Синонимдердің пайда болуы

Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 8 бет
Таңдаулыға:

Қазақстан Республикасы Білім және Ғылым министрлігі
Шымкент қаласы, Мукуми атындағы № 105 жалпы орта білім беретін мектебі

Ғылыми жұмыс

Авторы: Қалдыбек Алуа Бекжанқызы

Сыныбы: 5-Ә

Тақырыбы: Синонимдердің пайда болуы

Бағыты: Қазақ тілі мен әдебиеті

Секция: Қазақ тілі мен әдебиеті

Ғылыми жетекші: ф.ғ.к. Ұ.Ж.Қайырбекова
Жетекшісі: Д. З. Сатибалдиева

Мукуми атындағы №105 жалпы орта білім беретін мектебінің 11 Б сынып оқушысы
Сайрамбаева Гавхарның Теміртапшылық анемиясының Шымкент өңіріндегі
таралуы жэне оның алдын алу тақырыбындағы ғылыми- шығармашылық
жұмысының
Аннотациясы

Әрбір өркениет қоғамының негізгі мақсаты жан -жақты дамыған, ой - өрісі кең, денсаулығы зор, білімді адам тәрбиелеу. Осы тәлім- тәрбие жұмыстарын мектеп табалдырығынан жүргізу қажет. Тэннің саулығы, деннің саулығы баланың елінің азаматы болып өсуіне ықпал болады. Ежелгі уақыттардан бері азамзат қанды өмір күшімен жэне денсаулық көзімен байланыстырған қанның жоғалуы немесе қан қүрамындағы қандай да бір өзгерістер адамның өмір сүру қабілеттілігін эртүрлі сырқаттардың бар - жоқтығын анықтайтын фактор түрінде қарастырылған. Қазіргі кезде теміртапшылық анемиясы жиі кездеседі. Бүл аурудың ерекшелігі эйелдер мен балалардың арасында жылдам етек алуда. Осы аурудың алдын алуға болады, егер таза ауа, дүрыс тамақтану, денені шынықтыру шаралары дүрыс жүргізілсе.

Зерттеу жұмысының өзектілігі: Анемия қазіргі таңда жылдан - жылга өршіп келе жатқан дерттердің бірі. Оган себеп тагам өнімдерімен темірдің агзага жеткіліксіз түсуі, туберкулез жэне тагы да басқа жүқпалардың әсерінен эритроциттердің жогалуы немесе бүзылуы гемоглобин санын өзгерісі.

Зерттеудің мақсаты мен міндеттері: Ғылыми жұмыстың негізгі мақсаты - Шымкент өңіріндегі анемияның таралу деңгейін агзада гемоглобин мөлшерін аныктау, эритроциттердің санын тексеру.
- Ағзаны толыққанды эритроциттер мен гемоглобиннің қалыпты өнімділігін анықтайтын темір, витаминдер және толыққанды белоктар сиякты барлық қажетті микроэлементтермен қамтамасыз ететін әртүрлі тамақ үлестерін қолдану үшін жагдайлар жасау.
- Тиімді әрі түрақты қолданыстагы тағам өнімдерін темір препараттарымен, витаминдер жэне басқа да микроэлементтермен қосымша байыту (фортификациялау).
- Дәрі- дәрмек күралдары (таблетка, капсула, сироп) түрінде темір препараттары мен витаминдер қолдануды белгілеу.

Ғылымы жаңалығы: Осы күнге дейін Шымкент өңіріндегі анемияның таралу деңгейінің қаншалықты белең алғанына ешкім мән бермеген, осыған байланысты біз мәліметтерді жииақтап жасөспірім және жүкті әйелдердің нақты санын көрсеттік. Сонымен бірге анемиямен ауыратын адамдардың санын, гемоглобин өзгерісі анықталды.

МАЗМҰНЫ:
І. Кіріспе ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .3
1.Синонимдердің пайда болуы ----------------------------------- -------------------5
ІІ. Негізгі бөлім
2.1 Синонимдердің жасалу жолдары ... ... ... ...7
2.2 Синонимдердің пайда болу және даму жолдары ... ... ... ... 12
2.3 Синонимдердің реңтік мәні ... ... ... ... ... ... ... 13
ІІІ. Қорытынды ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..26
IV. Пайдаланылған әдебиеттер ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 27

Кіріспе
Сөз тарихы тіл тарихымен, тіл тарихы халы тарихымен тыңыз байланыста. Біреуін екіншісіден бөліп алуға болмайды. Бірін айтсақ бәрін байланыстырыпқатар айтуды қажет етеді. Сол тәрізді синонинің пайда болу тарихы жалрһпы сөздік құрамның даму, өсу тарихымен ұштасып, араласып жатыр. Жалпы лексиканың пайда болған жерінде синонимдерде туып жасалған. Тілде синонимдердің мол болуы сол тілдің сөздік құрамының бай, әр тарапты екендігіін көрсетеді. Сөздік құрам неғұрлым бай, әр тарапты болса, тілде соғұрлым бай, орамды болады. Сөйтіп, синонимдердің молдығы тілдің байлығы, дамыған тіл екендігін аңғартатын көрсеткіштің бірі.
Қазақ тілінің қазіргі таңдағы лексикасын ешбір қымсынбай, бай сөздік құрам деп ауыз толтырып, үлкен сеніммін айтуымызға болады.
Синонимдер мен көп мағыналы сөздер дүниедегі заттардың, құбылыстың сан алуан сыр-сипатын, қасиетін, белгілерін әр тұстан зерттеп танудың нәтижесінде, адам баласының ойлауының дамуы арқылы келіп шығады.
Демек, тілдегі синонимдер адам қоғамының өсіп жетілген кезінде ғылым мен мәдениеттің қарықтап дамыған шағында етек алып өркендейді. Бұған қарағанда, синонимдер о бастасан жағынан өте шағын, әйтпесе, мүлдем жоқтың қасында болған деп жорамалдаймыз.
Қазір біз қолданылып жүрген синоним деген термин гректің synonimon мағыналас, мәндес деген сөзінен алынған [1.91]. бертін келе бұл жалпы тіл біліміне термин сөз болып қалыптасты да өзінен синонимика, синонимия тәріздеген екі түрлі жаңа сөздер туындатып шығарды. Бұл терминдер тілдегі өолданысында әлі күнге межелі нақтылық жоқ.

Негізгі бөлім
1. Синонимдердің жасалу жолдары.
Синонимдердің грамматикалық ерекшеліктеріне тоқталмас бұрын, ең әуелі синонимдердің лексика-грамматикалық түрлерінің аражігін ажыратып алған абзал. Академик М.Серғалиев Синтаксистік синонимдер еңбегінде: Тіл білімінде синонимдердің белгілі бір салаларға, тіл білімінің тарауларына байланысты дараланып, бөлінетіндігі сияқты (лексикалық синонимдер, морфологиялық синонимдер, синтаксистік синонимдер), сөздердің мағыналық айшықтарына, айтушының не жазушының сөз саптау шеберлігіне қарай, қысқасы, стилистикалық тұрғыдан синонимдердің басқа атаулармен жұмсалатын тағы бір түрлері бар. Авторлық, индивидуальдық немесе стилистикалық синонимдер, бір сөзбен айтқанда, контекстік синонимдер осындай қасиеттерімен, белгілерімен көрінеді, - дейді [2:29]. Ал Қазақ тілінің синонимдер сөздігінде (Алматы; 2005) синонимдердің мынадай түрлері көрсетілген: лексикалық синонимдер, морфологиялық синонимдер, синтаксистік синонимдер, фразеологиялық синонимдер және сөзжасамдық синонимдер.
Ендеше, жоғарыда аталып өткендей, қазақ тілінде синонимдер лексикалық синонимдер, морфологиялық синонимдер, синтаксистік синонимдер, фразеологиялық синонимдер, сөзжасамдық синонимдер болып бөлінеді. Олардың әрбірінің өзіндік ерекшеліктері бар, сәйкесінше, әрқайсысының зерттелу дәрежесі де әр бағытта, әр деңгейде болып келеді.

Синонимдер қазақ тіліндегі сөз тудырудың үш тәсілімен жасалады.
1.Лексика-морфологиялық тәсіл арқылы жасалған синонимдер сөз тудырудағы лексика-морфологиялық тәсіл жалпы сөздік құрамды ғана емес, соның ішінде синонимдік қорды да мейлінше байытып, толықтырып отыратын негізгі көзді арна болып есептеледі. Синонимдер тек түбір тұлғасында келмейді. Оларға жұрнақтар жалғануы арқылы синонимдік қатар құруға болады. Мысалы, ұқыптылық-жинақылық-мұқияттылық; әдептілік-инабаттылық-өнегелілік; опасыздық-тұрақсыздық-екі жүзділік; мырзалық-жомарттық-бергендік-шуленд ік; бостандық-еркіндік-азаттық-теңдік; басты-негізгі-маңызды; атақты-даңқты-әйгілі; ашулы-ренішті-жабырқаңқы-түнеріңкі; дағдылы-үйреншікті-қалыпты; мардымды(сыз)-құнарлы(сыз)-өнімді(с із); ызғарлы-зәрлі-кәрлі-суық; қасиетті-киелі; қолайлы-ыңғайлы; әсерлі-тартымды; қанағатсыз-тойымсыз; т.б.
Тіліміздегі дербес сөздер сияқты - дай формалы сөздердің әштей кейбіреулерібір я екі сөзбен ғана есем әлнеше сөздермен тіркесіп айтыла береді. Мысалы, уыздай деген сөз арқылы ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.