Жинағыш линза

Жұмыс түрі: Реферат
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 10 бет
Таңдаулыға:

Қазақстан Республикасы білім және ғылым министрлігі
М.Х.Дулати атындағы Тараз өңірлік университеті

Ұстаз институты
Физика және IT кафедрасы

Ғылыми жоба тақырыбы:
Жұқа жинағыш линзаның сфералық және хроматикалық аберрациясын (кемістігін) анықтау

Тобы: Физика 18-3
Орындаған: Махбуова А, Назарбек Ұ, Құлбарақова Б
Қабылдаған: Кушербаева Майкуль

Тараз-2021ж

Мазмұны
Кіріспе ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 3
Теориялық бөлім
Линза. Жинағыш линза ... ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... 4
Жұқа жинағыш линзаның көмегімен кескін алу ... ... ... ... .6
Эксперименттік бөлім
Жұқа жинағыш линзаның сфералық және хроматикалық аберрациясын кемістігін анықтау ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .7
Қорытынды ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 11
Пайдаланылған әдебиеттер ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..12

Кіріспе
Геометриялық оптика- оптиканы жарықты геометриялық сызық ретінде қарастыра отырып, жарықтың таралу заңдарын зерттейтін бөлімі. Линза - оптикалық аспап. Оптикалық құралдарда негізгі қызмет атқарушы аспап линза. Оның екі түрі бар жинағыш линза және шашыратқыш линза.
Жобаның мақсаты - Өмірде қолданылататын жұқа жинағыш линзаның сфералық және хроматикалық аберрациясын (кемістігін) анықтау.
Жобаның міндеті - жұқа жинағыш линазың сфералық және хроматикалық аберрациясын (кемістігін) эксперимент жасап, керекті формуланы пайдаланып қателігін анықтау.
Жобаның әдістері - жоба барысында жұқа жинағыш линзаның көмегімен эксперименттік тәжірибе жасау.
Аберрация-физикада жарық сәулесінің линза арқылы өткеннен кейін бір нүктеде түйіспей ауытқуы. Сфералық аберрация айна немесе линзаның қисық фокустауына байланысты түзіледі. Хроматикалық аберрация тек линзаларға тән.
Жобаның құрылымын кіріспеден, теориялық және эксперименттік бөлімнен, пайдаланылған әдебиеттермен қатар қорытындыдан тұрады. Жалпы 10бетті қамтиды. Сонымен қатар, бұл жобада 2кестемен 3сурет арқылы жұмыс жасалған.

1.1Линза. Жинағыш линза
Линза - екі жағы сфералық немесе жазық және сфералық сындырғыш беттермен шектелген мөлдір дене. Оптикада көбінесе сфералық линзалар қолданылады.Линзалар шашыратқыш немесе жинағыш болып екі класқа бөлінеді. Шашыратқыш линзаның беті - ойыс, ал жинағыш линзаның беті - дөңес болады. Линза жұқа немесе қалың болады. Жұқа линза - қалыңдығы оның қисықтық радиусымен салыстырғанда көп кіші болатын мөлдір дене, бұл шарт орындалмаса қалың линза деп аталады.
Линзадан өткен сәулелер бағытын өзгертпесе, онда сол нүкте линзаның оптикалық центрі деп аталады (1-сурет).

B

О1 A F F A1 О2
B1
а в

Линзаның оптикалық центрі арқылы өткен кез-келген түзу оптикалық ось, ал осы центрмен қисықтық радиусының центрі (C1C2) арқылы (немесе линзаныңO1O2) төбесін өткен түзу бас оптикалық ось деп аталады.
Линзаның центрі арқылы, бас оптикалық оське перпендикуляр өткен жазықтық - бас жазықтық деп аталады. Қалың линзада бас жазықтық және оптикалық центрі екеу болады. Бас оптикалық осьпен параллель болып линзаға түскен сәуле, линзадан сынып бас оптика оське қыйылысқан нүкте (F1F2) линзаның бас фокусы, ал линзаның оптикалық центрінен бас фокусқа дейінгі аралық (f) - фокус қашықтығы делінеді, ол линзаның негізгі сипаттамасы болып табылады. Жинағыш линзаның бас фокус қашықтығы - оң шама, ал шашыратқыш линзаның бас фокус қашықтығы - теріс шама. Линзаның оптикалық күші (D) - фокус қашықтығының кері шамасы, өлшем бірлігі - диоптрий.
Параллель түскен жарық сәулелерін бір нүктеге жинайтын линзалар жинағыш линза деп аталады. Жинағыш линзалар қос дөңес, жазық дөңес, ойыс дөңес деп бөлінеді. Жинағыш линзаның фокусы - параллель түскен жарық сәулелері сынған соң қиылысатын нүкте(F-фокус шын).Жинағыш линза кескіні - шын, төңкерілген, кішірейтілген егер денемен кескін бір жақта орналасса кескін жалған болады. Қандай линза болса да кескін алу үшін екі сәуле жеткілікті. Біреуі бас оптикалық оське параллель өтеді де сынады, екіншісі центр арқылы өтеді осы екеуінің қиылысынан кескін пайда болады. 1-сәуле бас оптикалық оське параллель, линзаның артқы фокусы арқылы өтеді. 2-сәуле линзаның алдыңғы фокусы арқылы, бас оптикалық оське параллель өтеді.
F - линзаның фокус аралығы; d (a) - линза мен дене аралығы; f (b) - линза мен кескін аралығы; O - линзаның центрі; H(A1B1) - кескіннің биіктігі; h(AB) - дененің биіктігі.

1.2 Жұқа жинағыш линзаның көмегімен кескін алу
Жұқа линзаның формуласы:
1F=1d+1f немесе D=1d+1f .
Мұндағы: D - линзаның оптикалық күші,
F 0 - жинағыш линза үшін линза фокусы оң,
F 0 - шашыратқыш линза үшін линза фокусы теріс.
Линзалардың ұлғаюы - кескін биіктігінің дене биіктігіне қатынасына тең физикалық шама, формуласы:
Г=fd немесе Г=Hh .
Егер, Г 1 - дененің кескіні үлкейтілген болса, онда ұлғаю 1-ден үлкен,
Г 1 - кескін үлкейтілген болса, онда 1-ден кіші.
Линзаның оптикалық күші - фокустық қашықтықтың кері шамасына тең физикалық шама. Оптикалық күштің өлшем бірлігі - диоптрия.
D=1F
Берілген объекттің линзадағы кескінін объекттің әрбір нүктесінен шығатын сәулелерді жүргізу арқылы сызуға болады. Шындығында да біз 3-суреттегі тәрізді арнаулы үш сәулені ғана пайдаланамыз (бұл жерде линзаның қалыңдығы шексіз аз деп алып отырмыз). 1-сәуле оське параллель жүргізілген. Демек, ол линзада сынғаннан кейін линзаның сыртындағы F фокалдық нүкте арқылы өтеді. 2-сәуле объект орналасқан жақтағы F'фокалдық нүкте арқылы жүргізілген. 3-сәуле линзаның центрі арқылы жүргізілген, ол жерде екі бет те бір-біріне параллель деп алуға болады, сондықтан сәуле өзінің бастапқы бағытын өзгертпей шығады. Шын мәнісінде, осы сәулелердің екеуін-ақ пайдаланып, кескінді салуға болады, ал үшінші сәуле тек тексеру үшін ғана қажет болады.Осындай тәсілмен біз объекттің бір нүктесінің кескінін саламыз. Объекттің қалған нүктелерінің кескіндері де дәл осылай табылады. Олардың жиынтығы объекттің толық кескінін береді. Қарастырылып отырған жағдайда сәулелер кескін арқылы өтетін болғандықтан, кескін шын болып табылады.

2.1 Жұқа жинағыш линзаның сфералық және хроматикалық аберрациясын кемістігін анықтау
1.Жұмыстың мақсаты:
Жұқа жинағыш линзаның сфералық жіне хроматикалық аберрациясын анықтау.
2.Қажетті-құрал жабдықтар:
Жұқа жинағыш линзаның сфералық және хроматтық аберрацияларын анықтауға арналған ФПВ05-1-5 қондырғысы. Оның құрамында: оптикалық скамья, рейтер-3дана, жарықтандырғыш тормен линза қондырғысы, №6-линза және жарық сүзгісі.
3. Теориядан қысқаша мәлімет.
Сфералық аберрация. Линза оптикалық ось (ОО1) бойымен түскен жарық шоғын, өте жіңішке етіп бір нүктеге жинақтайды. Линзаға түскен жарық шоғы, линзаның бас оптикалық осьіне жақын түссе, онда сынған жарық шоғы линзадан алыс қашықтыққа осьпен қиылысады.(1-суретте Р1нүктесі)
в

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.