ПИЕЛОНЕФРИТ ПРИСТУП КЕЗІНДЕГІ АЛҒАШҚЫ КӨМЕК ЖӘНЕ ПРАФИЛАКТИКАСЫ

Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 10 бет
Таңдаулыға:

ПИЕЛОНЕФРИТ ПРИСТУП КЕЗІНДЕГІ АЛҒАШҚЫ КӨМЕК ЖӘНЕ ПРАФИЛАКТИКАСЫ

Пиелонефрит - бүйректің табақшалары (пиелит), түбекшелері мен паренхимасын (нефрит) зақымдайтын қабынулық ауру. Пиелонефритпен жиі 3 жасқа дейінгі қыздар, 18-35 жас аралығындағы әйелдер және 70 жастан асқан ерлер ауырады. 60-70 жаста пиелонефритпен әйелдер мен ер адамдар бірдей дәрежеде ауырады.

Пиелонефриттің жедел және созылмалы, біріншілік пен екіншілік түрлері ажыратылады. Егер бір бүйрек зақымданса бір жақты, ал екеуі зақымданса екі жақты пиелонефрит деп атайды.

Біріншілік пиелонефритті инфекциялық ошақтан бүйрекке түскен бактерия шақырады, ал екіншілік пиелонефрит зәр шығару жүйесінің басқа да ауруларының (мысалы, бүйректегі тас, қуық асты безінің аденомасы) салдары болып табылады.

Дәрігер-нефролог жүктіліктің екінші жартысында бүйрекке артық жүктеме түскен кезде дамитын жүкті әйелдердің пиелонефритін бөлек қарастырады.

Созылмалы пиелонефриттің әр өршуі бүйрек тінінің жаңа аймақтарында қабыну үрдісінің дамуына әкеледі. Нәтижесінде бұл тін өліп, оның орнына тыртық қалыптасады. Осылайша қалыпты қызмет атқаратын бүйрек тінінің көлемі азаяды. Бұл жүре пайда болған созылмалы бүйрек жеткіліксіздігіне әкелуі мүмкін және гемодиализ (жасанды бүйрек) немесе бүйрек трансплантациясын қажет етуі мүмкін.

ДИАГНОСТИКАСЫ

Дәрігер-нефролог немесе уролог жалпы зәр талдауы, Нечипоренко бойынша зәр талдауы, зәрдің бактериологиялық себіндісі, сонымен қатар қанның жалпы және биохимиялық талдауы нәтижесінде «пиелонефрит» диагнозын қояды. Бүйректің УДЗ, экскреторлық урография (контрастпен рентген), бүйректің КТ мен МРТ белсенді түрде қолданылады.

КЛИНИКАЛЫҚ БЕЛГІЛЕРІ:

дене қызуының қатты жоғарылауы (38-40 градусқа дейін)
белдегі ауру сезімі
зәрдің лайлануы
артериалдық қан қысымының жоғарылауы, әсіресе «төменгі» диастолалық.

Кең таралған бұл симптомдардан басқа науқастарда жиі көзінің асты ісуі, ауру сезімімен немесе ауру сезімінсіз зәр шығару, зәр шығарудың соңында қанның болуы, сырқырап ауыру, бас ауруы, тәбеттің төмендеуі, лоқсу, құсу байқалады. Балаларда ауру сезімі белде емес, іш аймағында болады. Қарт адамдарда клиникалық белгілері айқын болмайды.

Созылмалы пиелонефриттің дамуы еш симптомсыз немесе шаршағыштық, аздап қалтырау, бел аймағында сыздаған ауру сезімі, тершеңдік сияқты белгілермен көрініс беруі мүмкін екендігін ерекше атап өту керек. Науқас бұл белгілерді бүйрекпен байланыстырмайды, ал бұл уақытта бүйректе қайтымсыз өзгерістер жүреді. Көп жағдай артериалды қан қысымының жоғарылауына шағымданған кезде ғана пиелонефрит диагнозы анықталады.

АЛҒАШҚЫ КӨМЕК

Пиелонфриттің дамуын көрсететін симптомдар пайда болған кезде дереу д әрігерге қаралу қажет. Белді қыздыру немесе жақпа май, гельдерді пайдалану жағдайды одан әрі ушықтыруы мүмкін. Еш уақытта өз бетімен антибиотиктерді немесе антибактериалды препараттарды қабылдауға болмайды. Өз бетімен емделу симптомдарды басып, қабынудың созылмалы түрге ауысуына әкелуі мүмкін.

Қатты ауру сезімі мен жоғары дене қызуы кезінде тезарада жедел жәрдем шақырту немесе науқасты ауруханаға өз бетімен апару қажет. Жедел пиелонефрит аурухана жағдайында емделеді.

ЕМІ

Дәрігер-нефролог немесе уролог ауруды шақырған қоздырғыш түріне, антибиотиктерге сезімталдығына және басқа да көрсеткіштерге қарай дәрілік препараттар курсын, уыттануды азайту үшін көктамырға дәрі енгзуді, зәр айдайтын дәрілер, дәрумендер және т. б. тағайындайды. Аса ауыр жағдайда хирургиялық ем қажет болуы мүмкін.

Аурудың қайталануын алдын алу үшін физиотерапия, шөптік жинақтар, санаторлық-курорттық ем қолданылады.

Пиелонефрит емі кезінде ең маңыздысы емдәм (№7 емдәм) : ішетін сұйықтық мөлшерін тәулігіне 2 литрге дейін ұлғайту, қуырылған, тәтті, майлы, тұзды, ащы тағамдардан бас тарту. Тұзды тәулігіне 5 гр немесе одан даз аз қолдану керек.

АСҚЫНУЛАРЫ

Пиелонефрит өзінің асқынуларымен өте қауіпті. Соның ішінде:

пионефроз (бүйректің іріңді қапқа айналуы) ;
пери- мен паранефрит (бүйрек маңы тінінің қабынуы) ;
уросепсис;
жедел және созылмалы бүйрек жеткіліксіздігі.

АЛДЫН АЛУ

Ағзадағы инфекция ошағын (баспа, гайморит, тісжегі және т. б. ) дер кезінде емдеу, зәр шығару жүйесінің туа біткен немесе жүре пайда болған патологияларын (бүйректің төмен түсуі, қуық асты безінің аденомасы) мұқият бақылау пиелонефриттің ең алғашқы алдын алу шараларына жатады.

Жеткілікті мөлшерде сұйықтық ішу, суық тигізбеу, ауа-райына сәйкес іш киім, сырт киім және аяқ-киім кию ұсынылады.

СЕБЕПТЕРІ

Көп жағдайда пиелонефритті клебсиелла, көкіріңді таяқша, ішек таяқшасы, сирек стафилококк пен стрептококк шақырады. Сонымен бірге бүйректегі құм мен тастар, зәр шығару жолдарының ісігі, қуық асты безінің аденомасы, дистопия (бүйректің аномальды орналасуы), бүйректің жоғары жылжымалылығы, қант диабеті қабынудың дамуына әкеледі.

Ішек таяқшасы (60-80% жағдайында), сирекірек болса да стрептококк, стафилококк, протен жетекші маңыз атқарады, жекелеген жағдайда ауруды аралас микрофлора туғызды. Несеп жолдарының қабынып ауруы көбінесе экссудаттық-қатаралдық диатезбен, гипотрофиямен, ас қорытуының бұзылуымен ауыратын балаларда байқалады. Ауру үш жолмен: гематогендік, лимфогендік, несеп жолының төменгі бөлімдерінен шығатын жолдармен тууы мүмкін. Бұған несеп жолдарының тарылуы мен бұзылуы, иілуі, қысылуы және несептің жүруін бұзатын басқа да себептер жәрдемші болады. Пиелонефритке тән синдромдар - лейкоцитурия, бактериурия және бүйрек өзекшелерінің функциионалдық қабілетінің нашарлауы. Бірініші және екінші пиелонефрит болып бөлінеді.

Бірінші пиелонефрит - жалпылама ұғым. Бүйректің зақымдану себебі беймәлім.
Екінші обструкциялық пиелонефритке және туа бітетін тубулопатия (бүйрек өзекшелерінң тұқым қуалайтын зақымдануы) себепші болатын пиелонефритке бөлінеді. Өту сипаты бойынша жедел, толқын тәрізді латентті пиелонефрит болып бөлінеді.

Жедел пиелонефрит кенеттен басталуымен, қысылуымен, несеп шығуының бұзылуымен және несептің өзгерімен сипатталады. Несеп кейде макроскопияның өзімен-ақ қою көрінеді, ақуыз саны норма шеңберінде немесе аздап көбірек, несеп тұнбасында лейкоцидтер, бактериялар көп болады, бірлі-жарым эритроцидтер кездеседі. Несептің тәуліктік мөлшерін зерттеу неғұрлым көз жеткізеді. Қаннан лейкоцитоз анықталады, СОЭ көп болады. Толқын тәрізді, қайталанбалы ауру кезінде науқастың халі ұзақ уақыт бойы қанағаттандырарлық болып қалуы мүмкін. Тек асқыну кезінде ғана дене қызуы көтеріліп, халі нашарлайды, белі ауырады. Несеп тұнбасынан лейкоцидтер едәуір көбірек мөлшерде табылады. Қабыну процесінің үдей түсуі нефрондар функциясының бұзылуы мен бүйрек кемістігіне әкеп соғады. Латентті ауру жағдайында пиелонефриттің симптомы азырақ болып өтеді, көбінесе бірқатар жылдар бойы анықталмай қалады. Ол кейде қайсыбір жедел ауру жағдайында кездейсоқ анықталады. Анамнезінде әдетте шаршағандықты, тәбет болмауын, ара-кідік іштің ауруын, кейде субфебрилдік дене қызуын көрсететін белгілер болады. Несепті з ерттегенде көмескі, тұрақсыз лейкоцитурия анықталады. Несебінің анализі өзгерген және ішінің ауруы этиоилгиясы беймәлім себеппен қайталана беретін балаларлдың бәрі стационар жағдайында рентгеноурологиялық және функционалдық-диагностикалық тексеруден өткізілуге тиіс. Несепті Каковский-Аддис (Ненстің тәуліктік мөлшеріндегі тұнбаны зерттеу) бойынша, сондай-ақ Нечипоренко (1мл3 несептегі тұнбаны зерттеу) бойынша зерттеу диагнозды дұрыс қоюға көмектеседі; лейкоцитурия мен бактериурия табылуының диагнозды растау үшін зор маңызы бар. Лейкоцитурияның қалай шыққанын анықтау қажет; оның көбінесе қыздардан байқалатын вульвовагинтке байланысты болуы мүмкін. Пиелонефриттің диагнозын қою үшін несеп лейкоцидтерінің морфологиялық құрамын анықтаудың маңызы бар. Пиелонефритке нейтрофилдік гранулоциттердің басым болуы тән. Лейкоцитурияның мұндай типінің қандағы сілті фосфатазасының жоғары белсенділігімен ұштасуы пиелонефриттің диагнозын ерте анықтайтын белгі болуы мүмкін. Бүйректің рентгенограммасында ұршық-түбекше жүйесінің асимметриялық өзгерістері анықталады. Көпшілік жағдайда уродинамиканың бұзылу белгілері аңғарылады. Жедел пиелонефриттің диагнозын ертерек қоюдың зор маңызы бар, өйткені 90% жағдайда аурудан емдеп шығарудың және оның созылмалы формаға көшуінен сақтаудың сәті түседі. Емдеу. Пиелонефриттің жедел кезеңінде аурудың негізгі белгілері (дене қызуы жоғары, құсу, іштің ауруы) жойылғанға дейін төсектен мүлде тұрғызбау керек. Науқас баланы тамақтандырудың зор маңызы бар. Токсикоз бен лейкоцитуря айқын болған жағдайда жеңілдетілген қант- жеміс күнін өткізіп, суды көп ішкізеді, ал содан соң сүт-өсімдік диетасын көшіреді. Ремиссия болғаннан кейін ащы тағам қоспай, жас шамасына сәйкес толымды тамақ беріледі. Несептің тұрақты шығарылып тұруымен ішек қызметін қадағалап отыру керек. Аурудың жұқпалы табиғатына, пиелонефриттің ұзаққа созылатынына және қайталануға бейім болатынына байланысты баланың стационарда болған алғашқы күндерінен бастап-ақ анти-бактериялық және қабынуға қарсы терапия жүргізу қажет. Антибиотиктер мен химиялық препараттар оларды қалай көтеретіндігін, микрофлораның сипаты мен процестің белсенділігін ескере отырып, тағайындалады. Пенициллин қатарынның препараттары, ең жақсысы - жартылай синтетикалық препараттар (окцациллин, ампициллин, эритромицин), тетрациклин қатарының препараттары қолданылады. Аралас инфекция жағдайында екі антибиотик немесе оларды басқа да антимикробтық дәрі-дәрмектермен араластырып қолданады. Антибиотиктер алғашқы 10-14 ткүде енгізіледі, одан соң препараттарды ауыстырады. Сульфаниламидтік препараттарды 3-4 күннен үзіліс жасап, 7-10 күн циклымен пайдаланылады. Олардың ішінде нефротоксині ең азы - уросульфан, этазол, сульфадиметоксин, 10-14 кү циклымен антибиотиктерге қосып немесе қоспай-ақ нитрофуран өнімдері - фурагин, фурадонин, фурозолин тағайындалады, оладың бактериостатикалық әсері айқын болады. Нафтиридиннің өнімдері налидикс қышқылы (неграм, нефиграмон, налидиксин) пайдалы, олар 20-3 апта бойы қолданылады. Арасына 10 күн салып, екі апта циклымен нитроксолин (5 - НОК, оксихинолиннің өнімі) ойдағыдай пайдаланылып жүр. 1 - 1 1\2 ай бойы үздіксіз антибактериялық терапия жүргізеді. міндетті түрде витаминдер: ретинол, аскорбин қышқылы, В тобының витаминдері, пангам қышқылы (В15 витамині) тағайындалады. Оларды химиялық препараттрмен бір мезгілде тағайындауға болады. Антибактериялық терапия циклдары арасындағы үзілісте шөптермен (шай шөп, аюқұлақ, шалфей, итмұрын, қалақай және басқалар) емдеу мейлінше қажет. Үздіксіз антибактериялық терапия курсынан кейін антибактериялық дәрі-дәрмектердің қуат кемітпейтін мөлшерімен өңдеуге көшеді. Ол пиелонефриттің жедел жағдайында 3-4 айға, ал қайталанып өтетін жағдайында 6-12 айға созылады және үйде емдеуге болады. Емдеудің төмендегідей схемасы ұсынылады: стационарда емделгеннен кейінгі алғашқы 3 айда әр айдың 3 аптасы бойы антибактериялық дәрі-дәрмектер, қалған уақытында шөп тағайындалады. Келесі үш айында ай сайын екі апта бойы химиялық препараттар, қалған екі апта ішінде шөп тағайындалады. Ремиссияға жеткеннен кейін одан кейінгі үш айдың әрқайсысында химиялық препараттар қолдану 10 күнге дейін қысқартылып, шөптермен емдеу ай сайын 2-3 аптаға дейін ұзартылады. әр бір айда ремиссия тұрақты болған жағдайда соңғы үш айда шөп тұнбасын (шипалы жиынтық) ай сайын екі апта ғана беруді тағайындайды. Пиелонефритпен ауыратын балалар диспенсерлік есепте тұруға тиіс, емдеу лабораториялық зерттеу деректерін үнемі тексере отырып, дәрігердің бақылауымен жүргізіледі. Несеп жолының пиелонефриті туғызған ауытқуы жағдайында несептің жүруіне кедергіні жою үшін хирургиялық әдіс қолдану керек. Несеп жолдарындағы туа бітетін ауытқулардың ішіндегі ең елеулілері: түбек - несеп жолы сегменті учаскесіндегі кедергілер - несеп жолының тумысынан тарылуы, жабысып, иілуі, несеп жолының бүйрек түбегінен жоғары көтеріліп кетуі; несеп жолын бойлай пайда ьолатын кедергілер - несеп жолының қуық сағасының тумысынан тарылуы, везиктік - уретералдық (қуық - несеп жолы) рефлюкс және басқалар; несеп жолдарының төменгі бөлімдеріндегі туа біткен кедергілер - қуық мойынының гипертрофиясы, несеп шығаратын өзектің тарылуы немесе қақпақшалары. Несеп жолдарының суреттелеген ақаулары құрсақ ішінде жатқан кезеңнің өзінде-ақ гидронефоздың дамуына апарып соғады. Бала туғанан кейін гидронефроздың пиелонефритпен ұқсас симптомдары болады. Емді ертерек жеделдете қолдану қажет. Пиелонефритпен ауыратын балалардың комплексті терапиясына санаторий- курорт емін енгізу керек. Науқастарды Железноводскіге, Трускавецке, Қырымның Оңтүстік жағалауына жіберген жөн. Алдын алу. Бұл - балаларды ұтымды тамақтандыру; оңтайлы тұрмыс жағдайын жасау, жұқпалы аурулардан абай болу, сондай-ақ организмдегі инфекция ошақтарын дер кезінде жойып, несеп ждолдарының тумысынан ауытқуының диагнозын анықтау.

Пиелонефрит - жағымсыз жағдайлар кезінде микроорганиздерден туатын бүйрек сырқаты (бүйрек қабынуы) . Бұл аурудың қауіптілігі оның көбіне еш белгі бермей өтуінде. Сондықтан сырқат адам өзін жақсы сезінеді, бүйрегі мазаласа да оған аса мән бермейді. Назарларыңызға ауру және оның белгісі, емі жайында ақпарат ұсынамыз.

Ағымы жөнінен пиелонефрит жіті және созылмалы болып бөлінеді.

Жіті бүйрек қабынуы аяқасты басталады. Дене қызуы 39-40 градусқа дейін көтеріледі. Әлсіздік, бас ауруы, қатты тершеңдік болады. Сонымен қатар сырқаттың лоқсуы және құсуы мүмкін. Дене қызуымен бірге бел аумағы ауырады. Егер сыздап ауырса, ол аурудың қарқындылығы әр түрлі болады. Сырқаттың жеңіл түрінде несептің шығуы бұзылмайды. Алғашқы күндері қанда азотты қалдықтар көбеюі мүмкін. Несепте ірің, эритроциттер, ақуыз, көптеген бактериялар, пастренацкий белгісі әдетте оң болады.

Созылмалы пиелонефрит - көп ретте соңына дейін емделмеген жіті пиелонефриттің салдары. Ол көбіне несепті зерттегенде немесе қан қысымын тексергенде анықталады. Науқас адам әлсіздікке, бастың ауруына, тәбеттің жоғалуына, кіші дәретке жиі отыруына байланысты шағымданады. Суық әрі ылғал ауа райында бел аумағы сыздап ауырады. Ауру асқынғанда несептің үлестік мөлшері азайып, гипертония дамиды. Екі жақты пиелонефриттің асқынуы бүйрек қызметінің нашарлауына соқтырады.

Себептері. Бұл сырқатпен кез келген адам ауыруы мүмкін. Бірақ ол көбіне 7 жасқа дейінгі балаларда, 18-30 жастағы қыздар мен әйелдерде, қартаң тартқан ер адамдарда кездеседі. Ауру туындауына балалардың анатомиялық ерекшеліктері, қыз балалардың жыныстық өмірді бастауы, әйелдердің жүктілігі мен босануы, ер адамдарда қуықасты безінің қабынуы ықпал етеді. Сонымен қатар пиелонефритке несеп жолына тас байлану, жалпы иммунитеттің төмендеуі, қантты диабет, созылмалы қабыну сырқаттары да, бүйректе тұз немесе тастардың болуы да себеп. Сондықтан олардың алдын алу өте маңызды.

Анықтау. Бүйрек қабынуын анықтау қиын емес. Несеп талдауы жасалып, бактериялар, лейкоциттер мен ақуыздың артуы анықталады. Аурудың шағымдары, басынан өткізген сырқаттары да маңызды. Рентгенограмма, УДЗ жасалады.

Емі. Біріншілік пиелонефрит кезінде көбіне консервативтік ем жүргізіледі. Науқас ауруханаға жатқызылады. Негізгі ем антибиотикпен, химиялық бактерияға қарсы дәрілермен жүргізіледі. Созылмалы бүйрек қабынуы кезінде ем осыған ұқсас, бірақ ұзағырақ. Ауру басылғанда бактерияға қарсы емді ара-тұра жасап тұру керек. Бүйрегі ауыратын адамдарға шипажайларда емделген жақсы. Сонымен қатар бүйрек ауруына шөптер тұнбасын ішкен тиімді.

Бүйректегі ең көп таралған аурулардың арасында сарапшылар созылмалы пиелонефритті ерекшелеп айтады. Бүйректің осындай қабыну ауруларының дамуынан қазіргі заманда ешбір адам сақтандырылмаған.

Бұл ауру кезінде бүйрек тінінде қабыну белсенді болады. Оған бүйректің табақшалы-тостағанша жүйесін құрайтын органдар жатады, ол зәрді жинақтап, оны ары қарай сыртқа шығаруды қамтамасыз етеді. Көптеген адамдар мұндай аурумен ауыратындарын күтпеген жерден біледі. Несептің бір бөлігін зертханалық зерттеу нәтижесі нашар шыққанда немесе денсаулықтың жалпы нашарлауы кезінде осы диагнозды қояды.

Ұзақ уақыт бойы пиелонефриттің созылмалы көрінісі елеулі айқын белгілерсіз пайда болады. Бұл көптеген адамдардың дер кезінде ауруды анықтауына кедергі келтіреді.

Алғышарттары

Бүйрек инфекциясы жасырын тәртіпте жүреді және тек ауыр жағдайларда ғана сезіледі. Бұрын, балалық немесе жасөспірімдік шақта болған жіті жұқпалы аурулардың салдары, ықтималдығы жоғары дәрежеде, бірнеше рет қайта басталуы мүмкін. Бұл зәр шығару жолында патологиялық сипаттағы процестер белсенді болған кезде орын алады.

Мынадай жағдайларда айқын байқалады:

адам ағзасына түсетін және тұтынылатын дәрумендердің арасындағы теңгерімсіздіктің пайда болуында;

үнемі суықта жүргенде;

иммундық қорғаныстың айтарлықтай төмендеуінде;

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.