Имам Сабунидің Сахих Бухариге жазған шархындағы жаратылыстың басталу бабына салыстырмалы анализ

Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 39 бет
Таңдаулыға:

----------------------------------- ----------------------------------- ----------

----------------------------------- ----------------------------------- ----------

----------------------------------- ----------------------------------- ----------

----------------------------------- ----------------------------------- ----------

----------------------------------- ----------------------------------- ----------

----------------------------------- ----------------------------------- ----------

----------------------------------- ----------------------------------- ----------

----------------------------------- ----------------------------------- ----------

----------------------------------- ----------------------------------- ----------

----------------------------------- ----------------------------------- ----------

----------------------------------- ----------------------------------- ----------

----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Тақырып: Имам Сабунидің Сахих Бухариге жазған шархындағы жаратылыстың басталу бабына салыстырмалы анализ
----------------------------------- ----------------------------------- ----------

----------------------------------- ----------------------------------- ----------

----------------------------------- ----------------------------------- ----------

----------------------------------- ----------------------------------- ----------

----------------------------------- ----------------------------------- ----------

----------------------------------- ----------------------------------- ----------

----------------------------------- ----------------------------------- ----------

----------------------------------- ----------------------------------- ----------

----------------------------------- ----------------------------------- ----------

----------------------------------- ----------------------------------- ----------

----------------------------------- ----------------------------------- ----------

----------------------------------- ----------------------------------- ----------

----------------------------------- ----------------------------------- ----------

----------------------------------- ----------------------------------- ----------

----------------------------------- ----------------------------------- ----------
МАЗМҰНЫ
----------------------------------- ----------------------------------- ----------

----------------------------------- ----------------------------------- ----------
КІРІСПЕ
----------------------------------- ----------------------------------- ----------

----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Автордан
----------------------------------- ----------------------------------- ----------

АЛЛА ТАҒАЛА ЖАРАТЫЛЫСТЫ ҚАШАН БАСТДЫ

Алла Тағаланың азабына еш кім шыдай алмайтындығы жәйлі
Күн мен Ай есеппен қозғалатындығы туралы
Періштелердің зікір етуі және Жындардың естуі үшін жоғары көтерілуі
Алла Елшісі Жәбірейіл (а.с) ға бізді зиярат етіп тұрмайсыңба деп айтуы жәйлі
Алла Елшісінің Жәбірейіл (а.с) ді көруі
Алла Елшісі Муса (а.с) Иса (а.с) ді және Тозақ қорықшысын көруі
Жәннаттықтардың түкірмейтіндігі, сіңбірмейтіндігі, әжетке отырмайтындығы жәйлы

2 ТОЗАҚТЫҢ СИПАТЫ ЖӘНЕ ЫСТЫҒЫ ӨТЕ ҚАТТЫ БОЛТЫНДЫҒЫ ЖӘЙЛІ

Тозақтың оты қатты ыстық болатындығы туралы
Шайтан Мұсылман адамды азғыруы жәйлі
Жаман түс Шатаннан екендігі жәйлі
Күпірліктің басы Шығыс жақта екендігі туралы
Бәну Исраилден бір үмбеттің жоғалып кетүі туралы

ҚОРЫТЫНДЫПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР

1 АЛЛА ТАҒАЛА ЖАРАТЫЛЫСТЫ ҚАШАН БАСТАДЫ
3190 Имран ибн Хусайн (р.а.) айтады: Алла елшісінің (саллаллаху алайхи уасаллам) алдына Бану Тамим тайпасынан бір жамағат келді. Алла елшісі оларға қарап: Әй Бану Тамим жақсы хабарды қабыл алыңдар! деп айтты. Олар Бізді жақсы хабар мен қуандырдыңыз, біз мал-мүлік бердіңіз, деп жауап қайтарды. Алла елшісінің түр әлпеті өзгерді сосын Оған Ямандықтар келіді. Алла елшісі оларға Әй Ямандықтар жақсы хабарды қабыл алыңдар, өйткені Бану Тамимдіктер қабыл алмады деді. Ямандықтар Уа Алла елшісі қабыл алдық деп атайды, сонда Пайғамбар Жаратылыстың басталу туралы, арштың жарытылғандығы туралы айта бастады, сол сәтте Имран ибн Хусейнге бір кісі келіп, әй Имран (р.а) сенің Түең босалып кетіп бара жатыр, деді. Имран (р.а) сол кезде соңына түстім, қарасам мені мен оның қашықтығы сахарадағы бір сағым ажыратып тұрғанын көрдім. Сол кезде Аллаға ант етейін шіркін ай сол Түені тастап кеткенім де ғой деп армандадым.
Бұл хадисті Бухариде басқа риуаятт пен келген хадис қуаттайды:
Имран ибн Хусайн (р.а.) айтады: Алла Елшісінің қасына келдім, түемді жақын жерге байлап қойдым. Бану Тамимнен бір топ адамдар келіп, Алла елшісі оларға айтты Әй Бану Тамим сүйінші хабарды қабыл алыңдар, олар бізді сүйіншіледіңіз және мал-мүлік бердіңіз дәл солай екі мәрте жауап берді. Сосын Ямандықтар келді, Алла Елшісі оларға да сол сөзді айтты, Ямандықтар сүйнші хабарды қабыл алдық Уә Алланың Елшісі өйткені біз сол үшін келдік -деп айтты. Сосын хадистің соңын толтырды Алла тағала бар еді, одан басқа ешкім болмаған еді. Аршы Судың үстінде еді, әр бір нәрсені зікір ге жазған еді. деп айтты.
Хадистің түсіндірмесі:
Алла елшісі (с.а.с) сахабалары мен жиналыста отынғанда, Нәждттан (Бану Тамим тайпасы) бір топ адамдар жәрдем сұрап мал-мүлік сұрады. Алла Елшісі Тамим тайпасына ийман келтіргендері үшін жаннатқа кіретіндіктерін айтты. Тамимдықтар оған Уә Алла Елшісі бізге малменен, ақшаменен жәрдем берүіңізді сұрап кедік деп жауап берді. Алла Елшісінде айтқан сөздерінен жаман сезім пайда болды, өйткені олар ақырет нығметтінің орнына дүниені таңдаған еді. Біраздан кейін басқа топ Ямандықтар (Абу Муса әл-Ашғаридың қауымы) келді. Алла Елшісі оларғада Тамимдіктерга айтқан сөзін қайталады. Сол кезде олар бұл сүйінші хабарды қабыл алдық деп айтады. Сол кезде Алла Елшісі ғаламның жаратылуын басталуы туралы айта бастады, Алла тағала дүниені жаратқаннан бастап, жаннат иелері жаннатқа, тозақ иелері тозаққа кіргенге дейін.
Мұнда Алла елшісі дүние игілігін артық көргеніне ренжіген немесе әдетте түрлі тайпа адамдары келгенде тарту-таралғылар беретін Пайғамбар (с.а.с) бұл жолы оларға сыйлай қоятындай қолында еш нәрсе болмағанына қапаланған. Яки осы екі себеп те оның көңіліне реніж тудырған [3,б.605].
Хадистен алынатын пайдалар:
Бірінші: Бұл хадисте Алла тағала азали, қадим екендігін түсінеміз, оның бастауы жоқ, соңы да жоқ және аспан мен жер, арш пен судан кейін жаратылғандығын, бұл тұралы сұрау жаиз екендігін түсінеміз [2,б.151]. Бұл туралы Алла тағала құранда Оның Аршы Судың үстінде еді -деген [1,б.222].
Екінші: Уақыт пен Мекен жаратылғандығы, Алла тағала екеуін жоқтан бар еткендігін түсінеміз.
Үшінші: Алла тағала Арш пен Курсиді жаратқанына, бірақ оларға мұқтаж еместігіне сенүіміз уәжіп. Алла Тағала Арш пен Курсиді, ұлы екендігін, мүлкінің кең екндігін дәлеледеу үшін жаратты. Курси Аршқа қарағанда шөл даладағы жүзік сияқты, ал Күрси болса аспан мен жерді толық қамтыған бұл жайлы Алла тағала Құранда Оның (шексіз билігінің көрінісі болған) Күрсисі күллі аспан әлемі мен жерді толық қамтыған - деген.
Төртінші: Ләух Мазфузға, Қаламға иман келтіру уәжіп екендігі. Қаламмен тірі жандардың тақдыры жазылған, әлемнің соңына дейін болатын нәрселер жазылған. Зікірден мақсат Ләух Махфуз.
Бесінші: Сахабалардың ілімге деген құштарлығы. Сахаба Имран (р.а.) сөзінен біле аламыз.
Алтыншы: Кім Алла тағала Аршты оның үстіне орнығу немесе жайғасу үшін жаратты деген сенімде болса өте үлкен қатеге ұрынған болады. Бұл сөзге көптеген ғұламалар келіскен. Алла Тағала Аршқа немесе Күрсиге, жаратқан махлуқтарын ешбіріне мұқтаж емес. Алла Тағала оларды адамзатқа ұлылығын, құдіретті күш иесі екенін білдіретін аят белгілерінен.

Алла Тағаланың азабына еш кім шыдай алматындығы жәйлы
3193 Әбу Һурайра (р.а) дан: Алла Елшісі айтады Алла Тағала : Адам баласы Мені балағаттады Мені балағаттауы дұрыс емес еді. Ол Мені өтірікшіге шығарды , бұлай істеуіде дұрыс емес еді. Оның балағаттауы - Құдайдың баласы бар деп айтуы. Өтірікшіге шығарғаны - Ол Мені жоқтан бар еткендей , қайтадан бар ете алмайды деп айтуы. деді.
Хадистің түсіндірмесі:
Алла Тағаланы балағаттау оның баласы бар немесе әйелі бар деп айту секілді, Алланың затына деген нұқсандық, Алла бұлардың бәрінен пәк. Бұл жәйлі Алла тағала Құранда: (бұл сөздердің ауырлығы соншалық), күллі аспан әлемі шатынап, жер жарылып, таулар күл-талқаны шығып, құлауға шақ қалды. Рахманның баласы бар (яғни, періштені немесе адамды өзіне бала қылып алды) деп айтқандары үшін (солай болуға шақ қалды) -дейді [1,б.311]. Ол Мені жоқтан бар еткендей, қайтадан бар ете алмайды -дегені өлімнен кейін қайта тірілуді жоққа шығаратындардың сөзі.
Хадистен алынатын пайдалар:
Бірінші: Бұл хадис құдсий, яғни Алланың сөзі. Алла Тағала өз Елшісіне аян арқылы уахи еткен.
Екінші: Алла Тағаланы балағаттау оның баласы бар деп айту. Бұл болса әр-нәрседен пәк болған Жаратушыға қарама - қайшы сөз. Бұл жәйлі Алла Тағала Құранда Олар Рахманның баласы бар деді, - деді. Шүбәсіз, сендер өте өрескел, тым сорақы (ауыр) сөз айттыңдар -дейді [1,б.311]. Яғни Олар сұмдық, жиіркенішті сөз айтты, бала ерлі - зайыптылық арқылы болатын нәрсе, Алла Тағала болса бұл баладан, ерлі-зайптылықтан пәк зат.
Үшінші: Қайта тірілуді мойындамау, Алла Тағаланы жалғаншыға шығару. Алла Тағала Құранда өлімнен кейін қайта тірілу туралы Бір Алладан басқа құдай жоқ. Шүбәсіз, Ол күмәнсіз орнайтын қиямет күні барлығыңды бір жерге (ғасарат майданына) жинайды. Алладан асқан шыншыл бар ма?! -дейді [1,б.92].
Төртінші: Алланың пендесіне деген мейірімі ұлы екендігі, Алла Тағала пенделеріне ризық, денсаулық береді. Олар соған қарамай Аллаға күпір келтіреді және Алланың жалғыз екендігін, құдіретін мойындамайды.
Алла Тағаланың мейірімі қаһарынан алдын туруы
3194 Әбу Һурайра (р.а) дан: Алла Елшісі: Алла Тағала махлуқтарды жаратып болған соң, Оз кітабына - Ол Заттың құзырында, Арштың үстінде былай деп жазылған: Расында, рақымым ашуымнан басым -деді.
Хадистің түсіндірмесі:
Пайғамбарымыз (Алланың оған игілігі мен сәлемі болсын) Алла Тағала барлық жандарды жартып болғаннан кейін, рақымы ашуынан басым екендігін хабарын беріп отыр. Бұл ұлы аршты жаратқан кезде, құзырында бекітіліп, жазылған үкім. Бұл үкім еш қандай жағдайда өзгермейді, расында Алланың рақымы өте кең. Яғни Алланың рақымы мұсылманға, кәпірге де, күнәһар адамғада, жаңа туылған нәрестеге де барша тірі жанға басым екендігі түсінеміз. Бұл жәйлі Алла Тағала Құранда Ал рақымым болса, бар нәрсені (күллі жаратылысты) қамтиды -дейді [1,б.170].
Уақыттың негізгі табиғи қалпына қайтуы туралы
3197 Әбу Бәкра (р.а) дан: Алла Елшісі: Уақыт Алла Тағала аспан мен жерді жаратқан күндегідей өз кейпіне оралды. Бір жыл он екі ай. Олардың төртеуі харам айлары болып, үшеуі біріген соң бірі келеді, олар: зул-қағда, зулхижжа, мухаррам және жумадул ахир мен шағбан ортасындаға музардың ражабы, -деді.
Хадистің түсіндірмесі:
Бұл хадис үлкен Хадистің бір бөлігі, Алла Елшісі қоштасу қажылығында Алла Тағала аспан мен жерді жаратқан кездегі айлар өз кейпіне қайтқанын баяндаған. Жахилиет иелері қасиетті айларды кейінге шегіретін, соғысқа тиым салынған айдарды басқа айларға көшіру сияқты, бір айды халал етіп басқа айды харам ететін. Алла Тағала Құранда бұл туралы: Насий (яғни, қасиетті айларды кейінге шегеру) әдеті - күпірлікте шектен шығу, одан басқа түк те емес. Күпірлік қылғандар солай істеу арқылы адасқан үстіне адамуда. Сөйтіп, олар Алланың (дау-дамайды, соғысуды харам еткен) қасиетті айларының санын толтырып, Алланың харам қылғанын өздеріне адал етіп алу үшін қасиетті айлардың бірін бір жылы жай айға жатқызса, келесі жылы қайтадан қасиетті айға жатқызады. Олардың мұндай сорақы қылықтары (шайтан тарапынан) безендіріп өздеріне сондай керемет істей көрсетілді. Алла (ондай күпірлікке қасарысқан) кәпір қауымды әсте тура жолға салмайды -деген [1,б.193]. Сол үшін Адамдар хаж мен ораза уақыттарында адасып, қтындыққа ұшырай бастады. Бадруддин ал-Әйни айтады: Алар өз орнына қайта оралды, хаж болса зул хижжа айына қайтты, жахилиеттегі айларды кейінге шегеру жойылды. Содан кейін Пайғамбарымыздың (Оған Алланың игілігі мен сәлемі болсын) соңғы қоштасу қажылығы, зул хижжа айына тура келді [2,т.15,б.113].
Хадистен алынатын пайдалар:
Бірінші: Бұл хадисте он екі ай бар екендігі, олар азаймайды және көбеймейтіндігін түсінеміз. Алла Тағала соғысу харам етілген айлар төртей олар: зул қағда, зул хижжа, мухаррам, және мудардың ражабі. Ражаб айын Мударға қосып айту себебі, Арабтардың ішінде музар тайпасы ражаб айын басқа айларға қарағанда қатты құрметтейтін [3,б.606].
Екінші: Жахилиет кезіндегі айларды кейінге шегерудің жойылуы, Алла Тағаланың шариғатына қайшы олар харам айларды халал етіп, халал айларды харам етіп ойнайтын.
Күн мен Ай есеппен қозғалатындығы туралы
3199 Әбу Зарр (р.а) айтады: Алла Елшісі күн батқан кезде Әбу Заррға: Күн қай жерге кеткенін білесің бе? деді. Мен: Алла және Елшісі жақсырақ біледі. дедім. Сонда Алла Елшісі: Расында ол барып Арштың астында сәжде етіп сосын рұқсат сұрайды, оған рұқсат беріледі. Кейін ол сәжде етейін дегенде, одан қабыл етілмейді, рұқсат сұрай дегенде, оған рұқсат берілмейді. Оған келген жеріңе қайт, деп айтылады, сонда күн батыстан шығады. Бұл туралы Алла Тағала Құранда: Кун де оларға бір айғақ : ол өзінің жолымен , болмыстағы мінсіз жүйенің тұрақтылығын сақтай отырып , өзi үшiн белгiленген ақтық межеге қарай ағызып кетіп барады . Бұл - Азиз ( бәрінен үстем әрі ұлы ) және Алим ( бәрін лайыкты түрде білетін , шексiз iлiм иесі Алланың ) жазуы -дейді [1,б.442].
Хадистің түсіндірмесі:
Күн Алла Тағаланың ұлы аят белгілерінен, Ол орнатқан тәртіпке сай әрекет етеді, шығып кетпейді. Алла Тағала пенделерінің игілігі үшін бойсұндырып қойды. Алла Тағала Құранда: Түн мен күндіз , күн мен ай ( жалпы болмыстағы әрбір жаратылыс ) Оның ( бар екенін , құдіреті күшті жалғыз Құдай екенін көрсететін ) аяттары ( ап - айқын дәлелдері ) . Олай болса , күнге де , айға да сәжде етпеңдер . Егер бір Аллаға ғана табынуды қаласаңдар , солардың бәрін жоқтан жараткан Аллаға сәжде етіңдер! -деген [1,б.480]. Күн өз орбитасында әрекеттеніп, айналып жарқыраған нұр таратады. Бұл нұр таратуы қайтатын күнге дейін жалғасып, сол күн келгенде күннің нұры сөнеді. Пайғамбарымыз (Алланың оған игілігі мен сәлемі болсын) сахаба Әбу Зарр (р.а) мен бірге отырған еді. Алла Елшісі күн батып жатқан кезде одан, Әй Әбу Зарр күн қайда кеткенін білесің бе? Деп сұрады. Ол арштың астында сәжде етуге, Алланың әмріне бойсұну үшін кетті. Күн батқан кезде Раббысынан шығыстан қайта шығуы үшін рұқсан сұрайды, оған қиямет уақыты келгенге дейін рұқсат беріледі. Қиямет күні жақындаған кезде дүниені жою үшін Күн шығуға рұқсат берілмейді. Ол қандай күн екендігін Алла Тағала Құранда: Раббыңның қиямет-қайымға қатысты кейбір белгілері келген күні бұрын-соңды иман келтірмеген немесе тек сөз жүзінде иман келтіріп, ешбір қайырлы іс істемеген адамға (сондағы) иманы ешқандай да пайда бермейді -дейді [1,б.150].
Күн қозғалатындығы хақ және бұны жоққа шығару қате. Кейбір адамдар сияқты күн өз орбитасынна тізілген деген пікірді дұрыс десек, буұл хадис өз ғибратын жоғалтады. Бұл туралы Құранда: (Күн мен Ай сынды) өзге жұлдыздар да әрқайсысы өз жолымен көк кеңістігінде жүзіп барады -делінген [6,б.314].
Күн мен Ай қиямет күні бір біріне жабысып (бірігіп) шар тәрізді болады, нұры кетіп, шығыстан шығуы үшін қатпайды. Бұл дұниенің, ғаламның соңы екендігінің бегісі. Бұған дәлел Бихариде кеген хадис, Әбу Һурайра (р.а) дан: Алла Елшісі: Күн мен Ай қиямен күні бір-біріне жабысып шар тәрізді болады -деген [4,б.792]. Сосын Күн тозақтың отына тасталады.
Хадистен алынатын пайдалар:
Бірінші: Күн мен Ай Алла тағаланың үлкен аят белгілерінен. Бұған Ғуқба ибн Амр риуаят еткен хадис те: Күн мен Ай біреудің өлгені немесе туылған үшін тұтылмайды, ол екеуі Алланың аят белгілерінен біреуі ғана [4,б.253]. Яғни Алланың әр нәрсеге құдыреті жететіндігінің белгісі.
Екінші: Күн мен Ай өз орбитасында ұзақ уақыт бойы айналуы және бұл қияметке дейін жалғасады. Бұл туралы Құранда: Күнде оларға бір айғақ: ол өзінің жолымен, болмыстағы мінсіз жүенің тұрақтылығын сақтай отырып, өзі үшін белгіленген ақтық межеге қарай ағызып кетіп барады -делінген [1,б.442].
Үшінші: Қиямет күні күн нұрының сөнүі, ай күннің көзіне (ядросына) кіріп екеуі соқтығысады және нұры кетеді. Бұл жәйлі Алла Тағала Құранда: Қатты үрейден көздер қарығып, қарауытқан, ай тұтылған, және күн мен ай бір-бірімен тоғыстырылған кезде -дейді [1,б.577]. Күн мен Айдың сөнүі, Алланы тастап күн мен айға ғибадат еткендерге, олардың ғибадаттары бекер болғандығын білдіру үшін.
Алла Тағала желдерді жақсы хабар етіп жіберуі
3206 Айша анамыз (Алла оған разы болсын)дан айтады: Алла Елшісі (с.а.с) аспанда қара бұлыт көрген кезде, бір жақтан екінші жаққа жүретін еді, үйдің ішіне кіріп, сыртқа шығып, түр әлпеті өзгеріп кететін. Аспаннан жаңбыр жауғанын көрген кезде, Одан уайым кететін. Айша Алла Елшісіне неге уайымдағанын сұрады. Сонда Алла Елшісі (с.ас) білмеймін, бәлкім ол бір қауымның ақырында, олар (өздері тілеген) азаптың көкжиекті қаптаған бұлт кейпінде өздері жайлаған алқапқа қарай бет алып келе жатқанын көргенде (аятында) -деген секілді, -деб айтты.
Хадистің түсіндірмесі:
Бұл хадисте Алла Елшісі аспанда қара бұлт келе жатқанын көріп одан жақсылық күтеді, өйткені қара бұлттың келуі жаңбыр жауатындығын білдіреді. Бұл туралы Қуранда: (оның (нұрын жаудырар алдында) желді сүйіншілеуші ретінде жіберуі, делінген. Пайғамбарымыз (Алланың оған игілігі мен сәлемі болсын) ғад қаумына азап жеткендей өз үмбетіне азап келуден қорқатын. Ғад қауымы бұлтты көрген кезде Бұл-бізге жауын әкелетін бұлт, -деген. Алайда ғад қауымына азап жетті бұл туралы Алла Тағала Құранда: Ақырында, олар (өздері тілеген) азаптың көкжиекті қаптаған бұлт кейпінде өздері жайлаған алқапқа қарай бет алып келе жатқанын көргенде: Бұл - бізге жауын әкелетін бұлт, - десті. Сонда Һуд : Жо - жоқ, ол - өздерін тезірек келсе екен деп, асыға куткен алапат азап. Ол сондай сұрапыл дауыл - ішінде жан төзгісіз азап бар -дейді [1,б.505]. Алла Елшісі соны біліп тынып таппай уайымдап, түр әлпеті өзгеріп, қорқатын. Айша анамыз соны көріп Алла Елшісіне бұлт көрсеңіз неге өзгерім кетесіз деп сұрайды, Алла Елшісі мен бұл қандай бұлт екенін білмеймін, деп жауап береді.
Хадистен алынатын пайдалар:
Бірінші: Аспандағы бұлттарды әрекеттендіретін желдер бар, және сол желді жаңбыр жақсылықты білдір келуі, азап, бәле апат ретінде келетін желді жаңбыр болуыда мүмкін.
Екінші: Алла Елшісінің бұлтты көрген кезде жаңбір жауғанға дейін уайымдап, қорқуы. Яғни келіп жатқан азап, апат әкеоуінен қорықты.
Періштелердің қызметі туралы
3208 Абдуллаһ ибн Масғуд (р.а) тан. Ол: Шыншыл да сенуге лайықты Алла елшісі (с.а.с) бізге: Расында, әрбіреуіңнің жаратылысы анасының жатырында қырық күн бойы (тамшы түрінде) жетіледі, сосын дәл сонша (уақыт) уйыған қан түрінде болады, сосын дәл сонша уақыт бір тістем ет түрінде болады, сосын Аллаһ бір періштені жіберіп, оған төрт сөзді (жазу) әмір етіледі және оған: Оның амалын, ризығын, өмірін және бақытты не бақытсыз (болатынын) жаз! - -деп айтылады. Содан кейін (шаранаға) жан үріледі. Солай, сендерден бір кісі жаннатқа бір кез қалғанша (бұзық) амалды жасап келіп, сосын тағдыры озып, жәннаттықтардың амалын жасайды, - деп айтты, деген.
Хадистің түсіндірмесі:
Адам Анасының ішінде болған кезде жаратылыстан бастап дене бітімі қалыптасқанға дейін белгілі бір кезеңдерден өтеді. Бұл процессті қазіргі технология дамыған заманның өзінде ешкімнің білуге құдіреті жетпейді. Ал Пайғамбарымыз (Алланың оған игілігі мен сәлемі болсын) өз үмбетіне осы нәрсені жеткізіп отыр. Бұл кезеңдер жәйлі Алла тағала Құранда: Шүбәсіз, Біз адам баласын балшықтың каймағынан (маңызынан, яғни, әр алуан минералдарға, түрлі органикалық заттарға бай балшықтан) жараттық. Содан кейін оны (ер мен әйелден бөлінетін) бір тамшы шәһуат суы (яғни, ұрық) күйiнде берік орынға (ана жатырына) орналастырдық. Содан соң ұрықты жатырға (суліктей) жабысқан ұйысқан нәрсеге (ұйыған қанға) айналдырдық. Кейін әлгі жабысқақ нәрсені (ұйыған қанды) бiр тiстем етке ұқсаған шақалаққа (эмбрионға) айналдырдық. Содан кейiн әлгi бiр шайнам етке ұқсаған денені суйекке айналдырдық. Сөйтіп ол сүйектерге ет кигiздiк. Нәтижеде (оған он екі мүше, ерекше кескін - келбет беріп, рух үрлеп, бойына жан әрі күш - қуат бітіру арқылы) оны мүлдем баска ерекше жаратылыс етіп шығардық. Ендеше, теңдесі жоқ, ең керемет жаратушы һәм шексiз нығмет пен құт - берекенің жалғыз иесі болған Алла кандай ұлы десеңші! -дейді [1,б.342]. Осылайша Ананың қарнында эмбрион жетіледі. Мәни (еркектер атылып шығатын сұйықтық) Ананың жатырында ұйыған қанға айналып, жатырға жабысады, сосын ұйыған қан бір тілім етке айналады (ауызда шайналатын мөлшерде бір тілім ет), сосын үлкендеп денеге тіреу болу үшін қатты сүекке айналады, сол сүектер етпен оралып көрінбейтіндей жамылады. Онда ағзалар, (бас, екі қол, екі аяқ, жүзі, бұрыны, ауыз, құлағы) сезім мүшелері қалыптасады. Сосын төрт ай өткеннен кейін (40 күн бір тамшы су, 40 күн ұйыған қан, 40 күн бір тілім ет) оған рух үрленеді. Денесі қалыптасып, толық жетілгеннен кейін, кемел махлуқ боып шығады, мылқай болғаннан кейін сөйлетін, көр болғаннан кейін көретін, керең болғаннан кейін еститін етіп жаратылады. Осылайша Алла Тағала адамды қасиетті етіп, көркем түрде жаратты.
Хадистен алынатын пайдалар:
Бірінші: Пайғамбарымыздың (оған Алланың игілігі мен сәлемі болсын) ғайыпқа қатысты мәселелерде шыншыл екендігін бізге айтып тұр. Хадисте келген жәйтті кәзіргі жаңа медицинада растап, дәлелдеп отыр.
Екінші: Құран Кәрім Ананың қарнында эмбрион өмір сүретін уақытты, кезеңдерді толық баяндауы. Адамның бақытты немесе бақытсыз болуы Алланың құзырында ежелден мәлім. Алла әр нәрсені білімі мен орап алған.
Үшінші: Адамның дүниеге келуден алдын (ризығы, амалы, тағдыры) Анасының ішінде болған кезде жазылуы. Әр-бір Адамға анасының жатырында эмбрион болған кезде бір періште өмірінің соңына дейін бірге болатындығы.
Алла Тағала құлдарын жақсы көруі туралы
3209 Әбу Һурайра (р.а) дан: Алла елшісі (с.а.с): Егерде Алла Тағала бір пендесін жақсы көрсе, Жәбірейіл (оған Алланың сәлемі болсын) ге: Алла бір пендені жақсы көреді, сенде оны жақсы көр! деп айтылады. Сонда Жибрил (а.с) сол пендені жақсы көреді. Сосын Жәбірейіл аспандағы періштелерге қарата: Алла тағала бір пендені жақсы көрді, сендерде оны жақсы көріңдер! -деб айтады. Сонда періштелер сол пендені періштелер жақсы көреді. Сосын оны жердеде жақсы қабылдау орын алады.
Хадистің түсіндірмесі:
Бұл хадисте Имам Бұхари періштелер адамдардың игілігі үшін белгілі міндеттер жүктелгендігін дәлелдеп отыр. Пенденің үстінде Алланың әмірін орындайды, Алла Тағала бір адамды жақсы көрсе, періштелерді сол адамды жақсы көруге бұйырады, ал кімді жаман көрсе, сол адамды жаман көруге бұйырады. Бұл туралы Алла Тағала Құранда: Иман келтіріп, игілікті істеп істегендер бар ғой. Рахман Алла оларды (жерде де, көкте де) сүйікті қылды. ( Олар дәл қазір аз әрі қауқарсыз болса-дағы, ақырында өздерін күллі әлемге мойындатады) -дейді [1,б.312]. Алла бір пендесін жақсы көрсе, басқа пенделеріне жақсы көргізіп, олардың жүректеріне сол адамға деген махабат, бейімділік салып қояды.
Хадистен алынатын пайдалар:
Бірінші: Аллаһ пендесін жақсы көруі, яғни мүміндердін назарында жақсы көрген әр бір кімсе, Алланың құзырында жақсы көріледі, ал кім мүміндердір арасында жаман көрілсе, Алланың құзырында жаман көріледі.
Екінші: Алланың ықыласты пендесіне деген қамқорлығы. Сол үшін Жәбірейіл (а.с) ға сол пендесін жақсы көруге шақырып, бүтін аспан мен жердегі жан зат сол пендені жақсы көреді. Және Алланың кәпір, екіжүзді адамді жаман көруі. Сол үшін Алла жаман көрген пендесін аспан мен жардегі жан зат жаман көреді.
Үшінші: Жәбірейіл (а.с) дің Алла тағаланың құзырындағы дәрежесі, өйткені ол Алладан уахиді алып, Пайғамбарларға жеткізеді.
1.3 Періштелердің зікір етуі және Жындардың есту үшін жоғары көтерілуі
3210 Айша анамыздан (Алла оған раза болсын) риуаят етіледі: Ол Алла елшісінің (Алланың оған игілігі мен сәлемі болсын) сондай айтқанын естідім: Періштелер әл-ғананнға түседі - ол аспан - және аспанда үкім етілген әмір зікір етіледі. Сол кезде Жындар ұрыға ұқсап құлақ салып, естіп алады-да, балгерлерге жеткізеді. Олар бұған жүз жалған қосады.
Хадистен алынатын пайдалар:
Бірінші: Жындардың аспандағы кей бір уахи хабарларды естуі және оларды балгерлерге, болжамшыларға жеткізеді. Бұл туралы Құранда: Дегенмен, араларынан біреуі бір амалын тауып, ұрланып келіп тың тыңдап, құлағы шалып қалған бір сөзді ала қашса, оныңда соңына бірден жарқыраған ақпа жұлдыз түседі де (адым жерге жібермей көзін жояды) -делінген [1,б.446].
Екінші: Өздерінше ғайыпты білемін деп айтатын Балгерлерге келетін бір хабарға жүз жалған қосып айтуы. Бұнымен балгерлер Пайғамбарлардың соңы боған Мухаммед (Алланың оған игілігі мен сәлемі болсын) тің кей-бір пайғамбарлығын жалғанға шығарып отыр, өйткені аспан жындардан (олардың естуы үшін қылған әрекеттерінен) қорғалған. Бұл туралы Алла тағала жындың айтқан сөзін келтіреді: Біз көкке көтерілейік деп едік, оның тым қатал әрі мықты сақшылар мен жалын атқан оқтарға толы екенін көрдік [1,б.572].
Үшінші: Періштелер Алладан уахи алып өздері арасында бір-біріне жеткізуі. Бұл жәйлі Құранда: Ол қауышу күнінің өте ауыр күн болатынын алдын-ала ескерту үшін құлдарының арасынан қалағанының жүрегіне Өз нәрменімен Рух (яғни, уахи) түсіреді -делінген [1,б.468].
Періштелер жұма намазына келген адамдарды жазуы туралы
3210 Әбу Һурайра (р.а) дан: Алла Елшісі (с.а.с) Жума күні Мешіт есіктерінің әр бірінде періштелер турады. Олар келген адамдарды әр-бірін жазып алады. Имам (мінберге) отырған кезде, (дәптерлері) жабылып, зікірді есту үшін мешітке кіреді деп айтқан.
Хадистен алынатын пайдалар:
Бірінші: Періштелердің жұма күні мешіттердің есігінің алдына тұрып, намазға адамдарды жазып тұруы, олар мен бірге болып жұма құтпасын тыңдауы, бұл жұма күнінің абзалдығын білдіреді.
Екінші: Жұма құтпасын (зікір) деп атауы. Хадисте Пайғамбарымыз (с.а.с) айтқандай (дәптерлері жабіліп, зікір есту үшін мешітке кіреді).
Үшінші: Жұма намазының шарттарынан, мұсылмандары тура жолға шақыру үшін құтпа басталудан алдын келуі.
Алла Елшісі Хассан (р.а)ға Жәбірейіл (а.с) сенімен бірге деп айтуы
3213 Бара ибн Азибтан (р.а). Ол: Пайғамбар (оған Алланың игілігі мен сәлемі болсын) Хассанға (р.а): Оларды әжуала (немесе оларға қарсы әжуа айт), Жәбірейіл сенімен бірге, - деп айтты, - деген.
Хадистің түсіндірмесі:
Бұл хадистің зікір ету себебі, бір күні Омар (р.а) Алла Елшісінің өлең айтатын әйгілі сахаба ақын (Хассан р.а) мешітте өлең айтып отырғанын жақтырмады. Хассан (р.а) оған: мешітте Пайғамбарымызды мадақтап, дұшпандарына қарсы жауап айтып отырған едім, сосын Абу Хурайра (р.а)ға қарап: Алла Елшісінің (Алла Тағалам оған қасиетті рух пен қолдау көрсет) деп айтқанын естідің бе? -деп сұрады. Сонда Әбу Һурайра: Ия естідім деп айтты. Сонда Алла Елшісі оған екінші рет: Оларды әжуала (немесе оларға қарсы әжуа айт), Жәбірейіл сенімен бірге, - деп айтты.
Хадистен алынатын пайдалар:
Бірінші: Хассан ибн Сәбит (р.а) Пайғамбарды өлеңдері мен мадақтап, кәпір, мушрик ақындарға жауап қайтаратын. Сол үшін Пайғамбардың сахаба ақыны деген есіммен аталды.
Екінші: Мешітте өлең айтудің жаиз екендігі және Алла Елшісі Хассан (р.а)ға Жәбірейіл мен қолдау корсет деп дуға жасауы. Бул дұғада Жәбірейіл қасиетті рух деп аталған.
Жәбрейіл (а.с) Алла елшісіне келуі және Айша (р.а) ға сәлем беруі
3217 Айша (р.а) дан: Алла Елшісі оған: Әй Айша, бұл Жәбрейіл саған сәлем беріп жатыр деді. Сол кезде Айша (р.а) Оған да Алланың сәлемі және рахымы мен берекесі болсын деп жауап берді, сіз мен көрмейтін нәрселерді көресіз!(Пайғамбарды (с.а.) назарды тұтып) - деп айтты.
Хадистен алынатын пайдалар:
Бірінші: Мүміндердің анасы болған Айша (р.а) ның абзалдығы. Періштелердің ең үлкені болан Жәбірейіл (а.с) сәлемін Алла Елшісі жеткізді. Бұл Алла Тағаланың жомарттылығы және мунапықтардың істеген жала-өсектерінен пәк екенін көрсетеді.
Екінші: Айша (р.а) анамыздың Сіз мен көрмейтін нәрселерді көресіз сөзіне сәйкес Пайғамбар (с.а.с) періштелерді көре алатын, ал басқа адамдардың періштелерді көре алмауы.
Үшінші: Сәлемді толық беру сунна муәккәда болып есептеледі. Бұл туралы Алла Тағала Ниса сүресінде: (Уа, мүміндер) Сендерге сәлем беріліп, игі ниет бiлдiрiлгенде, сендер одан да артық ниет білдіріп, одан жақсы сәлем беріңдер немесе жоқ дегенде дәл солай сәлем қайтарыңдар. Бiлiп қойындар, Алла барлық нәрсенi жiпке тiзiп есепке алуда һәм бәрінің тиісті қарымын қайтарады - деген [1,б.91].
Төртінші: Бөтен кісі бөтен әйелге сәлем берудің жаиз екендігі және Жәбірейіл (а.с) ның сәлемін Алла елшісі жеткізгендей, егер бір адамға сәлемімді жеткіз дейілсе, оны жеткізу уәжіп болады.
1.4 Алла елшісі Жәбірейіл (а.с) ға бізді зиярат етіп тұрмайсыңба деп айтуы
3218 Ибн Аббас (р.а) айтады: Алла Елшісі Жәбірейілге: Бізді зиярат етіп жүргеніңнен көбірек зиярат етіп тұрмайсың ба! - дегенде: Біз (періштелер жерге) Рабыңның әмірімен ғана түсеміз. Алдымыздағы, артымыздағы және сол екі арадағының ( яғни өткен шақтағы, келешектегі һәм бүгінгі істеріміздің) барлығы Оған ғана тиесілі (деген) - аят түсті, - дейді.
Хадистің түсіндірмесі:
Жәбірейіл (а.с) белгілі уақыттарда Пайғамбар (с.а.с)ға уахи жеткізетін, ал Алла Елшісі көп келіп турғанын жақтыратын. Жәбірейіл (а.с) Алла Елшісіне, Алла тағаланың әмірімен ғана келетіндігін айтты, және Алла тағала осы аятты түсірді: (Жебрейіл періште: Уа, көктен уахи күткен һәм уахи кешіккенде, көңіліне қаяу түсетін Алланың елшісі!) (Жебрейіл періште: Уа, көктен уахи күткен һәм уахи кешіккенде , көңіліне қаяу түсетін Алланың елшісі!) Біз (періштелер жерге) Раббыңның әмірімен ғана түсеміз. Алдымыздағы, артымыздағы және сол екі арадағының (яғни өткен шақтағы, келешектегі һәм бүгінгі істеріміздің) барлығы Оған ғана тиесілі. Сондай - ақ сенің Раббын ұмытшақ емес (сені де әсте ұмытқан емес), - деді [1,б.309].
Кей бір риуаяттарда келуінше: Жәбірейіл (а.с) Пайғамбар (с.а.с)ға қырық күнге дейін түспей, кешігеді. Алла елшіс оған: Келмегеніңе біраз уәқыт болыпты, келуіңді қатты күтіп сағындым, деді. Жәбрейіл (с.а.с) оған: Мен сені одан да қатты сағындым, бірақ Алла нені әмір етсе соны орындаймын -деді. Сосын Алла Тағала Жәбірейіл (а.с)ға осы атты уахи етуді бұйырды: Біз (періштелер жерге) Раббыңның әмірімен ғена түсеміз [5,б.429].
Хадистен алынатын пайдалар:
Бірінші: Жәбірейіл періштеге, Пайғамбарға уахи жеткізу ісі жүктелген. Бұл туралы Алла Тағала Құранда: Оны Рухул-Әмин (аса сенімді ) жеткізуде. (Адамдарды теріс жолға түсуден сақтандыратын) ескертуші пайғамбар болуың ушін оны сенің жүрегіңе ұялатуда,- дейді [1,б.375].
Екінші: Жәбірейіл періштенің түсуі тек Алланың байырғы мен болатындығы, өз қалауында еместігі түсыніледі.
Үшінші: Алла Елшісі Жәбірейіл (а.с)ды көбірек зиярат етуін сурауы осы аятты түсуіне себеп болды.
Құран жеті әріпте түсуі туралы
3219 Ибн Аббастан (р.а): Алла елшісі Жәбірейіл маған бір әріпте оқуды үйреті, бірақ мен одан сұрай берген соң, жеті әріпке дейін үйрендім,- депті.
Хадистің түсіндірмесі:
Жеті әріп, яғни жеті қирағат, араб диалектикті, Құранда бөлек-бөлек келген. Кей бір аяттар, қурайш диалектісінде, кей-біреуі һузәйл, һәуәзин, яман диалектісінде түскен. Арабтар алуан түрлі тайпаларға бөлінетін, әр-бір тайпада өзіне тән ерекше диалектісі болған. Алла елшісі (с.а.с) Алладан Құранды үмбетіне жеңілдетуді, өздерінің тілдеріне, диалектілеріне сай қирағаттар дұға етіп сұрады. Алла Тағала дұғасын орындап, жеті қирағатқа дейін көбейді. Оған дейін қурайш диалектісінде еді. Қирағаттардың бәрі Алла тағаланың құзырында, оларды жоққа шығаруға, сол қирағаттар бойынша оқыған адамды жамандауға тиым салынады, өйткені қирағаттар Құран муғжизасы болып табылады. Бұған Умар (р.а) мен Хишам ибн Хаким мен болған оқиға дәлел болады.
Алла Елшісі Йә, мәли деп (дауыстап) оқуы
3230 Яғла ибн Умаййа(р.а)дан Ол: Алла елшісін мінберге шығып (Уә надау йа малику) деп окығанын естідім, - деді. Суфян: Абдуллаһтың қирағатында: (уә нәдау йә мәли), - деп айтты.
Хадистің түсіндірмесі:
Бұл жеті қирағаттың бірі, Алла Елшісі мінберде тұрғанда ( уә нәдау йә мәли) деп оқыды, бұндай оқу Ибн Масғудтың қирағатында тархийм (соңғы әріпін түсіріп)мен оқылады. Хафс қирағатында (Уә надау йа малику) деп оқылады.
Алла елшісінің мушриктерден ең жаманын кездестіргені туралы
3231 Алла елшісінің (с.а.с) әйелі, Айша (р.а) дан: Ол Алла елшісіне басыңызға Уһуд күнінен де ауыр нәрсе түсті ме? - деді. Алла елшісі сонда: Расында, Маған қаумыңнан жететіні жетті, олардан маған тиген нәрселердің ең ауыры Ақаба күні болған. Сонда Ибн Абдуялил ибн Абдуқуләлға маған (ілесуді) ұсынғанымда, ол менің өтінішімді қабыл алмады. Сонда жүзім абыржыған күйде қайттым. Қарн ас-Сағлабқа келгенше өз-өзіме келдім. Қарасам, мені бір бұлт көлеңкелеп тұр екен. Тағыда назар салып қарасам онда Жәбірейіл бар екен. Ол маған: Расында, Алла қауымыңды саған айтқан сөзін, саған қалай жауап қайтарғанын естіді. Ол Зат олардың үстінен қалаған нәрсеңді бұйыруың үшін құзырыңа тау періштесін жіберді, - деді. Сонда Тау періштесі маған сәлем беріп: Әй! Мухаммед нені қаласаң, сол. Егер олардың үстіне Екі Ахшабті жауып тастауымды қаласаң (солай істеймін), - деді. Сонда Алла Елшісі ( оған Алланың игілігі мен сәлемі болсын): Жоқ! Алла Тағала олардың омыртқасынан жалғыз Аллаға ғибадат ететін, Оған еш қандай жағдайда серік қоспайтын пенделерді шығаруды Алла Тағаладан сұраймын, деп жуап берген екен.
Хадистің түсіндірмесі:
Бірінші рет Алла елшісінің басына келген ауыр күн ол атасы Абдулмутталибтің өлімі, өйткені Абдулмутталиб жетім қалған Пайғамбарымызды (Алланың оған игілігі мен сәлемі) өте қатты жақсы көретін, оған жәрдем көрсетіп, мушриктерден қорғайтын. Ал екіншісі атасы дүниеден өткеннен кейін Таифқа барып, сол жердің тұрғындарымен кездесіп, қауымынан көрген қиыншылықтарды айтты. Таиф тұрғындарынан кәпір, мушриктерден қорғауды сұрайды. Олар болса ең жаман жол мен жауап қайтарды, Пайғамбарды айдап салып артынан тас лақтырған. Алла елшісі қайғылы халде Қарн ул-Маназил деген жерге келіп отырған кезде, Жәбірейіл мен Тау періштесі келді. Жәбрейіл оған сәлем беріп: Расында Алла тағала қауымың саған қандай опасыздық жасап, қуып шығарғанын естіді, Алла тағала мені мен бірге Тау періштесін жіберді, не айтсаң да бұлжытпай орындайды -деді. Тау періштесі Пайғамбарға: Әй Мухаммед егер қаласаң, осы екі тауды олардың үстіне тастап, күл қылып тастаймын. Бүкіл әлемге мейірімді болған Пайғамбар: Жоқ мен Алладан белдерінен Алланың өзіне ғана ғибадан ететін, оған еш кімді серік қоспайтын құлдарын шығаруды дұға етіп сұраймын -деп жауап берді. Тау періштесі: Сені (өте жұмсақ, еркеше мейрімді) деп атаған Зат дұрыс айтыпты -деді.
Хадистен алынатын пайдалар:
Бірінші: Пайғамбарлардың басына келетін ауыр бәлелердің бірі. Бұл туралы хадисте: Сендердің ішіңде басына ең ауыр бәле келетін пайғамбарлар делінген.
Екінші: Пайғамбардың Алла тағаланың құзырындағы дәрежесі. Хадисте айтылғандай, Алла Елшісі қиын жағдайда болғанда, оған Жәбірейіл мен Тау періштесін жіберді.Алла Елшісіне ең ауыр, қайғылы күн, ақаба күні болған.
Үшінші: Тау періштесі Пайғамбардан қауымы жазаға лайықты екенін айтты, бірақ Алла елшісі оған қарсы болды.
Төртінші: Періштелерге белгілі жауапкершілік жүктелгендігі. Тау періштесі сияқты.
Бесінші: Пайғамбардың қауымына деген мейірімі кең екендігі. Алла Тағала оларды Тау періштесін жіберіп азаптауды қаламады, керісінше қауымына дұға етті. Бұл туралы Алла Тағала Құранда: (Уа, Мұхаммед!) Бiз сенi күллі әлемге (куллi жаратылысқа) теңдесі жоқ рақым ретінде ғана жібердік - дейді [1,б.331].
1.5 Алла Елшісі Жәбірейіл (а.с)ді көруі
3232 Абдуллаһ ибн Масғуд (р.а)тан: Ол Алла Тағаланың: (Жақындап келгені соншалық) екі арада (қатар қойылған) қос садақтың арасындай ғана аралық қалды, тіпті одан да аз. Міне осылайша, (Алла) құлына уахи етуді қалаған нәрсесін толық уахи етті. Осы аяты тұралы айтады: Ол (Пайғамбарымыз) Жәбірейіл (а.с) ді корген, оның алты жүз қанаты бар еді, деп бізге айтып барген, - деді.
Хадистің түсіндірмесі:
Бұл аят Алла Тағала Пайғамбарға уахи ететін нәрсесін Жәбірейіл періште арқылы жеткізгендігін дәлелдеп тұр. Миғраж түні Алла елшісі (Алланың оған игілігі мен сәлемі) Жәбірейілді періште сүретінде көрді. Оның алты жүз қанаты бар, егер екі қанатын ашса шығыс пен батысты қамтып алады. Расында, Жәбірейілдің негізгі көрінісі жүрекке үрей мен қорқу кіргізеді. Алла Тағала өз Елшісіне періштелерді көретін құдірет берді. Бұл жәйлі Алла Тағала Құранда: Бар мадақ пен шексіз шүкіршілік жеті қат көк пен жерді жоқтан жаратып, оларды мінсіз жүйеге келтірген әрі екі, үш және төрт (тіпті, одан да көп) қанатты періштелерді (пәрменін жеткізуші) елшiлер қылған Аллаға тән. Ол жаратуда қалағанынша арттыра түседі және жаратқандарына қалағанынша артықшылықтар береді. Алланың құдіреті барлық нәрсеге толық жетеді -дейді [1,б.434].
Алла елшісі Миғраж түні не көргендігі туралы
3233 Абдуллаһ ибн Масғуд (р.а)тан: Ол Алла Тағаланың Шүбәсіз, ол Раббысының ең үлкен аяттарының (яғни, Раббысы жаратқан ең елеулі таңғажайып жаратылыстардың) бір бөлігін көрді. Осы аятқа қатысты: Ол (Алла Елшісі) аспан көкжиегін көмкерген жасыл кілемді көрген,- деп айтты.
Хадистің түсіндірмесі:
Аспан көкжиегін көмкерген жасыл кілемді көрді - Сағд ибн Жубәйр айтады: бұл сөздегі назарда тұтылған нәрсе, жаннат және оның ішіндегі таңғажайыптар мен нынығметтер. Яғни Алла Елшісі (Алланың оған игілігі мен сәлемі болсын) миғраж түнінде осыдай ғажайыптады көрген.
Мухаммед (с.а.с) Раббысын көрген бе?
3234 Айша анамыздан (Алла оған разы болсын). Ол: Кімдекім Мухаммед Раббысын көрген, - десе, өте үлкен қатеге ұрыныпты. Алайда Ол Жәбірейілді өз бейнесінде, оның тұлғасы көкжиекті жауып тұрғанда көрген, - дейді.
Хадистің түсіндірмесі:
Алла елшісі Жәбірейілден оны Алла Тағала жаратқан негізгі кейпінде келуін сұрады. Жәбірейіл оған: Мені көруге шамаң жетпейді, көрген кезде де өзіңді ұстап тұра алмасың -деді. Алла елшісі: олай болмайды -деді. Сонда Жәбірейіл (Алланың сәлемі болсын) екі қанатын жайды, әр бір қанатында алты жүз қанаты бар еді. Бір қанаты көкжиекті жауып тұратын. Алла елшісі бұл көріністен есеңкіреп, үстіне қараңғылық келді. Сосын Жәбірейіл негізгі кейпінден қайтып оралды. Бұл оқиға осы дүниеде болды және Пайғамбар бірінші рет періште кейпінде көруі. Екінші рет Миғраж түнінде Сидратул-Мунтаһа деген жерге көрген. Бұл жәйлі Алла Тағала Құранда: Оны (дәл сол періште кейпінде) басқа бір жолы (екінші рет) түскенінде тағы көрді. Сидратул - мунтаһаның (болмыстың ең шетіндегі Жаратылыс ағашының) дәл тұсында. Оның тұсында (шейіттер мен тақуалар паналайтын) Жәннәтул - Мәуа болды -дейді [1,б.526].
Кейбір риуаяттарда Алла елшісі Раббысын өз көзімен көрген деген мағынада хадис келеді, бір Айша анамыздан келген хадисті теріске шығармайды [7,б.157].
Егер бір Кісі Әйеліне ашуланған күйде ұйықтаса
3237 Әбу Һурайра (р.а) дан: Алла Елшісі (оған Алланың игілігі мен сәлемі болсын) Ер өз Әйелін ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.