Профилактикалық антисептика

Жұмыс түрі: Реферат
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 13 бет
Таңдаулыға:

I. Кіріспе
II. Негізгі бөлім
2.1 Асептикаға және антисептикаға жалпы түсінік
2.2 Асептикалық және антисептикалық препараттар
2.3 Аспаптарды стерильдеу
III. Қорытынды

Кіріспе
Хирургиялық инфекция туралы түсінік Инфекция деген ималдың организіміне патогендік микробтар еніп, инфекциялық ауруларды дамытатын күрделі құбылыс. Инфекция қоздырушылары организмге әртүрлі жолдармен енеді, оның бірі операциялық жара арқылы болуы мүмкін. Сондықтан хирургиялық ем жасау нәтижесі, операциялық жараны микробтардың түсуінен қандай дәрежеде қорғаланылатынына, сонымен қатар микробтардың көбейтпеу шараларын қамдауына тәуелді сәтті болады. Операция қандай жақсы ұйымжастырылған болса да жараға микробтар ену мүмкіндігі шектелмейді. Мына оқиғада ең үлкен қауіп-қатерлі іріңді және іріңді-шірігеннің қоздырушыларынан болады. Бұл инфекциялық микроорганизмдерді, көп санды әртүрлі заттарда, хирургиялық аспаптарда, ауада, суда, және мал мен адамның терісінде, шырышты қабықтарда мекендейді. Бірақ организмге енген патогендік микробтардың барлығы инфекциялық құбылысты дамытып өндірмейді, себебі малдың қорғау жүйесінің механизмдері арқылы, патогендік микробтардың бірталайы жойлады. Қорғау механизмдері орталық жүйке және эндокриндік жүйемен үйлестіріліп реттелінеді. Организмнің қауіптілігі оны қоршаған ортаға зор дәрежеде тәуелді болады, неғұрлым малдың азықтандыруы мен күтімі қолайлы болса қорғау күштері нығайа береді. Керісінше, малды нашар азықтандыру және күту, шамадан тыс тоңазыту, шаршату және басқа қолайсыз жағдайлар организмнің қорғау күштерін әлсіретеді және инфекция тууына мүмкіншілік жасайды. Жара инфекцияларына профилактикалық шараларды жүзеге асыруда алдымен аталған шарттарды еске ала отырып реттемесе ешқандай тиімді нәтиже шықпайды.
Микробтардың операциялық жараға ену жолдары
Операциялық жараның инфекцияланатын экзогендік және эндогендік себептері бар. Бірінші оқиғада микробтар сыртқы ортадан кіреді, екінші оқиғада организмнің ұлпаларынан операцияның орнында (мысалы, фурункулезде), және көбінде олар алыс жатқан аумақтардан жараға қанмен (гематогендық жол) немесе лимфамен (лимфогендік жолмен) енеді. Тәжірбиеде инфекция болуына бірінші себеп маңызды болып келеді, өйткені сыртқы ортада микробтардың әр түрлі және ең көпшілігі мекендейді. Әсіресе олар малдың сыртқы жамылғыларда, және де тері беттеріне, қатар эпидермис қабатында, сонымен қатар май жне тері бездерінің ағыстарында көп болады. Операция уақытына микробтар жараға ену себептері:
a) хирург ластанған қолдары, аспаптар, таңатын және тігіс заттар шектесуде (түйісу жұғымталдық жолы) б) операция мезгілінде сұйықтық тамшыларымен, сілекейдің, шырыштың, тердің, жөтелгенде және сол уақыттағы әңгіме жанында жараға түседі, (тамшылық жұғымталық жолы); ауадағы шаңның жараға шөгуі (әуе жұғымталдық жолы)

Операцияларды инфекциядан сақтандыру. Жаралық инфекция операциялық және кездейсоқ жараларда хирургияға әр қашанда тұрақты шиелінісіп жара құбылыстарын асқындырып көп жағдайда өлтіруге себеп болатын. XIX ғасырдың жартысына дейін хирургияда жараның асқынулар туралы дұрыс мән болған. Бірақ шынымен, сол уақытта жаралардың инфекция себебі сыртқы ортада орнына және қоршаған ауада болғанын бірталай ғалымдар болжаған. Венгр дәрігері И.Земмельвейс әйелдер туу мезгілінде асқынуға себеп келтіретінін дәрігердің ластанған қолдары екені бірінші көрсетті. Сондықтан ол туу жолдардың зерттеу істің алдында қолдарын хлор ерітіндімен жууға ұсынған еді. Мынамен аурулардың өлім-жітімі пайызы және асқынулар төмендетулерге бірталай сәті түскен. Сол уақытта танымалы орыс хирургі Н.И.Пирогов жаралардың емдеуіне хлор ерітіндісін, йод спиртпен жасалған ерітіндіні және басқада препараттарды тиімді нәтижемен қолданған. Бірақ барлық бұл эмпримиздік әрекеттері жаралардың асқынуын сақтандырудың және жоюын негізін түсіндірмеді. Тек қана Л.Пастер Xіx ғасырдың 50-60 жылдардың арасында белоктық денелердің ашудың және шіру барысын зерттеулерінің арқасында, микробтардың осы құбылыстағы мағынасы анықталды. Л.Пастер ашулары негізінде ағылшын хирургі Листер жаралардың инфекциясымен күрестің әдістер өңдеді. Ол жараны, жарамен шектесуші заттарды, аспаптарды және қолды 5% карболдың қышқыл ерітіндісін жуу, оның өзін операциялық бөлмеге шашуын ұсынды. Олар және ерекше көп қабатты өткізгішсіз таңғыш ұсынылған. Ресейде мына тәсілді П.П.Палехин алғашқы рет қолданған болатын оны бірталай жақтайтындар табылды. Осы ашулардан керемет нәтиже шығып, олар асептика (шіруге қарсы) әдісіне арналған негізгі бастапқы болды, оның маңызы химиялық заттарды инфекцияға қарсы жарада және оның сыртында қолдану болды.

II. Негізгі бөлім
Асептика және антисептикаға жалпы түсінік
Антисептика-инфекциялармен күресу, оны жараға түсірмеу және дамуына қарсы кешенді әдістер. Қолданған әдістерге тәуелді механикалық, физикалық, химиялық және биологиялық антисептиканың әжістерін ажыратады. Аталған әдістерді тәжірбиеде қатар қолданғанда олар бөлінбей тар шырмалады. Антисептика деп микробтардың жарада немесе адам мүшелерінде өсіп-өнуіне кедергі жасайтын әдіс, оларды жоюға бағытталған ем, алдын алу шараларының жиынтығы. Ағылшын хирургі Д.Листер Л.Пастердің ғылыми еңбектеріне сүйене отырып, 1867 жылы операцияға пайдаланатын құрал-саймандар, хирургтің, операция мейіркешінің қолдары жәнет.б. микробтан таза болуы керектігін дәлелдеп еңбек жазып шығарды. Микробтардың өсіп- өнбенуіне ол ғалым карболқышқылын ұсынды. Сондықтан микробтардың өсуіне мүмкіншілік бермейтін химиялық заттарды-антисептикалық заттар деп атайды. Бұл әдісті пайдаланған хирургтар карболқышқылы адамның клеткаларына зиянын тигізетіндігін, науқасты уландырып, кейде өлімге ұшырататындығын, ал хирургтардың және олардың көмекшілерінің уланып, тістерінен айырылатандығын анықтады. Сондықтан карболқышқылы орнына сумела, салицилқышқылы, бор қышқылы, көмірқышқылды натрий (сода) және т.б. химиялық заттар пайдаланыла бастады. Антисептика-жараға түскен микробтарды жоюға арналған іс шаралар жиынтығы. Емдеу сауықтыру мекемесіндегі санитарлық эпидемияға қарсы тәртіпті қамтамасыз ететін әс шаралардың бірі зарарсыздандыру және залалсыздандыру арқылы жүзеге асатын асептика мен антисептика талаптарының орындалуын жүйелі бақылау және қатаң түрде сақтау.Антисептика- жараға түскен бактерияларды, микроорганизмдерді өлтірентін немесе олардың тіршілігін әлсірететін антибиотиктерді химиялық және биологиялық заттарды қолдану жолымен жою. Антисептиктер ретінде хлорамин ерітіндісі, йод тұнбасы, спирт сутегі қолданылады. Тек ауа жоқ кезде дамитын микробтардың жарада көбеюі (анаэробтар) анаэробтық немесе газдық инфекция аса қауіпті. Жараға топырақпен бірге сіріспені тудыратын анаэробтық микробтардың түрлері енуі мүмкін. Механикалық антисептика жараны алғашқы хиррургиялық емдеу кезінде жүргізіледі.

Антисептиканың 2 түрі бар.
* Профилактикалық антисептика
* Емдік антисептика
Профилактикалық антисептика микроорганизмдердің жараға немесе ағзаға түсірмеу мақсатында жүргізіледі. Емдік антисептиканың мынадай тәсілдері бар: механикалық. физикалық химиялық биологиялық Антисептикалық заттар:
1)Микробқа қарсы қолданылатын заттар (мыс., бор қышқылы, марганецті қышқыл калий, бриллиантты көк дәрі т.б. ерітінділер). Оларды теріге, кілегей қабыршаққа жағады не жарақаттарды жуады.
2)Ағашты, пластмассаларды, тоқыма бұйымдарды, былғарыдан жасалатын заттарды, сондай ақ азықтүлікті микроорганизмдердің бұзуынан қорғау үшін қолданылатын химиялық заттар (мыс., фенолдар мен олардың туындылары, креозот, бензой қышқылы т.б.). Олар қоргалатын материалдарга сіңіріледі, бетіне жағылады немесе олардың құрамына қосылады.
Антисептиканың әдістері, химиялық, физикалық, механикалық жөне биологиялық болып бөлінеді. Мөханикалық антисептика - жараның біріншілік және өкіншілік хирургиялық өндөудөн нөмөсе жараны жуудан тұрады Жараны өңдөудің түрі жарақат апудың уақытына байланысты. Операционды бөлмеден тыс болған жаралардың барлығы шартты инфицирленген болып есептеледі. Микроорганизмедер жарақаттан кейінгі 6-8 сағат ішінде жара беткейінде, ал содан соң лимфа тамырлары бойымен сау ұлпаларға тарайды. Сондықтан алғашқы 6-8 сағат ішінде біріншілік хирургиялық өндеу жасау керек. Ол жараның шеттерін кесіп, қан тоқтатып, жараны антисептикалық ерітінділермен жіып, тігіс салудан тұрады. Іріңденген жараларда өліктенген ұлпаларды антисептиктермен жуады. Бұндай жараларга тіпс салуга болмайды. Олар өздігнен грануляцияланып жарылады немесе жара тазарганнан соң екіншілік хирургиялық өңдеу жасалады. Алған жарақаттардың бөрі ластанып, әр түрлі заттар: ағаш, топырақ тб. және опармен бірге жараға микробтар да түседі, Сондықтан бұндай жарақаттарды микробты (сөптикалық) жарақат дөп атайды. Хирургтар жараны бірінші хирургиялық өндеу (БХО) деп атап, оған түскөн бөгде заттармен бірге микробтарды дер кезінде (6-12 сағат, мойында,баста 12-18 сағат мөлшерінде) алып, жараның іріңдемей жылдам жазылып, науқастың өміріне қатер тудырмайтындығын тәжірибеде дәлелдеп отыр.

Физикалық антисептика - физикалық әсер ету арқылы микроорганизмдердің дамуына қолайсыз жағдай жасау, яғни оларды өлтіру. Физикалық антисептиканың негізгі мақсаттарының бірі жарадан бөліністердің ағып кетуін қамтамасыз ету. Ол үшін марлілі салфеткалар, әртүрлі дренаждар қолданылады. Сондай ақ, физикалық антисептикада құрғату, ультрафиалет шамдарымы, кварц шамдары т.с.с қолданады. Бұл емнің негізгі мақсаты жараға пайдаланған салфетка 10 процент тұз ерітіндісіне малынып салынса, онда тереңде жатқан іріңнің сыртқа жылдамырақ ағуына, шығуына көмектеседі. Кейдеіш, көкірек қуыстарына жасалған операциялардан кейін жара іріңдемей жазылуы үшін жіңішке резеңке түтік (микроирригатор) қойылып, ол арқылы тәулігіне бір ретантибиотиктер жіберіліп отырады. Химиялық антисептика дегеніміз - ағзадағы және жарадағы микроорганизмдерді химиялық заттармен жою. Химиялық антисептиктерді жергілікті, энтеральды және парентеральды қолдануға болады.
Биологиялық антисептика - бұл биологиялық заттар арқылы микроорганизмдерді жою, немесе олардың өсіп өнуіне қолайсыз жағдай жасау.Кейбір биологиялық заттар микроорганизмге кері әсер етсе, басқалары организмнің оларға қарсы тұруын күшейтеді, ал үшіншілері жарақаттанған ұлпаларға әсер етіп, оларды ерітіп, жараның тазаруын жылдамдатады (сары сулар, вакциналар, витамин, ферменттер). Микробтарды биологиялық тәсілмен жоюдың түрлеріне бактериофактарды, антитоксиндерді, емдік сарысуды, ағзаның күш-қуатын күшейтетін дәрі-дәрмектерді, белоктарды ажырататын ферменттерді және антибиотиктерді пайдалану жатады. Науқастың иммунитетін көтеру үшін қан, ваксина, плазма, иммуногобулин дәрілері беріледі. Протеолитикалық ферменттер (трипсин, химотрипсин, рибонуклеаза, эластаза т.б.) іріп-шіріген тканьдардыерітіп жібереді. Жараның олардан жылдам тазалануына үлкен көмек береді және антибиотиктердің күшін ұлғайтып, ал микробтардың ұрық шашып, өсіп-өнуіне кедергі келтіреді. Антибиотик дәрісімен емдегендегі негізгі ережелер:
A) кезектігін қатаң белгілеу

Б) ағзадағы микробтардың сезімталдығын білу
B) көп уақыт емдегенде, әрыр апта сайын антибиотиктердің түрін ауыстырып тұру Г) бактерияларға қарсы күшін көтеру үшін, басқа дәрі - дәрмектерді қосып беру
E) антибиотикпен емдегенде оның жеткілікті және жалпы түрін білу керек.

Асептика-жараны микробтардың зақымдануынан қорғау әдісі. Бұл үшін жарамен түйісетін затта микроб болмауы тиіс. Мүлдем микроб жоқ материалдар мен заттар тазартушы деп аталады. Материалдар мен аспаптардағы, басқа заттардағы таңғыштың микробтарын толық жою тазартқыш дөп аталады.Жараны көп жағдайда іріңдетуші микробтар зақымдайды, одан кейін жара іріңдеп, ісінеді. Микробтар сәл тамырларына, сөл арқылы сөл жолдарына түсуі мүмкін. Бұл жағдайда тері ісініп қызарады және қатты ауырады. Егер іріңді инфекция қанға өтсе, қан бұзылып сепцис ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.