Қазақстанның Дүниежүзілік сауда ұйымы

Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 6 бет
Таңдаулыға:

Қазақстанның Дүниежүзілік сауда ұйымына (ДСҰ) қосылуы республиканың экономикалық мүмкіндіктерін кешенді талдауды ғана емес, осы қадамның салдарын да талдауды талап етеді. Алайда, қазіргі уақытта Қазақстанда оның ДСҰ-ға мүшелігінің экономикалық салдарларына қандай да бір сандық баға беруге мүмкіндік беретін тиісті деректер базасы жоқ. Бұл, біріншіден, іс жүзінде сандық бағалауға жатпайтын тарифтік емес реттеу әдістерінің көптігімен, екіншіден, осы кіріспенің салдарын сандық бағалауды алу үшін әдістер мен тиісті құралдардың болмауымен түсіндіріледі.

Әлемдік нарық қазірдің өзінде бөлінгендіктен жағдай күрделене түседі және республика ұсынылатын тауарлар үшін бос орындарды іздеуі керек. Сондықтан республиканың ДСҰ-ға кіруінің экономикалық салдарын жалпылама және өзара байланысты бағалау мүмкін емес, және олар ақпараттық базаның шектеулі болуына байланысты тек болжамды сипатта болуы мүмкін. Сарапшылардың бір бөлігі Қазақстанның ДСҰ-ға кіруінің салдарын оптимистік бағалай отырып, республика бұдан тек пайда көреді деп пайымдайды. Басқалары бұл көптеген проблемалар мен жағымсыз салдарға әкелетініне сенімді. ДСҰ-ға кірудің отандық экономиканың кейбір салалары үшін салдарын бағалауға тырысайық.

Оң жақтары

1. Бәсекеге қабілеттілікті арттыру. Қазақстан ДСҰ-ға кіргеннен кейін шетелдік тауар өндірушілер тарапынан болатын бәсекелестік қысым ішкі бәсекелестік ортаны жандандырып, отандық тауар өндірушілерді өндірісті қайта құрылымдауға, жаңартуға және әртараптандыруға, бағаны төмендетуге және өнім сапасын жақсартуға, сатып алушылардың сұранысын толық ескеруге мәжбүр етуі мүмкін. Кім мұны істей алмаса, ол нарықтан табиғи түрде жоғалады, нәтижесінде жақсы өнім алатын тұтынушылар жеңіске жетеді.

Әрине, егер ДСҰ-ға кіру нәтижесінде бәсекелестік күшейсе, кейбір кәсіпорындар, мүмкін, тіпті жекелеген салалар жоғалып кетуі мүмкін, ал басқалары тез дамып, бәсекелестікте шетелдік тауарларды нарықтан сәтті шығарып, өркендейді [1] .

2. Инвестициялық тартымдылық

Қазақстанның ДСҰ - ға кіруіне байланысты инвестициялық ортаның перспективалары оң болады деп күтілуде: елдің имиджін жалпы жақсарту, Қазақстан экономикасының ашықтығы, заңнамалық базаны жақсарту, инвестициялық рәсімдердің ашықтығын арттыру, шетелдік қаржы институттарының ішкі нарыққа қол жеткізуін жеңілдету, қор нарығын дамыту сияқты факторларға байланысты ел экономикасына шетелдік инвестициялардың келуін күтуге болады. Сонымен бірге, ДСҰ - ға мүшелік отандық бизнесті қолдау бөлігінде-оның шетелдік капиталы бар жобаларға қатысуы тұрғысынан ұлттық реттеу мүмкіндіктерін едәуір шектейтін бірқатар міндеттемелерді сақтау қажеттілігіне әкеледі.

Сонымен қатар, есептер импорттық баждардың төмендеуі макроэкономикалық көрсеткіштерге айтарлықтай әсер етпейтінін көрсетеді, өйткені қазіргі уақытта елдің салық түсімдері құрылымындағы импорттық баждардың үлесі онша көп емес. Сонымен қатар, Қазақстанда импорттық баж мөлшерлемелерінің өзі салыстырмалы түрде төмен - әкелу 100% мөлшерінде баж салынған этил спиртінен басқа жағдайларда мөлшерлемелердің дәлізі орташа есеппен 0-35% - ды құрайды.

Импорттық баж ставкаларын өзгерту ДСҰ-ның өнеркәсіп салаларына әсер етуі мүмкін жалғыз талабы емес. Келіссөздер процесінің қазіргі кезеңінде жүйелік мәселелер бойынша көпжақты келіссөздер шеңберінде оларды аяқтау үшін қажетті іс-қимылдар тізбесі айқындалды. Бұл жер қойнауын пайдалану саласындағы заңнаманы саудаға байланысты инвестициялық шаралар жөніндегі Келісімге сәйкес келтіру және "жергілікті қамту" нормасының күшін жою, отандық және импорттық тауарларға арналған акциздер ставкаларын біріздендіру, қатынас түрлері бойынша жүктерді темір жол тасымалдарына арналған тарифтерді саралауды жою және экспорттық кедендік баждарды кезең-кезеңімен жою немесе төмендету.

3. Ішкі нарықты дамыту

Республиканың ДСҰ-ға кіруі салдарынан ішкі нарықты ырықтандыру оның дамуына әкеледі. Мысалы, қалыптасу кезеңінде тұрған қазақстандық қызмет көрсету нарығында өз қаражаты жетіспейді. Шетелдік компаниялардың келуі және қаржылық қызметтер нарықтарындағы бәсекелестіктің күшеюі тұтынушылардың сұраныстарын неғұрлым толық есепке алуды, бағалардың төмендеуі мен сапалы қызметтер ағынының болуын қамтамасыз етеді, тұтынушылардың неғұрлым арзан кредиттік ресурстарға қол жеткізуін жеңілдетеді, экономиканың нақты секторына инвестицияларды ұлғайтады.

Жетекші банктер мен сақтандыру компаниялары, қызметтерді тұтынушылар осы секторда шетелдік қатысуды кеңейтуге объективті мүдделі, бұл инвестициялар, білім, тәжірибе ағынына алып келеді, ғылыми-техникалық деңгейдің өсуін қамтамасыз етеді. Елдің ДСҰ-ға қосылуы бұл процесті жандандыруы мүмкін. Бұдан басқа, үздік қазақстандық банктер мен сақтандыру компаниялары шетелдік компаниялармен бәсекеге түсе алады және

өз қызметтерінің сапасын жақсартуға, несие ставкаларын төмендетуге ұмтылыңыз. Ішкі нарықты дамыту халықтың өмір сүру сапасын арттыруға алып келеді [61] .

4. Экспорттық позицияларды жақсарту

Қазақстан әлемдік шаруашылыққа интеграцияланатынынан басқа, ДСҰ-ның барлық мүшелерімен қарым-қатынаста ол неғұрлым қолайлы қалыпты және толық режимге ие болады, бұл, ең алдымен, мұндай режимді екі жақты негізде алу мүмкін болмайтын жағдайлар үшін маңызды.

Сондай-ақ, Қазақстанда өз тауарлары үшін транзиттің ашық жолдары болады. Мұның бәрі, сайып келгенде, сыртқы сауданың дамуына және өсуіне ықпал етеді. Дүниежүзілік банк пен Колумбия университеті сарапшыларының зерттеулерінің деректері бойынша теңізге шыға алмайтын елдердің көлік шығыстары теңіз жолдары бар елдерге қарағанда 50% - ға көп.

Теңізге шыға алмайтын елдің сауда көлемі теңіз жолдары бар елдің сауда көлемінің тек 30% - ын құрайды. Сондықтан осы жағдайда қазақстандық экспорттаушылардың көрші елдердегі теміржол көлігі қызметтеріне кемсітушілік қолжетімділігі де сауда көлемін ұлғайтуға түрткі болады.

Жабдықтар импорты және өңдеу өнеркәсібінің негізгі қорларын жоғары технологиялық өнімдермен жаңарту Экспорттың тауарлық құрылымын жақсартуға әкеледі.

Бұл Қазақстанның өңдеу өнеркәсібіндегі отандық тауарлармен сыртқы саудасын дамыту, олардың сапасын арттыру үшін ерекше маңызды.

Сауда дауларына, әсіресе Қазақстанның экспорттық тауарларына қатысты қолданылатын демпингке қарсы талқылаулар кезінде қатысты ДСҰ режимі Қазақстан үшін үлкен маңызға ие болуы мүмкін. ДСҰ-ға мүшелік сауда-саяси дауларды көзделген қатаң рәсімдер шеңберінде неғұрлым әділ негізде шешуге мүмкіндік береді [2] .

5. Халықаралық имиджді нығайту

ДСҰ-ға мүшелік Қазақстанның әлемдік аренадағы жағдайын күшейтеді, елге әлемдік шаруашылық істеріне қатысы бар болуға, Халықаралық экономикалық проблемаларды шешуге өз үлесін қосуға және адамзаттың қазіргі өркениеттік дамуының арнасында болуға, саяси, экономикалық және басқа да аса маңызды қызмет салаларындағы жетістіктерге қол жеткізуге мүмкіндік береді. Қазақстанның әлемдік экономикаға интеграциялануы және XXI ғасырдың сауда қағидаттарын құруда дауыс беру құқығына ие болуы маңызды сәт болып табылады.

Бұдан басқа, Азия мен Еуропаның тоғысқан жерінде геосаяси орналасуын, экономикалық және әскери-саяси мүдделерін, сондай-ақ республиканың қазіргі әлеуетін ескере отырып, Қазақстанның Халықаралық экономикалық қатынастарда жандануы оның Орталық Азия өңірінде негізгі рөл атқаратын орта өңірлік держава ретіндегі қазіргі заманғы халықаралық қатынастар жүйесіндегі орнын одан әрі нығайтады деп болжауға болады.

ДСҰ-ға кірудің республика үшін жағымсыз салдары мыналар болып табылады:

1. Шикізат экономикасының мәртебесі

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.