Халықтың кауіпсіздігін қамтамасыз ету жүйесінің инженерлік қорғау

Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 5 бет
Таңдаулыға:

Халықтың кауіпсіздігін қамтамасыз ету жүйесінің инженерлік қорғау.
Экономикалық қауіпсіздік елдің ұлттық қауіпсіздігі құрылымының ең маңызды құраушысы, өйткені қауіпсіздіктің барлық қалған түрлері жеткілікті экономикалық қамсыздандырусыз әрекет ете алмайды. Экономикалық қауіпсіздік - бұл экономиканың жай-күйі, онда жеке тұлғаның, қоғамның, мемлекеттің, аймақтың немесе кәсіпорынның экономикалық мүдделері ішкі және сыртқы қауіптерден сенімді түрде қорғалуы; ол елдің де, жеке адамның да, кәсіпорынның да тұрақтылығының негізі. Экономикалық қауіпсіздік дәстүрлі түрде экономикалық жүйенің сапалы маңызды сипаттамасы ретінде қарастырылады, экономикалық жүйе халық өмірінің қалыпты жағдайын қолдау, халық шаруашылығының дамуын ресурстармен тұрақты қамтамасыз ету, сондай-ақ ұлттық-мемлекеттік мүдделерді тізбекті түрде жүзеге асыру қабілетін анықтайды.
Қазақстандық экономист М.У. Спанов Қазақстанның экономикалық қауіпсіздігін қамтамасыз етудің тұжырымдамалық негіздерін атап көрсеткен, онда елдің экономикалық қауіпсіздікті қамтамасыз етуінің мақсаттары, міндеттері, экономикалық басымдықтары мен қауіптері, құқықтық және институционалдық негіздері анықталған.
Сондай-ақ Қазақстан Республикасының экономикалық қауіпсіздігін стратегиялық қамтамасыз ету жүйесінің схемасы берілген. Онда экономикалық қауіпсіздіктің негізгі аспектілері немесе елдің экономикалық қауіпсіздігі бағаланатын субъектілер, объектілер, нормативті-құқықтық база, қауіптер мен көрсеткіштер суреттелген.
Әрине, экономикалық қауіпсіздіктің қауіптерін болдырмау, оларға қарсы шығу және олардың жағымсыз әсерін жоққа шығару қабілеті де болуы тиіс. Қауіптер жалпы экономикаға ғана емес, сонымен бірге оның құрамдас бөліктері болып табылатын салаларға, өнеркәсіптік аудандарға, жекелеген кәсіпорындарға және т.б. бағытталуы мүмкін. Басқаша айтқанда, экономикалық қауіпсіздік ұлттық экономиканың тиімді динамикалық өсуіне, қоғамның, мемлекеттің сұраныстарын қанағаттандыруға, әр түрлі қауіптер мен залалдардан кепілдендіруші ішкі және сыртқы нарықтардағы бәсеке қабілетін қамтамасыз ету қабілетіне жағымды ықпал ететін ішкі және сыртқы жағдайлардың жиынтығы.
Экономикалық қауіпсіздікті қамтамасыз ету мемлекеттің маңызды қызметінің құрамына кіреді. Экономикалық қауіпсіздік мәселесі ешқашанда өзінен өзі әрекет етпеген. Ол қоғамның дамуының әрбір сатысындағы экономикалық өсу міндеттерінен шығатын туынды болып табылады. Осы мәселенің нақты мазмұны қазіргі уақытта қалыптасқан ішкі және сыртқы жағдайларға байланысты өзгереді.
Республикалық және аймақтық деңгейде жасалатын және жүзеге асырылатын экономикалық саясаттың шаралары мен механизмдері Қазақстан Республикасының экономикалық қауіпсіздігінің ішкі және сыртқы қауіптерін жоюға бағытталған.
ҚР-ның экономикалық қауіпсіздігін қамтамасыз етудің маңызды элементтеріне мониторинг және экономикалық қауіпсіздік қауіптерін анықтайтын факторларды болжау жатады.
Мемлекеттік стратегияны жүзеге асыру үшін экономиканың жай-күйінің сандық және сапалық параметрлері (шекті мәндері) әзірленуі тиіс, олардың шегінен шығу елдің экономикалық қауіпсіздігі қауіптерін туындатады, ол мыналарды сипаттайды:
- ЖІӨ-нің динамикасы мен құрылымы, өнеркәсіптік өндірістің көлемдері мен қарқындары, көрсеткіштері, шаруашылықтың салалық және аймақтық құрылымы және жекелеген салалардың динамикасы, капитал салымдары және т.б.;
- елдің табиғи-ресурстық, өндірістік және ғылыми-техникалық әлеуетінің жай-күйі;
- шаруашылық механизмнің өзгермелі ішкі және сыртқы факторларға бейімделу қабілеті;
- қаржылық-бюджеттік және кредиттік жүйенің жай-күйі.
Қазақстан Республикасының экономикалық қауіпсіздігін қамтамасыз ету бойынша мемлекет қызметі келесі негізгі бағыттар бойынша жүзеге асырылуда:
1) экономикалық дамудың іс-жүзіндегі немесе болжанатын параметрлері экономикалық қауіпсіздіктің шекті мәндерінен ауытқыған жағдайларды анықтау және елдің қауіпті аймақтан шығуы бойынша кешенді мемлекеттік шараларды әзірлеу;
2) Қазақстан Республикасы экономикалық қауіпсіздігі қауіптерін жою немесе туындауына жол бермеу бойынша шаралар кешенін жүзеге асыру мақсатында жұмыстарды ұйымдастыру.
Сыртқы қауіптер тұрғысынан индикаторлар ретінде мемлекеттік борыштың шекті қол жеткізілген деңгейі, әлемдік нарықтағы позицияларды сақтау немесе жоғалту, ұлттық экономиканың және оның маңызды секторларының (соның ішінде қорғаныс өнеркәсібі) шетелдік техникаға, жинақтаушы бұйымдар мен шикізаттың импортына тәуелділігі қарастырылады.
Қауіпсіздіктің төмендеуінің шекті деңгейлерін жалпы шаруашылық және әлеуметтік-экономикалық мәндегі көрсеткіштер жүйесімен сипаттауға болады, атап айтқанда төмендегілерді айқындайды:
- экономикалық белсенділіктің, өндіріс көлемдерінің, инвестициялау мен қаржыландыру көлемдерінің төмендеуінің шекті рұқсат етілген деңгейі, одан тыс жағдайда техникалық заманауи, бәсекеге қабілетті базисте елдің дербес экономикалық дамуы, қоғамдық құрылыстың демократиялық негіздерін сақтау, қорғаныс, ғылыми-техникалық, инновациялық, инвестициялық және білім беру әлеуетін қолдау мүмкін емес;
- халықтың көп бөлігінің өмір деңгейі мен сапасының шекті рұқсат етілген төмендеуі, одан тыс жағдайларда бақылауға көнбейтін әлеуметтік, еңбек, ұлтаралық және басқа қақтығыстар; адам капиталының ең өнімді бөлігін және өркениетті қоғамның органикалық бөлігі ретіндегі ұлттың ең өнімді бөлігін жоғалту қаупі туындайды;
- табиғи-экологиялық әлеуетті қолдау және ұдайы өндіру шығындарын төмендетудің шекті рұқсат етілген деңгейі, одан тыс жағдайда, табиғи орта элементтерін қайтарымсыз бұзу, экономикалық өсудің өмірлік маңызды ресурс көздерін жоғалту, сондай-ақ өмір сүрудің едәуір аумақ-тарын, өндіріс пен рекреацияның орналасуы, қазіргі және болашақ ұрпақтың денсаулығына түзетілмес зиянның келтірілуі және т.б. [8, 48б.]
Кестеден көріп отырғанымыздай, шекті 40% қарсы экспорттағы өңдеу өнеркәсібінің нақты үлесі 0,04%-ды құрайды, ал жоғары технологиялық өнімдердің экспорттағы үлесі қажетті 10 - 15%-ға қарсы нақты 0%-ды ғана құраған, яғни бұл экономиканың шикізатқа бағытталғанын және оның артта қалуының белгісі. Ғылымды қаржыландырудың ЖІӨ үлесі - 0,26% - бұл еліміздің интеллектуалды әлеуетін қирату қаупін туғызып отыр.
Сонымен, экологияға қаржы бөлу төмен болып қалып отыр. Экологиялық төлемдерден түсетін жиынтық қаржы ЖІӨ-нің 0,6%-ын ғана құрайды. Беріліп отырған ұсыныс - экономиканың жаһандануы кезінде мұндай аумалы күйдегі көрсеткіштерімен Қазақстан нақты экономикалық қауіпсіздікке, экономикалық егемендігімізге және ұлттық экономикалық мүддемізге төніп тұрған қауіптен шығуды көздейді. Сонымен қатар, кейбір әлеуметтік көрсеткіштер бойынша Қазақстан жеткілікті пайдалы деңгейде. Мысалы, жұмыссыздық деңгейі, халықтың қартаю коэффициенті, қылмыстық деңгей, ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.