Биология пәнінен оқушылардың білімін тексерудің маңызы

Жұмыс түрі: Курстық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 23 бет
Таңдаулыға:

Қазақстан Республикасының білім жӘне ғылым министрлігі
М.Х. Дулати атындағы Тараз өңірлік университеті
Ұстаз институты
Химия және биология кафедрасы

КУРСТЫҚ Жұмыс

БИОЛОГИЯНЫ ОҚЫТУ ӘДІСТЕМЕСІ пәні бойынша

Тақырыбы: Биологияны оқытудағы білімді бағалаудың маңызы
(8сынып мысалында)

Білімгер: Каримова Зумрат
Тобы:ХБ 19-5
Жетекші: Абжапарова Айжан
Қорғауға жіберілді ____________________20____ж.___ ____________________
қолы

Жұмыс қорғалды __________________20__ж.бағасы_ ___________________
жазбаша
Комиссия мүшелері:__________________________ ______ ____________________
аты-жөніқолы
___________________________________ _ ________________
аты-жөніқолы

Тараз 2021

Мазмұны

Кіріспе ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...3
І. Биология пәнінен оқушылардың білімін тексерудің маңызы ... ... ... ... ... ..5
1.1 Оқушылардың білімі мен дағдысын тексерудің формалары мен әдістері ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .5
1.2. Білімді бақылауды ұйымдастырудың түрлері, әдістері, тәсілдері және формалары ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...8
1.3.Биология пәнінен оқушылардың білімін бақылау: талаптары, формалары, мәні ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .11

Тәжірибелік бөлім ... ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..18
Білім берудің қазіргі құрылымындағы білім мен дағдыны бақылау жүйесінің орны ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..18
2.1. Мектеп оқушыларының биологиядан алған білімдерін бақылау жүйесі білім сапасын арттыру құралы ретінде ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 18
Қорытынды ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..22
Пайдаланылған әдебиеттер ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 23

Кіріспе

Білім беруді дамытудың қазіргі кезеңінде білім сапасын бақылау және бағалау мәселесі ерекше өзектілікке ие болды. Оқушылардың оқу-тәрбие үрдісіндегі ілгерілеу динамикасын объективті бағалаудың жаңа түрлерін, формаларын, әдістері мен құралдарын іздестіру, оқуға деген ынтасын және қызығушылығын арттыруға ықпал ету қажет болды. Оқушылардың білімін бақылау - білім сапасын бағалаудың негізгі элементтерінің бірі. Мұғалімдер күнделікті ауызша және аудиториялық сұхбат арқылы және жазба жұмыстарын бағалау арқылы оқушылардың оқу әрекетін бақылайды. Бүгінгі таңда Орталық және Шығыс Еуропа елдерінің көпшілігі, соның ішінде Ресей, өз елдерінің білім беру жүйесін жаһандық реформалау бөлігі ретінде білім беру қызметін бақылау және бағалау үшін негіз әзірледі. Бұл елдер білім беру саласындағы ұлттық саясаттың маңызды кезеңі және құрамдас бөлігі ретінде оның сапасын бақылау болып табылатын кадрлар даярлау бағдарламаларын әзірлеуде нормаларды (стандарттарды) анықтай бастады. Сонымен бірге мектеп тәжірибесінде мектеп оқушыларының оқу іс-әрекетінің нәтижелерін тексерудің әртүрлі формалары, әдістері мен тәсілдері бекітілген.
Қазіргі сабақтың, оның ішінде биология сабағының тиімділігін бағалаудың негізгі критерийі түпкі нәтиже - оның мақсатына қол жеткізілді ме, жоқ па, оқушылар нені үйренді және қалай үйренді, қандай нақты дағдылар әзірленді? осы сабақ. Биология сабақтарында оқытылатын ақпараттың жалпы көлеміндегі білім, ең алдымен, сәйкес іскерліктер мен дағдыларды саналы түрде қалыптастырудың негізі ретінде қарастырылады. Демек, оқу процесінде мұғалім олардың игерілуін жүйелі, мақсатты түрде бақылауды жүзеге асыруы керек.Оқушылардың білімі мен дағдыларын бақылау мен бағалаудың дәстүрлі жүйесі күнә ... бір елеулі кемшілігі бар. Бұл басқарудың барлық жіптері мен басқару рычагтары мұғалімнің қолында, бұл оқушыларды оқудағы бастамашылдықтан, дербестіктен және бәсекелестіктен айырады. Бүгінгі күні әдістемеде оқушылардың жетістіктерін бақылау мен бағалаудың баламалы жүйелері сипатталған. Бұл бітіру жұмысы биология сабағында меңгерілген дағдылар мен дағдыларды тұрақты сапалы бақылауды ұйымдастыру мәселелеріне арналған.
Зерттеу гипотезасы білімді меңгеру мен дағдыларды қалыптастыруды педагогикалық бақылау тиімді жүзеге асады, егер:тыңдаушыларда өзін-өзі бақылау және өзін-өзі бағалау дағдыларын қалыптастыру деңгейін дамыту және олардың мотивациясын дамытумен байланысты осы мәселенің негізгі психологиялық-педагогикалық аспектілері ескерілетін болады; Жұмыс нақты технологиялық негізге негізделген әзірленген жүйеге сәйкес салынады.Қойылған міндеттерді шешу үшін келесі зерттеу әдістері қолданылды: ғылыми-әдістемелік әдебиеттерді теориялық талдау, зерттеу гипотезасын модельдеу, нәтижелер мен оларға қол жеткізу процесін жобалау, жалпылау және жинақтау, әдістемелік тәжірибені жалпылау, эксперименттік жұмыс.Білімді меңгертуді және тілдік дағдыларды қалыптастыруды педагогикалық бақылау ұғымының мәні, мақсаты оқу-тәрбие процесінің тиімділігін арттырудың маңызды шарты мұғалімнің оқушылардың оқу-танымдық іс-әрекетінің барысы туралы объективті ақпаратты жүйелі түрде алуы болып табылады. Мұғалім бұл ақпаратты оқушылардың оқу-танымдық іс-әрекетін бақылау процесінде алады. Педагогикалық бақылау - мұғалімдердің жетекші және ұйымдастырушылық рөлімен жүзеге асатын, педагогтар мен оқушыларды біріктіретін бірлескен сипаттағы, оқу-тәрбие процесінің нәтижелерін бағалауға бағытталған тестілеу қызметінің біртұтас дидактикалық және әдістемелік жүйесі.
Курстық жұмыстың өзектілігі: Білім беруді дамытудың қазіргі кезеңінде білім сапасын бақылау және бағалау мәселесі ерекше өзектілікке ие болды. Оқушылардың оқу-тәрбие процесіндегі ілгерілеу динамикасын объективті бағалаудың жаңа түрлерін, формаларын, әдістері мен құралдарын іздестіру, оқуға деген ынтасын және қызығушылығын арттыруға ықпал ету қажет болды.
Жұмыстың міндеттері:.
- берілген тақырып бойынша психологиялық-педагогикалық және әдістемелік әдебиеттерді оқу;
- педагогикалық бақылау ұғымының мәнін ашу, оның ерекшеліктерін анықтау;оқушылардың оқу іс-әрекетіндегі бақылау мен бағалаудың рөлін анықтау;
- 8-сыныпта биология сабағында қолданылатын дәстүрлі және жаңа бақылау түрлерін, формалары мен әдістерін көрсету;
Зерттеу нысаны:- жалпы білім беретін мектептің 8-сыныбында биология пәнін оқыту.
Зерттеу әдісі: - мектеп оқушыларының биология сабағында жүйелі бақылауға негізделген оқу әрекеті.
Жұмыстың практикалық маңызы: биологияны оқытудың маңызды болуыны білім мен дағдыны тексеру .

І Биология пәнінен оқушылардың білімін тексерудің маңызы
1.1 Оқушылардың білімі мен дағдысын тексерудің формалары мен әдістері.

Білім мен дағдыны тексеру биологияны оқытудың маңызды буыны болып табылады. Ол оқытудың мақсаттарына жетуге бағытталған: дүниенің ғылыми бейнесін қалыптастыру, оқушыларға экологиялық-гигиеналық білім беруге қажетті биологиялық білімдер жүйесін меңгеру, жануарлар әлемінің заңдылықтары бар өндірістерде жұмыс істеуге дайындау. пайдаланылады. Білім мен дағдыны тексеруге келесі міндеттер қойылады: оқушыларды оқыту, тәрбиелеу және дамыту.
Оқушылардың биологиялық дайындығының жағдайын зерттеу оқу-тәрбие процесін жетілдірудің таптырмас шарты болып табылады. Жүйелі тестілеу оқушыларда оқуға жауапкершілікпен қарауды қалыптастырады, оқушылардың жеке ерекшеліктерін анықтауға және оқытуға сараланған тәсілді қолдануға мүмкіндік береді. Ол оқушылардың жетістіктері мен оларды оқытудағы олқылықтар туралы сенімдірек ақпарат береді, мұғалімге оқудың баспасөзін бақылауға мүмкіндік береді[1]. Білімді жүйелі түрде тексеру оқушылардың ұзақ есте сақтауға деген көзқарасын дамытуға, оларды оқытудағы олқылықтарды толтыруға, бұрын алған білімдерін қайталап, жаңа жүйеге енгізуге ықпал етеді. Оқушылардың білімі мен дағдысын тексерудің формалары мен әдістері білім мен дағдыны ағымдағы, тақырыптық және қорытынды тексеруді ажырату. Ағымдағы тексеру барысында білім беру, тәрбиелеу және дамыту міндеттері барынша шешіледі. Ағымдағы тексеру тек бақылау функциясын ғана емес, сонымен қатар оқыту, дамыту, тәрбиелеу және басқару қызметін атқарса, тақырыптық және қорытынды тексерулер негізінен бақылау және басқару қызметін атқарады. Ағымдағы тексеру үшін де, қорытынды тексеру үшін де әртүрлі формалар, әдістер мен тәсілдер қолданылады: ауызша, жазбаша (мәтіндік және графикалық), практикалық. Соңғы уақытқа дейін биологияны оқытуда негізінен дәстүрлі тексеру формалары мен әдістері (ауызша және жазбаша сұрау) қолданылды. Ең кең тарағаны - ауызша тестілеу, оның нәтижесінде мұғалім оқушылардың дайындық деңгейі туралы ақпаратты бірден алады. Оны жүзеге асыру барысында алған білімдерін бақылау оларды одан әрі тереңдету және кеңейтумен ұштасады, білім жүйеленеді, жалпыланады, маңыздылары көрсетіледі, олардың өзара байланысы орнатылады. Бұл ретте мұғалім оқушылармен кең ауқымды мәселелерді талқылап, барлығына міндетті материалдың қалай меңгерілгенін, зерттелетін заңдылықтардың анық-қанық еместігін, теориялық және практикалық материалдың байланысы анық па, анықтай алады. оқушылардың дүниетанымдық сипаттағы қорытындылар жасай алатындығын анықтау, дағдыларды қаншалықты меңгергенін анықтау[2]. Сонымен бірге оқушыларды оқытудағы олқылықтардың орны толтырылуда.Дегенмен, ауызша тексерудің бірқатар кемшіліктері бар: ол бір сұраққа оқушылардың жауаптарын салыстыруға және жалпы топ оқушыларының білімді меңгеру деңгейі туралы объективті қорытынды жасауға мүмкіндік бермейді. Бұл кемшіліктерді тақырыптық және қорытынды жазбаша шолу арқылы жоюға болады. Бірақ жазбаша жұмыстар, жеке сұрақтарға толық жауаптар көп уақытты алады, мұғалімге кері байланыс орнатуға, әлсіз оқушыларға көмек көрсетуге мүмкіндік бермейді. Сондықтан соңғы жылдары ашық және жабық тесттерді (дұрыс жауапты таңдау тестілері, жауабын қосу арқылы тестілер, ұсынылып отырған білім элементтерінің ретін анықтауға арналған тесттер, сәйкестендіру) арқылы тексерудің дәстүрлі емес нысандары мен әдістері схемадағы дұрыс байланыстар, толтыру кестелері және т.б.).
Білім мен дағдыны тексерудің дәстүрлі емес түрлерінің дәстүрліге қарағанда бірқатар артықшылығы бар: олар сабақта уақытты ұтымды пайдалануға мүмкіндік береді, оқушымен тез кері байланыс орнатады және меңгеру нәтижесін анықтайды, білім мен дағдыдағы олқылықтарға назар аударады; оларға түзетулер енгізу, оқытудағы одан әрі ілгерілеу мүмкіндіктерін анықтау. Тек тестілеудің дәстүрлі емес түрлері ғана әр сабақта оқушылардың көп бөлігінің білімін жүйелі түрде бақылауға және олардың бақылаудың болмай қоймайтыны туралы ой-пікірін қалыптастыруға мүмкіндік береді. Мысалы, жүйелі тестілік бақылау оқушылардың өткен материалды бастамай, сабаққа үнемі дайындалуға ынтасын қалыптастырып, тәртіпке келтіреді[3].
Тақырыптық және қорытынды тестілеу процесінде тесттер салыстырмалы түрде қысқа мерзімде топтағы барлық оқушылардың оқу материалын үлкен көлемде меңгеруін тексеруге, нәтижелерді салыстыру үшін объективті мәліметтер алуға мүмкіндік береді. оқушыларды бір немесе бірнеше топта оқыту. Тексерудің дәстүрлі емес нысандары мен әдістерінің белгілі бір кемшіліктері бар. Ең бастысы - дұрыс жауапты болжаудың жоғары ықтималдығы. Ұсынылған жауаптардың, әсіресе дұрыс емес таңдаудың сапасын жақсарту арқылы оны жеңуге болады. Сонымен қатар, тест тапсырмаларының жауаптарын досыңыздан оңай көшіруге болады. Бұл кемшілікті жоюға тест тапсырмаларының өзгермелілігі, тексеру жұмыстарының банкін құру ықпал етеді. Тестілеудің дәстүрлі емес түрлері, әдетте, студенттердің меңгерілген материалды логикалық түрде баяндау, дәлелді жауапты құрастыру қабілетін ашуға мүмкіндік бермейді[4].

Фотосинтез

Тыныс алу

Оқиғалардың ретін анықтауға арналған тест тапсырмалары.К үрделілігі жоғары тапсырмаларды орындау күрделі психикалық белсенділікті қажет етеді. Сондықтан оларды тек мықты оқушыларға және осы пәнге қызығушылық танытатындарға ғана білімдерін тексеруге беруге болады. Мысалы, қандай құбылыс немесе процесс тапсырмадағыдан кейін немесе оның алдында тұрғанын анықтау ұсынылатын тапсырмалар.
Жануарлардың тарихи даму процесінде қосмекенділер жер бетінде келесіден кейін пайда болды:
А) Құстар
B) Бауырымен жорғалаушылар
C) Балықтар
D) Сүтқоректілер.
Жауабы: В.
Оқушыларға берілген элементтерден есеп құрастыру, баяндау ретін анықтау тапсырылса, оқиғалардың ретін анықтау міндеті қиындай түседі. Бұл тапсырмалар көбінесе барлық оқушылар үшін негізгі, міндетті деңгейден асып түседі, оларды орындау күрделі ақыл-ой операцияларын қажет етеді: қажетті элементтерді табу, олардың ретін анықтау, жауапты тұтастай құру. Оқушыларға сұраққа төрт немесе одан да көп дұрыс жауап элементтері беріледі және олардан бір жауапты құрастыру керек.
Мысал келтірейік:
1. Ұсынылған элементтерден әріптерді пайдаланып, сұраққа жауап құрастырыңыз: қоршаған ортаға бейімделу қалай қалыптасады?
А. Популяциядағы особьтардың гетерогенділігіне байланысты тіршілік үшін күрес жүреді.
B. Тұқым қуалайтын өзгергіштік пен көбеюге байланысты популяция біртекті емес.
C. Гетерогенді популяцияда табиғи сұрыптау жұмыс істейді.
D. Тұқым қуалайтын өзгергіштік болмаса, селекция болмайды.
E. Популяцияда белгілі бір жағдайларда пайдалы тұқым қуалайтын өзгерістері бар даралар өмір сүріп, ұрпақ қалдырады.
Жауабы: В, А, С, Д, Д.
Оқиғалардың ретін анықтауға арналған тест тапсырмаларының тағы бір нұсқасын да қолдануға болады. Оқушыларға берілген құбылыс тізбегі бар бірнеше жауаптар ұсынылады және дұрысын анықтау ұсынылады.
Дұрыс жалғанған қуат тізбегін анықтаңыз.
А) Шұңқыр - аққұтан - алабұға - балдырлар
B) Құлтан - балдырлар - алабұға - қарақұйрық
C) Балдырлар - қарт - алабұға - құтан
D) Балдырлар - алабұға - қарақұйрық - құтан.
Жауап: В.

Күрделілігі жоғары тест тапсырмалары (3-деңгейдегі тесттер).
Бұл түрдегі квесттер былай басталады: ... арасындағы негізгі айырмашылықтар қандай; айырмашылықтарды көрсетіңіз; ерекшелік белгілерін көрсетіңіз.
Мысалға:
Адамдар мен жануарлардың құрылысында қандай айырмашылықтар бар?
Организм өміріндегі оттегінің маңызы қандай
Жасушадағы цитоплазма қандай қызмет атқарады?
Ағымдағы және қорытынды тексеру үшін тест тапсырмаларын пайдалану
1) Тест тапсырмаларын қолданатын ағымдағы тексерудің ерекшеліктері.
Ағымдағы тест мақсатына да, оқушылардың білімі мен дағдыларын қорытынды тексеруге де әртүрлі тест тапсырмаларын сәтті қолдануға болады. Ағымдағы тексеру үшін тест тапсырмаларының барлық түрлері қолданылады. Олар сабақтың әртүрлі кезеңдерінде қолданылады: білімді тексеру және бекіту, жаңа материалды меңгеру (соңғы жағдайда тест тапсырмалары оқыту сипатында болады).
Тест тапсырмаларын қолданудың кемшіліктерін ескере отырып, оларды білімді тексерудің дәстүрлі түрлерімен үйлестіре қолданған жөн. Бір немесе бір ұғымның ассимиляциясын тест арқылы да, еркін жауап беретін сұрақтар мен тапсырмалар арқылы да тексерген жөн.
Мысалы, жасушадағы цитоплазманың рөлі туралы білімнің ассимиляциясын тексеру үшін келесі тест тапсырмасын қолдану сәнге айналды:
Жасушадағы цитоплазма...
A) Жасушаның ішіндегісін механикалық зақымданудан сақтайды.
B) Жарық энергиясын сіңіреді.
C) Жасушаның бөліктері арасындағы байланысты жүзеге асырады.
D) Жасушаның бөлінуін қамтамасыз етеді.
Жауабы: В.
Тест тапсырмаларымен қатар цитоплазма туралы білім де қарапайым сұрақтар арқылы тексеріледі. Оқушыға суреттегі жасушаның бейнесін қарастырып, ондағы цитоплазманың орны және оның қызметтері туралы айту ұсынылады.
Сабақта сараланған тәсілді жүзеге асыру тест тапсырмаларының барлық алуан түрін қолдану арқылы жеңілдетіледі. Оқушылардың білімін барлығына міндетті деңгейде тексеру үшін бір дұрыс жауапты таңдауы бар тапсырмалар жиі пайдаланылады, ал бірнеше элементтерден жауап құрастыруды, процестің ретін анықтауды және т.б. биологияға қызығушылық танытатын оқушыларға ұсынылады. Белгі қою кезінде тапсырманың күрделілік дәрежесі ескеріледі.
Соңғы жылдары биология сабақтарында оқушылардың білімін жүйелі түрде тексеру үшін тест тапсырмалары кеңінен қолданылуда. Бұл ретте тестілік бақылау тексерудің дәстүрлі нысандары мен әдістерімен толықтырылады, бұл оқыту нәтижелерін бағалаудың объективтілігін арттырады.
2) Білімді тақырыптық тексеру.
Қорытынды бақылау үшін аз дәрежеде дәстүрлі емес нысандар мен тексеру әдістері қолданылады. Мұғалім оқушылардың білім жағдайының объективті бейнесін бере алмайды деп есептеп, оларға сенбейді. Алайда бұл пікірді дұрыс деп атауға болмайды. Өйткені, тестілік бақылау аз уақытты алады, ол бір уақытта барлық студенттердің білімінің үлкен көлемін тексеруге мүмкіндік береді. Тесттік қорытынды бақылауды үлкен тақырыпты немесе бірқатар тақырыптарды оқудың соңында, жарты жылдың, тіпті бір жылдың соңында өткізген жөн[5].

1.2 Білімді бақылауды ұйымдастырудың түрлері, әдістері, тәсілдері және формалары

Басқару техникасы интегралдық жүйе ретінде әртүрлі (функциясы, формасы және т.б. бойынша) құрылымдық құрамдас бөліктерден тұрады. Кеңестік және посткеңестік педагогикалық және әдістемелік әдебиеттерді талдау әр түрлі дереккөздердегі бақылау әдістемесінің негізгі бағыттары негізінен сәйкес келетінін көрсетеді, бірақ терминдердің (кейде ұғымдардың) атаулары (номенклатурасы), олардың жіктелуі мен өзара байланысы әртүрлі авторлармен түсіндіріледі. өз жолымен Мұндай сәйкессіздік, әрине, оқушылардың да, тыңдаушылардың да оқу-әдістемелік әдебиеттерді түсінуінде қиындықтар туғызады. Өз кезегінде біз де сол мәселелер бойынша өз түсінігімізді айтамыз. Бұл құрылымдық құрамдас бөліктерге бақылау түрлері, оның әдістері мен тәсілдері, формалары, ұйымдастырылуы жатады.
Бақылау түрлері: оқу-тәрбие процесінде атқаратын қызметі бойынша ерекшеленеді.Алдын ала бақылау әдетте оқу жылының басында, жарты жылдықта, тоқсанда, пәннің жаңа бөлімінің немесе жалпы жаңа пәннің алғашқы сабақтарында жүргізіледі. Алдын ала бақылаудың функционалдық мақсаты мұғалімнің оқушылардың жаңа материалды қабылдауға дайындық деңгейін зерттеуді көздейді, яғни. Мұнда тексеру диагностикалық рөл атқарады: студенттердің жаңа оқу пәнін толыққанды қабылдау үшін психикалық мүмкіндіктерінің қаншалықты қалыптасқанын анықтау. Ал оқу жылының басында - өткен оқу жылында мектеп оқушыларының зерттегенінен ненің сақталғанын және ненің жоғалғанын анықтау. Ал шын мәнінде, алдын ала (диагностикалық) бақылау деректері негізінде мұғалім жаңа материалды оқуды құрастырады (құрады), қайталауды, пәнаралық байланыстарды ұйымдастыруды қамтамасыз етеді және сол уақытқа дейін сұранысқа ие болмаған білімді өзекті етеді. .Ағымдағы бақылау. Оның негізгі мақсаты, біріншіден, мұғалім үшін - оқу-тәрбие процесінің жекелеген кезеңдерінің сапасы туралы ақпарат алу үшін үздіксіз қадағалау және екіншіден, оқушы үшін - оны жүйелі оқуға итермелейтін сыртқы ынталандыру[6].
Сабақты жүргізе отырып, мұғалім оқушыларға оқылатын материалды дұрыс игерді ме, жоқ па, білім мен дағдыда қандай қателіктер немесе олқылықтар бар екеніне көз жеткізу үшін оқушыларға сұрақ-тапсырмалар беріп отырады. Оқушылардың жауаптарына қарай мұғалім оқу процесін реттейді. Оқушылар үшін мониторинг оларды сұраққа жауап беруге және тапсырманы орындауға үнемі дайын болуға ынталандырады. Оның үстіне, кейбір оқушылар үшін бұл өзін-өзі көрсету және өзін-өзі бекіту мүмкіндігі болса, басқалары үшін - жоғары балл үшін төменгі бағаны түзету, басқалары үшін - мектепте де, үйде де жүйелі түрде оқу қажеттігін үнемі еске салады.Тақырыптық бақылау үлкен тақырыпты оқып-үйренудің соңында жүргізіледі, мысалы, жазушының шығармашылығы (әдебиет), галогендер туралы (химия) т.б. Бұл қайталау және жалпылау сабақтарында анық байқалады. Тақырыптық бақылаудың мақсаты (функциясы): бүкіл тақырыптың материалын жүйелеу және жинақтау; білімді қайталау және тексеру, ұмытуға жол бермеу, оны оқу пәнінің келесі тарауларын оқуға қажетті база ретінде бекіту. Бұл жағдайда тест сұрақтары мен тапсырмаларының ерекшелігі олардың бүкіл тақырып бойынша білімін анықтауға, өткен тақырыптар бойынша білімдермен байланыс орнатуға, пәнаралық байланыстарды орнатуға, білімді басқа материалға бере білуге, жалпылама қорытындыларды іздеуге арналған. 8-11 сыныптарда тақырыптық бақылау тәртібінде коллоквиум (латын тілінен коллоквиум - әңгімелесу, әңгімелесу) өткізу орынды. Оның әдістемесі мынадай: тақырып пен сұрақтардың минимумы оқушыларға алдын ала хабарланады, әдебиеттер көрсетіледі. Қызығушылық танытқандар үшін кеңестер ұйымдастырылады[7].
Коллоквиум көбінесе практикалық сабақтардың алдында өткізіледі, мысалы, физика, химия, биология, еңбек. Әдетте, одан ешкім босатылмайды, барлық оқушылар сынақтан өтеді. Егер біреу тапсырманы орындай алмаса, мұғалім мұндай оқушыға практикалық жұмысты орындауға кедергі келтіруге құқылы: оқушыға тақырыпты білудегі олқылықтарды жою туралы кеңес бергеннен кейін, мұғалім оқушының біліміндегі олқылықты жою туралы тағы бір рет тексереді. меңгеріп алды. Қорытынды бақылау оқу курсының аяқталуына, тоқсанға, жарты жылға немесе бір жылға белгіленеді. Бұл оқу уақытының айтарлықтай кезеңін аяқтайтын бақылау. Сонымен, 2-11 сыныптарда оқу тоқсаны, жартыжылдық, жыл қорытындысы шығарылады. Бұл ретте ағымдық бақылау нәтижелері есепке алынады және сонымен қатар бірқатар пәндер бойынша негізгі оқу материалын қамтитын бақылау жұмыстары (математика, тіл және т.б.) жүргізіледі[3].
Жоғары сыныптарда қорытынды бақылау тест түрінде өткізілуі мүмкін. Оның техникасы келесідей. Оқушыларға оқу пәнінің тестілеуден өтуі тиіс бөлімдері, пәнге қойылатын бағдарламалық талаптар (білім және практикалық дағдылар мен дағдылардың көлемі) айтылады. Одан кейін әңгімелесу барысында практикалық тапсырмаларды орындай отырып, мұғалім оқушының нық игерген оқу материалының көлемі қандай екенін, тексерілетін пән бойынша білім мен дағдының сапасы қандай, олардың оқуға жеткілікті екендігін анықтайды. курстың жаңа бөлімдерін немесе олардың негізінде басқа да байланысты тақырыптарды оқуды жалғастыру. Ұпайлардағы сынақтардың нәтижелері бағаланбайды; тексерілетін пән немесе оның үлкен бөлімі оқушыға меңгерілгендей есептелетіні немесе есептелмейтіні жазылады. Пән бойынша жақсы оқып, үздік оқитын студенттерді оқытушы кредиттік рәсімнен босатады. Бұл бағалау да оқушының еңбексүйгіштігі мен еңбекқорлығының моральдық сыйы.Қорытынды бақылау. Ол оқу орнында: 8-сыныпты, сондай-ақ орта жалпы білім беретін және кәсіптік-техникалық мектептерді бітіргенде оқудың соңғы сатысында пән бойынша оқушыны аттестациялауды білдіреді. Бұл қорытынды аттестаттау. Аттестаттау нәтижелері бойынша білім алушы оқу орнын бітіргені туралы ресми құжатты (аттестат, аттестат) алады.[4]
Сұрақтар, тапсырмалар, мемлекеттік қорытынды аттестаттау бағдарламасы әдетте барлық оқу жылдарындағы оқу пәні бойынша негізгі және негізгі ұғымдар мен байланыстарды қамтиды. Мысалы, математика орта мектептің барлық сыныптарында оқытылады, физика, химия, биология, география бірнеше жылдар бойы оқытылады, тіл мен әдебиет негізгі мектепте 5-8-сыныпқа дейін оқытылады, т.б. Емтиханға ұсынылған оқу материалы студенттерге алдын ала жеткізіледі, консультациялар ұйымдастырылады. Мектептердің орта сыныптарында мектеп бітірумен қатар кейбір пәндер бойынша ауысу емтихандары да жүргізіледі. Бітіру сыныптарынан айырмашылығы олар тек бір оқу жылын қамтиды.Бақылау әдістері мен тәсілдері. Мұғалім мен оқушының өзара әрекеттесу әдісіне, білім, іскерлік пен дағдыны, оқушылардың даму деңгейін тексеру, бақылау әдістеріне қарай төмендегідей түрлерге бөлуге болады:
1) ауызша;
2) жазбаша;
3) графикалық;
4) практикалық (жұмыс);
5) бағдарламаланған;
6) сынақтар.
Бақылау әдістері көбінесе біріктірілген түрде қолданылады, олар нақты оқу процесінде бірін-бірі толықтырады. Әрбір әдіс бақылау әдістерінің жиынтығын қамтиды. Бір әдістемені әртүрлі бақылау әдістерінде қолдануға болады.[5]

1.3 Биология пәнінен оқушылардың білімін бақылау: талаптары, формалары, мәні

Оқушылардың білімі мен дағдысын жүйелі бақылау оқудың маңызды бөлігі болып табылады. Білім мен дағдыны бақылау немесе тексеру әдістері оқу процесінің барлық басқа буындарының әдістерімен тығыз байланысты: оқу материалын баяндау әдістері, бекіту және қайталау, білімді жалпылау және жүйелеу. Бақылау мақсаты - өтілген материалды жеке оқушының және бүкіл сыныптың қалай меңгергенін тексеру, анықтау, білім, білік, дағдыларының сапасын анықтау. Мұндай тексеру оқу процесінің құрамдас бөлігі, маңызды құрамдас бөлігі болып табылады.Білімді жүйелі тексеру оқушылардың әр сабаққа үй тапсырмасын дайындау дағдысын, жүйелі жұмыс істеу дағдысын қалыптастырады, жұмысты уақытында адал орындауға жауапкершілік сезімін, қиындықтарды жеңу ерік-жігерін тәрбиелейді. Бақылау оның анықтамасында бір нәрсені тексеру дегенді білдіреді. Кибернетикалық ұғымдар тұрғысынан басқару өзін-өзі реттейтін жүйенің кері байланыс сипаттамасы ретінде қарастырылады. Оқу-тәрбие процесіндегі бақылау да сол принциптік негізде қарастырылады. Кері байланыс оқу процесіне қажетті түзетулер енгізуге, оның мазмұнын, әдістерін, оқушылардың оқу-танымдық іс-әрекетін басқару құралдары мен формаларын жетілдіруге негіз болады. Бақылау мұғалімге өзінің педагогикалық іс-әрекетін, жетістіктері мен кемшіліктерін талдауға, кемшіліктерді жою шараларын қабылдауға мүмкіндік береді. Демек, білімді бақылау оқушы үшін де, мұғалім үшін де үлкен маңызға ие. Осыған байланысты дидактика мұғалімнің орындайтын оқу іс-әрекетін бақылау нәтижесінде алынған ақпаратты сыртқы кері байланыс, ал оқушының өзін-өзі бақылауынан, оның танымдық іс-әрекеті мен оның ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.