ЖОО-да ерекше білім беруге қажеттілігі бар студенттерді қашықтан оқытудың шетелдік тәжірибесін талдау, Ғылыми мақала

Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 5 бет
Таңдаулыға:

Әл-Фараби атындағы Қазақ Ұлттық университеті
Философия және саясаттану факультеті 7М01101-Педагогика және психология мамандығының 1 курс магистранты
Камал Толқын Талғатқызы

ЖОО-да ерекше білім беруге қажеттілігі бар студенттерді қашықтан оқытудың шетелдік тәжірибесін талдау

Түйін. Мақалада шетелдерде мүмкіндігі шектеулі студенттерді қашықтан оқыту жүйесі бойынша жоғары оқу орындарының әлемдік тәжірибесін талдау нәтижелері келтірілген. Еуропа және Азия елдеріндегі прогреске қол жеткізген жетекші жоғары оқу орындарында ерекше білім беру қажеттіліктері бар студенттерді оқытудың нысандары мен әдістері сипатталған. Шетелдік тәжірибе негізінде ҚР жоғары білім беруді мүмкіндігі шектеулі білім алушылар үшін қолжетімділігін барынша қамтамасыз ету мақсатында жаңғыртудың негізгі бағыттары айқындалды.
Кілт сөздер: мүмкіндігі шектеулі студенттер, ерекше білім беру қажеттілігі, қашықтан оқыту, білім беру парадигмасы.

Резюме. В статье представлены результаты анализа мирового опыта высших учебных заведений по системе дистанционного обучения студентов с ограниченными возможностями здоровья за рубежом. Описаны формы и методы обучения студентов с особыми образовательными потребностями в ведущих вузах, добившихся прогресса в странах Европы и Азии. На основе зарубежного опыта определены основные направления модернизации высшего образования РК в целях максимального обеспечения его доступности для маломобильных людей.
Ключевые слова: студенты с ограниченными возможностями здоровья, особые образовательные потребности, дистанционное обучение, образовательная парадигма.

Summary. The article presents the results of the analysis of the world experience of higher educational institutions in the system of distance learning of students with disabilities abroad. The article describes the forms and methods of teaching students with special educational needs in leading universities that have made progress in Europe and Asia. On the basis of foreign experience, the main directions of modernization of higher education in the Republic of Kazakhstan are determined in order to maximize its accessibility for people with limited mobility.
Keywords: students with disabilities, special educational needs, distance learning, educational paradigm.

Шетелдік тәжірибені талдау негізінде қазіргі кезеңде қашықтан оқыту жүйесінің ерекше білім беру қажеттіліктері бар студенттер үшін білім беру парадигмасын өзгерту мүмкіндігі бар екендігі анықталды, өйткені ақпараттық-коммуникациялық технологиялардың қарқынды дамуы даму процесін жеделдетті және осы осал топты оқыту үшін жаңа мүмкіндіктер жасауға ықпал етеді. Дамыған елдер жүріп-тұруы шектеулі студенттер үшін әдеттегі және қашықтан оқыту нысандарында жоғары білімге қол жеткізуді қамтамасыз етуде айтарлықтай прогреске қол жеткізді.
ҚР тұңғыш президенті болған Н.Ә.Назарбаев Болашаққа көзқарас: қоғамдық сананы жаңғырту атты мақаласында: Бүгінде жеке адам ғана емес, жалпы ұлт өзінің бәсекеге қабілеттілігін дамыта отырып, табысқа жету мүмкіндігіне ие [1] деп атап өтті. Мақалада айтылғандай ертеңгі күннің ерекшелігі - минералды ресурстардың болуы емес, адамның бәсекеге қабілеттілігі ұлт табысының факторына айналады. Бәсекеге қабілеттілік мәселесі адамдарда мамандық пен еңбек нарығындағы сұранысты игеру мүмкіндіктерін шектейтін қандай да бір ерекшеліктер болған жағдайда өзекті болады. Оның үстіне бұл ҚР 2006 жылы БҰҰ Бас Ассамблеясы қабылдаған Мүгедектердің құқықтары туралы Конвенцияны [2] 2015 жылы ратификациялауы жағдайында, мемлекет мүмкіндігі шектеулі жандардың қоғамның толық құқылы мүшесінің толыққанды өмір сүруі үшін орта құру, сондай-ақ мүгедектер үшін кәсіптік білім беру жүйесін дамыту міндетін өзіне алған кезде маңызды.
Мемлекет қабылдаған міндеттемелер Қазақстан Республикасында білім беруді және ғылымды дамытудың 2016-2019 жылдарға арналған мемлекеттік бағдарламасы [3] сияқты нормативтік-құқықтық құжаттарда көрініс тапты, онда ерекше білім берілуіне қажеттілігі бар адамдардың білім алуына тең жағдайлар мен кедергісіз қолжетімділікті қамтамасыз ету қажеттілігі, сондай-ақ ерекше білім берілуіне қажеттілігі бар адамдарды оқу-әдістемелік қамтамасыз етуді әзірлеу және қашықтан білім беру технологияларын кеңейту қажеттілігі атап өтіледі [3].
Мүмкіндігі шектеулі студенттерді ҚР жоғары білім беру жүйесіне барынша тарту және оларға қолжетімділікті қамтамасыз ету мақсатында, сондай-ақ қойылған мемлекеттік міндеттерді шешу үшін жетекші шетелдік жоғары оқу орындарында қашықтан білім беруді ұйымдастыру тәжірибесін зерделеу және осы негізде қашықтан оқытуды жаңғыртудың негізгі бағыттарын айқындау қажет.
Жетекші шетелдік жоғары оқу орындарында қашықтан білім беруді ұйымдастыру тәжірибесінің талдауы көрсеткендей, қазіргі уақытта Батыс Еуропа, АҚШ, Канада елдерінде және Азия елдерінде мүгедек адамдарға білім беруді іске асыру бойынша айтарлықтай тәжірибе жинақталған [4, 5]. Осылайша, ерекше білім беру қажеттіліктері бар адамдарды оқыту мәселелері бойынша теориялық және ғылыми-практикалық материалдарды зерттеу Канада мен Америка Құрама Штаттарында қозғалыс функцияларының бұзылуына байланысты жоғары оқу орындарына өз бетінше бара алмайтын мүгедек студенттерге қашықтан білім беру жүйесі кеңінен дамығанын көрсетті.
АҚШ университеттерінің бірінде қашықтан оқыту бағдарламаларын табысты іске асыратын The University of Washington (Вашингтон университеті) мүмкіндігі шектеулі студенттер мен оқытушылар үшін барынша қолжетімді болатын осындай онлайн-курстарды әзірлеу мақсатында арнайы зерттеу жүргізілді. Осы зерттеу аясында Вашингтон университетіндегі қашықтан білім беру бағдарламасына қысқаша шолу жасалды, оның нәтижелері бойынша қашықтан білім беруді ұйымдастыру және оқытушыларды даярлау стратегиясының электронды құралдарын талқылауға арналған құралдарды қолдана отырып, қашықтан оқытудың тиімді технологиялары жасалды.
Ұлыбританияның Ашық университетінде (The Open University (OU) осы университетте оқитын 250000 студенттің 12000-нан астамы шектеулі мүмкіндіктерге ие, бұл біздің ойымызша қашықтан білім беру жүйесінің тиімді қызметін көрсетеді. Польшада мүгедектігі бар адамдарды оқыту және қашықтан білім беруді ұйымдастыру мәселелері бойынша жүргізілген Mikołajewska1 және Mikołajewski (2011) зерттеулерінің нәтижелері елде белгілі бір орталықтарда берілетін бірнеше электрондық оқыту бағдарламалары бар екенін көрсетеді. Біздің ойымызша, Қазақстанда арнайы орталықтарда электронды оқыту бағдарламаларын ұсынудың поляк тәжірибесін ескерген жөн. Сонымен бірге, талдау көрсеткендей, Польшада қазіргі уақытта электронды оқытудың жеткілікті кең спектрі ұсынылмаған, өйткені қолданыстағы оқу бағдарламалары негізінен ақпараттық технологиялар мен менеджментке бағытталған.
Азиялық елдердегі аз мобильді студенттерді қашықтан оқыту тәжірибесі қазақстандық зерттеушілердің (Еуропа елдерімен қатар) үлкен қызығушылығын тудырады. Мысалы, Малайзияда мүмкіндігі шектеулі адамдарды оқыту білім беру саласындағы ұлттық жоспарлаудың ажырамас бөлігі болып саналады [6]. Сондай-ақ, бұл елде ерекше білім беру қажеттіліктері бар адамдарға өмір бойы білім алудың барлық мүмкіндіктері беріледі. Азаматтардың осы санатынан жоғары білікті мамандарды даярлау үшін мемлекет қажетті жағдайлар жасайды:
арнайы білім беру ұйымдарымен бірге оларға кәсіби қызметтер көрсетіледі;
аудиологиялық қызметтер;
ым-ишара аудармасы;
медициналық психологиялық-педагогикалық қолдау және т.б.
Сонымен қатар, Малайзияда ерекше қажеттіліктері бар адамдар үшін арнайы білім беру, білім беруді әлеуметтік қорғау және мансаптық өсу бойынша көмек пен кеңес беру бойынша сервистік орталықтар жұмыс істейді, сондай-ақ оларға арнайы біліммен байланысты ақпараттық материалдарды ұсыну қамтамасыз етіледі.
Ерекше білім беру қажеттіліктері бар адамдарды оқытудың жапондық тәжірибесі ерекше назар аударады. Бірінші кезекте Жапонияда көру қабілеті нашар және есту қабілеті нашар студенттерді оқытуға мамандандырылған жалғыз жоғары оқу орны Corporation of Tsukuba University of Technology (NTUT) ұлттық университетін атап өтуге болады. Бұл университеттің миссиясы - жоғары кәсіби білім алғаннан кейін өзінің таланты мен қабілеттерін өз бетінше дамытуға, сондай-ақ оларды қоғамда тиімді қолдануға қабілетті жан-жақты дамыған маман дайындау. Есту және көру мәселелері бар студенттерге кедергісіз білім беру ортасында ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.