс жүргізеді. Дін еркіндігі мен одан туындайтын құқықтардың қамтамасыз етілуі тек зайырлылық принципімен жүзеге асады. Зайырлылық принципі жүзеге асырылған мемлекеттерде дін мен мемлекет қатынастары өзі орнымен жүргізіліп, келеңсіздіктер жойылған. Сондықтан да біздің елімізде адамдардың бір-бірінің құқықтарын пайдалануына жол берілмейді және бұл заңмен қаралады. Қоғамда заң бұзушылық болмаудың бір амалы жастардың діни санасы мен діни білімін қалыптастыру шешімі болып табылады. Қазіргі таңдағы жастардың діни толеранттылық құрамдас бөлігі болып саналатын діни білімі, ең алдымен өз ұстанған діні жөніндегі білім деңгейін анықтау көзделгені дұрыс. Жастарға дінмен қатар мемлекеттік саясатты түсінуде дінтанулық білім керек деп ойлаймын.Алайда қоғамдағы болып жатқан жағымсыз құбылыстар мен жастар тарапынан кездесетін кейбір мәселелерді шешу тек қана дін мен мемлекет құзырлығына итеріп қоймай, сонымен бірге әр отбасында тәрбие беру, отансүйгіштік, ізгілік, адалдық, мейірімділік, имандылық және т.с.с. үйрету, насихаттауда басты жауапкершілік ата-анада екендігін ескергеніміз жөн болары анық. Әр баланың тәртібі мен тәрбиесі ең алдымен отбасынан басталады. Әр бір ата-ана баласының бойында ұлттық рухани құндылықтарға негізделген сыртқы жағымсыз ықпалдарға төтеп беретін иммунитет.Саясат пен мораль - адамдардың тәртібін реттейтін біршама өзіндік тәсіл. Саясаттың қоғамдық қатынастардың саласы ретінде өзектілігін, мемлекеттің, қоғамның, тұлғаның игілігі үшін биліктің тетіктерін және ресурстарын тиімді пайдалану құрайды. Моральдің негізінде саяси қызмет мақсаттарының адамгершілігін, амалдары мен әдістерін дәлелдеу, тәжірибелік саясатты қоғамдық пікірмен бағалау және оны адамгершілік нормаларымен өлшемдеу. Бұл мораль мен саясаттың өзара әрекетіне себепші болады.Біздің заманымызда саясаттың моральдық аспектілері үлкен өзектілікке ие болуда, баспасөзде ғылыми әдебиетте белсенді талқылануда. Кейде саясат пен адамгершілік ұғымдары жалпы үйлесімді ме, бұл категориялар бірін-бірі өзара жоққа шығармай ма деген сұрақтар да қойылады. Саясат пен моральдің ара- қатынастары саяси қарсыластарымен, әсіресе, сайлау науқандары. Билік үшін күресте, қызмет орындары ұшін тайталастарда шиеленіседі. Ал, саяси билік үшін күресте барлық амал жақсы дегендей. Міне, сонда саясат пен моральдің арасындағы өзіндік шиеленіс алаңында саяси қимылдар өріс алады. Бұның бәрі - саясаттың өнегелі беделін кетіретін сыртқы көлеңке, сырт пішіні.Саясат пен моральдің арақатынасы турасынан саяси режимге тәуелді болады. Құқықсыз күш көрсету, террор, билікті асыра пайдалану,бюрократизм және коррупция жайлаған антидемократиялық, реакциялық режимді елдерде саясат пен моральдің аралары үзіледі. Керісінше, демократиялық режим жағдайында гуманизм мен адамгершіліктің бастауымен саясат заңдылық шеңберінде жүзеге асады.Бұл арада атап өтетін нәрсе, ол мораль мен саясаттың басты қоғамдық функциялары сәйкес келеді. Саясат пен мораль жалпы игілік пен әлеуметтік әділдікті қорғауға негізі бар, бірақ та ол осындай адамгершілік міндеттерді орындаудан көп жағдайда қалыс қалады. Саясат оның ерекше қосымшасы ретіндегі моральдің реттеушілік сипатының жетіспеушілігінен туындайды. Сондықтан да, осы фактыны еске ала отырып, ежелгі дәуірдің ойшылдары саясатты этиканың бір бұтағы деп қараған. Саясат пен моралды бөлуді және ол туралы ілімді бірінші болып , тек қана ХУ ғ. Аяғы мен ХУ1 басында Николо Макиавелли атап көрсетті.Саясат адамгершіліктің өзін-өзін бақылау тетіктерінің объективтілеу түрі, сыртқы көрінісі ретінде көрінеді. Мысалы, моральге тән өздерінің бағаларын құқық түрінде беретін және белгіленген нормаларды бұзушыларға тиісті жаза тағайындайтын ар-ұжданы фунукциясын сот орындайды.Элементтерінің жалпылығына қарамай, саясаттың моральден түбірлі айырмашылығы бар. Олардың ішінде ең маңыздысы саясаттың шиеленістілігі. Бұрын аталғандай, саясат бүкіл қоғамды қамтитын және билікті қолдануды қажет ететін топтық әлеуметтік жанжалдарды шешуге бағытталған қызмет болып табылады. Ал, мораль көбіне саяси шиеленіске жете бермейтін жеке ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.