Еуразия құрлығының далалық белдеуін б. д. д. VI-III ғғ. Мекендеген көшпелі тайпалар туралы тарихи мәліметтер

Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 3 бет
Таңдаулыға:

ИСТ-21 А, Оразбай Арианна
Еуразия құрлығының далалық белдеуін б.д.д. VI-III ғғ. Мекендеген көшпелі тайпалар туралы тарихи мәліметтерді мен Сақ-парсы соғыстарының ақтандақ талдап жазу.
Тарих- адамзатта болған барлық өткенін зерттейтін ғылым. Меніңше, тарихтың негізгі мақсаты- адамдардың өткенін, өзгеруін ғана емес, біздің рухани дүниемізді қалыптастыру, адамдар өз эволюциялық тұрғыдан қалай дамығандығын көзқарас ретінде сондай мақсатты қолдайды. Тарихты білсек, онда адамда мәдениет те, дәстүр қалыптастығы болады.
Біздің тарихымыз өз бастауын тереңнен бастап жатыр. Еліміздегі тарихымыз түрлі оқиғаларға бай болып келеді. Соның ішінде көбінесе әртүрлі құпиялар көп, қатты терең ашылмаған ежелгі тарихындағы сақтардың парсы әскерлерімен соғыстары толық зерттелмеген болатын. Біз білетіміздей, сақтар, үйсін, ғұндар қазақ халқының қалыптасуына үлкен үлес қосқан. Сақтар біздің территориямызда өмір сүріп, мәдениет жағынан да, діни наным-сенімдер жағынан да, антропологиялық тұрпаты жағынан да біздің халқымызға үлес қосқаны сөзсіз деуге де болады. Сол себептен Халықсыз-тарих жоқ, тарихсыз- халық жоқ дегендей, біздің басты мақсаты- сақ даласында мекен еткен тайпалардың өмір сүру қағидаларын, қоғамдағы әр адамның атқарған рөлі, сақтардың тәуелсіздік үшін күресте деректердің шын немесе өтірік екенін анықтауға білуге үміттеп келеміз.
Берілген мәтінге сәйкес, парсылардың басқыншылығына аяқтарында мықты тұра алған басқа елдерге таныс емес сақтар одағы, бұл бағыттың шеңберінде олар тарихқа деген жаңа өркениетті алып келген болатын. Сақтарға деген қызығушылық Бехистун жазбалары арқылы жасақталған. Бұл деректер арқасында көп зерттеушілер оларды зерттей отырып, әртүрлі көзқарастардың әкелуіне себеп болған. Біз білетіміздей, Бехистун жазбалары ғана емес, басқа да деректері көп антикалық авторлардың еңбектерінде сақтар туралы талай көп тарихымызға қажетті нәрселер жазылған болатын.
Еуразия даласында талай тайпалар көшпелі өмір сүрген, олардың ішінде сақтарды, парсыларды, парфиялықтарды көре аламыз.
Сақтар б.з.б. 1 мыңжылдықта Орта Азияны да, Үндістанды, Ауғанстанды, Қазақстанды мекендегенін көре аламыз. Сақтар құрамына көп тайпалар кіргенін білеміз, алайда Парсы жазбаларына сүйенсек, олар сақтар одағын тек қана 3 одағында қарастырған болатын. Олар тиграхауда, хаомаварга, пардарайя. Олардың ішіндегі ең жақсы зерттелініп, Дарийдің басқыншылығына тұра алған тиграхауда- тік шошақ бөріктілер болатын.
Парсылар туралы айта келсек, олар Иранның оңтүстігінде, Вавилон шығысында орналасқан. Бұл тайпалар одағының билігінде ахемен рудан шыққан көсемдер билеген. Біз білетіміздей, Кир арқасында парсы тайпалары күшейген болатын. Кирдің басты мақсаты- әлемдегі барлық үстемдікті өзіңе алу. Сол себептен олар әскерлерімен әртүрлі жерлерге аттандырылып, басқа тайпаларды, мемлекеттік бірлестіктерді өзіңе бағындыратын. Осылайша олар біздің жеріміздегі болған көшпелі тайпалық бірлестіктерге-сақтарға толы қызығы көп бар жорықтар жүргізе бастағанын көре аламыз.
Тарихқа шолу жасасақ, сақтарға өз жорығынды бастаған ІІ Кир билікке б.з.д. 558 жылы келгенін берілген мәтін арқылы білеміз. Деректерге сүйінсек, Кирдің ең басты мақсаты- дамыған, еңбек қолы көп ел, табиғи жағдайларға сәйкес жақсы орында орналасқан, әрі бай мемлекетті жаулап алғысы келетін Египет еді. Египетке өту үшін, кең далада ұлаң-байтақ көшіп-қонып жүретін көшпелі сақтар одағына өз бағыттарын бастайды. Бұл жорық б.з.д. 530 жылы басталған болатын.
Кирдің сақтарға деген қарсы жорығы туралы антикалық авторлардың еңбектері бір-біріне қарағанда алуан түрлі болып келеді. Менің ойымша, бұл еңбектерінің алуан түрлі болып келуі ең алдымен: автордың өзі барып зерттеуімен байланысты, кейбіреулері әртүрлі деректерге сүйеніп, өз тұжырымын басқаша түйіндеп шығарады, кейбір авторлар бұл жорыққа қарағанда, басқа уақытта дүниеге келген, сол себептен олар көбінесе өз естігенін ғана тұжырымдап, өз уақытындағы болған оқиғамен қаттты сабақтастайды. Мысалыны мәтіннен қарастырсақ, сонда Геродот деректері бойынша Кир Амудария (Аракс) өзен арқылы өтіп, Каспий теңіздің маңында орналасқан массагеттерге басқыншылық жасағанын десе, грек саяхатшысы Мегасфен өз шығармаларында Персиядан шыққан Кир Ауғанстан мен Үндістанның арасында болған территориясында болған массагеттер иелігіне келгенін жазады. Әрине, Мегасфеннің тұжырымы бұл жерде қате болып келеді. Себебі уақытқа сәйкестірсек, сол кезде сол территорияны массагеттердің тікелей ұрпақтары ассакен деген тайпалар мекен еткен болатын. Сол себептен сол ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.