Сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс қимылдың шетелдік тәжірибесі
ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ ИНИСТРЛІГІ
ӘЛ ФАРАБИ АТЫНДАҒЫ ҚАЗАҚ ҰЛТТЫҚ УНИВЕРСИТЕТІ
СӨЖ
Тақырып: Сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс қимылдың шетелдік тәжірибесі
Пәні: Сыбайлас жемқорлыққа қарсы құқық
Факультет: Юриспруденция
Топ: 201
Орындаған: Серикова Жасмин
Алматы, 2021
Ең алдымен -- әрбір мемлекеттік құрылыстың жанындағы істі, лауазымды тұлғалар пайдаға батпайтындай қылып қою қажет. Бұндай пікірді антикалық дана Аристотель айтқан. Ол уақыттан бері екі мың жарымдай жыл өтті, бірақ ең зұлым әлеуметтік жауыздық - сыбайлас жемқорлықты жою адам баласының әлі де қолынан келмей жатыр.
Кейінгі уақытта Қазақстанда сыбайлас жемқорлықтың түп‑тамырын шабуға бағытталған көптеген нәтижелі жұмыстар атқарылып жатыр. Соған сәйкес Мемлекеттік бағдарлама қабылданып, соттық жүйені реформалау да жүргізілуде. Мемлекеттік қызметкерлердің лауазымдық міндеттерін орындаудағы жауапкершіліктерін көтеру шаралары қолданылуда. Алайда, қоғам мен мемлекеттің мүмкіндіктерін біріктіретін, сыбайлас жемқорлық қылмыстарды ескертетін жаңа тұжырымдық үлгіні дайындауда талдаулық, ұйымдастырушылық және насихаттау жұмыстарын қолға алу қажет.
Сыбайлас жемқорлыққа қарсы күрес - бұл үздіксіз процесс болып табылады. Сыбайлас жемқорлық қылмысы үшін жауаптылық нормаларының қолданылмауы, абсолютті көрсеткіші болып табылмайды, сыбайлас жемқорлыққа қарсы күрестің болмауы сыбайлас жемқорлықтың өзінің болмауымен бірдей. Сыбайлас жемқорлықтың тамырына үңілгенде бұл мәселеден шығудың жолы жоқ деген сезім тумауы керек.
Мемлекеттік қызмет мүдделеріне қарсы қылмыстарға байланысты мәселелердің бірі - сыбайлас жемқорлыққа қарсы күрес болып саналады. Оның басты мақсаттарының бірі - азаматтардың құқықтарын қорғауға, ҚР Ұлттық қауіпсіздігін қамтамасыз етуге, сыбайлас жемқорлыққа қатысты құқық бұзушылықтың алдын-алуды анықтау, олардың жолын кесу және ашу, зардаптарын жою және кінәлілерді жауапқа тарту, сондай-ақ жауаптылықтың пайда болу жағдайларын белгілейді. Осындай мәселелердің жүйелі орындалуына және оған қарсы күрес жүргізу - құқық қорғау органдары, Ішкі істер министрлігі қызметкерлерінің заман талабына сай, нәтижелі еңбектерінің арқасында орындалады деп сенім артылуда.
Қол жеткен табысқа қанағаттанбай, талапты күшейте отырып, осы бағыттағы жүйелі талапты күшейте отырып, осы бағыттағы жүйелі жұмыстарды белсенділікпен жалғастыру - қазіргі таңдағы аса жауапты міндет.
Сыбайлас жемқорлық ежелден бері адамзатпен бірге жүреді. Парақорлық үшін жаза мысырлық перғауындар орнатқан Хаммурапи заңдарымен қарастырылған. Бұл қоғамға қарсы құбылыстың зиянды әсері мемлекеттік құрылымға немесе дәстүрге қарамастан кез-келген елде сезіледі.
Сыбайлас жемқорлықтың күрт өсуі XIX ғасырда нарықтық қатынастардың қалыптасу кезеңінде байқалды, сонымен бірге оған заңнамалық деңгейде қарсы тұрудың алғашқы әрекеттері пайда болды. Бірақ әлемде де, жекелеген мемлекеттерде де сыбайлас жемқорлыққа қарсы жағдай айтарлықтай өзгерген жоқ.
ХХ ғасырдың екінші жартысында, бірқатар елдердегі сыбайлас жемқорлыққа қарсы күрес мемлекеттік саясат дәрежесіне көтерілген кезде, оның қоғам өмірінің барлық салаларына әсерін азайтуға қол жеткізілді.
Осыған байланысты басқару аппараттарының саны бойынша Ресеймен салыстырылатын мемлекеттердің тәжірибесі қызығушылық тудырады. Бұл, ең алдымен, АҚШ, Германия, Ұлыбритания, Франция, Қытай және басқа да бірқатар елдер.
Қазіргі мемлекеттердің тәжірибелерін салыстырмалы талдау Батыс пен Шығыс елдерінің өркениеттік ерекшеліктеріне негізделген сыбайлас жемқорлыққа қарсы саясаттың екі типтік моделін анықтауға мүмкіндік берді.
Батыс елдері үшін (АҚШ, Канада, Скандинавия және Батыс Еуропа елдері) сыбайлас жемқорлық жекелеген азаматтар мінез - құлқының әлеуметтік-теріс ауытқуы бола отырып, жария басқару саласымен шектеледі, бұл билік органдарының ашықтығы мен есептілігін арттыруға және мемлекеттік қызметшілердің этикалық мінез-құлқын регламенттеуге бағытталған сыбайлас жемқорлыққа қарсы бағдарламалардың мазмұнында көрініс табады. Мысалы, Ұлыбритания 1889 жылдан бастап "қоғамдық ұйымдардағы парақорлық туралы Заң" және 1906 және 1916 жылдардағы "сыбайлас жемқорлықтың алдын алу туралы" заң қабылданған кезден бастап сыбайлас жемқорлыққа қарсы реформаларды қоғамдық басқару жүйесіне енгізеді. Олар бірге мемлекет пен қоғамның сыбайлас жемқорлыққа қарсы күресінің құқықтық негізін құрайды.
АҚШ-та сыбайлас жемқорлыққа қарсы заңнама төтенше қатаңдықпен сипатталады. Сыбайлас жемқорлықтың әр түрлері үшін 1-пара, кикбэкинг (мәмілеге қатысушыға заңсыз ақшаның бір бөлігін төлеу) және т.б. - параның үш еселенген мөлшерінде айыппұл салу немесе 15 жылдан бастап түрмеге қамау, немесе екеуі бір мезгілде, ал ауырлататын жағдайларда 20 жылға дейін бас бостандығынан айыру қарастырылған.
Австралия заңнамасында сыбайлас жемқорлықтың алдын-алу функциялары құқық қорғау, муниципалды және қоғамдық құрылымдарға жүктелген.
Федералды деңгейде бұл мәселе прокуратураның (және оған бағынатын австралиялық қылмысқа қарсы күрес жөніндегі комиссияның, барлау және қауіпсіздік ұйымының және Федералды полицияның), омбудсменнің және құқық қорғауды сақтау жөніндегі комиссияның, сондай-ақ кәсіподақтардың сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимылының бақылауында. Бұл органдар жүргізетін профилактикалық іс-шаралар негізінен азаматтардың бастамашыл өтініштеріне негізделген.
Жаңа Оңтүстік Уэльс, Квинсленд, Батыс Австралия, Виктория, Оңтүстік Австралия және Тасмания Штаттарында сыбайлас жемқорлыққа қарсы тәуелсіз комиссиялар және экономиканың түрлі секторларына маманданған омбудсмендер бар, олар азаматтарды хабардар етумен және оларға сыбайлас жемқорлыққа қарсы күрес мәселелері бойынша құқықтық көмек көрсетумен, осы құбылысқа қарсы іс-қимылға жеке тұлғалар мен әлеуметтік сектор ұйымдарының қатысуына ықпал ететін "этикалық ахуалды" насихаттаумен айналысады. Мұндай аймақтық құрылымдар халықпен белсенді жұмыс жасайды, түсіндіру жұмыстарын қашықтықтан да, тікелей муниципалитеттерде, білім беру, денсаулық сақтау және сот төрелігі мекемелерінде, мемлекеттік қызметкерлермен және жеке сектор қызметкерлерімен кеңселерде және өндірістік нысандарда, сондай-ақ ұлттық және діни қауымдастықтарда ұйымдастырады. Оқыту бағдарламалары сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимыл бойынша жалпы теориялық әзірлемелерді де, нақты аудиторияның ерекшеліктерін ескеретін практикалық ұсынымдарды да қамтиды.
Тұрақты он-лайн беттері бар түрлі форумдар ұйымдастыру арқылы азаматтарға кеңес берудің желілік түрлері кеңінен дамыған. Австралияда сыбайлас жемқорлықтың алдын алуға бағытталған іс-шаралардың ішіндегі ең ірісі-екі жыл сайын жаңа Оңтүстік Уэльс, Квинсленд және Батыс Австралия Штаттарының сыбайлас жемқорлыққа қарсы комиссиялары өткізетін Австралия мемлекеттік секторындағы сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимыл конференциясы (APSACC, 6-шы конференция 2017 жылдың қараша айында Перт қаласында өтеді).
Бұдан басқа, Австралия барлық негізгі халықаралық және өңірлік Азия-Тынық мұхиты сыбайлас жемқорлыққа қарсы форматтары мен құрылымдарына, оның ішінде БҰҰ, "Жиырмалық тобы", ЭЫДҰ, АТЭС және Азия Даму Банкі шеңберінде белсенді қатысады.
Бельгия БҰҰ, Еуропалық одақ, ... жалғасы
ӘЛ ФАРАБИ АТЫНДАҒЫ ҚАЗАҚ ҰЛТТЫҚ УНИВЕРСИТЕТІ
СӨЖ
Тақырып: Сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс қимылдың шетелдік тәжірибесі
Пәні: Сыбайлас жемқорлыққа қарсы құқық
Факультет: Юриспруденция
Топ: 201
Орындаған: Серикова Жасмин
Алматы, 2021
Ең алдымен -- әрбір мемлекеттік құрылыстың жанындағы істі, лауазымды тұлғалар пайдаға батпайтындай қылып қою қажет. Бұндай пікірді антикалық дана Аристотель айтқан. Ол уақыттан бері екі мың жарымдай жыл өтті, бірақ ең зұлым әлеуметтік жауыздық - сыбайлас жемқорлықты жою адам баласының әлі де қолынан келмей жатыр.
Кейінгі уақытта Қазақстанда сыбайлас жемқорлықтың түп‑тамырын шабуға бағытталған көптеген нәтижелі жұмыстар атқарылып жатыр. Соған сәйкес Мемлекеттік бағдарлама қабылданып, соттық жүйені реформалау да жүргізілуде. Мемлекеттік қызметкерлердің лауазымдық міндеттерін орындаудағы жауапкершіліктерін көтеру шаралары қолданылуда. Алайда, қоғам мен мемлекеттің мүмкіндіктерін біріктіретін, сыбайлас жемқорлық қылмыстарды ескертетін жаңа тұжырымдық үлгіні дайындауда талдаулық, ұйымдастырушылық және насихаттау жұмыстарын қолға алу қажет.
Сыбайлас жемқорлыққа қарсы күрес - бұл үздіксіз процесс болып табылады. Сыбайлас жемқорлық қылмысы үшін жауаптылық нормаларының қолданылмауы, абсолютті көрсеткіші болып табылмайды, сыбайлас жемқорлыққа қарсы күрестің болмауы сыбайлас жемқорлықтың өзінің болмауымен бірдей. Сыбайлас жемқорлықтың тамырына үңілгенде бұл мәселеден шығудың жолы жоқ деген сезім тумауы керек.
Мемлекеттік қызмет мүдделеріне қарсы қылмыстарға байланысты мәселелердің бірі - сыбайлас жемқорлыққа қарсы күрес болып саналады. Оның басты мақсаттарының бірі - азаматтардың құқықтарын қорғауға, ҚР Ұлттық қауіпсіздігін қамтамасыз етуге, сыбайлас жемқорлыққа қатысты құқық бұзушылықтың алдын-алуды анықтау, олардың жолын кесу және ашу, зардаптарын жою және кінәлілерді жауапқа тарту, сондай-ақ жауаптылықтың пайда болу жағдайларын белгілейді. Осындай мәселелердің жүйелі орындалуына және оған қарсы күрес жүргізу - құқық қорғау органдары, Ішкі істер министрлігі қызметкерлерінің заман талабына сай, нәтижелі еңбектерінің арқасында орындалады деп сенім артылуда.
Қол жеткен табысқа қанағаттанбай, талапты күшейте отырып, осы бағыттағы жүйелі талапты күшейте отырып, осы бағыттағы жүйелі жұмыстарды белсенділікпен жалғастыру - қазіргі таңдағы аса жауапты міндет.
Сыбайлас жемқорлық ежелден бері адамзатпен бірге жүреді. Парақорлық үшін жаза мысырлық перғауындар орнатқан Хаммурапи заңдарымен қарастырылған. Бұл қоғамға қарсы құбылыстың зиянды әсері мемлекеттік құрылымға немесе дәстүрге қарамастан кез-келген елде сезіледі.
Сыбайлас жемқорлықтың күрт өсуі XIX ғасырда нарықтық қатынастардың қалыптасу кезеңінде байқалды, сонымен бірге оған заңнамалық деңгейде қарсы тұрудың алғашқы әрекеттері пайда болды. Бірақ әлемде де, жекелеген мемлекеттерде де сыбайлас жемқорлыққа қарсы жағдай айтарлықтай өзгерген жоқ.
ХХ ғасырдың екінші жартысында, бірқатар елдердегі сыбайлас жемқорлыққа қарсы күрес мемлекеттік саясат дәрежесіне көтерілген кезде, оның қоғам өмірінің барлық салаларына әсерін азайтуға қол жеткізілді.
Осыған байланысты басқару аппараттарының саны бойынша Ресеймен салыстырылатын мемлекеттердің тәжірибесі қызығушылық тудырады. Бұл, ең алдымен, АҚШ, Германия, Ұлыбритания, Франция, Қытай және басқа да бірқатар елдер.
Қазіргі мемлекеттердің тәжірибелерін салыстырмалы талдау Батыс пен Шығыс елдерінің өркениеттік ерекшеліктеріне негізделген сыбайлас жемқорлыққа қарсы саясаттың екі типтік моделін анықтауға мүмкіндік берді.
Батыс елдері үшін (АҚШ, Канада, Скандинавия және Батыс Еуропа елдері) сыбайлас жемқорлық жекелеген азаматтар мінез - құлқының әлеуметтік-теріс ауытқуы бола отырып, жария басқару саласымен шектеледі, бұл билік органдарының ашықтығы мен есептілігін арттыруға және мемлекеттік қызметшілердің этикалық мінез-құлқын регламенттеуге бағытталған сыбайлас жемқорлыққа қарсы бағдарламалардың мазмұнында көрініс табады. Мысалы, Ұлыбритания 1889 жылдан бастап "қоғамдық ұйымдардағы парақорлық туралы Заң" және 1906 және 1916 жылдардағы "сыбайлас жемқорлықтың алдын алу туралы" заң қабылданған кезден бастап сыбайлас жемқорлыққа қарсы реформаларды қоғамдық басқару жүйесіне енгізеді. Олар бірге мемлекет пен қоғамның сыбайлас жемқорлыққа қарсы күресінің құқықтық негізін құрайды.
АҚШ-та сыбайлас жемқорлыққа қарсы заңнама төтенше қатаңдықпен сипатталады. Сыбайлас жемқорлықтың әр түрлері үшін 1-пара, кикбэкинг (мәмілеге қатысушыға заңсыз ақшаның бір бөлігін төлеу) және т.б. - параның үш еселенген мөлшерінде айыппұл салу немесе 15 жылдан бастап түрмеге қамау, немесе екеуі бір мезгілде, ал ауырлататын жағдайларда 20 жылға дейін бас бостандығынан айыру қарастырылған.
Австралия заңнамасында сыбайлас жемқорлықтың алдын-алу функциялары құқық қорғау, муниципалды және қоғамдық құрылымдарға жүктелген.
Федералды деңгейде бұл мәселе прокуратураның (және оған бағынатын австралиялық қылмысқа қарсы күрес жөніндегі комиссияның, барлау және қауіпсіздік ұйымының және Федералды полицияның), омбудсменнің және құқық қорғауды сақтау жөніндегі комиссияның, сондай-ақ кәсіподақтардың сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимылының бақылауында. Бұл органдар жүргізетін профилактикалық іс-шаралар негізінен азаматтардың бастамашыл өтініштеріне негізделген.
Жаңа Оңтүстік Уэльс, Квинсленд, Батыс Австралия, Виктория, Оңтүстік Австралия және Тасмания Штаттарында сыбайлас жемқорлыққа қарсы тәуелсіз комиссиялар және экономиканың түрлі секторларына маманданған омбудсмендер бар, олар азаматтарды хабардар етумен және оларға сыбайлас жемқорлыққа қарсы күрес мәселелері бойынша құқықтық көмек көрсетумен, осы құбылысқа қарсы іс-қимылға жеке тұлғалар мен әлеуметтік сектор ұйымдарының қатысуына ықпал ететін "этикалық ахуалды" насихаттаумен айналысады. Мұндай аймақтық құрылымдар халықпен белсенді жұмыс жасайды, түсіндіру жұмыстарын қашықтықтан да, тікелей муниципалитеттерде, білім беру, денсаулық сақтау және сот төрелігі мекемелерінде, мемлекеттік қызметкерлермен және жеке сектор қызметкерлерімен кеңселерде және өндірістік нысандарда, сондай-ақ ұлттық және діни қауымдастықтарда ұйымдастырады. Оқыту бағдарламалары сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимыл бойынша жалпы теориялық әзірлемелерді де, нақты аудиторияның ерекшеліктерін ескеретін практикалық ұсынымдарды да қамтиды.
Тұрақты он-лайн беттері бар түрлі форумдар ұйымдастыру арқылы азаматтарға кеңес берудің желілік түрлері кеңінен дамыған. Австралияда сыбайлас жемқорлықтың алдын алуға бағытталған іс-шаралардың ішіндегі ең ірісі-екі жыл сайын жаңа Оңтүстік Уэльс, Квинсленд және Батыс Австралия Штаттарының сыбайлас жемқорлыққа қарсы комиссиялары өткізетін Австралия мемлекеттік секторындағы сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимыл конференциясы (APSACC, 6-шы конференция 2017 жылдың қараша айында Перт қаласында өтеді).
Бұдан басқа, Австралия барлық негізгі халықаралық және өңірлік Азия-Тынық мұхиты сыбайлас жемқорлыққа қарсы форматтары мен құрылымдарына, оның ішінде БҰҰ, "Жиырмалық тобы", ЭЫДҰ, АТЭС және Азия Даму Банкі шеңберінде белсенді қатысады.
Бельгия БҰҰ, Еуропалық одақ, ... жалғасы
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz