Аймақ бойынша ауа бассейнінің сарасын бағалау
2.3.3 3-студент: Серікқазы Тоты, жұмыс нәтижесі
3. Аймақ бойынша ауа бассейнінің сарасын бағалау. Ауа бассейіннің сапа бағасы, ылғалдылықтың шекті жіберілуі (ЫШҚ), шекті жіберілу концентрациясының талдауы.
Қазақстан Республикасы үшін атмосфералық ауаның ластану проблемалары өзекті болып қала береді. Тұрақты көздерден атмосфераға зиянды заттардың шығарындылары жылына шамамен 2,5 млн. тонна құрайды, көлік шығарындылары 1 млн. тоннадан асады. Бүгінгі таңда Қазақстанның шамамен 5 млн. тұрғын ластанған атмосфералық ауа жағдайында өмір сүреді, бұл ретте кемінде 2 млн. ластанудың өте жоғары деңгейі жағдайында өмір сүреді. Сонымен қатар, елді мекендердің орналасу ерекшеліктері, ең алдымен, көптеген қалалар мен аудандардың ірі өнеркәсіптік нысандардың спутниктері ретінде қалыптасуымен байланысты, көбінесе өнеркәсіптік шығарындылармен қалалардың атмосферасының сөзсіз ластануына әкеледі. Халықтың денсаулығына ықтимал әсер ету тұрғысынан елді мекендердің ауасының шаңмен, күкірт диоксидімен, азот диоксидімен, фенолмен, қорғасынмен, формальдегидпен, хлормен, сутегі фторымен, аммиакпен, диоксинмен, фуранмен, көміртегі оксидімен, күкіртсутегімен және сутегі хлоридімен ластануы ең маңызды болып табылады. Осы ластағыштардың әрқайсысының халық денсаулығына әсері тұрғысынан өзіндік ерекшелігі бар екенін атап өткен жөн. Мысалы, шаң тыныс алу жүйесіне әсер етеді, өкпе тінінің прогрессивті фиброзын тудырады, бауырға әсер етеді, қан көрсеткіштеріне әсер етуі мүмкін, одан бөлек физикалық әлсіздік, тез шаршау.
Қазіргі кезеңде Алматы қаласының шекаралары қала маңындағы бірқатар ауылдарды қамти отырып, едәуір кеңейді, нәтижесінде қала маңында егістік учаскелері, бақтар көп дәрежеде қысқартылды. Қала ойпатта орналасқан, онда көбінесе желсіздік, тұман және жер бетіндегі инверсиялар байқалады, бұл кеңістіктегі қоспалардың таралуын қиындатады. Бұдан басқа, қаланың ойластырылмаған құрылысы ауа ағындарының көлденең бағыттағы табиғи қозғалысына кедергі келтіреді. Іле Алатауы баурайындағы урбанизацияланған ландшафттар Алматы қаласының ауа бассейнін ластайтын негізгі нысандардың бірі болып табылады.
Алматы қаласы ауасының ластануы табиғи-климаттық және физикалық-географиялық жағдайлармен күрделене түсетін өткір экологиялық мәселе болып табылады. Ауа бассейнінің ластануының негізгі ингредиенттері шаң, күкірт диоксиді, көміртегі оксиді, азот диоксиді, фенол және формальдегид болып табылады. Ауаның көміртегі оксидтерімен ластануы қауіптілігі бойынша 4-ші сыныпқа жатады және ШЖК-дан бірнеше есе асады.
Бұл көмірқышқыл газы - парниктік газ, атмосферада инфрақызыл сәулеленуді ұстап тұратын экран жасайды, нәтижесінде жер бетін қыздырады. Парниктік газдар бар Атмосфера сәулелену үшін мөлдір емес, нәтижесінде бетінің температурасы айтарлықтай көтеріледі. Соңғы зерттеулердің нәтижелері бойынша республикадағы жылыну қарқыны жалпы әлемдік қарқынға қарағанда 1,5-2,5 есе жоғары, сондықтан қала сыртының және Алматы қаласының маңындағы ірі урбандалған аумақта парниктік әсерді азайту және климаттың жаһандық өзгеру жағдайларына бейімделу мәселелері өте өзекті болып табылады.
Алматы қаласының аумағында химиялық зауыттар, жылу электр желілері, құрылыс материалдары зауыттары, қазандықтар, жергілікті және тамақ өнеркәсібі кәсіпорындары сияқты көптеген объектілер, қала маңы мен жеке секторларында пешпен жылыту және т.б. орналасқан. ЖЭО-1 және ЖЭО-2 ірі жылу энергетикалық кешендерімен қатар, жеке сектор негізінен лас отын түрлерін (көмір, мазут және т. б.) жағады, төмен түтін мұржалары бола отырып, қаланың ауа бассейнінің ластануына елеулі үлес қосады және онсыз да жоғары фондық ластануға жанармайдың едәуір мөлшері автомобиль, теміржол және авиация арқылы жағылуы қосылады.
Ластаушы заттардың негізгі көзі автокөлік болып табылады (83%), ал одан кейін өнеркәсіптік кәсіпорындардың стационарлық көздерінен шығарындылар (11%). Ауаға ластаушы заттар шығарындыларының жиынтық көлемінің шамамен 6%-ы жылу энергетикасы объектілеріне тиесілі (3.1-диаграмма).
3.1-Диаграмма. Ластаушы объект бойынша зиянды шығарындылардың мөлшері, %
Атмосфераның беткі қабатындағы ауаның ластану деңгейін қалыптастыруда автомобильдердің газдары айқындаушы рөл атқарады, олар атмосфераға ... жалғасы
3. Аймақ бойынша ауа бассейнінің сарасын бағалау. Ауа бассейіннің сапа бағасы, ылғалдылықтың шекті жіберілуі (ЫШҚ), шекті жіберілу концентрациясының талдауы.
Қазақстан Республикасы үшін атмосфералық ауаның ластану проблемалары өзекті болып қала береді. Тұрақты көздерден атмосфераға зиянды заттардың шығарындылары жылына шамамен 2,5 млн. тонна құрайды, көлік шығарындылары 1 млн. тоннадан асады. Бүгінгі таңда Қазақстанның шамамен 5 млн. тұрғын ластанған атмосфералық ауа жағдайында өмір сүреді, бұл ретте кемінде 2 млн. ластанудың өте жоғары деңгейі жағдайында өмір сүреді. Сонымен қатар, елді мекендердің орналасу ерекшеліктері, ең алдымен, көптеген қалалар мен аудандардың ірі өнеркәсіптік нысандардың спутниктері ретінде қалыптасуымен байланысты, көбінесе өнеркәсіптік шығарындылармен қалалардың атмосферасының сөзсіз ластануына әкеледі. Халықтың денсаулығына ықтимал әсер ету тұрғысынан елді мекендердің ауасының шаңмен, күкірт диоксидімен, азот диоксидімен, фенолмен, қорғасынмен, формальдегидпен, хлормен, сутегі фторымен, аммиакпен, диоксинмен, фуранмен, көміртегі оксидімен, күкіртсутегімен және сутегі хлоридімен ластануы ең маңызды болып табылады. Осы ластағыштардың әрқайсысының халық денсаулығына әсері тұрғысынан өзіндік ерекшелігі бар екенін атап өткен жөн. Мысалы, шаң тыныс алу жүйесіне әсер етеді, өкпе тінінің прогрессивті фиброзын тудырады, бауырға әсер етеді, қан көрсеткіштеріне әсер етуі мүмкін, одан бөлек физикалық әлсіздік, тез шаршау.
Қазіргі кезеңде Алматы қаласының шекаралары қала маңындағы бірқатар ауылдарды қамти отырып, едәуір кеңейді, нәтижесінде қала маңында егістік учаскелері, бақтар көп дәрежеде қысқартылды. Қала ойпатта орналасқан, онда көбінесе желсіздік, тұман және жер бетіндегі инверсиялар байқалады, бұл кеңістіктегі қоспалардың таралуын қиындатады. Бұдан басқа, қаланың ойластырылмаған құрылысы ауа ағындарының көлденең бағыттағы табиғи қозғалысына кедергі келтіреді. Іле Алатауы баурайындағы урбанизацияланған ландшафттар Алматы қаласының ауа бассейнін ластайтын негізгі нысандардың бірі болып табылады.
Алматы қаласы ауасының ластануы табиғи-климаттық және физикалық-географиялық жағдайлармен күрделене түсетін өткір экологиялық мәселе болып табылады. Ауа бассейнінің ластануының негізгі ингредиенттері шаң, күкірт диоксиді, көміртегі оксиді, азот диоксиді, фенол және формальдегид болып табылады. Ауаның көміртегі оксидтерімен ластануы қауіптілігі бойынша 4-ші сыныпқа жатады және ШЖК-дан бірнеше есе асады.
Бұл көмірқышқыл газы - парниктік газ, атмосферада инфрақызыл сәулеленуді ұстап тұратын экран жасайды, нәтижесінде жер бетін қыздырады. Парниктік газдар бар Атмосфера сәулелену үшін мөлдір емес, нәтижесінде бетінің температурасы айтарлықтай көтеріледі. Соңғы зерттеулердің нәтижелері бойынша республикадағы жылыну қарқыны жалпы әлемдік қарқынға қарағанда 1,5-2,5 есе жоғары, сондықтан қала сыртының және Алматы қаласының маңындағы ірі урбандалған аумақта парниктік әсерді азайту және климаттың жаһандық өзгеру жағдайларына бейімделу мәселелері өте өзекті болып табылады.
Алматы қаласының аумағында химиялық зауыттар, жылу электр желілері, құрылыс материалдары зауыттары, қазандықтар, жергілікті және тамақ өнеркәсібі кәсіпорындары сияқты көптеген объектілер, қала маңы мен жеке секторларында пешпен жылыту және т.б. орналасқан. ЖЭО-1 және ЖЭО-2 ірі жылу энергетикалық кешендерімен қатар, жеке сектор негізінен лас отын түрлерін (көмір, мазут және т. б.) жағады, төмен түтін мұржалары бола отырып, қаланың ауа бассейнінің ластануына елеулі үлес қосады және онсыз да жоғары фондық ластануға жанармайдың едәуір мөлшері автомобиль, теміржол және авиация арқылы жағылуы қосылады.
Ластаушы заттардың негізгі көзі автокөлік болып табылады (83%), ал одан кейін өнеркәсіптік кәсіпорындардың стационарлық көздерінен шығарындылар (11%). Ауаға ластаушы заттар шығарындыларының жиынтық көлемінің шамамен 6%-ы жылу энергетикасы объектілеріне тиесілі (3.1-диаграмма).
3.1-Диаграмма. Ластаушы объект бойынша зиянды шығарындылардың мөлшері, %
Атмосфераның беткі қабатындағы ауаның ластану деңгейін қалыптастыруда автомобильдердің газдары айқындаушы рөл атқарады, олар атмосфераға ... жалғасы
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz