Негізгі түсініктердің анықтамаларын нақтылау және қарастыру

Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 5 бет
Таңдаулыға:

ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТРЛІГІ

Абай атындағы Қазақ Ұлттық педагогикалық университеті

Педагогика және Психология институты

№1 СӨЖ

Тақырыбы: Негізгі түсініктердің анықтамаларын нақтылау және қарастыру

Орындаған: ББ АКТ-203 топ студенті

Жандарбекқызы Баян-Сұлу

Қабылдаған: Жұмаш Ж. Е.

Алматы, 2021

Тапсырма: Негізгі түсініктердің анықтамаларын нақтылау және қарастыру:

а) дене дамуы, дене жаттығуы, дене тәрбиесі бойынша білім беру, дене дайындығы, дене қабілетін жетілдіру;

б) дене тәрбиесі жүйесі, дене мәдениеті, спорт;

в) «Әдіс», «әдістемелік тәсіл», «әдістеме», әдістемелік қатынас», «әдістемелік бағыт» ұғымдарын ашу.

А) Дене дамуы тұқым қуалаушылықтың, қоршаған орта факторларының және дене белсенділігінің деңгейінің әсерінен адам ағзасының биологиялық формалары мен қызметтерінің өзгеру процесі мен нәтижесі деп түсініледі.

Дене дамуын бағалау дененің көлемін өзгерту, дене бітімінің сыртқы белгілерін, сыртқы белгілері бойынша жыныстық жетілу дәрежесін бағалау, сондай-ақ кейбір функционалды көрсеткіштерді өлшеу арқылы жүзеге асырылады, мысалы, өкпенің өмірлік қабілеті, жеке бұлшықет топтарының күші, буындардағы жылдамдық, төзімділік және ұтқырлық деңгейі.

Баланың дене дамуын негізгі бағалау баланың дене салмағын, дене ұзындығын немесе бойын өлшеу және өлшенген көрсеткіштерді өсу нормаларымен салыстыру болып табылады.

Дене жаттығуы - дене тәрбиесі міндеттерін жүзеге асыруға бағытталған, оның заңдылықтары бойынша қалыптасып, қолданылатын қозғалыс әрекеті.

Дене жаттығулары, бір жағынан, белгілі бір әрекет ретінде, екінші жағынан, қайталау процесі ретінде қарастырылады.

Дене жаттығуларының әсері ең алдымен мазмұнымен анықталады. Дене жаттығуларының мазмұны - бұл жаттығуды орындау кезінде адам ағзасында болатын физиологиялық, психологиялық және биомеханикалық процестердің жиынтығы. Дене жаттығуларының мазмұны олардың сауықтыру мәнін, тәрбиелік рөлін, тұлғаға әсерін анықтайды.

Дене тәрбиесі бойынша білім беру - педагогикалық ықпалдар мен өзін-өзі тәрбиелеу нәтижесінде адамның дене мәдениетін қалыптастыруға бағытталған педагогикалық процесс. Дене тәрбиесі процесінде педагогикалық ықпалдар, сонымен қатар өз бетімен айналысатындардың күш-жігері дене қасиеттерін дамытуды, қозғалыс әрекеттеріне жаттықтыруды және арнайы білімдерді қалыптастыруды қамтамасыз етуі керек.

Дене тәрбиесі процесінде келесі міндеттер шешіледі:

сауықтыру (денсаулықты жақсарту, дене бітімін жақсарту, жоғары еңбекке қабілеттілікке жету және қолдау) ;
білім беру (қолданбалы және спорттық дағдылар мен дағдыларды қалыптастыру және қажетті кемелділікке жеткізу, арнайы білімді меңгеру) ;
тәрбиелік (адамгершілік-еріктік қасиеттерді қалыптастыру, еңбек және эстетикалық тәрбиені насихаттау) .

Дене дайындығы - адамның белгілі бір кәсіптік немесе спорттық іс-әрекетінде қажетті дене, қабілеттерді, қозғалыс дағдылары мен дағдыларын дамытуға бағытталған процесс. Физикалық дайындық - қимыл-қозғалыс қабілеттерінің жетілген даму деңгейі, қозғалыс дағдыларын қалыптастыру.

Дене дайындығының жалпы және арнайы дене дайындығы деп екі түрге бөліп қарастырамыз. Жалпы дене дайындығы - адамның жан-жақты және үйлесімді физикалық дамуына бағытталған қозғалыс қасиеттерін жетілдіру үдерісі. Жалпы дене дайындығы - бұл функционалдық мүмкіндіктерді, жалпы өнімділікті арттыруға бағытталған, мазмұны арнайы дайындыққа және таңдалған қызмет немесе спорт түрі бойынша жоғары нәтижелерге жетуге негіз болып табылатын дене тәрбиесінің мамандандырылған емес процесі. Арнайы дене дайындығы - бұл белгілі бір спорттық пәнге (спортқа) немесе еңбек әрекетінің түріне қажетті қозғалыс қабілеттерінің басым дамуын қамтамасыз ететін, бұл қабілеттердің дамуының соңғы дәрежесіне бағытталған дене қасиеттерін тәрбиелеу процесі.

Дененің қабілеттілігі - бұлшық ет қызметінің кез келген түрінің талаптарына жауап беретін және оны жүзеге асырудың тиімділігін қамтамасыз ететін адамның морфологиялық және психофизиологиялық қасиеттерінің кешені. Дененің қабілеттеріне қатысты дамыту, жетілдіру, тәрбиелеу жиі қолданады. Бұл сөздерді қалай дұрыс және дұрыс қолдануға болады? Даму мен жетілдірудің арасына шек қою қиын, өйткені жетілдіру барысында қабілеттердің дамуы орын алады. Тәрбие - тұтас тұлғамен, оның адамгершілік-еріктік, тұлғалық қасиеттерімен байланысты. Сондықтан «дененің қабілеттері дамиды» деген дұрысырақ.

Б) Дене тәрбиесі жүйесі - адамдардың дене шынықтыруын және салауатты өмір салтын қалыптастыруды қамтамасыз ететін философиялық, теориялық-әдістемелік, бағдарламалық-нормативтік және ұйымдастырушылық негіздерін қамтитын дене тәрбиесінің қоғамдық тәжірибесінің тарихи шартты түрі.

Дене тәрбиесі жүйесі көптеген ғылымдардың сіңірген еңбегіне негізделген. Оның теориялық және әдіснамалық негізін анатомия, физиология, биохимия, философия, әлеуметтану, психология, педагогика сияқты ғылымдардың ережелері құрайды. Олардың көмегімен «Дене тәрбиесінің теориясы мен әдістемесі» пәні дене тәрбиесінің жалпы заңдылықтарын дамытады және дәлелдейді. Бірақ ол белгілі бір принциптерге бағынып әрекет етеді: жеке тұлғаның үйлесімді және жан-жақты дамуы, дене тәрбиесінің еңбек тәжірибесімен байланысы принципі, дене тәрбиесінің денсаулық тенденциясы принципі.

Дене мәдениеті дене табиғатын тәрбиелеудің нәтижесі. Бұл адамдардың дене дамуын қалыптастырып оны пайдаланудағы материалдық және рухани байлық. «Дене мәдениеті» түсінігін «мәдениет» түсінігіне жалпы жатқызуға болады, себебі, дене мәдениеті мәдениеттің бір бөлігіне жатады. «Дене мәдениеті дегеніміз адам өз дене күшін, құрылысын, жаттығулар кешенін істеу арқылы өзгертуге арналган үдерісті айтуга болады. Бұл деген адамдардың дене қимылын жетілдіруге арналган материалдық, рухани байлықтың кешені болып табылады». Ал мектептегі дене мәдениеті дегеніміз - материалдық рухани бағыттың қосындысы ретінде мектепте қогамның күшімен балалардың дене даярлығын ұштайтын пән ретінде болады.

Спорт - адамдардың (спортшылардың) белгілі бір ережелер бойынша ұйымдастырылған, олардың физикалық немесе интеллектуалдық қабілеттерін салыстырудан тұратын іс-әрекеті. Спорт дене шынықтырудың құрамдас бөлігі болып табылады, онда басты назар адамның физикалық дамуына, оның денсаулығы мен әл-ауқатын нығайтуға бағытталған. Спортпен айналысудың жағымды жағы да, жағымсыз жақтары да болады. Жағымсыз жақтары:

* Кәсіби және ерте балалық шақтан бастап спортпен айналысатын адамдар көбінесе жоғары интеллектке ие болмайды. Олардың кітап оқуға, білім алуға, театрларға, мұражайларға баруға уақыты жоқ. Жиі және қарқынды жаттығулар стрессті тудырады. Кейде, ең жоғары спорттық марапаттарға қол жеткізген адам, жеңіс тұғырына ұзақ көтерілумен бірге жүретін тұрақты жүйке кернеуі негізінде күнделікті өмірде неврастенияға ұшырайды. Кәсіби спорт ең зиянды болып саналады, өйткені спорттық мансаптың соңында адам ағзасында көптеген ауыр диагноздар мен проблемалар болады.

* Әуесқойлық спорт жағымсыз салдарларды аз береді, бірақ жаттығу жаттықтырушының бақылауында болған жағдайда ғана. Тиісті қадағалаусыз спортшы денеге көтере алмайтын стресстен әлдеқайда көп салмақ түсіруі мүмкін.

Жағымды жақтары (егер спортқа әуесқой болса) :

* Спорт кезінде жүрек соғысы жиілейді, мидың жұмысы артады, қан айналымы қарқынды жүріп, денені оттегімен байытады. Спорт жағымсыз ойларды жақсырақ ойлармен алмастыру арқылы әртүрлі бұзылуларға көмектеседі.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.