ҚАЗАҚСТАННЫҢ ҚАЗІРГІ ЗАМАН ТАРИХЫНЫҢ ӨЗЕКТІ МӘСЕЛЕЛЕРІ

Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 4 бет
Таңдаулыға:

ҚАЗАҚСТАННЫҢ ҚАЗІРГІ ЗАМАН ТАРИХЫНЫҢ ӨЗЕКТІ МӘСЕЛЕЛЕРІ.
Сапаргалиев Акжол
Ғылыми жетекшісі: т.ғ.к., доцент Шаяхметова Маржан Накипбековна
Академик Е.А. Бөкетов атындағы Қарағанды университеті
Электрондық адресі: juzowork@gmail.com
Қарағанды қ.

Жоспар:
1916 жылғы ұлтазаттық көтеріліс
Ұлы отан соғысы
Қазақстан- лагерлер өлкесі
Қазақстан тәуелсіздігі
1916 жылғы ұлтазаттық көтеріліс
Көтерілістің шығу себебі әлеуметтік-экономикалық және саяси факторлар болды. Отарлық езгінің соғыс кезінде айтарылықтай күшеюі яғни салықтардың 3-4 есе өсуі, құнарлы жерлерді тартып алу, орыстандыру саясаты және т.б. Көтерілістің басталуына патшаның 1916 ж. 25 маусымда әскердің қара жұмысына Түркістан өлкесінің және ішінара Сібірдің 19-дан 43-жасқа дейінгі ер-азаматтарын шақыру жөніндегі жарлығы себеп болды. Осы жарлықтан кейін қазақ ерлері қолдарына қару алып, көтеріліске шықты.
Шілденің басында Қазақстанның барлық аймақтарында қарулы қозғалыстар басталды. Болыс билеушілері, ауыл старшындары және тың жұмыстарында тізімді құрайтын патша әкімшілігінң төменгі сатыдағы қызметкерлері, халық ашуының бірінші соққысының дәмін татты. Байлар мен старшиндар қазақтарда туу туралы куәліктің жоқтығын пайдалана отырып, олар кедейлердің жастыры туралы жалған ақпарат беріп, тізімге өз еркімен қалаған адамдарды қосты, ал бай балаларын пара үшін әскерге барудан босатты. Тәжірибеде тізімдерді құру жүйесі жаппай парақорлық пен әдлетсіздікті тудырды.
Қазақстандағы 1916 ж. ұлт-азаттық көтеріліс оңтүстік облыстарды санамағанда, көп ұлтты болды, сол көтерілісте қазақтармен бірге ұйғырлар, өзбектер, қырғыздар, дүнгендер және басқа халқтарының бір бөлігі қатысты.
Жетісу және Торғай облыстары көтерілістің ең ірі ошақтары болды. Осы аумақтағы көтерілістердің басында А. Иманов, Ә. Жанкелдин, Т. Бокин, Б. Әшекеев, Ө. Саурықов тұрды. Семей облысында қарулы қақтығыстар шілде-тамыз айында үлкен айналым алды. Барлық жерде найзалармен, садақпен, суық қарумен, аң аулайтын және берен мылтықпен асынған топтар құрыла басталды. 17 шілдеде Жетісу мен Торғай өңірлерінде соғыс жағдайы жарияланды. Патша үкіметі осы аудандарға ірі әскери жасақтарды жібере бастады. Сонымен қатар патша үкіметі қазақ жерінде орналасқан барлық бекіністерді нығайтуға кірісті.
Дегенменде ең ірі жасақтар Торғай өңірінде жиналды. Торғай өңірінде 50 мыңдай адам жиналды. Осы адамдар мыдықтарға, жүздіктерге, елулікке, ондықтарға бөлінді, ал Амангелді Иманов осы әскердің қолбасшысы етіп жарияланды. Оның қасында әскери кеңес жұмыс істеді.
22 қазанда А. Иманов басқарған 15 мыңі көтерілісші Торғай қ. қоршап алды. Содансоң қоршауды тоқтатып патша әскерімен қатығысқа жөнеді. Осыққақтығыстан соң Көтерісшілер Торғайдан 150 шақырым жердегі батпақты аудандарға қашуға мәжбүр болады. Көтерісшілер осы ауданда патша тақтан құлатылғанша дейін партизандық соғыс жүргізді.
Жетісудағы көтеріліс ошақтары аяусыз қырып жойылды. Патша үкіметі осы өңірге үлкен әскери күштерді тартып алды. Көтерілісті басқан соң, сот құрылып, оның шешімі бойынша өлім жазасына 347, азапты жұмыстарға - 168, абақты қамауға - 129 адам кесілді. Жетісудан 300 мың адам көрші қытайға қашуға мәжбүр болды.
Ұлы отан соғысы
Ұлы отан соғысында жеңіске жету үшін қазақ халқы үлкен үлес қосты. 1939 жылғы санақ бойынша Қазақстанда 6,2 млн адам тұрды, ал соғысқа 1 млн 200 мың ер азамт аттанып, жартысы ғана қайтып келді. 100 мың қазақ жаунгері соғыстағы ерлігі үшін марапатталды, және 500- дей қазақстандық "Кеңес Одағының батыры" деген құрметті атаққа ие болды. Ал қазақстандық 4 ұшқыш: Талғат Бигелдинов, Леонид Беда, Иван Павлов, Сергей Луганский "Кеңес Одағының батыры" деген құрметті атаққа 2 мәрте иеленді. Сонымен қатар Рақымжан Қошқарбаев Рейхстагқа Жеңіс туын тікті, және осы ерлігі үшін "Жауынгерлік Қызыл ту" орденінің иегері болды. Ал 2001 жылы "Халық қаһарманы" атағына ие болды. Атап айтқанда қазақ батырларының ішінде ең атақтысы ол- Бауыржан Момышұлы болды. Мәскеу түбіндегі шайқас Бауыржан Момышұлының өміріндегі ерекше маңызды болды. Бауыржан момышұлы 1073 атқыштар полкінің батальон командирі, аға лейтенанты. Сарбаздармен қақаған қыстың ызғарында Мәскеу түбінің омбы қарына малтыға жүріп, бес рет жаудың қоршауды жарып шығыады., соғыс 27 рет қарулы қақтығысқа қатысып, барлығынан аман сау шығады, тарихында болмаған тактикалық әрекеттерді көрсетіп, әскери өнерге жаңалық енгізген. Командир Момышұлы дарынды стратег, керемет тактик, психолог еді. 1941 жылдың 16-18 қараша күндері аралығында неміс әскерінің Мәскеуге екінші шабуылы кезінде, Б.Момышұлы басқарған батальон өз дивизиясынан бөлініп, Матронино селосының маңындағы, Волоколам шосесінде аса батылдықпен соғысты. Б.Момышұлының дарынды басшылығының арқасында неміс әскері осы жерде 3 күнге тоқтап қалды. Осы ерліктен кейін комбат өз сарбаздарын аман сау күйде қоршаудан алып шығады. Кейін осы ерлік жайлы Александр Бек өзінің Волоколамское шоссе кітабын жазады. Алайда осы крліктерге қарамастан КСРО басшылығы Бауыржан Момышұлын мойындағысы келмеді. Тек 1990 жылы ұлы батырдың ел үшін жасаған ерлігі мойындалып, кеңес одағының батыр атағы берілді, бірақ бұл мезетке дейін батыр жете алмады.
Соғыста жеңу үшін жауынгерлерден кем емес үлес қосқан ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.