ПИЕЛОНЕФРИТ ПРИСТУП КЕЗІНДЕГІ АЛҒАШҚЫ КӨМЕК ЖӘНЕ ПРАФИЛАКТИКАСЫ

Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 10 бет
Таңдаулыға:

ПИЕЛОНЕФРИТ ПРИСТУП КЕЗІНДЕГІ АЛҒАШҚЫ КӨМЕК ЖӘНЕ ПРАФИЛАКТИКАСЫ
Пиелонефрит - бүйректің табақшалары (пиелит),түбекшелері мен паренхимасын (нефрит) зақымдайтын қабынулық ауру. Пиелонефритпен жиі 3 жасқа дейінгі қыздар, 18-35 жас аралығындағы әйелдер және 70 жастан асқан ерлер ауырады. 60-70 жаста пиелонефритпен әйелдер мен ер адамдар бірдей дәрежеде ауырады.
Пиелонефриттің жедел және созылмалы, біріншілік пен екіншілік түрлері ажыратылады. Егер бір бүйрек зақымданса бір жақты, ал екеуі зақымданса екі жақты пиелонефрит деп атайды.
Біріншілік пиелонефритті инфекциялық ошақтан бүйрекке түскен бактерия шақырады, ал екіншілік пиелонефрит зәр шығару жүйесінің басқа да ауруларының (мысалы, бүйректегі тас, қуық асты безінің аденомасы) салдары болып табылады.
Дәрігер-нефролог жүктіліктің екінші жартысында бүйрекке артық жүктеме түскен кезде дамитын жүкті әйелдердің пиелонефритін бөлек қарастырады.
Созылмалы пиелонефриттің әр өршуі бүйрек тінінің жаңа аймақтарында қабыну үрдісінің дамуына әкеледі. Нәтижесінде бұл тін өліп, оның орнына тыртық қалыптасады. Осылайша қалыпты қызмет атқаратын бүйрек тінінің көлемі азаяды. Бұл жүре пайда болған созылмалы бүйрек жеткіліксіздігіне әкелуі мүмкін және гемодиализ (жасанды бүйрек) немесе бүйрек трансплантациясын қажет етуі мүмкін.
ДИАГНОСТИКАСЫ
Дәрігер-нефролог немесе уролог жалпы зәр талдауы, Нечипоренко бойынша зәр талдауы, зәрдің бактериологиялық себіндісі, сонымен қатар қанның жалпы және биохимиялық талдауы нәтижесінде пиелонефрит диагнозын қояды. Бүйректің УДЗ, экскреторлық урография (контрастпен рентген), бүйректің КТ мен МРТ белсенді түрде қолданылады.
КЛИНИКАЛЫҚ БЕЛГІЛЕРІ:
дене қызуының қатты жоғарылауы (38-40 градусқа дейін)
белдегі ауру сезімі
зәрдің лайлануы
артериалдық қан қысымының жоғарылауы, әсіресе төменгі диастолалық.
Кең таралған бұл симптомдардан басқа науқастарда жиі көзінің асты ісуі, ауру сезімімен немесе ауру сезімінсіз зәр шығару, зәр шығарудың соңында қанның болуы, сырқырап ауыру, бас ауруы, тәбеттің төмендеуі, лоқсу, құсу байқалады. Балаларда ауру сезімі белде емес, іш аймағында болады. Қарт адамдарда клиникалық белгілері айқын болмайды.
Созылмалы пиелонефриттің дамуы еш симптомсыз немесе шаршағыштық, аздап қалтырау, бел аймағында сыздаған ауру сезімі, тершеңдік сияқты белгілермен көрініс беруі мүмкін екендігін ерекше атап өту керек. Науқас бұл белгілерді бүйрекпен байланыстырмайды, ал бұл уақытта бүйректе қайтымсыз өзгерістер жүреді. Көп жағдай артериалды қан қысымының жоғарылауына шағымданған кезде ғана пиелонефрит диагнозы анықталады.
АЛҒАШҚЫ КӨМЕК
Пиелонфриттің дамуын көрсететін симптомдар пайда болған кезде дереу дәрігерге қаралу қажет. Белді қыздыру немесе жақпа май, гельдерді пайдалану жағдайды одан әрі ушықтыруы мүмкін. Еш уақытта өз бетімен антибиотиктерді немесе антибактериалды препараттарды қабылдауға болмайды. Өз бетімен емделу симптомдарды басып, қабынудың созылмалы түрге ауысуына әкелуі мүмкін.
Қатты ауру сезімі мен жоғары дене қызуы кезінде тезарада жедел жәрдем шақырту немесе науқасты ауруханаға өз бетімен апару қажет. Жедел пиелонефрит аурухана жағдайында емделеді.
ЕМІ
Дәрігер-нефролог немесе уролог ауруды шақырған қоздырғыш түріне, антибиотиктерге сезімталдығына және басқа да көрсеткіштерге қарай дәрілік препараттар курсын, уыттануды азайту үшін көктамырға дәрі енгзуді, зәр айдайтын дәрілер, дәрумендер және т.б. тағайындайды. Аса ауыр жағдайда хирургиялық ем қажет болуы мүмкін.
Аурудың қайталануын алдын алу үшін физиотерапия, шөптік жинақтар, санаторлық-курорттық ем қолданылады.
Пиелонефрит емі кезінде ең маңыздысы емдәм (№7 емдәм): ішетін сұйықтық мөлшерін тәулігіне 2 литрге дейін ұлғайту, қуырылған, тәтті, майлы, тұзды, ащы тағамдардан бас тарту. Тұзды тәулігіне 5 гр немесе одан даз аз қолдану керек.
АСҚЫНУЛАРЫ
Пиелонефрит өзінің асқынуларымен өте қауіпті. Соның ішінде:
пионефроз (бүйректің іріңді қапқа айналуы);
пери- мен паранефрит (бүйрек маңы тінінің қабынуы);
уросепсис;
жедел және созылмалы бүйрек жеткіліксіздігі.
АЛДЫН АЛУ
Ағзадағы инфекция ошағын (баспа, гайморит, тісжегі және т.б.) дер кезінде емдеу, зәр шығару жүйесінің туа біткен немесе жүре пайда болған патологияларын (бүйректің төмен түсуі, қуық асты безінің аденомасы) мұқият бақылау пиелонефриттің ең алғашқы алдын алу шараларына жатады.
Жеткілікті мөлшерде сұйықтық ішу, суық тигізбеу, ауа-райына сәйкес іш киім, сырт киім және аяқ-киім кию ұсынылады.
СЕБЕПТЕРІ
Көп жағдайда пиелонефритті клебсиелла, көкіріңді таяқша, ішек таяқшасы, сирек стафилококк пен стрептококк шақырады. Сонымен бірге бүйректегі құм мен тастар, зәр шығару жолдарының ісігі, қуық асты безінің аденомасы, дистопия (бүйректің аномальды орналасуы), бүйректің жоғары жылжымалылығы, қант диабеті қабынудың дамуына әкеледі.
Ішек таяқшасы (60-80% жағдайында), сирекірек болса да стрептококк, стафилококк, протен жетекші маңыз атқарады, жекелеген жағдайда ауруды аралас микрофлора туғызды. Несеп жолдарының қабынып ауруы көбінесе экссудаттық-қатаралдық диатезбен, гипотрофиямен, ас қорытуының бұзылуымен ауыратын балаларда байқалады. Ауру үш жолмен: гематогендік, лимфогендік, несеп жолының төменгі бөлімдерінен шығатын жолдармен тууы мүмкін. Бұған несеп жолдарының тарылуы мен бұзылуы, иілуі, қысылуы және несептің жүруін бұзатын басқа да себептер жәрдемші болады. Пиелонефритке тән синдромдар - лейкоцитурия, бактериурия және бүйрек өзекшелерінің функциионалдық қабілетінің нашарлауы. Бірініші және екінші пиелонефрит болып бөлінеді.
Бірінші пиелонефрит - жалпылама ұғым. Бүйректің зақымдану себебі беймәлім.
Екінші обструкциялық пиелонефритке және туа бітетін тубулопатия (бүйрек өзекшелерінң тұқым қуалайтын зақымдануы) себепші болатын пиелонефритке бөлінеді. Өту сипаты бойынша жедел, толқын тәрізді латентті пиелонефрит болып бөлінеді.
Жедел пиелонефрит кенеттен басталуымен, қысылуымен, несеп шығуының бұзылуымен және несептің өзгерімен сипатталады. Несеп кейде макроскопияның өзімен-ақ қою көрінеді, ақуыз саны норма шеңберінде немесе аздап көбірек, несеп тұнбасында лейкоцидтер, бактериялар көп болады, бірлі-жарым эритроцидтер кездеседі. Несептің тәуліктік мөлшерін зерттеу неғұрлым көз жеткізеді. Қаннан лейкоцитоз анықталады, СОЭ көп болады. Толқын тәрізді, қайталанбалы ауру кезінде науқастың халі ұзақ уақыт бойы қанағаттандырарлық болып қалуы мүмкін. Тек асқыну кезінде ғана дене қызуы көтеріліп, халі нашарлайды, белі ауырады. Несеп тұнбасынан лейкоцидтер едәуір көбірек мөлшерде табылады. Қабыну процесінің үдей түсуі нефрондар функциясының бұзылуы мен бүйрек кемістігіне әкеп соғады. Латентті ауру жағдайында пиелонефриттің симптомы азырақ болып өтеді, көбінесе бірқатар жылдар бойы анықталмай қалады. Ол кейде қайсыбір жедел ауру жағдайында кездейсоқ анықталады. Анамнезінде әдетте шаршағандықты, тәбет болмауын, ара-кідік іштің ауруын, кейде субфебрилдік дене қызуын көрсететін белгілер болады. Несепті зерттегенде көмескі, тұрақсыз лейкоцитурия анықталады. Несебінің анализі өзгерген және ішінің ауруы этиоилгиясы беймәлім себеппен қайталана беретін балаларлдың бәрі стационар жағдайында рентгеноурологиялық және функционалдық-диагностикалық тексеруден өткізілуге тиіс. Несепті Каковский-Аддис (Ненстің тәуліктік мөлшеріндегі тұнбаны зерттеу) бойынша, сондай-ақ Нечипоренко (1мл3 несептегі тұнбаны зерттеу) бойынша зерттеу диагнозды дұрыс қоюға көмектеседі; лейкоцитурия мен бактериурия табылуының диагнозды растау үшін зор маңызы бар. Лейкоцитурияның қалай шыққанын анықтау қажет; оның көбінесе қыздардан байқалатын вульвовагинтке байланысты болуы мүмкін. Пиелонефриттің диагнозын қою үшін несеп лейкоцидтерінің морфологиялық құрамын анықтаудың маңызы бар. Пиелонефритке нейтрофилдік гранулоциттердің басым болуы тән. Лейкоцитурияның мұндай типінің қандағы сілті фосфатазасының жоғары белсенділігімен ұштасуы пиелонефриттің диагнозын ерте анықтайтын белгі болуы мүмкін. Бүйректің рентгенограммасында ұршық-түбекше жүйесінің асимметриялық өзгерістері анықталады. Көпшілік жағдайда уродинамиканың бұзылу белгілері аңғарылады. Жедел пиелонефриттің диагнозын ертерек қоюдың зор маңызы бар, өйткені 90% жағдайда аурудан емдеп шығарудың және оның созылмалы формаға көшуінен сақтаудың сәті түседі. Емдеу. Пиелонефриттің жедел кезеңінде аурудың негізгі белгілері (дене қызуы жоғары, құсу, іштің ауруы) жойылғанға дейін төсектен мүлде тұрғызбау керек. Науқас баланы тамақтандырудың зор маңызы бар. Токсикоз бен лейкоцитуря айқын болған жағдайда жеңілдетілген қант- жеміс күнін өткізіп, суды көп ішкізеді, ал содан соң сүт-өсімдік диетасын көшіреді. Ремиссия болғаннан кейін ащы тағам қоспай, жас шамасына сәйкес толымды тамақ беріледі. Несептің тұрақты шығарылып тұруымен ішек қызметін қадағалап отыру керек. Аурудың жұқпалы табиғатына, пиелонефриттің ұзаққа созылатынына және қайталануға бейім болатынына байланысты баланың стационарда болған алғашқы күндерінен бастап-ақ анти-бактериялық және қабынуға қарсы терапия жүргізу қажет. Антибиотиктер мен химиялық препараттар оларды қалай көтеретіндігін, микрофлораның сипаты мен процестің белсенділігін ескере отырып, тағайындалады. Пенициллин қатарынның препараттары, ең жақсысы - жартылай синтетикалық препараттар (окцациллин, ампициллин, эритромицин), тетрациклин қатарының препараттары қолданылады. Аралас инфекция жағдайында екі антибиотик немесе оларды басқа да антимикробтық дәрі-дәрмектермен араластырып қолданады. Антибиотиктер алғашқы 10-14 ткүде енгізіледі, одан соң препараттарды ауыстырады. Сульфаниламидтік препараттарды 3-4 күннен үзіліс жасап, 7-10 күн циклымен пайдаланылады. Олардың ішінде нефротоксині ең азы - уросульфан, этазол, сульфадиметоксин, 10-14 кү циклымен антибиотиктерге қосып немесе қоспай-ақ нитрофуран өнімдері - фурагин, фурадонин, фурозолин тағайындалады, оладың бактериостатикалық әсері айқын болады. Нафтиридиннің өнімдері налидикс қышқылы (неграм, нефиграмон, налидиксин) пайдалы, олар 20-3 апта бойы қолданылады. Арасына 10 күн салып, екі апта циклымен нитроксолин (5 - НОК, оксихинолиннің өнімі) ойдағыдай пайдаланылып жүр. 1 - 1 1\2 ай бойы үздіксіз антибактериялық терапия жүргізеді.міндетті түрде витаминдер: ретинол, аскорбин қышқылы, В тобының витаминдері, пангам қышқылы (В15 витамині) тағайындалады. Оларды химиялық препараттрмен бір мезгілде тағайындауға болады. Антибактериялық терапия циклдары арасындағы үзілісте шөптермен (шай шөп, аюқұлақ, шалфей, итмұрын, қалақай және басқалар) емдеу мейлінше қажет. Үздіксіз антибактериялық терапия курсынан кейін антибактериялық дәрі-дәрмектердің қуат кемітпейтін мөлшерімен өңдеуге көшеді. Ол пиелонефриттің жедел жағдайында 3-4 ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.