Ұлы георграфиялық ашулар

Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 6 бет
Таңдаулыға:

Ұлы георграфиялық ашулар
Кіріспе:
ХV - XVII ғғ еуропалық теңізде жүзушілер мен саяхатшылар жасаған аса ірі георграфлиялық ашуларды, Еуропа мен бүкіл әлемнің тағдыры үшін оларды ерекше маңыздылығының арқасында, ҰЛЫ деп атау қабылданды.
Ең алдымен 14-15 ғасырдағы Европаның халін айта кетсек. 15 ғасырдың ортасындар Батыс европа мемлекеттеріңде феодалдық қатынас ыдырай бастады, оның орнына өнеркәсіп дамуы келді. Ғылым мен техника дамыды, Өнеркәсіп үлкен қалаларда қарқынды дами бастады, осыған орай өнеркәсіптерге шикізат көздері керек болды. Оларға қымбат шикізат тиімсіз болғандықтан, арзан шикізат көздерін іздей бастады. Орта ғасырларда тараған ақпарат бойынша Шығыс Азияда Үндістанда алтын-күміс төгіліп жатқан деп санады. Бірақ Европалықтар алғашқы жорықтарын шығысқа баруға бел бұрмайды, неліктен? Себебі жерорта теңізінің шығыс жағалауын түріктердің үстемдіктерінде болды, яғни бұл европа мемлекеттеріне шығысқа жолдары жабық деген сөз. Осының арқасында тарихқа аты шулы Ұлы георграфиялық ашулар ашыла бастайды. Негізгі себептерін қорытындылай келсек:
Ұлы георграфиялық ашулардың алғы шарттары:
Шикізат көздеріне мұқтаж болуы
Түріктердің шығыс Азиядағы сауда жолдарын жауып тастауы
Сауда мен өнеркәсіп өркендеуі
Ғылым мен техниканың дамуы

Америка Ашулары:
Американың ашулары десек бірден Христофор Колумбтың аты ойымызға келеді.
Христофор Колумб - әйгілі жиһанкез және саудагер. 1451 жылы 29(31) қазанда Генуяда туған. 1476 - 84 жж Лиссабонда, португалиялық Мадейра және Порту - Санту аралдарында өмір сүрген. Солтүстік Атлант мұхитына жүзуге қатысқан.
Колумб - итальян, испан, португал және латын тілдерін жақсы білген. Он төрт жасында Колумб теңіз қызметіне келеді. Жерорта теңізінде, Еуропа жағалауларын кезген сауда кемелерінде болып, теңіз жағдайын жақсы біліп алады. Ол Генуяда болғанда географиялық карта сызумен айналысады. Бұл мамандықты меңгерген соң, інісі Бартоломеймен Португалияның Лиссабон қаласына, сол кездегі теңіз шаруашылығының орталығына келіп ғалымдар, теңізшілер, географтармен араласады. Осы қалада тұрғанда Колумб Палестереллоның қалдырған географиялық карталары, теңіз жұмысы туралы жазуларын тауып алып, сол материалды толық зерттейді. Міне, осы кезден бастап Колумб Батыс жолымен Үндістанды ашу мәселесіне кіріседі. Колумб өзі жаңа жоспар жасап, оны 1482 жылы Португалия королі Иоанн 11-ге ұсынады. Король өз оқымыстыларын жинап, Колумб жоспарымен таныстырады, бірақ діншіл ғылымдар оның жоспарын тек қиял деп санайды.
Cөйтіп Португалияда жоспары іске аспаған соң, Испанияға жаяу оралады.
Өздігінен қайтпайтын Колумб патша сарайында істейтін белгілі адамдармен танысып алып, достары арқылы Испания короліне өзінің жоспарларын жеткізеді. Бірақ Фердинад король дінбасылармен ақылдасып, дінге қарсы деп жоспарын қабылдамайды. Алайда Фердинад өкініп айнып қалады, егерде Колумбтың жоспары іске асса Португалия короліне күлкіге қаламыз деп, король мынандай шешімге келіп тоқтады:
Колумбтың өзі және оның ұрпақтары ашқан жерлерінің адмиралы болады
Ашылған жерлердің вице королі мен губернаторлары болады
Табылған асыл бұйымдар алтын, күміс, інжі тастардың 101 бөлігін алып отырады

Португалия королі Колумбқа 2 кеме бөліп береді, 3-ші кемені Колумб өз қаражатына жасайды. 1492 жылы, 3 тамызда Колумб үш кемеге отырған 90 адаммен бірге Батыс жолмен тұңғыш рет Атлант мұхиты арқылы белгісіз Үндістанды, Қытай жерлерін, Жапония аралдарын, Азияның шығысын ашуға аттанады.
Колумб 4 экспедиция жасады:
Ең алғашқы экспедиция 1492 - 1493 жылдар аралығында 90 адам, 3 кемемен (Санта - Мария, Пинта, Нинья) 3 тамыз 1492 ж. Палос аймағынан Атлант мұхитын іздеуге шықты. 15 наурыз 1493 ж Колумб Испанияға қайта оралды.
Ал 2-ші экспедиция 1493 - 1496 жж 1500 адаммен Кадистан жолға шығады. 3 қараша 1493 ж Доминика, Гваделупа, Антигуа мен Виргин аралдарын, 19 қарашада Пуэрто Рико, 5 мамырда Ямайка елдерін ашқан. 1496 ж 31 шілдеде Испанияға оралады.
Ал 3-ші экспедицияда олар 1498 - 1500 жж 300 адаммен мамыр айының соңында Тринидад, 1 тамызда Оңтүстік Америка жағалауын, 15 тамызда Маргарита аралдарын ашқан.
4-ші экспедиция барысында 1502 - 1504 жж Америка материгін ашқан.

Америкадағы жергілікті халықтары:
Майя мемлекеті - 10-15 ғасырларда Орталық Америкада өмір сүрді. Ежелгі Майя Мексика (Юкатан түбегі), Гондурас және Гватемала жерлерін мекендеген және Оңтүстік Америка материгіндегі ежелгі өркениеттердің бірінің негізін құраған.
Бұл тайпалар Американың данышпандары деп аталды. Олар бірінші болып еуропалықтармен кездесті. Олар егіншілікпен, жүгері (жүгері) өсірумен, тәтті картоп (ям), қызанақ, асқабақ, үрме бұршақ, какао, бұрыш, қауын, авокадо, ваниль, рамон нан жемістерін егумен айналысты. Темекі мен мақта да өсірілді. Олар үрме бұршақ, асқабақ, қызанақ, жүгері ботқасы, какао бұршақтарынан ыстық шоколад пісірді. Сусын сол ағаштың қабығынан алынған балшық еді.
Майялар керамика және зергерлік бұйымдар жасаумен айналысты, сәулет өнері жақсы дамыған болатын: төбесінде храмы бар кесілген пирамидалар, сарайлар мен стадиондар, жақсы жолдар. Майялардың жазба тілі болды, олар дәлдігі бойынша қазіргіге ең жақын 365 күндік күнтізбені жасаған. Әр ай ауыл шаруашылық жұмыстарын бейнелейді: қаңтар - жүгері жинау, маусым - бұлтты, тамыз - найзағай.
Майялар 400 дәрі-дәрмекті, барлық ауруларды емдеуді білетін, қан алуды білетін, олар керемет хирургтар болған. Сырттай майялар татуировкалармен әшекейленді, көзді қиды (бұл өте сәнді болды).
Ацтек мемлекеті:
Ацтектер (астектер) - Мексиканың орталығындағы үнді халқы. Ацтектер - ауыл шаруашылығын өз экономикасының негізі деп есептеді, ал жүгері негізгі азық-түлік өнімі болды. Олар сондай-ақ бұршақ, асқабақ, қызанақ, тәтті картоп, темекі, мақта жинады. Кактустар өсірілді, оларда кохинеаль өсірілді - күлгін бояу шығаратын жәндіктер. Сұйық шоколад какао дәндері мен бұрыштан жасалған.
Ацтектер допты сақина арқылы лақтыруды білді(баскетбол). Ақшаның орнына айналымда мыс пен қалайы кесектері және какао бұршақтары болды. Олар ұй жануарлар ретінде күркетауық, қаз, үйрек өсірді.
Олар құрылыста, қыш және зергерлік өнерде жетістіктерге жетіп, мамық бұйымдарымен танымал болды. Атақты құрылыстары - пирамидалар, іргетастағы кірпіш және тастан салынған үйлер, билеушілер сарайлары. Жыландар ацтектерде ерекше орын алатын, себебі ацтектер жыланға табынды. Айлар мен күндердің атаулары бар 365 күндік күнтізбе жасады. Олар 1-ден 19-ға дейін санап, пиктографиялық әріпке ие болды.
Инктер мемлекеті:
Инктер, инка (исп. inca) -- алғашында Оңтүстік Америкада қазіргі Перу аумағын қоныстанған жергілікті тайпа.Инктар егіншілікпен айналысты. Мақтадан ананасқа дейін өсімдіктердің 100 ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.