Геометриялық материалды оқыту әдістемесі
Курстық жұмыс
Ф 11.01-2021
1-баспа 25.06.2021
ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТРЛІГІ
М.Х. ДУЛАТИ АТЫНДАҒЫ ТАРАЗ ӨҢІРЛІК УНИВЕРСИТЕТІ
ҰСТАЗ ИНСТИТУТЫ
МЕКТЕПКЕ ДЕЙІНГІ ЖӘНЕ БАСТАУЫШ БІЛІМ БЕРУ кафедрасы
КУРСТЫҚ ЖҰМЫС
Математиканы оқыту әдістемесі пәні бойынша
Тақырыбы: Нүкте,сызық, кесіндерімен таныстыру
Білімгер: Асқарбек Айдана Тобы: ПМНО 19-1 _____________
қолы
Жетекші:Аралбаева А. п.ғ. магистрі, оқытушы
аты-жөні қызметі
Қорғауға жіберілді ____________________2021ж. ____ _________________
қолы
Жұмыс қорғалды __________________2021ж. бағасы __________________
жазбаша
Комиссия мүшелері: _________________________ ____________________
аты-жөні қолы
______________________________ ___ ________________
аты-жөні қолы
______________________________ ___ ________________
аты-жөні қолы
Тараз 2021
Курстық жұмыс
Ф 11.01-2021
1-баспа 25.06.2021
ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТРЛІГІ
М.Х. ДУЛАТИ АТЫНДАҒЫ ТАРАЗ ӨҢІРЛІК УНИВЕРСИТЕТІ
МЕКТЕПКЕ ДЕЙІНГІ ЖӘНЕ БAСТAУЫШ БІЛІМ БЕРУ кафедрасы
ПМНО 19-1 тобының білімгері Асқарбек Айдана курстық жоба (жұмыс)
ТАПСЫРМА
Математиканы оқыту әдістемесі пәні бойынша
Тақырыбы: Нүкте,сызық, кесіндерімен таныстыру
2. Тапсырманың арнайы нұсқауы - курстық жұмысты университеттің талаптарына сай рәсімдеу
3.Есепке-түсініктеме жазбаларының негізгі тараулары (жұмыстары)
Орындау кестесі
Көлемі, %
Орындау уақыты
Кіріспе
10%
20.09
Бірінші сыныпта қарапайым математика түсініктерін оқыту
10%
5.10
Қарапайым математикалық түсініктер
15%
14.10
Алғашқы ондық сандарын оқыту. Сан және цифр ұғымдарын анықтау
10%
23.10
Бірінші сынып математикасында оқытудың теориялық негіздері
10%
27.10
Он көлеміндегі сандарды оқыту
15%
07.11
1 сыныптағы математика сабағындағы он көлеміндегі сандарды қосу және азайту
10%
15.11
Қорытынды
10%
19.11
Пaйдaлaнылғaн әдебиеттер
10%
19.11
Жобаның (жұмысты) жинақтау мерзімі
100%
04.12.2021
Қорғау
Кафедра мәжілісінде бекітілген 27.062021 ж. хаттама № 10
Жетекшісі: п.ғ.магистрі, оқытушы . _______Аралбаева А
Тапсырманы орындауға қабылдадым 3 09.2021ж.
МАЗМҰНЫ
КІРІСПЕ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 4
1. ГЕОМЕТРИЯЛЫҚ ФИГРУЛАРДЫ ОҚЫТ ӘДІСТЕМЕСІ ... ... ... ... ... .6
1.1 Геометриялық материалды оқыту әдістемесі ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... .6
1.2 Геометрия негізгі түсініктері.Нүктемен танысу әдістемесі ... ... ... ... ... ... . ..7
1.3 Сызықпен,кесіндімен таныстыру әдістемесі ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... 10
2. Геометриялық фигуралар ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .12
2.1 Шеңбер, дөңгелекпен танысу әдістемесі ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ..12
2.2 Геометрия элементтерін оқыту теориясы мен техналогиясы ... ... ... ... ... ... 13
2.3 Геометриялық фигураларды сабақтарда қолдану ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .15
ҚОРЫТЫНДЫ ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 18
ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..20
КІРІСПЕ
Зерттеу жұмысының өзектілігі.Білім беру жүйесінің барлық буындарына, соның ішінде бастауыш буынға зор жауапкершілік жүктейді. Өйткені, білім мен тәрбиенің негізі бастауыш мектепте қаланды.
1-4-сыныптардағы математика оқулықтарының әрқайсысының маңызды ерекшеліктерінің бірі-қарастырылып отырған сұрақтар мен дағдылардың негізі болып табылатын математика ғылымының негізгі принциптерін нақты көрсетумен және түсінумен сипатталатын теориялық білімнің жетекші рөлін қамтамасыз ету.студенттер игеруі керек.Теориялық білім туралы айтатын болсақ, олар тек терминдер мен анықтамалармен шектелмейді, керісінше тәуелділіктерді,заңдарды және т.б. ассимиляциялауға ерекше мән береді, яғни. оның әмбебаптығын ескеріңіз.
Оқулықта әр сабақтың жаттығу жүйесіне негізделген жұмыс әдісінің мысалы келтірілген.Оқулықтағы тапсырмаларды беру формасы; түрі; көлемі; орналасуы мен тәртібі әр оқушының өзіндік оқу қызметін қамтамасыз етуге мүмкіндік береді. Оқушы мұғалімнің педагогикалық ықпалының объектісі ғана емес болуы керек; белсенді оқу пәні деңгейіне көтерілу.Қолайлы жағдай жасау үшін тапсырмалар нақты жаттығуларға сәйкес алгоритмдер мен нұсқаулар беріледі, олар жүйелі түрде жасалып, орындалатын әрекеттер мен әдістердің түрі мен реттілігін анықтауға ықпал етеді.
Зерттеу болжамы: Геометриялы фигураларды оқытудың өзектілігі.
Зерттеу нысаны: Бастауыш сыныпта геометриялық фигураларды оқытып талдап білу.
Зерттеу пәні: Математиканы оқыту әдістемесі
Зерттеу жұмысының мақсаты:Геометриялық кеңістік ұғымдары бойынша білімді жалпылау.Геометриялық фигураларды бір-бірінен ажыратуды үйрететін жиынтық тапсырмалар қайталау және пысықтау мақсатында пайда болуы мүмкін, және олардың барлығы жаңадан енгізілген ұғымдармен тығыз байланысты болуы керек.
Зерттеу жұмысының міндеті:
Өскелең ұрпақты тәрбиелеу және білім беру мәселесін жан-жақты жетілдіру қажет.
Сондықтан бастауыш сыныптарда математиканы және оның компоненттерін оқыту процесінің өзіндік ерекшеліктері анықталады:
Математиканы оқытудың мақсаты тұжырымдалған;
Біз кімнен үйренеміз, яғни бастауыш сынып оқушыларының жас және психологиялық ерекшеліктері зерттеледі,
Оқу мазмұны анықталады және оны қарау тәртібі негізделеді;
Іріктеледі, оқыту әдістері мен тәсілдерін;
Оқу жабдықтарының түрлері ұсынылады;
Оқу ұйымдастырудың түрлері;
Оқыту нәтижелері олардың нақты деңгейі қандай болуы керек екенін анықтайды.
Бастауыш мектеп математикасының мазмұны , оны оқытудың ерекшеліктері анықталады және оның ғылыми негізі жасалады;
Математика курсының мазмұны мен логикалық құрылымы ғылыми - техникалық курстың заманауи деңгейіне негізделген.;
Өз деңгейінде ғылыми-зерттеу жұмыстары , бастауыш буында математиканы оқытумен байланысты озық тәжірибе бойынша жұмыстар қарастырылады.
Геометриялық кеңістік ұғымының құрылымы.
Зерттеудің негізгі көздері:Зерттеу жұмысында сипаттама жасау, лексика-семантикалық талдау, этимологиялық түсіндіру, семалық сараптама, когнитивті лингвистикалық тәсілдер қолданылды.
Курстық жұмыс: кіріспеден, 2 тараудан, қорытынды және пайдаланған әдебиеттер тізімінен тұрады.
1 . ГЕОМЕТРИЯЛЫҚ ФИГУРАЛАРДЫ ОҚЫТУ ӘДІСТЕМЕСІ
1.1 Геометриялық материалды оқыту әдістемесі
Геометриялық материал бастауыш сыныптарда бөлек тақырып болып қарастырылмайды. Геометриялық материал арифметикалық және алгебралық материалмен тығыз байланысты қарастырылады. Бастауыш мектепте геометриялық материалдардан: "кеңістік туралы түсінік", "нақты фигура туралы түсінік", "геометриялық фигуралармен байланысты қарапайым ұғымдар , оларды ажырату", "геометриялық шамаларды өлшеу", "фигураларды құрудың бастапқы қабілетін қалыптастыру", "әр түрлі геометриялық шамалармен танысу" және т. б. қарастырылады. 1-сыныптағы геометриялық фигуралар бұрын Берілгендерге қарағанда біршама кеңейтілгендігінің себебі пәндік аймақтың қажеттілігі мен қажеттілігінен туындайды. Себебі олар көбінесе Көрнекі құралдар ретінде пайдаланылады, сонымен қатар жаттығулар мен дамытушылық сипаттағы тапсырмаларды орындау үшін негізгі білім болып табылады; және олардың ішіндегі шығармашылықпен байланысты заттар көбінесе геометриялық фигураларды бөліктерге бөлуді және бөлшектерді жинауды қамтиды.
Геометриялық фигуралар туралы идеялар біртіндеп бекітіліп, дамиды. Егер осы уақытқа дейін геометриялық фигуралар "біртұтас" деп түсіндірілсе, енді олардың элементтерімен танысу жүзеге асырылады. Осыған байланысты Үшбұрыш пен шаршының шеттері сегменттер, ал бұрыштың шеттері сәулелер, ал олардың шеттері нүктелер екеніне назар аударыңыз. Бұл жағдайда үшбұрыштың , тіктөртбұрыштың элементтері (бес, алты бұрыш) (шатырлар, бұрыштың қабырғалары )аталған сандармен анықталады (3,4,5,6). Бастауыш мектептегі геометриялық фигуралардан : сызықтар (түзу , қисық, тұйық және тұйық қисық); нүкте; сәуле; бұрыштар қарастырылады.
Көпбұрыш; тіктөртбұрыш; шаршы; түзу , өткір, доғал бұрыштар; текше; шеңбер; шеңбер; параллелепипед; параллель ; перпендикуляр түзулер де зерттеледі.
Тақырып міндеттері :
1. геометриялық фигуралар туралы идеяларды қалыптастыру
2.оқушылардың сызу және өлшеу аспаптарының көмегімен және оларды пайдаланбай геометриялық фигураларды өлшеу және құру дағдыларын қалыптастыру (көзбен өлшеу, қолмен сызу және т.б.).
3. кеңістік ұғымдары бойынша білімді жалпылау.
4. геометриялық фигураларды бір-бірінен ажыратуды үйрететін тапсырмалар қайталау және пысықтау мақсатында пайда болуы мүмкін және олардың барлығы жаңадан енгізілген ұғымдармен тығыз байланысты қарастырылады.
Тапсырмалар :
Геометриялық материалды зерттеу кезінде келесі принциптер басшылыққа алынды:
* Геометриялық материалды оқыту процесінде оқушылардың мектепке дейінгі және күнделікті өмірден алған біліміне сүйенеді.
* Геометриялық фигуралар тек оқу мақсаты ғана емес, сонымен қатар оқу құралы болып табылады, геометриялық материал сандарды нөмірлеу, арифметикалық амалдар, мәтіндік есептер, бөлшек сияқты тапсырмаларды оқытуда көрнекі құрал ретінде қолданылады:
* Геометриялық ұғымдардың анықтамасы (тік бұрышты, квадратты және периметрді қоспағанда) тек онтенсивті бейнелеу арқылы беріледі,
* Геометриялық материал оқушылардың ойлау қабілетін дамыту үшін де қолданылады;
* Геометриялық материал оқушылардың ойлау қабілетін дамыту үшін де қолданылады;
* Геометриялық материал оқушылардың практикалық дағдыларын қалыптастырады.
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Оқушылардың жалпы геометриялық материал туралы Берік білімін қалыптастыру үшін келесі геометриялық есептер қарастырылады:
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
1.геометриялық фигураларды санау материалы ретінде қолдана алады.
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
2.геометриялық шамалар ( ұзындығы, ауданы) және олардың өлшемдері туралы түсінік қалыптасатын міндеттер.
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
3. периметрді , көпбұрыштың ауданын табу міндеттері.
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
4. құрылыс есептері
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
5. геометриялық фигураларды саралауға (жіктеуге) арналған тапсырмалар. (Жатқандай пишешь ала отырып, үшбұрыштар тобының фигуралар).
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
6. фигураны бөліктерге бөлу немесе, керісінше, элементтер бойынша фигураны құру.
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
7. әріптерді қолдана отырып, геометриялық сызбаларды оқу, жазу.
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
8.оның кез-келген бөлігінің геометриялық пішінін анықтау.
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
1.2.Геометрия негізгі түсініктері. Нүктемен танысу әдістемесі
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Ежелгі уақытта адамдар ештеңе білмеген, ештеңе істей алмаған кезде, олар әртүрлі пішіндегі үйлер салып, құнарлы жерлерді өлшеп, оларды учаскелерге бөлді. Біртіндеп өлшеу және құру дағдылары, әртүрлі ережелер пайда болды. Осылайша геометрия ғылымы пайда болды. Осылайша грек тілінен аударғанда "жерді өлшеу"дегенді білдіретін геометрия ғылымы пайда болды.[1]
Оқушы айналасындағы заттардың ішінен текше, тікбұрышты параллелепипед, пирамида, конус, призма, цилиндр пішінді заттарды оңай табады.Бұл көлемді фигуралар немесе геометриялық денелер.
Суретте сіз үш өлшемді фигураларды - Геометриялық денелердің суреттерін көре аласыз.оқушының өзі Үшбұрыш, тіктөртбұрыш, шаршы , көпбұрыш, шеңбер жасай алады. Бұл жалпақ геометриялық фигуралар. Ал жалпақ фигуралар дегеніміз не?
Олардың ерекшелігі-әр жалпақ пішінді қағаздан кесіп , үстелдің бетіне тұтастай орналастыруға немесе тақтаға іліп қоюға, қатты қағазға жабыстыруға болады. Мұндай көлемді фигуралармен жұмыс істеу мүмкін емес.
Нүктелерді латын алфавитінің бас әріптерімен белгілеңіз. Суретте а,В, м нүктелерін көресіз. Нүктені белгілеу үшін: "А нуктесі", "в нуктесі", "М нуктесі"деп айтылады.
Сурет салу кезінде түзу сызықты бейнелеу үшін сызғыш қолданылады. Бірақ сызбада біз сызықтың бір бөлігін ғана көрсете аламыз. Сонымен, олар түзу шексіз, басы да, ұшы да жоқ дейді.
Латын алфавитінің бір кіші әрпімен немесе екі бас әрпімен түзу сызықты белгілеңіз.
Нүктемен танысу әдістемесі.
Мақсаты: геометриялық фигуралармен (нүкте,сәуле,бұрыш) таныстыру және оларды бір-бірінен ажыратуға үйрету.
Беріледі ұсыну туралы нақыл қарындаш немесе қалам және олардың отпечатках қағаз бетіне нүктесі. Түзу сызықпен танысқаннан кейін балалар нүктені түзу сызыққа қоюды,берілген 1,2,3 нүкте арқылы түзу сызуды, оған қатысты нүктенің орнын анықтауды үйренеді. 3-сыныптың 3-ширегінде оқушылар нүктенің бас латын әріптерімен белгіленетінін біледі. Мысалы, K,M,O, A, E және т.б. олар нүктенің жанында жазылады. Балалар нүктелерді әріптермен белгілеуде және белгіленген нүктелерді оқуда жаттығады.[2]
Қарындаштың немесе қаламның ұшы мен қағаз парағында қалған іздер туралы түсінік беріледі - нүкте. Термин енгізілді
Былай айтылады: а түзуі , СD түзуі
Екі нүкте арқылы тек бір түзу ғана жүргізуге болады
Бір нүкте арқылы неше түзу болса да жүргізуге болады
Түзу шексіз болғандықтан , оны өлшеуге болмайды. Оқушылардың естеріне түсірген барлық геометриялық фигуралар нуктелер және түзулерден тұрады.
Сәуле
Егер бір нүкте белгілеп , одан түзудің бөлігін жүргізетін болсақ, онда сәуленің кескіні пайда болады.
Түзудің бөлігі жүргізілетін нүкте сәуленің басы деп аталады. Сәуленің ұшы жоқ.
Сәулені бір кіші әріппен немесе латын алфавитінің екі бас әрпімен белгіле.
Геометриялық материал бастауыш сыныптарда жеке тақырып ретінде қарастырылмайды. Геометриялық материал арифметикалық және алгебралық материалмен тығыз байланысты қарастырылады. Бастауыш мектептегі геометриялық матрицалардан: "кеңістік туралы түсінік", "нақты фигура туралы түсінік", "геометриялық фигуралармен байланысты қарапайым ұғымдар,оларды ажырату", "геометриялық шамаларды өлшеу", "фигураларды құрудың бастапқы қабілетін қалыптастыру", "әртүрлі геометриялық шамалармен танысу" және т. б. қарастырылады. [3]
1-сыныптағы геометриялық фигуралар бұрын Берілгендерге қарағанда біршама кеңейтілгендігінің себебі пәндік аймақтың қажеттілігі мен қажеттілігінен туындайды. Олар одан әрі көрнекілік тәртібімен жиі қолданылатындықтан, сонымен қатар жаттығулар мен дамытушылық сипаттағы тапсырмаларды орындау кезінде негізгі білім болып табылады; және олардың ішіндегі шығармашылықпен байланысты адамдар көбінесе геометриялық фигураларды бөліктерге бөлуді және бөліктердің құрылысын қамтиды. Геометриялық фигуралар туралы ұғымдарда олар біртіндеп бекітіліп, дамиды. Егер осы уақытқа дейін геометриялық фигуралар "біртұтас" деп түсіндірілсе, енді олардың элементтерімен танысу жүзеге асырылады. Осыған байланысты Үшбұрыш пен шаршының шеттері сегменттер, ал бұрыштың шеттері сәулелер, ал олардың шеттері нүктелер екеніне назар аударыңыз. Бұл жағдайда үшбұрыштың,квадраттың (бес,алты бұрыштар) элементтері(бұрыштар,шатырлар),санд ар туралы айтылған қабырғалар (3,4,5,6) анықталған. Геометриялық фигуралардан жасалған сызба класында: сызықтар (түзу,қисық,тұйық және тұйықталмаған қисық); нүкте;сәуле;бұрыштар қарастырылады.
Сонымен қатар көпбұрыш; тіктөртбұрыш, шаршы, түзу, түзу, доғал, доғал бұрыштар, текше, шеңбер, шеңбер, параллелепипед, параллель, перпендикуляр түзулер.
Түзу сызықпен танысқаннан кейін балалар нүктені бас латын әріптерімен белгілеуді үйренеді. Мысалы: D, K,M,O, E, A және т.б. олар нүктенің жанында жазылады( үлгі тақтаға жазылады). Балалар нүктелерді әріптермен белгілеуде және белгіленген нүктелерді оқуда жаттығады.[4]
Оқушылардың жалпы геометриялық Өлшемдер туралы Берік білімін қалыптастыру үшін тапсырмалар геометриялық мағынада қарастырылады:
1.геометриялық фигураларды санау өлшемдері ретінде қолдана алады.
2.геометриялық шамалар (ұзындығы, ауданы) және олардың өлшемдері туралы түсінік қалыптасатын міндеттер.
3. периметрді,көпбұрыштың ауданын табу міндеттері.
4. құрылыс есептері.
5. геометриялық фигураларды саралауға (жіктеуге) арналған тапсырмалар. ("Үшбұрыштарды тер" фигуралар тобынан).
6. фигураны бөліктерге бөлу немесе, керісінше, элементтер бойынша фигураны құру.
7. әріптерді қолдана отырып, геометриялық сызбаларды оқу, жазу.
8.заттың немесе оның кез-келген бөлігінің геометриялық пішінін анықтау.
1.3.Сызықпен, кесіндімен таныстыру әдістемесі
1-Сынып оқушыларының түзу сызық туралы түсініктері әр түрлі машықтық жаттығуларды орындау арқылы қалыптасады. Мұндайда түзу сызықты қисықпен сәйкестендіреді. Мысалы, жіпті созып қарайды, салынған суретін қарайды, қағазды сызық бойынша қияды, әрбіреуінде сызық қисық немеес түзу қалай пайда болғанвн айтып отырады.Балалар жазықтықта кез келген бағытта сызылған түзу сызықты тануы, оны қисықтан айыра білуі, сызғыш көмегімен түзу сыза білуі керек. Осы мақсатта оқушылар түзу және қисық сызықтар жүргіжеді. Оларды айналадағы заттардан, тақтада сызылған сызықтар ішінен табады және көрсетеді.[5]
Жаттығуларды орындау барысында балалар түзудің кейбір қасиеттерімен танысады. Мысалы, нүкте арқылы түзу немесе қисық, ал екі түкте арқылы тек қана бір түзу, бірнеше қисықты жүргізуге юолатынын бақылайды.
Егер нүкте қағаз бетімен қозғалатын болса сызық пайда болады. Сызық сызғыш арқылы жүргізілген болса түзу болады.Ол қисық бола алады. Түзу сызықтың бөліктерінен тұратын сызық сынық деп аталады.Сызықтардың да нүктелер сияқты түсі, иісі, қалыңдығы, ені болмайды. Бірақ олардың ұзындығы болады және ол шексіз болуы мүмкін. Қисық сызықтардың бұрыштық нүктерелері болады. Сызықтар тұйық және тұйық емес болады.
Тұйық сызық жазықтықта ішішне шексіз түзу, тіпті сәуле жүргізіге мүмкін емес шектелеген фигураны бейлейді. Егер сызық сызғышпен ешқандай бөлігінде сәйкес келмесе , онда оның қисық болғаны. Қисықтар тұйықталған және тұйықталмаған болады.Егер кейбір бөліктері сызғышпен сәйкес келіп, бірақ түгел сәйкес келмесе онда ол - сынық болады. Сфнфқтфң сыну нүктесі оның төбесі деп аталады. Тұйықталған және тұйықталмаған сынықтар болады. Сынықты құрайтын кесінділер оның бөліктері болып табылады
АВСD- СЫНЫҚ
А,В,С,D - төбелері
АВ, DС, СD, DЕ- бөліктері
Кесіндімен таныстыру әдістемесі
Мақсаты: кесінді жайында түсінік беру және оларды басқа фигуралардан ажыратуды үйрету,кесінді салудың ерекшелігімен таныстыру. М-1-сынып 13 бет.Сымның қиындысын алып,басымен ұшын көрсетіп немесе тақтаны жиектеп керілген жіптін үстінен борды жүргізіп, жіпті тартып, жіберіп қалса,тақта бетіне із түседі. Оның екі ұшын нүктемен тұйықтап,бұл кесінді деп түсіндіреміз.[6]
1.4.Сәулемен , бұрышпен таныстыру әдістемесі
Нүктемен түзу туралы білімді пайдаланып, оқушыларды сәуле туралы ұғымды түсіндіруге болады. Сәулемен танысу машықтық жұмысты орындау процессінде отеді:
1) нүкте саламыз
2)нүктеге оңға қарай түзу сызық жүргіземіз (бұл сәуле екенін айтамыз. Нүкте-сәуленің басы,сәуле оңға бағытталған).
3)латын әрпімен сәуленің басын белгілейміз
4)әр түрлі бағытта сәулелер салу.
Сәуле деп текке аталмаған. Ол күн сәулесін немесе жарық түсіргішті еске түсіреді. Солар сияқты математикалық сәуленің басы бар да,соңы жоқ болады. Сәуле латынның екі бас әрпімен белгіленеді, оның алғашқысы сәуленің басын, ал екіншісі-сәуленің кез келген ішкі нүктесін белгілейді.[7]
Сәуле-MN, M-сәуле басы
Бұрышпен танысу әдістемесі.
Бұрышты қағазды бүктеп шығарып алуға немесе әр түрлі құралдармен бұйымдардан көрсетуге болады.
Осының кіші бөлігі бұрыш деп аталады. Сәулелер бұрыштың қабырғалары деп аталады,ал олардың ортақ бастаулары бұрыш төбесі деп аталады.[8]
Бұрыш үш нүктемен бнлгіленеді: ьіреуі бір қабырғасында, екіншісі-төбесінде, үшіншісі-екінші қабырғасында. Бұрышты белгілеуде таңбасы пайдаланылады. Мысалы ABC-ABC бұрышы. Бас нүктесі ортақ екі сәуле жазықтықты екігебөледі. Осының кішісі бұрыш деп аталады. Сәулелердің өздері бұрыш қабырғалары, ал олардың ортақ нүктесі бұрыш төбесі деп аталады. М-2-сынып. 83-бет.
Сүйір бұрыш. Егер тік бұрыштың ішінде сондай төбе мен бұрыш салатын болсақ,ол тік бұрыштан кіші болады. Мұндай бұрыштар сүйір бұрыштар деп аталады.
Доғал бұрыш. Егер бұрыш тік бұрыштан үлкен, бірақ екі түзуден кіші болса доғал бұрыш деп аталады.
2 Геометрикалық фигуралар
2.1 Шеңбермен, дөңгелекпен танысу әдістемесі.
Тақтадан циркуль көмегімен, ал оқушылар дәптерінде қисық тұйық сызық сызады. Сызық шеңбер деп аталатынын таныстырамыз. Оқушылар шеңбермен дөңгелек ұғымдарын айыру үшін арнайы тапсырмалар беріледі. Мысалы, шеңбер сал,дөңгелекті боя,дөңгелекпен шеңбердің центрын,сонымен қатар шеңберге тиісті және тиісті емес нүктелерді белгілету.[9]
Шеңбер тұйық қисық. Барлық нүктелер бір нүктеден бірдей қашықтықта орналасса, оны шеңбердің центры деп атайды. Бұл қашықтық шеңбердің радиусы деп аталады. Шеңберді шаблон немесе циркульдың көмегімен салады. Шаблон арқылы салынған шеңбердің центрын табу қиын. Ал циркульмен салынған болса,циркульдың бір аяғы центрда орналысады.
Шеңбер; O-центр
AO=BO=CO=DO-радиустары
Радиус-шеңбер нүктесінен оның центріне дейін қашықтық.
Диаметр-центр арқылы өтетін шеңбердің екі нүктесін қосатын кесінді.
Шеңбер диаметры әрдайым оның радиусынан екі есе үлкен болады.
Дөңгелекпен танысу әдістемесі.
Шеңбер сызып,шеңбер бойынша дөңгелек қиып аламыз, ал оқушылар шеңбердің ішіндегі бетті штрихтайды. Шеңбердің бұл бөлігі дөңгелек екені таныстырылып,дөңгелектің центры белгіленеді. Шеңберден нүкте салынады да, ол центрмен қосылалы. Бұл кесінді-шеңбердің радиусы. Бірнеше радиустар жүргіземіз,өлшейміз,олар өзара тең деген қортынды жасаймыз.
Дөңгелек-шеңбермен шектелген жазықтықтың бөлігі.
О-шеңбермен дөңгелектің центры;
ОА-радиус.
Текшемен танысу әдістемесі.
Текше 3-сыныпта қарастырылынады. Балалар текшені қарастыру кезінде қабырғаларымен,қырларымен,төбелерме н танысады. Бұл-текше,оның үш ... жалғасы
Ф 11.01-2021
1-баспа 25.06.2021
ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТРЛІГІ
М.Х. ДУЛАТИ АТЫНДАҒЫ ТАРАЗ ӨҢІРЛІК УНИВЕРСИТЕТІ
ҰСТАЗ ИНСТИТУТЫ
МЕКТЕПКЕ ДЕЙІНГІ ЖӘНЕ БАСТАУЫШ БІЛІМ БЕРУ кафедрасы
КУРСТЫҚ ЖҰМЫС
Математиканы оқыту әдістемесі пәні бойынша
Тақырыбы: Нүкте,сызық, кесіндерімен таныстыру
Білімгер: Асқарбек Айдана Тобы: ПМНО 19-1 _____________
қолы
Жетекші:Аралбаева А. п.ғ. магистрі, оқытушы
аты-жөні қызметі
Қорғауға жіберілді ____________________2021ж. ____ _________________
қолы
Жұмыс қорғалды __________________2021ж. бағасы __________________
жазбаша
Комиссия мүшелері: _________________________ ____________________
аты-жөні қолы
______________________________ ___ ________________
аты-жөні қолы
______________________________ ___ ________________
аты-жөні қолы
Тараз 2021
Курстық жұмыс
Ф 11.01-2021
1-баспа 25.06.2021
ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТРЛІГІ
М.Х. ДУЛАТИ АТЫНДАҒЫ ТАРАЗ ӨҢІРЛІК УНИВЕРСИТЕТІ
МЕКТЕПКЕ ДЕЙІНГІ ЖӘНЕ БAСТAУЫШ БІЛІМ БЕРУ кафедрасы
ПМНО 19-1 тобының білімгері Асқарбек Айдана курстық жоба (жұмыс)
ТАПСЫРМА
Математиканы оқыту әдістемесі пәні бойынша
Тақырыбы: Нүкте,сызық, кесіндерімен таныстыру
2. Тапсырманың арнайы нұсқауы - курстық жұмысты университеттің талаптарына сай рәсімдеу
3.Есепке-түсініктеме жазбаларының негізгі тараулары (жұмыстары)
Орындау кестесі
Көлемі, %
Орындау уақыты
Кіріспе
10%
20.09
Бірінші сыныпта қарапайым математика түсініктерін оқыту
10%
5.10
Қарапайым математикалық түсініктер
15%
14.10
Алғашқы ондық сандарын оқыту. Сан және цифр ұғымдарын анықтау
10%
23.10
Бірінші сынып математикасында оқытудың теориялық негіздері
10%
27.10
Он көлеміндегі сандарды оқыту
15%
07.11
1 сыныптағы математика сабағындағы он көлеміндегі сандарды қосу және азайту
10%
15.11
Қорытынды
10%
19.11
Пaйдaлaнылғaн әдебиеттер
10%
19.11
Жобаның (жұмысты) жинақтау мерзімі
100%
04.12.2021
Қорғау
Кафедра мәжілісінде бекітілген 27.062021 ж. хаттама № 10
Жетекшісі: п.ғ.магистрі, оқытушы . _______Аралбаева А
Тапсырманы орындауға қабылдадым 3 09.2021ж.
МАЗМҰНЫ
КІРІСПЕ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 4
1. ГЕОМЕТРИЯЛЫҚ ФИГРУЛАРДЫ ОҚЫТ ӘДІСТЕМЕСІ ... ... ... ... ... .6
1.1 Геометриялық материалды оқыту әдістемесі ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... .6
1.2 Геометрия негізгі түсініктері.Нүктемен танысу әдістемесі ... ... ... ... ... ... . ..7
1.3 Сызықпен,кесіндімен таныстыру әдістемесі ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... 10
2. Геометриялық фигуралар ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .12
2.1 Шеңбер, дөңгелекпен танысу әдістемесі ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ..12
2.2 Геометрия элементтерін оқыту теориясы мен техналогиясы ... ... ... ... ... ... 13
2.3 Геометриялық фигураларды сабақтарда қолдану ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .15
ҚОРЫТЫНДЫ ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 18
ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..20
КІРІСПЕ
Зерттеу жұмысының өзектілігі.Білім беру жүйесінің барлық буындарына, соның ішінде бастауыш буынға зор жауапкершілік жүктейді. Өйткені, білім мен тәрбиенің негізі бастауыш мектепте қаланды.
1-4-сыныптардағы математика оқулықтарының әрқайсысының маңызды ерекшеліктерінің бірі-қарастырылып отырған сұрақтар мен дағдылардың негізі болып табылатын математика ғылымының негізгі принциптерін нақты көрсетумен және түсінумен сипатталатын теориялық білімнің жетекші рөлін қамтамасыз ету.студенттер игеруі керек.Теориялық білім туралы айтатын болсақ, олар тек терминдер мен анықтамалармен шектелмейді, керісінше тәуелділіктерді,заңдарды және т.б. ассимиляциялауға ерекше мән береді, яғни. оның әмбебаптығын ескеріңіз.
Оқулықта әр сабақтың жаттығу жүйесіне негізделген жұмыс әдісінің мысалы келтірілген.Оқулықтағы тапсырмаларды беру формасы; түрі; көлемі; орналасуы мен тәртібі әр оқушының өзіндік оқу қызметін қамтамасыз етуге мүмкіндік береді. Оқушы мұғалімнің педагогикалық ықпалының объектісі ғана емес болуы керек; белсенді оқу пәні деңгейіне көтерілу.Қолайлы жағдай жасау үшін тапсырмалар нақты жаттығуларға сәйкес алгоритмдер мен нұсқаулар беріледі, олар жүйелі түрде жасалып, орындалатын әрекеттер мен әдістердің түрі мен реттілігін анықтауға ықпал етеді.
Зерттеу болжамы: Геометриялы фигураларды оқытудың өзектілігі.
Зерттеу нысаны: Бастауыш сыныпта геометриялық фигураларды оқытып талдап білу.
Зерттеу пәні: Математиканы оқыту әдістемесі
Зерттеу жұмысының мақсаты:Геометриялық кеңістік ұғымдары бойынша білімді жалпылау.Геометриялық фигураларды бір-бірінен ажыратуды үйрететін жиынтық тапсырмалар қайталау және пысықтау мақсатында пайда болуы мүмкін, және олардың барлығы жаңадан енгізілген ұғымдармен тығыз байланысты болуы керек.
Зерттеу жұмысының міндеті:
Өскелең ұрпақты тәрбиелеу және білім беру мәселесін жан-жақты жетілдіру қажет.
Сондықтан бастауыш сыныптарда математиканы және оның компоненттерін оқыту процесінің өзіндік ерекшеліктері анықталады:
Математиканы оқытудың мақсаты тұжырымдалған;
Біз кімнен үйренеміз, яғни бастауыш сынып оқушыларының жас және психологиялық ерекшеліктері зерттеледі,
Оқу мазмұны анықталады және оны қарау тәртібі негізделеді;
Іріктеледі, оқыту әдістері мен тәсілдерін;
Оқу жабдықтарының түрлері ұсынылады;
Оқу ұйымдастырудың түрлері;
Оқыту нәтижелері олардың нақты деңгейі қандай болуы керек екенін анықтайды.
Бастауыш мектеп математикасының мазмұны , оны оқытудың ерекшеліктері анықталады және оның ғылыми негізі жасалады;
Математика курсының мазмұны мен логикалық құрылымы ғылыми - техникалық курстың заманауи деңгейіне негізделген.;
Өз деңгейінде ғылыми-зерттеу жұмыстары , бастауыш буында математиканы оқытумен байланысты озық тәжірибе бойынша жұмыстар қарастырылады.
Геометриялық кеңістік ұғымының құрылымы.
Зерттеудің негізгі көздері:Зерттеу жұмысында сипаттама жасау, лексика-семантикалық талдау, этимологиялық түсіндіру, семалық сараптама, когнитивті лингвистикалық тәсілдер қолданылды.
Курстық жұмыс: кіріспеден, 2 тараудан, қорытынды және пайдаланған әдебиеттер тізімінен тұрады.
1 . ГЕОМЕТРИЯЛЫҚ ФИГУРАЛАРДЫ ОҚЫТУ ӘДІСТЕМЕСІ
1.1 Геометриялық материалды оқыту әдістемесі
Геометриялық материал бастауыш сыныптарда бөлек тақырып болып қарастырылмайды. Геометриялық материал арифметикалық және алгебралық материалмен тығыз байланысты қарастырылады. Бастауыш мектепте геометриялық материалдардан: "кеңістік туралы түсінік", "нақты фигура туралы түсінік", "геометриялық фигуралармен байланысты қарапайым ұғымдар , оларды ажырату", "геометриялық шамаларды өлшеу", "фигураларды құрудың бастапқы қабілетін қалыптастыру", "әр түрлі геометриялық шамалармен танысу" және т. б. қарастырылады. 1-сыныптағы геометриялық фигуралар бұрын Берілгендерге қарағанда біршама кеңейтілгендігінің себебі пәндік аймақтың қажеттілігі мен қажеттілігінен туындайды. Себебі олар көбінесе Көрнекі құралдар ретінде пайдаланылады, сонымен қатар жаттығулар мен дамытушылық сипаттағы тапсырмаларды орындау үшін негізгі білім болып табылады; және олардың ішіндегі шығармашылықпен байланысты заттар көбінесе геометриялық фигураларды бөліктерге бөлуді және бөлшектерді жинауды қамтиды.
Геометриялық фигуралар туралы идеялар біртіндеп бекітіліп, дамиды. Егер осы уақытқа дейін геометриялық фигуралар "біртұтас" деп түсіндірілсе, енді олардың элементтерімен танысу жүзеге асырылады. Осыған байланысты Үшбұрыш пен шаршының шеттері сегменттер, ал бұрыштың шеттері сәулелер, ал олардың шеттері нүктелер екеніне назар аударыңыз. Бұл жағдайда үшбұрыштың , тіктөртбұрыштың элементтері (бес, алты бұрыш) (шатырлар, бұрыштың қабырғалары )аталған сандармен анықталады (3,4,5,6). Бастауыш мектептегі геометриялық фигуралардан : сызықтар (түзу , қисық, тұйық және тұйық қисық); нүкте; сәуле; бұрыштар қарастырылады.
Көпбұрыш; тіктөртбұрыш; шаршы; түзу , өткір, доғал бұрыштар; текше; шеңбер; шеңбер; параллелепипед; параллель ; перпендикуляр түзулер де зерттеледі.
Тақырып міндеттері :
1. геометриялық фигуралар туралы идеяларды қалыптастыру
2.оқушылардың сызу және өлшеу аспаптарының көмегімен және оларды пайдаланбай геометриялық фигураларды өлшеу және құру дағдыларын қалыптастыру (көзбен өлшеу, қолмен сызу және т.б.).
3. кеңістік ұғымдары бойынша білімді жалпылау.
4. геометриялық фигураларды бір-бірінен ажыратуды үйрететін тапсырмалар қайталау және пысықтау мақсатында пайда болуы мүмкін және олардың барлығы жаңадан енгізілген ұғымдармен тығыз байланысты қарастырылады.
Тапсырмалар :
Геометриялық материалды зерттеу кезінде келесі принциптер басшылыққа алынды:
* Геометриялық материалды оқыту процесінде оқушылардың мектепке дейінгі және күнделікті өмірден алған біліміне сүйенеді.
* Геометриялық фигуралар тек оқу мақсаты ғана емес, сонымен қатар оқу құралы болып табылады, геометриялық материал сандарды нөмірлеу, арифметикалық амалдар, мәтіндік есептер, бөлшек сияқты тапсырмаларды оқытуда көрнекі құрал ретінде қолданылады:
* Геометриялық ұғымдардың анықтамасы (тік бұрышты, квадратты және периметрді қоспағанда) тек онтенсивті бейнелеу арқылы беріледі,
* Геометриялық материал оқушылардың ойлау қабілетін дамыту үшін де қолданылады;
* Геометриялық материал оқушылардың ойлау қабілетін дамыту үшін де қолданылады;
* Геометриялық материал оқушылардың практикалық дағдыларын қалыптастырады.
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Оқушылардың жалпы геометриялық материал туралы Берік білімін қалыптастыру үшін келесі геометриялық есептер қарастырылады:
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
1.геометриялық фигураларды санау материалы ретінде қолдана алады.
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
2.геометриялық шамалар ( ұзындығы, ауданы) және олардың өлшемдері туралы түсінік қалыптасатын міндеттер.
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
3. периметрді , көпбұрыштың ауданын табу міндеттері.
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
4. құрылыс есептері
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
5. геометриялық фигураларды саралауға (жіктеуге) арналған тапсырмалар. (Жатқандай пишешь ала отырып, үшбұрыштар тобының фигуралар).
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
6. фигураны бөліктерге бөлу немесе, керісінше, элементтер бойынша фигураны құру.
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
7. әріптерді қолдана отырып, геометриялық сызбаларды оқу, жазу.
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
8.оның кез-келген бөлігінің геометриялық пішінін анықтау.
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
1.2.Геометрия негізгі түсініктері. Нүктемен танысу әдістемесі
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Ежелгі уақытта адамдар ештеңе білмеген, ештеңе істей алмаған кезде, олар әртүрлі пішіндегі үйлер салып, құнарлы жерлерді өлшеп, оларды учаскелерге бөлді. Біртіндеп өлшеу және құру дағдылары, әртүрлі ережелер пайда болды. Осылайша геометрия ғылымы пайда болды. Осылайша грек тілінен аударғанда "жерді өлшеу"дегенді білдіретін геометрия ғылымы пайда болды.[1]
Оқушы айналасындағы заттардың ішінен текше, тікбұрышты параллелепипед, пирамида, конус, призма, цилиндр пішінді заттарды оңай табады.Бұл көлемді фигуралар немесе геометриялық денелер.
Суретте сіз үш өлшемді фигураларды - Геометриялық денелердің суреттерін көре аласыз.оқушының өзі Үшбұрыш, тіктөртбұрыш, шаршы , көпбұрыш, шеңбер жасай алады. Бұл жалпақ геометриялық фигуралар. Ал жалпақ фигуралар дегеніміз не?
Олардың ерекшелігі-әр жалпақ пішінді қағаздан кесіп , үстелдің бетіне тұтастай орналастыруға немесе тақтаға іліп қоюға, қатты қағазға жабыстыруға болады. Мұндай көлемді фигуралармен жұмыс істеу мүмкін емес.
Нүктелерді латын алфавитінің бас әріптерімен белгілеңіз. Суретте а,В, м нүктелерін көресіз. Нүктені белгілеу үшін: "А нуктесі", "в нуктесі", "М нуктесі"деп айтылады.
Сурет салу кезінде түзу сызықты бейнелеу үшін сызғыш қолданылады. Бірақ сызбада біз сызықтың бір бөлігін ғана көрсете аламыз. Сонымен, олар түзу шексіз, басы да, ұшы да жоқ дейді.
Латын алфавитінің бір кіші әрпімен немесе екі бас әрпімен түзу сызықты белгілеңіз.
Нүктемен танысу әдістемесі.
Мақсаты: геометриялық фигуралармен (нүкте,сәуле,бұрыш) таныстыру және оларды бір-бірінен ажыратуға үйрету.
Беріледі ұсыну туралы нақыл қарындаш немесе қалам және олардың отпечатках қағаз бетіне нүктесі. Түзу сызықпен танысқаннан кейін балалар нүктені түзу сызыққа қоюды,берілген 1,2,3 нүкте арқылы түзу сызуды, оған қатысты нүктенің орнын анықтауды үйренеді. 3-сыныптың 3-ширегінде оқушылар нүктенің бас латын әріптерімен белгіленетінін біледі. Мысалы, K,M,O, A, E және т.б. олар нүктенің жанында жазылады. Балалар нүктелерді әріптермен белгілеуде және белгіленген нүктелерді оқуда жаттығады.[2]
Қарындаштың немесе қаламның ұшы мен қағаз парағында қалған іздер туралы түсінік беріледі - нүкте. Термин енгізілді
Былай айтылады: а түзуі , СD түзуі
Екі нүкте арқылы тек бір түзу ғана жүргізуге болады
Бір нүкте арқылы неше түзу болса да жүргізуге болады
Түзу шексіз болғандықтан , оны өлшеуге болмайды. Оқушылардың естеріне түсірген барлық геометриялық фигуралар нуктелер және түзулерден тұрады.
Сәуле
Егер бір нүкте белгілеп , одан түзудің бөлігін жүргізетін болсақ, онда сәуленің кескіні пайда болады.
Түзудің бөлігі жүргізілетін нүкте сәуленің басы деп аталады. Сәуленің ұшы жоқ.
Сәулені бір кіші әріппен немесе латын алфавитінің екі бас әрпімен белгіле.
Геометриялық материал бастауыш сыныптарда жеке тақырып ретінде қарастырылмайды. Геометриялық материал арифметикалық және алгебралық материалмен тығыз байланысты қарастырылады. Бастауыш мектептегі геометриялық матрицалардан: "кеңістік туралы түсінік", "нақты фигура туралы түсінік", "геометриялық фигуралармен байланысты қарапайым ұғымдар,оларды ажырату", "геометриялық шамаларды өлшеу", "фигураларды құрудың бастапқы қабілетін қалыптастыру", "әртүрлі геометриялық шамалармен танысу" және т. б. қарастырылады. [3]
1-сыныптағы геометриялық фигуралар бұрын Берілгендерге қарағанда біршама кеңейтілгендігінің себебі пәндік аймақтың қажеттілігі мен қажеттілігінен туындайды. Олар одан әрі көрнекілік тәртібімен жиі қолданылатындықтан, сонымен қатар жаттығулар мен дамытушылық сипаттағы тапсырмаларды орындау кезінде негізгі білім болып табылады; және олардың ішіндегі шығармашылықпен байланысты адамдар көбінесе геометриялық фигураларды бөліктерге бөлуді және бөліктердің құрылысын қамтиды. Геометриялық фигуралар туралы ұғымдарда олар біртіндеп бекітіліп, дамиды. Егер осы уақытқа дейін геометриялық фигуралар "біртұтас" деп түсіндірілсе, енді олардың элементтерімен танысу жүзеге асырылады. Осыған байланысты Үшбұрыш пен шаршының шеттері сегменттер, ал бұрыштың шеттері сәулелер, ал олардың шеттері нүктелер екеніне назар аударыңыз. Бұл жағдайда үшбұрыштың,квадраттың (бес,алты бұрыштар) элементтері(бұрыштар,шатырлар),санд ар туралы айтылған қабырғалар (3,4,5,6) анықталған. Геометриялық фигуралардан жасалған сызба класында: сызықтар (түзу,қисық,тұйық және тұйықталмаған қисық); нүкте;сәуле;бұрыштар қарастырылады.
Сонымен қатар көпбұрыш; тіктөртбұрыш, шаршы, түзу, түзу, доғал, доғал бұрыштар, текше, шеңбер, шеңбер, параллелепипед, параллель, перпендикуляр түзулер.
Түзу сызықпен танысқаннан кейін балалар нүктені бас латын әріптерімен белгілеуді үйренеді. Мысалы: D, K,M,O, E, A және т.б. олар нүктенің жанында жазылады( үлгі тақтаға жазылады). Балалар нүктелерді әріптермен белгілеуде және белгіленген нүктелерді оқуда жаттығады.[4]
Оқушылардың жалпы геометриялық Өлшемдер туралы Берік білімін қалыптастыру үшін тапсырмалар геометриялық мағынада қарастырылады:
1.геометриялық фигураларды санау өлшемдері ретінде қолдана алады.
2.геометриялық шамалар (ұзындығы, ауданы) және олардың өлшемдері туралы түсінік қалыптасатын міндеттер.
3. периметрді,көпбұрыштың ауданын табу міндеттері.
4. құрылыс есептері.
5. геометриялық фигураларды саралауға (жіктеуге) арналған тапсырмалар. ("Үшбұрыштарды тер" фигуралар тобынан).
6. фигураны бөліктерге бөлу немесе, керісінше, элементтер бойынша фигураны құру.
7. әріптерді қолдана отырып, геометриялық сызбаларды оқу, жазу.
8.заттың немесе оның кез-келген бөлігінің геометриялық пішінін анықтау.
1.3.Сызықпен, кесіндімен таныстыру әдістемесі
1-Сынып оқушыларының түзу сызық туралы түсініктері әр түрлі машықтық жаттығуларды орындау арқылы қалыптасады. Мұндайда түзу сызықты қисықпен сәйкестендіреді. Мысалы, жіпті созып қарайды, салынған суретін қарайды, қағазды сызық бойынша қияды, әрбіреуінде сызық қисық немеес түзу қалай пайда болғанвн айтып отырады.Балалар жазықтықта кез келген бағытта сызылған түзу сызықты тануы, оны қисықтан айыра білуі, сызғыш көмегімен түзу сыза білуі керек. Осы мақсатта оқушылар түзу және қисық сызықтар жүргіжеді. Оларды айналадағы заттардан, тақтада сызылған сызықтар ішінен табады және көрсетеді.[5]
Жаттығуларды орындау барысында балалар түзудің кейбір қасиеттерімен танысады. Мысалы, нүкте арқылы түзу немесе қисық, ал екі түкте арқылы тек қана бір түзу, бірнеше қисықты жүргізуге юолатынын бақылайды.
Егер нүкте қағаз бетімен қозғалатын болса сызық пайда болады. Сызық сызғыш арқылы жүргізілген болса түзу болады.Ол қисық бола алады. Түзу сызықтың бөліктерінен тұратын сызық сынық деп аталады.Сызықтардың да нүктелер сияқты түсі, иісі, қалыңдығы, ені болмайды. Бірақ олардың ұзындығы болады және ол шексіз болуы мүмкін. Қисық сызықтардың бұрыштық нүктерелері болады. Сызықтар тұйық және тұйық емес болады.
Тұйық сызық жазықтықта ішішне шексіз түзу, тіпті сәуле жүргізіге мүмкін емес шектелеген фигураны бейлейді. Егер сызық сызғышпен ешқандай бөлігінде сәйкес келмесе , онда оның қисық болғаны. Қисықтар тұйықталған және тұйықталмаған болады.Егер кейбір бөліктері сызғышпен сәйкес келіп, бірақ түгел сәйкес келмесе онда ол - сынық болады. Сфнфқтфң сыну нүктесі оның төбесі деп аталады. Тұйықталған және тұйықталмаған сынықтар болады. Сынықты құрайтын кесінділер оның бөліктері болып табылады
АВСD- СЫНЫҚ
А,В,С,D - төбелері
АВ, DС, СD, DЕ- бөліктері
Кесіндімен таныстыру әдістемесі
Мақсаты: кесінді жайында түсінік беру және оларды басқа фигуралардан ажыратуды үйрету,кесінді салудың ерекшелігімен таныстыру. М-1-сынып 13 бет.Сымның қиындысын алып,басымен ұшын көрсетіп немесе тақтаны жиектеп керілген жіптін үстінен борды жүргізіп, жіпті тартып, жіберіп қалса,тақта бетіне із түседі. Оның екі ұшын нүктемен тұйықтап,бұл кесінді деп түсіндіреміз.[6]
1.4.Сәулемен , бұрышпен таныстыру әдістемесі
Нүктемен түзу туралы білімді пайдаланып, оқушыларды сәуле туралы ұғымды түсіндіруге болады. Сәулемен танысу машықтық жұмысты орындау процессінде отеді:
1) нүкте саламыз
2)нүктеге оңға қарай түзу сызық жүргіземіз (бұл сәуле екенін айтамыз. Нүкте-сәуленің басы,сәуле оңға бағытталған).
3)латын әрпімен сәуленің басын белгілейміз
4)әр түрлі бағытта сәулелер салу.
Сәуле деп текке аталмаған. Ол күн сәулесін немесе жарық түсіргішті еске түсіреді. Солар сияқты математикалық сәуленің басы бар да,соңы жоқ болады. Сәуле латынның екі бас әрпімен белгіленеді, оның алғашқысы сәуленің басын, ал екіншісі-сәуленің кез келген ішкі нүктесін белгілейді.[7]
Сәуле-MN, M-сәуле басы
Бұрышпен танысу әдістемесі.
Бұрышты қағазды бүктеп шығарып алуға немесе әр түрлі құралдармен бұйымдардан көрсетуге болады.
Осының кіші бөлігі бұрыш деп аталады. Сәулелер бұрыштың қабырғалары деп аталады,ал олардың ортақ бастаулары бұрыш төбесі деп аталады.[8]
Бұрыш үш нүктемен бнлгіленеді: ьіреуі бір қабырғасында, екіншісі-төбесінде, үшіншісі-екінші қабырғасында. Бұрышты белгілеуде таңбасы пайдаланылады. Мысалы ABC-ABC бұрышы. Бас нүктесі ортақ екі сәуле жазықтықты екігебөледі. Осының кішісі бұрыш деп аталады. Сәулелердің өздері бұрыш қабырғалары, ал олардың ортақ нүктесі бұрыш төбесі деп аталады. М-2-сынып. 83-бет.
Сүйір бұрыш. Егер тік бұрыштың ішінде сондай төбе мен бұрыш салатын болсақ,ол тік бұрыштан кіші болады. Мұндай бұрыштар сүйір бұрыштар деп аталады.
Доғал бұрыш. Егер бұрыш тік бұрыштан үлкен, бірақ екі түзуден кіші болса доғал бұрыш деп аталады.
2 Геометрикалық фигуралар
2.1 Шеңбермен, дөңгелекпен танысу әдістемесі.
Тақтадан циркуль көмегімен, ал оқушылар дәптерінде қисық тұйық сызық сызады. Сызық шеңбер деп аталатынын таныстырамыз. Оқушылар шеңбермен дөңгелек ұғымдарын айыру үшін арнайы тапсырмалар беріледі. Мысалы, шеңбер сал,дөңгелекті боя,дөңгелекпен шеңбердің центрын,сонымен қатар шеңберге тиісті және тиісті емес нүктелерді белгілету.[9]
Шеңбер тұйық қисық. Барлық нүктелер бір нүктеден бірдей қашықтықта орналасса, оны шеңбердің центры деп атайды. Бұл қашықтық шеңбердің радиусы деп аталады. Шеңберді шаблон немесе циркульдың көмегімен салады. Шаблон арқылы салынған шеңбердің центрын табу қиын. Ал циркульмен салынған болса,циркульдың бір аяғы центрда орналысады.
Шеңбер; O-центр
AO=BO=CO=DO-радиустары
Радиус-шеңбер нүктесінен оның центріне дейін қашықтық.
Диаметр-центр арқылы өтетін шеңбердің екі нүктесін қосатын кесінді.
Шеңбер диаметры әрдайым оның радиусынан екі есе үлкен болады.
Дөңгелекпен танысу әдістемесі.
Шеңбер сызып,шеңбер бойынша дөңгелек қиып аламыз, ал оқушылар шеңбердің ішіндегі бетті штрихтайды. Шеңбердің бұл бөлігі дөңгелек екені таныстырылып,дөңгелектің центры белгіленеді. Шеңберден нүкте салынады да, ол центрмен қосылалы. Бұл кесінді-шеңбердің радиусы. Бірнеше радиустар жүргіземіз,өлшейміз,олар өзара тең деген қортынды жасаймыз.
Дөңгелек-шеңбермен шектелген жазықтықтың бөлігі.
О-шеңбермен дөңгелектің центры;
ОА-радиус.
Текшемен танысу әдістемесі.
Текше 3-сыныпта қарастырылынады. Балалар текшені қарастыру кезінде қабырғаларымен,қырларымен,төбелерме н танысады. Бұл-текше,оның үш ... жалғасы
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz