Функционалдық сауаттылықты дамытудың негізгі тетіктері

Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 4 бет
Таңдаулыға:

Функционалдық сауаттылықты дамытудың негізгі тетіктері
Функционалдық сауаттылық деген ұғым өткен ғасырдың алпысыншы жылдары ЮНЕСКО құжаттырында пайда болып, кейіннен қолданысқа ене бастады. Функционалдық сауаттылық дегеніміз - білім берудің жеке тұлғаны қалыптастырудағы әлеуметтік бағдарлануы. Қазіргі тез өзгермелі әлемде функционалдық сауаттылық - оқушының әлеуметтік мәдени, саяси және экономикалық қызметтерге белсене араласуына, сондай-ақ қазіргі жаһандану дәуірінде заман ағымынан қалмай, адамның мамандығына, жасына қарамай үнемі білім алып, оны жетілдіріп отыруына ықпал ететін базалық фактор. Мектеп оқушыларының функционалдық сауаттылығы деп- оқушылардың пәнді тереңінен түсіну қабілеттерін дамытып, алған білімдерін сыныптан тыс жерде, кез келген өмірлік жағдайларда тиімді пайдалана білулерін қамтамасыз етуді айтамыз. Функционалдық сауаттылықты дамытудың жалпы бағдары Қазақстан Республикасында білім беруді дамытудың 2011-2020 жылдарға арналған мемлекеттік бағдарламасында берілген.
Мектеп оқушыларының функционалдық сауаттылығын дамыту тетіктеріне тоқталар болсақ, олар төмендегідей:
- Білім беру мазмұны. Бұған ұлттық стандарттар мен оқу бағдарламалары кіреді;
- Оқыту әдістері және нысандары;
- Оқушылардың оқу барысындағы жетістіктерін диагностикалау және оны бағалау жүйесі;
- Сыныптан тыс, қосымша білім беру бағдарламалары;
- Мектепті басқару моделі (қоғамдық-мемлекеттік нысан, мектептер-оқу жоспарын реттеудегі дербестігінің жоғары деңгейі)
- Барлық мүдделі тараптармен әріптестікке негізделген ынтымақтастық қалыптасатын білім беру ортасының болуы;
- Ата-аналардың балаларға білім беру мен тәрбиелеу процесіндегі белсенді рөлі.
Ұлттық жоспардың басты мақсаты - еліміздегі білім сапасын жетілдіруде, білім алушылардың функционалдық сауаттылығын дамыту барысында атқарылатын іс-шаралардың жүйелілігін және тұтастығын қамтамасыз ету. Осыған байланысты, бұл жоспардың ішінде функционалдық сауаттылықты дамытудың негізгі тетіктьері бөліп көрсетіледі:
Оның алғашқы тетігі -- оқыту мазмұны мен әдіснамасын түбегейлі жаңарту болып табылады. Бұл үшін мұғалім оқушының әлеуметтік ортаға бейімделуіп, алған білімдерін практикалық жағдайында пайдалана алатындай етіп, оның бойына негізгі, төмендегідей құзіреттіліктерді сіңіруі қажет:
-- басқарушылық, яғни мәселені шешу қабілеті;
-- ақпараттық. Бұл дегеніміз оқушы өз бетінше ақпарат көздері арқылы үнемі білім деңгейін көтеріп, танымдық қабілеттерін ұштауы;
-- коммуникативтік құзыреттілік: қазақша, орысша және ағылшын тілдерінде ауызша, жазбаша қарым-қатынас жасау;
-- әлеуметтік: қоғамда, өмір сүріп жатқан ортасында іс-әрекет жасай білу қабілеті;

-- тұлғалық құзыреттілік: өздерінжеке тұлға ретінде қалыптастыруларына, оған қажет білім, білік дағдыларын игеріп, болашақта өз кәсібін өзі таңдап, онда туатын қиыншылықтар мен оның күрделілігіне төзімді болу;
-- азаматтық: өз елінің салт-дәстүрлерін, тарихын, мәдениетін, дінін сонымен қатар тілін тереңінен меңгеріп, еліміздің өсіп, өркендеуі жолындағы азаматтық парызын түсінуі;
-- технологиялық: ақпараттық жіне білім беру технологияларын сауатты пайдалануы ;
Білім алушы жоғарыда көрсетілген құзіреттіліктермен бірге пәндік яғни, әр пәннің мазмұны арқылы құзіреттіліктерді де меңгеруі керек.
Функционалдық сауаттылық тұжырымдамасына негізделген халықаралық бағалау зерттеулерінің бірін келтіретін болсақ, ол - Экономикалық ынтымақтастық және даму ұйымының қолдауымен өткізетін 15 жасқа келген білім алушылардың оқу жетістіктерін бағалаудың халықаралық бағдарламасы (Programmer for International Student Assessment - РІSА). РІSА 15 жастағы оқушыларыдың мектеп қабырғасында алған білімін, іскерлік дағдыларын адами іс-әрекеттің кез келген саласында, сондайымен қатар әлеуметтік қатынастар мен тұлғааралық қарым-қатынаста, өмірлік міндеттерін шешу үшін пайдалана алу қабілетін бағалайды.
РІЅА зерттеулері қазіргі уақытта әлемде мектептегі білім беру тиімділігін салыстырмалы бағалаудың әмбебап құралы ретінде қарастырылуда. Зерттеу барысында алынған деректер жалпы оқытудың мазмұны мен әдістері ретінде білім беру жүйесінің даму стратегиясын, сондай-ақ контекстік факторлардың (басқару моделі, оқыту тілі, отбасының әлеуметтік мәртебесі және т.б.) мектеп оқушыларының функционалдық сауаттылығының даму деңгейіне әсерін айқындау үшін негіз болады.
Ұлттық жоспарда көрсетілген функционалдық сауаттылықтың келесі тетігі ол - оқу нәтижелерін бағалау жүйесін өзгерту. Яғни бағалау жүйесі мұнда сырттай және іштей бағалау болып екіге бөлінеді. Іштей бағалау оқу пәні бойынша оқыту сапасын диагностикалау мен мемлекеттік жалпыға міндетті білім беру стандарты өлшеміне сәйкес жүзеге асырылады. Сырттай бағалау - әрбір деңгейді аяқтау бойынша оқушының оқу жетістіктерінің нәтижелеріне сәйкес, яғниҰБТ, ОЖСБ және т.б., сонымен қатар халықаралық зерттеулерге: TIMSS, PISA, PIBLS қатысу арқылы жүзеге асасады. Іштей бағалау көбіне білім алушыларға қатысты ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.