Терроризм қаупі: АҚШ -та 11 қыркүйек лаңкестік оқиғасының мысалында

Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 14 бет
Таңдаулыға:

Нұрбекқызы Ақбота
21221211@turan-edu.kz
Халықаралық қатынастар қазақ тобы 1 курс
Тақырыбы: Терроризм қаупін талқылаңыз: АҚШ -та 11 қыркүйек лаңкестік оқиғасының мысалында қарастырыңыз

Кіріспе: Менің бұл мақаламның жалпы мақсаты террорлық актілерде діннің ауқымды рөл ойнап оның түсініспеушіліктерге туындауын анықтау. Терроризмнің даму тарихын анықтай отыра, оның қалай үдеріске түсіп, не үшін халықты жаппай қыру екендігін түсіндіру. Өзімнің терроризмге қарсы екенімді толықтай ашу болып табылады. Бір мемлекеттің екінші мемлекетке көреалмаушылығынан болатын жағдайларды көрсету.Мемлекетаралық бейбітшілікті сақтаудағы ұйымның, олардың терроризмді жою үшін жасап отырған жұмыстарын көрсету болып табылады. Және де 11 қыркүйек болған барлық әлемді дүр сілкіндірген оқиғаның басқа елге сабақ болатыны жайлы айтып кету. Сосын адамдардың жауыздығы әрқашан жаман жайттарға алып келетіні туралы айтқым келеді.

Негізгі бөлім: Терроризм жалпы адамзат баласы үшін өте қауіпті іс әрекет болып табылады. Ауқымы кең болғандықтан қаншама кінәсіз адамдардың да өмірлерін алып еді. Терроризм туралы түсінік қайдан пайда болды? Не себептен бастау алды? Кім оған себеп болды? Деген сұрақтарды мақсат ете отыра өз жауабымды айтайын деп едім. Менің түсінігімше терроризм ол ең басты жауыздықтан бастауын алады. Себебі оны тек жүрегінде жаман ойлар толқып тұрған топтардың әрекеттері десек те болады. Террорлық топтардың дін жағынан болсын я басқа тараптан болсын теріс ойлар тастауы адамдардың дұрыс жолдан тайдыру деп ойлаймын. Сан мыңдаған жылдар өтсе де террористтік ұйымдардың саны ешқашан жоғалмады да. Әрбір мемлекеттегі биліктің ең басты мақсаты бейбітшілікті сақтау болғандықтан, солардың көзін жоюға көптеген шаралар жасағаны рас. Терроризм терминінің өзі билікпен байланысты дей аламын. Өйткені, адамдардың белгілі бір тарапқа келіспеушілігінен, қолдамауынан болады. Алайда, сол тараптың қаншалықты дұрыс не бұрысын ажырату қиын шығар. Адамзат өркениетінің бірнеше мыңжылдықтары бойы террористік әдістерді әр түрлі мемлекеттер, діни топтар, саяси ұйымдар, қылмыстық бірлестіктер қолданды.Мемлекеттік террор туралы алғашқы ескертулердің бірі Рим тарихында кездеседі. Диктатор Люциус Корнелиус Сулла өзінің саяси қарсыластарымен күресу және қазынаны толтыру үшін Рим империясының аумағында тыйым салынған адамдардың тізімін - рецепцияларды қолданды. Прокриптте көрсетілген адамды өлтірген азамат өлтірілген адамның мүлкінің жартысын алды. Жазалау жүйесі халықтың жеңіл топтары, қылмыскерлер мен саяси алаяқтар арасында танымал болды. 1793 жылы шілдеде француз ақсүйектері Шарлотта Кордей Конвенция мүшесі, Якобин клубының төрағасы Жан Пол Маратты қанжармен пышақтады. Оған себеп - жиробиндіктер құлағаннан кейін якобиндер жасаған қанды террор Сонымен бірге терроризм Францияда, Австрияда, Германияда кеңінен таралды. Франция королі Луи Филиппке қарсы жеті рет қастандық жасалған. Олардың бірінде (1835 ж.) 18 адам өліп, 22 адам жараланды. Бірінші дүниежүзілік соғыс 1914 жылдың шілдесінде Сараевода Аршук герцог Фердинандты өлтірген террорист Гаврила Принципті атудан басталды. Бұл соғыстың нәтижесінде үш империя ыдырады.(1) Осылайша сол кезде террор жүйесі өз бастауын алып еді. Революция кезеңінен бастап жаппай өлімдердің болуы терроризмге деген жаңа бастау алып келді.Яғни, террористтер билікке ұмтылу кезінде кез келген жағдайда қоғамдық наразылықты ұйымдастыру арқылы, адамдардың да психологиялық жағдайына кері әсерін тигізген болатын. Кейде адамдар саяси қарсылықтардың өзін терроризмге теңеп жатады бірақта оның қаншалықты дұрыс екенін ешкім білмейді емес пе? Сонымен қатар әлеумет пен қоғамға өз зардабын тигізетіні жайлы да айтып кеткен дұрыс шығар. Жалпы болашаққа сенімсіздік пен үрейді тудыратын құбылыс десек те болады. Адамдардың дәрменсіздігін көру арқылы бір шабыт пен ләззат алатын сияқты көрінеді. Көшеде жүріп келе жатқан адамдардың ешбір жаман ойлары жоқ сияқты болуы мүмкін. Бірақ сондай қарапайым адамдардың келбетінде болып, лаңкестік ұйымдастырған адамдар қаншама. Оларды бір жаза немесе ескертумен қорқытып билік пайда таппас. Керісінше темір тор емес өлім жазасы керек деп ойлаймын. Себебі, олардың жауыздығынан кінәсіз адамдардың қаза тапқаны өте аянышты жайт. Қазіргі өркениетті әлемде адамдарда ондай қорқыныш болмаса да, керісінше сол сәтте алда-жалда болып қалса жан-жағынан дайын болу керек деп ойлаймын.

Жалпы айтқанда терроризмнің даму сатысын үшке бөліп қарастыруға болады. Ең алғашқы кезеңге көз жүгіртсек біздің заманымыздан шамамен XI ғасырда құпия қоғам құрылған болатын, дәлірек айтатын болсам, ол кездегі көзқараста террористерді кез келген мақсатқа жетудің құралы деп таныған,яғни сол топ ішіндегі өлтірушілердің алғашқы тоталитарлық діни сектасы дей аламыз. Бұл ассоциация өзінің құрылымы мен әрекет ету әдістерінің көбісі осы кездегі болған көптеген террористік ұйымдармен бірдей десек те болады. Ал екінші кезеңіне 1848 жылдан бастап терроризм терминінің жаңа бағыт алуын нақтырақ айатын болсам, революционерлер - республикашылар мен ұлтшылдардың әрекет сипатында болды. Үшінші даму үрдісі XIX ғасырдың аяғы - XX ғасырдың басында анархистердің лаңкестік жолды ұстану арқылы, ұлт -азаттық сипатта болған көтерілісті яғни, барлық ұлттардың тарапынан ұлтшылдарды және бірқатар жұмысшылардың құрған ұйымдарын жатқызуға болады. (2) Осылайша адамдар қатарында терроризм туралы түсінік қалыптаса бастап, оның шешу жолдарын қарастырумен болды. Ал террористер уақыт өте келе өз бетперделерін ашып қоймас үшін, өздерін жаудың артында жаңа бетпейнені мысалы сарбаздар, партизандар, диверсанттар деп атай бастады. Олардың адамдардан ешбір айырмашылығы жоқ дей аламын, тіпті арамызда кімнің сол ағымда болатынын да білмей жатамыз. Негізінен террористтердің өз мүддесі үшін қандай да бір шешімді немесе іс-әрекетті қабылдауға, мүмкін болған жағдайда одан бас тартуға әсер ету мақсатында халықты немесе әлеуметтік топтарды қорқытуға бағытталған қоғамдық қауіпті әрекеттер. Террористік шабуылдар жаппай психологияға әсер ететін болғандықтан, көптеген адамдардың лаңкестік істерден аулақ болғаны дұрыс дер едім. Көбінесе террорлық ұйымдар басқалардан билік жағынан болсын немесе басқа жақтан өздерін жоғары деп санайды. Оларда барлығы бар деген түсінік қалыптасып, қонмсыз әрекеттерді іске асыруға болады деген ойлары бар. Терроризмнің басқа қылмыстардан айрықша ерекшелігі оның көптеген адамдарды қорқытуға ұмтылу арқылы өз мақсаттарын іске асыру. Ал олардың ұйымдастыратын шабуылдары әрқашанда анонимді яғни, кенеттен болған оқиғаның түріне жатқызуға болатын да шығар. Себебі қандай жағдай болмасын ешкім алдын ала хабарлап, біле алмайтыны анық. Қазіргі жағдайда қарастыратын болсақ, терроризм қаупінің артып келуін байқап жатамыз себебі, барлық техника дамыған заманда адамзаттың ойлап тапқан, жасап шығарған жаппай қырып -жоятын қаруларға ие болуын жатқыза аламыз.

Мәселен солардың арасына орасан зор жойқын күшке ие ядролық, химиялық, биологиялық, лазерлік қаруларды айтып кетсек те болады.
Дүние жүзінде қаншама адам лаңкестердің қолынан қаза тапты?

2017 жылы бүкіл әлем бойынша терроризмнен шамамен 26 445 адам қайтыс болды.Өткен онжылдықта жыл сайынғы өлім -жітімнің орташа саны 21 000 құрады.Бірақ жылдан жылға айтарлықтай өзгергіштік болуы мүмкін. Он жыл ішінде ғаламдық өлім -жітім 2010 жылғы ең төменгі деңгей - 7 827 -ден 2014 жылы - 44,490 -ға дейін өсті. 2017 жылы шамамен 56 миллион адам қайтыс болды; олардың 26000 -нан сәл астамы терроризмнен болды.10 Әрбір 2000 өлім - 0,05% - терроризмнен болды.Бірақ террористік әрекеттер жыл сайын әр түрлі болуы мүмкін. Мүмкін, 2017 жыл әсіресе төмен немесе жоғары жыл болды. Біз соңғы бірнеше онжылдықта диаграммада көрсетілген трендке қарасақ, ол 1990 және 2000 жылдардың басында 0,01% -дан 0,02% -ға дейін болғанын көреміз; 2014 жылы 0,08% дейін өсті; 2017 жылы 0,05% дейін төмендегенге дейін. Осылайша, бұл террористердің өлімі үшін салыстырмалы түрде жоғары жыл болды, бірақ шыңы емес. (3)

Жалпы айтатын болсам, әлемде негізінен 2017 жылы болған терактілер 26 мыңнан астам адамның өмірін жалмады.Бұл жылы әлем үшін өте ауыр болды десем де артық емес шығар
Негізі терроризм күрделі іс-әректтерді талап ететін құбылыс болғандықтан, оның бірнеше тармақтары болады. Яғни біз көрінген террорлық акттардың барлығын бір түрге жатқыза алмаймыз. Ең қонымды тұжырым ол террористік топтардың мақсаттары, мүшелері, сенімдері мен ресурстары өте алуан түрлі ғана емес, олардың науқанының саяси контексті де әр түрлі. Бір танымал типология терроризмнің үш кең тобын анықтайды: революциялық, революцияға дейінгі және құрылу. Бұл типология сарқылмайтын деп сынға алынса да, ол террористік әрекеттерді түсінуге және бағалауға пайдалы негіз береді.
Жаңа терроризм: 1920 жылдардың аяғында пайда болған қазіргі террористік орта, 2001 жылдың 11 қыркүйегіндегі Нью -Йорктегі терактілермен аяқталған ғасыр.
Мемлекеттік қателік: терроризмді үкіметтер жасаған сезілетін жауларға қарсы. Мемлекеттік терроризм сырттан халықаралық саладағы қарсыластарға немесе ішкі жауларға қарсы бағытталуы мүмкін
Діни эгоизм: Терроризм-бұл басқа әлемнің күші сенімнің ұлы даңқы үшін террор мен зорлық -зомбылықты қолдануға рұқсат етілген - және бұйырады - сенушілер жалғыз шынайы сенім деп санайды.
Идеологиялық Терроризм: Белгілі бір топтың меншік құқығын немесе оппозициялық мүдделерді - басқа топты немесе мүдделерді қорғайтын саяси наным жүйелерімен (идеологиялар) негізделген терроризм қорғалатын топтың немесе мүдделердің құқықтарын қорғау
Халықаралық адасу: Әлемдік аренаға жайылған терроризм. Мақсаттар өз елінің ішінде немесе ұлттық шекараның арғы жағында халықаралық мүдделердің символы ретінде бағаланғандықтан таңдалады.
Қылмыстық диссидент терроризмі: Терроризмнің бұл түрі таза пайдаға бағытталған және кейбір комбинация болуы мүмкін. пайда мен саясат туралы. Мысалы, дәстүрлі ұйымдасқан қылмыскерлер өздерінің қылмыстық әрекеттерін қаржыландырудан және жеке пайда табу үшін пайда табады, ал қылмыстық-саяси кәсіпорындар өздерінің қозғалысын қолдау үшін пайда табады олардың жынысына байланысты.
Жүйелі зорлық -зомбылық ерлерге әлеуетті сарбаздар немесе қарсылық көздері ретінде қауіп төндіретіндіктен бағытталған. Жүйелі зорлық-зомбылық әйелдерге қарсы бағытталған, олар қарсыластар тобының мәдени ерекшеліктерін жоюға немесе топты бас тарту үшін қорқытуға бағытталған. (4)
Бұл сегіз типология типологияның жан-жақты және заманауи экспозициясын қамтамасыз етуге тырысады. Яғни, терроризм үнемі өзгеріп отырады, осылайша санаттардың үлгілері мен міндеттері үнемі қозғалыста болады
Қазіргі терроризм өзінің жаппай түріндегі исламдық фактормен тікелей байланысты деуге болады. Бұған дейін ислам діні болып табылатын құтқарылу діндері зорлық-зомбылыққа жол бермейтін діндер дей аламыз. Демек, ислам терроризмнің себебі бола алмайды деп айтқым келеді. Алайда, қазіргі саясат күрделілігі сонша терроризмге бірден-бір Ислам дінін байланыстырады.Сондықтан, қазіргі әлемдегі күрделі процестер тікелей дінмен байланысты дей аламыз. Себебі Араб Шығысының қарқынды дамып келе жатқан елдері, олардың әлемдік саясатқа қатысуын талап етеді. Және осы уақытқа дейін қажетті терроризм рөлін атқара алмаған елдер санатын қоса аламын. Ислам - әлемдегі ең берік дін болғандықтан, олардың идеологиясы, олар терроризмнің демеушілері болғанды.Оолардың идеологиясы кінәлі деп көпке топырақ шашпай , яғни исламды терроризмге көмектеседі деп айыптауға алып келетін қисынсыз логика дей аламын. Араб елдері, мысалы, мұсылмандық бағыттағы елдер 11 қыркүйек шабуылынан кейін антитеррорлық коалицияның құрылуына байланысты қиын жағдайға тап болды. Бұл елдердің ұстанымы АҚШ -тың НАТО -ның ұстанымдарымен сәйкес келмеуі мүмкін, егер олардың тұрғындары исламды ұстанса, олардың фундаменталистік қанаты Нью -Йорк пен Вашингтондағы қайғылы оқиғалармен байланысты деген ислам дінін басты дін деп ұстанатын елдерге өте қиын жағдай болды. Менің ойымша бұл шабуылдар Америкаға соққы ретінде ойластырылған болуы мүмкін, бірақ шын мәнінде бүкіл адамзатқа және өркениеттің өзіне жасалған шабуыл деуге болатын шығар. Діннің ықпалы бар жерде экстремизм және терроризм ұғымы кеңінен қолданылады. Ауқымы мен ұйымдастырушылық құрылымы бойынша бұл идеологиялық, ұлтшылдық, мемлекеттік және халықаралық терроризм сияқты қуатты әлеуметтік-саяси құбылыстар. Кез келген кең таралған қоғамдық-саяси құбылыс сияқты, діни терроризмнің де тасымалдаушылары әр түрлі конфессиялардың ұлттық-экстремистік немесе діни-саяси ұйымдарының құрамында болады дейьаламын ,себебі олар өз қызметінде көбінесе ұлтшылдық және діни ұрандардың белгілі бір түрін қолданады. Осылайша, исламдық экстремизм, терроризм, тек идеологиялық құрал ретінде, өз халқына сәтті жүгінген ислам мемлекеттерінің ұлттық элиталарының ғана өнімі болды десек шындық ретінде қабылдау қиын шығар. Алайда исламдық экстремизм мен терроризмнің зиянды салдары тек Таяу және Орта Шығыс елдерінің исламшыл ұлттық элитасына қамтып қоймай барлық әлемге өрісін теріс бағытта жайған болатын. (5)

Негізінен терроризмге қарсы күрес ежелден басталып қазіргі XXI ғасырда жүріп жатқаны анық. Мәселен кез келген елдің ұлттық қауіпсіздігін алатын болсақ, олардың қамтамасыз етудің негізгі міндеттерінің бірі болып табылады. Өкінішке орай, терроризмнің тарихына түңілсек адамзат өркениеті үшін қиын кезеңдер болғаны қаншама. Себебі адамдардың қорқынышта болуы жақсы жайт деп санамаймын. Ол адамзат өркениетіне тән экономикалық және әлеуметтік-саяси жүйелердің кемшіліктерін мақсат етіп, өз өрісін кеңейтіп отырады. Алпауыт елдердеің алдыңғы санатында болған АҚШ ты бәріміз білеміз. Жан жақты дамып отырған елде үрей мен қорқыныш ұялатқан жайттар бар еді. Қазіргі уақытта Америка Құрама Штаттары жалпыға ортақ демократия үшін күресте алдыңғы қатарда бола отырып, адам құқықтарының сақталуы туралы терроризмге күресті бастау ретінде алып отыр. Кез келген елде терроризммен табысты күресу үшін арнайы қызметтердің антитеррорлық қызметі жеткіліксіз болғанмен, олардың тиянақты жұмыстарын жаңалықтардан көріп отырамыз. Өзінің ауқымы және салдарымен есте қалған, адамзаттың ең бір үрейлі кезеңі АҚШ -та 11 қыркүйек лаңкестік оқиғасын атап кетсек болады. Бұл санатта біз барлық әлемді дүрліктірген оқиғаны халықаралық терроризмге жатқыза аламыз. Себебі халықаралық терроризм - ұйымдасқан қылмыстың ең қауіпті көрінісі. Терроризм бұрын-соңды болмаған масштабқа ие бола отыра, жекелеген мемлекеттердің де, жалпы халықаралық қауымдастықтың дамуына теріс әсер етті дей аламыз. Дегенмен, әлемдік қауымдастықтың елеулі күш -жігеріне қарамастан, халықаралық терроризм жылдан жылға кеңінен таралып, ұйымдасып, жетілдірілуде. Онымен күресте негізгі ауыртпалық БҰҰ -ға мүше мемлекеттердің мойнында. Себебі барлық мемлекеттер бір ұйым құрамында болғандықтан бір-біріне көмек әрқашанда болу керек деп ойлаймын. Онда неге бұл ұйым бар? Мақсаты не деген сұрақтар мазалауы да әбден мүмкін.Деректерге сүйенетін болсам, Американың лаңкестікке қарсы стратегиясы екі анықтама беруге бағытталған. Олардың миссиясы Америка Құрама Штаттарын, оның азаматтарын, олардың мүдделерін, әлемдегі достары мен одақтастарын террорлық шабуылдардан қорғау және сонымен бірге терроризмнің жұмыс істеуі үшін ең қолайсыз халықаралық ортаны құру болып табылады. Жалпы Американың лаңкестікке қарсы стратегиясы екі анықтама беруге бағытталған. Олардың миссиясы Америка Құрама Штаттарын, оның азаматтарын, олардың мүдделерін, әлемдегі достары мен одақтастарын террорлық шабуылдардан қорғау және сонымен бірге терроризмнің жұмыс істеуі үшін ең қолайсыз халықаралық ортаны құру болып табылады. мерика Құрама Штаттары жаһандық ауқымда жұмыс істейтін болғандықтан, террористік ұйымдарды жоя отыра, олардың көшбасшыларының паналарына қақтығыс жасап, командалық пункттерге шабуыл жасайды нақты айтқанда материалдық қолдау көздерін кеседі. (6)

Ендігі кезекте барлығымызға әсіресе маған қызығы неге үлкен мемлекетте террорлық істер көп болады? Оның себебі мен бастаушысы не?Бәлкім барлық террорлық әрекеттердің мақсаты бір ма? Деген сұрақтар туындап еді. Жан-жақты талқылай әрі зерделей отыра өз жауабымды тапқандаймын. Ең біріншісі террорлық лаңкестің АҚШ та қалай бастау алды деген сұраққа жауап бергім келіп отыр. Ең бірінші кезегінде 11 қыркүйектегі шабуыл АҚШ тың саясатын ойсыратты десем де болады. Оның бастау алған жылы 2001 жыл болатын. Аль-Каида атты ислам экстремистік тобымен байланысты еді. Яғни 19 жауынгердің АҚШ-тағы нысандарға қарсы ұшақтарды ұрлауы арқылы өз беттерінше суицидтік шабуылдар сериясы американдықтарға жасалған ең қауіпті террористік шабуыл болды. Бір қарасақ миға қонымсыз болуы да әбден мүмкін. Не себептен бұлай болды? Не түрткі болды деген сұрақтар болған шығар. Залымдық болған жерде әрқашан да жапа шегушілер болады. Ең үлкен қалалар, Нью -Йорк пен Вашингтонға жасалған шабуылдар көп адам өліміне және қирауға әкелген болатын. Осы жайттан кейін АҚШ -тың лаңкестікке қарсы күш -жігерін одан ары жаңғыртты дей аламыз. Статистикаға сүйенетін болсам, Нью -Йоркте шамамен 2750 адам, Пентагонда 184 және Пенсильванияда 40 адам қаза тапқан болатын. Уақыт өте келе барлық 19 террорист өлтірілді. Әсіресе Нью -Йорктегі полиция мен өрт сөндіру бөлімдері қатты зардап шекті, себебі олар ең біріншіден қарапайым адамдарды қалай аман сақтап қалу керек деген сұрапұл жағдайда болды. Нақты айтатын болсам, шабуыл болған жерге жүздеген адамдар асығып келді, себебі оларға бұл жайт өте қызық болды десе де болады. Алайда артын ойламаған қаншама адамдар, сол жерде өмірімен қош айтысты. Жалпы алғанда құтқарушы қаһармандардан 400 -ден астам полиция мен өрт сөндіруші қаза тапқан болатын. Бұл сол күні болған оқиғалардан, фото бейнелер. (7)

Келесі сәтте өз ойымды қосып кететін болсам, кейбір адамдар үшін жәй террор болып көрінуі мүмкін. Алайда астарында не жатқаны ешкімге мәлім емес қой? Қаншама зерттеулер, қаншама талдаулар жүргізілді де. Жалпы көп жағдайда барлығының төңірегінде, Аль-Каида исламдық ұйымының жетекшісі Усама бен Ладеннің АҚШ-қа қатысты аңғал көзқарасы себеп болды деген ойлар қалыптасты. Дегенмен бұл оқиға 20 жыл бұрын орын алса да, қазіргі күнге дейін өзінің құпиялықтарын уақыт өте ашып келеді. Ұшақтардың қақтығыстары 102 минут арасында болған деседі. Осынша аз уақыт ішінде қаншама адамдар қаза тапқан болатын. Өте үрейлі әрі қорқынышты жайт барлық БАҚ өкілдері мен хаықаралық ұйымдарға қатты соққы болып тиген болатын. Террактіге жауап ретінде көптеген мемлекеттер өз көмегін аяп қоймады. Яғни АҚШ тың одақтастарының мақсаттары бір болды десем де болады. Мәселен соның бірі тәліптердің дұрыс емес режимін құлату болды.
Бұл қазіргі ХХІ ғасырда Ауғаныстандағы тәліптермен де байланысы бар деп ойлаймын. Батыс елдері өз кезегінде ең бірінші көмегін жасап еді. 11 қыркүйек шабуылдарын ұйымдастырудың негізгі жоспарлаушысы Халид Шейх Мохаммед болды. Ия көріп отырғанымыздай бұл мұсылман адам еді. Осы оқиғадан кейін дінге деген талаптар күшейіп, мұсылмандардың барлығы террористтер деген айып тағыла бастаған еді. Әрине Ислам діні ең ықпалды дін болғандықтан, оны өз бетінше бұрмалап алу да оларға ең тиімді жол еді. Адамдардың санасында жаман ойлар қалыптаса бастап, бүрмеленген яғни орамалды адамдарды қатты сынға алды. Жасар ісін жасап алған Ауғанстан әл-Каида ұйымының күшеюі үшін маңызды болғанымен, Батыстағы кейбір қастандық жасаушылардың тәжірибесі олардың екпінін арттырып, шабуылға жақсырақ дайындалды.Менің ойымша оларда ең басты ой, Батыстағы тараптардан асып түсу деген көреалмаушылық болды деп түсінемін. Осы уақытқа дейін ең көп адам өлтірген террорлық шабуылдар 11 қыркүйек болды деп санағым келеді. Себебі адам толы ұшақтарды, ұрлап алу тәуекелді қажет ететін іс-әрекет дей аламын. Осылайша ұшақ апаттары Дүниежүзілік сауда орталығы кешенінің көп бөлігін және Пентагонның бір жағының көп бөлігін қиратты. Оны қайтадан құрылысқа салу көптеген қаражаттарды қажет етті деп ойлаймын. Себебі таңғаларлық шабуылды жасау үшін бір жыл дайындық аз деп ойлаймын. Бәлкім олар 5 жыл, ал мүмкін 10 жыл жоспар құрған шығар? Яғни, 11 қыркүйек шабуылына дейін террористер жаппай қырып -жоятын қаруды қолдана отырған еді.Бірақ әрбір мемлекет тарапынан тыйым-салу азаймаған болатын. Уақыт өте келе өздеріне соққы болып, олардың жойқын күшін едәуір қолдану арқылы, шабуылды ұйымдасырды. Мен АҚШ -тағы немесе Еуропа елдеріндегі ірі террорлық шабуылдардан кейін алаңдаушылықтың күшейгенін көріп отырмын. Бұл тек АҚШ та орын алған және де орын алатын жайт емес болғандықтан, мүмкін Қазақстанда да болып қалар деген ойлар мазалайды. Егер кез келген қоғамда кез келген террористік әрекет сәтті аяқталса, қорқыныш кезеңі басталатыны рас. Бұл кезеңде адамдар үйлерінен шығудан, қоғамдық көлікті пайдаланудан, қоғамдық шараларға барудан бас тартады. Дәл қоғамның осындай сәттерінде биліктің әрекетсіздігі мені қатты қынжылтады...

Бірақ әлемнің қалған бөлігі өзінің осалдығын, проблемаларын көрсетті, соған қарамастан, 2001 жылдың қыркүйегінің қалған күндерінің әдістерін елемей, терроризмді қауіпсіздік туралы халықаралық пікірталастарда жаңа желіге айналдырды. Жақында әлемнің жалқаулығына үстемдік ететін елеулі қауіп тек АҚШ қана емес, Нью -Йорк ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.