БАСТАУЫШ МЕКТЕПТЕГІ МУЗЫКА ПӘНІ

Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 14 бет
Таңдаулыға:

МАЗМҰНЫ

КІРІСПЕ

3
1
БАСТАУЫШ МЕКТЕПТЕГІ МУЗЫКА ПӘНІ
7
1.1
Бастауыш мектепте музыка пәнінің мақсаты мен маңызы
7
1.2
Бастауыш мектепте музыка пәнінің ерекшелігі

11
2
БАСТАУЫШ СЫНЫПТАҒЫ МУЗЫКА САБАҒЫ
2.1
Дәстүр және жаңашылдық
11
2.1
Музыка сабағын оқытудың әдістемесі
11
2.2

16
ҚОРЫТЫНДЫ

26
21

ПАЙДАЛАНҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ
22

КІРІСПЕ

Зерттеудің өзектілігі: Өнердің барлық түрлерінің ішінде адамның қабылдауына ең тікелей әсер ететін музыка, өйткені ол адамның сезіміне ғана емес, оның санасына да бейсаналық деңгейде күшті әсер етеді. Музыка адамның көңіл-күйі мен сезімін, оның эмоционалдық әлемін көрсетеді. Музыкада ашылатын нәзіктік, күштілік, жан-дүниенің алуан түрлілігі оның негізгі мазмұны. Музыка адамзат қоғамында маңызды рөл атқарады. Оның даму, білім беру және тәрбиелік факторлары тұлғаның қалыптасуы мен дамуына, оның құндылық бағдарларына әсер етеді. Музыка адамның әлеуметтік және мәдени өмірінің қажетті құрамдас бөлігі ретінде әлеуметтік идентификацияның факторы ретінде қызмет ете алады, яғни адамның белгілі бір әлеуметтік топқа жататынын білдіре алады, адамның эмоционалдық жағдайына ықпал етеді. Музыка өнердің дамып келе жатқан түрі болғандықтан (кескіндеме, графика, мүсінге қарағанда) көңіл-күйдегі өзгерістерді, тәжірибені, эмоционалдық-психологиялық күйлердің динамикасын жеткізу қабілетіне ие. Әрбір музыкалық шығарманың белгілі бір сенсорлық бағдарламасы бар, ол уақыт өте келе ашылады. Бастауыш мектеп оқушыларын музыкалық тәрбиелеу қоғамды толғандыратын негізгі міндеттер санатына барған сайын табанды түрде енгізілуде, бұл музыкалық-адамгершілік тәрбиесі мәселесінің бірқатар маңызды аспектілерін түбегейлі шешуге мүмкіндік береді.
Балаларға музыкалық білім беру жүйесіндегі шеткі тіректер - дарынды балаларға арналған арнайы музыка мектептері мен жалпы білім беретін мектептер, ал олардың арасында - балалар музыка мектептері мен өнер мектептері. Музыкалық тәрбие эстетикалық тәрбиенің орталық құрамдас бөліктерінің бірі болып табылады. Баланың жеке тұлға болып қалыптасуында маңызды рөл атқарады. Сонымен қатар, музыкамен айналысу балада еңбексүйгіштік, табандылық, қимыл-қозғалыстарды тамаша үйлестіру сияқты қасиеттерді дамытады, бұл тек музыкада ғана емес, адам қызметінің басқа да кәсіптері мен салаларында пайдалы. Музыкалық өнер - эстетикалық тәрбиенің ең тиімді құралы. Қазіргі жағдайда музыка мектебі музыка мәдениетін кеңінен таратудың негізгі базаларының бірі болып табылады. Мұндағы мақсат - музыканы өз мамандығы ретінде таңдайтын дарынды балалардың ғана емес, мектепке баратын әрбір адамның меншігіне айналдыру. Өйткені, орта жастағы балалар да музыкалық білім алуы керек, өйткені олардың әрқайсысы музыканы шын сүйетін - тыңдаушы, музыка ойнауға қатысушы бола алады.
Д.Б.Кабалевский: Жаппай музыкалық білім берудің басты міндеті... ...музыканы оқытудың өз алдына емес, музыка арқылы оқушылардың бүкіл рухани дүниесіне, ең алдымен олардың адамгершілігіне қаншалықты әсер ететіндігі деген.

1.БАСТАУЫШ МЕКТЕПТЕГІ МУЗЫКА ПӘНІ
1.1 Бастауыш мектепте музыка пәнінің мақсаты мен маңызы
Білім мен ғылым қазіргі қоғам дамуының жаһандық факторлары болып табылады. Ал осы ғылым-білім аясындағы музыкалық білім беру жүйесі жас ұрпақтың мәдениетті, білімді, парасатты, сымбатты болып өсуі үшін барынша мүмкіндіктерді пайдалануға бағытталған. Еліміз егемендік алып, шаңырағын тіккен тұста ұлттық өнерімізді, мәдениетімізді, білімімізді түлетіп, ұрпақтан-ұрпаққа жеткізу міндеті алға қойылды. Бастауыш сынып оқушыларының өз елінің, халқының, оның ішінде өзі тұратын өлкенің мәдениетіне, әдет-ғұрпына, салт-дәстүріне эмоционалдық-эстетикалық көзқарасын қалыптастырудағы музыка өнерінің маңызы орасан зор. Бастауыш сыныптарда музыканы оқыту жүйесіне көптеген өзгерістер мен жаңалықтар енгізіліп, авторлық бағдарламалар мен әдістемелік жинақтар шығармашылықпен жасалуда.
Музыка саласында дәстүрлі халық музыкасының байлығын насихаттау, Қазақстан композиторларының шығармашылығына жаңаша қыр көрсету, жаңартылған музыкалық бағдарламалар жасау. Бірақ бұл әдістер мен бағдарламалардың әлі күнге дейін ғылыми тұрғыдан зерттеліп, бастауыш сыныптарда толық енгізілмеген.
Музыка теориясын дамытқан Шығыстың ұлы ойшылы өнер өкілі болып табылатын музыканың мәнін зерттеуді өзінің басты мақсаты деп санады. Музыканың тарихи заңдылықтарын зерттеген Әбу Насыр әл-Фараби: Оның дүниеге келуіне табиғи және эмоционалдық қасиеттер әсер етті деп жазды. Бұл қасиеттерді ол адамның жазу-сызу, еңбектену, шаршағанынан айығу, демалуға ұмтылу қабілетімен байланыстырады.Сонымен, Әбу Насыр әл-Фараби музыка мен поэзияның халық өнерінің қайнар көзі ретіндегі рөлін былайша тұжырымдайды: біріншіден, демалу - адамдар демалып жатқанда музыка тыңдағанды ұнатады; екіншіден, эмоционалды шығармашылық - өз денесінің күйіне әсер етуді қалайды: белгілі бір жағдайда оны жұбату, қорқу - одан секіру немесе бір нәрсені ұмыту; үшіншіден, белсенді шығармашылық - ән айту арқылы өз сөзіне белгілі мағына беріп, тыңдаушыны таң қалдырып, оның көз алдында терең түсіністік күйін көрсете білу. Сондықтан Шығыстың ұлы ойшылы музыкалық мәдениет мәселелерін зерттей отырып, музыканың негізі жеке тұлғаның рухани жаңғыруы, яғни оның педагогикалық мүмкіндіктерін жан-жақты зерттеу деп есептейді. Музыканың дүниеге келуімен ол вокалдық және аспаптық музыканы бөліп алып, әншілік өнерге ден қойды.
Қазіргі заманғы музыка сабағын бойына сіңіре отырып, жас мектеп оқушыларының эстетикалық талғамын қанағаттандыра отырып, музыка өнері туралы түсініктерін кеңейту маңызды. Мағжан Жұмабаев айтқандай: Бала тәрбиесінде алыс-жақынға, таныстықтан жадқа көшу, жаңа білімді ескімен ұштастыра білу керек. Бұл аудандардағы мектептерде музыкалық білім берудің үлкен теориялық және практикалық тәжірибесі бар.Негізгі міндет - оқыту мен тәрбиелеу. Көрнекті педагог В.Сухомлинский оқу-тәрбие үрдісінде өнерге ерекше көңіл бөлу қажеттігін: Өнер - адамгершілігі мол, парасатты адамдарды тәрбиелеу құралы деп түйіндеген. Сырлы да әуезді әуенді заманауи әуендермен, классикалық музыкамен ұштастырып, тақырыпты шығармашылықпен ашып, оқушыларды музыка әлемімен таныстыра білу музыка мұғалімінен шеберлікті қажет етеді. Музыкалық тақырыптың білімге құштар жандарды, сондай-ақ әуесқой адамдарды музыка әлеміне тартуда, оқушылардың рухани бейнесін қалыптастыруда, қоғамның саналы азаматы болып қалыптасуында маңызды рөл атқарады. Өйткені музыка ырғағы кез келген оқушының түйсігі арқылы ойлау, елестету, қиялдау сияқты психологиялық процестерді дамытуға көмектеседі.Өмірге енді қадам басқан бастауыш сынып оқушысының тілегі музыка арқылы енеді. Оның музыкалық білім алу мүмкіндігін атап өткен жөн. Бала тәрбиесінде тәрбиенің қайнар бұлағы, ананың әуезді үнінің алатын орны ерекше. Бесікте жатқанда естіген тәрбиелік ұғымдарды бала бойына сіңіріп өсті. Сөйтіп, ол осы әуендер арқылы қалыптасып, тараған, жаны музыкаға жақын болған. Демек, бала бастауыш сыныпқа барған кезде музыканы жоғары деңгейдегі өнер түрі ретінде үйреніп, түсінеді. Бұл кезеңде оқушыға музыка пәні өз деңгейінде оқытылмаса, оқушының дүниетанымы басқаша болуы мүмкін.
Бастауыш сыныптарда музыка сабағында жаңа әдіс-тәсілдерді пайдалана отырып, мектеп сабағын жаңаша ұйымдастыру, мұғалімдердің рөлі мен белсенділігін арттыруға жағдай жасау, теориялық, ғылыми-педагогикалық, психологиялық зерттеулерге негізделген оқушылардың құзыреттілігін дамыту, ақпараттық технологияларды пайдалану және инновациялық оқыту. Адамгершілікке, әдептілікке, еңбексүйгіштікке тәрбиелеу керек. Осы адами қасиеттерді тәрбиелеудегі ұлттық халық музыкасының рөлін көптеген ғалымдар ғылыми еңбектерінде зерттеген. Ғылыми еңбектерді талдай отырып, әр ғалым өзінің еңбектерінде халық музыкасының мектеп оқушылары үшін тәрбиелік мәні зор екенін атап өтті. Осы тұрғыда бастауыш сынып оқушыларын тәрбиелеуде музыканың алатын орны мен маңызы айқындалады. Бастауыш мектеп оқушыларының бойына адамгершілік, Отанға, халқына деген сүйіспеншілік сезімін оятып, эстетикалық тәрбие беруде ұлттық музыка мәдениетінің алатын орны ерекше екені белгілі. Осы сұрақтарды жаңғырту үшін жырау, терме шәкірттерінің шешендік өнерін, тапқырлығын, айтыс өнерін дамытуда музыкалық тақырыптардың маңызы зор. Демек, жаңашыл ұстаздар тапқан әдіс-тәсілдерді күнделікті сабақтарында қолдану үшін әр адам ойландыратын оқыту мен оқу әдістерін білуі тиіс. Сонда ғана сабақ нәтижелі болып, оқыту сапасы артты.
Бастауыш сынып оқушыларын тәрбиелеуде музыкалық өнер ерекше орын алады. Өйткені, сұлулық пен өнер күнделікті өмірде маңызды рөл атқарады. Қоршаған орта неғұрлым әдемі болса, жұмыс пен өмір соғұрлым қызықты және шабыттандырады. Осы әсемдік пен әдемілік әлемін тілге тиек ететін әуезді ән өнері - кез келген оқушының пәнге, сабаққа, өнерге деген қызығушылығын арттырып, көркемдік ой-өрісін дамытып, әсемдік әлеміне тәрбиелейтін ғылым саласының бірі. Сонымен бірге, музыка өнері оқушылардың рухани дүниетанымын байытып, өнер құндылықтарын түсінуге көмектеседі. Музыка өнеріне ден қойған оқушыда қатыгездік, тәртіпсіздік, бұзақылық сияқты жағымсыз қасиеттер болмайды. Өйткені ол оқушыны сезімтал етеді. Осыны негізге ала отырып, музыка саласын жеке зерттеуіміз керек. Біздің зерттеуіміз өнердің жекелеген түрлерін, оның ішінде музыканы, олардың өзара байланысын, ерекшеліктерін, заңдылықтарын салаға бөліп, оқушы бойына сіңіру үшін жан-жақты зерттеу қажет деген қорытындыға келді.
1.2 Бастауыш мектепте музыка пәнінің ерекшелігі
Бастауышмектептердегі музыка сабағының негізгі мақсаты: оқушылар арасында музыкалық мәдениетті қалыптастыру рухани мәдениеттің ең маңызды және құрамдас бөлігі болып саналады. Балалардың Отанға, өз халқына деген сүйіспеншілігін, түрлі ұлт өкілдері арасындағы достық қарым-қатынасын оятып, дамытады.Адамгершілік-эстетикалық тәрбиені бірінші орынға қоя отырып, баланың музыкалық қабылдауы дамиды. Оқушылар музыкалық тәжірибе жинақтаған сайын, олардың музыка туралы түсінігі бірте-бірте дамиды. Музыка пәні ән мен күй, би мен ырғақ, марш пен екпін, музыканы тыңдау және қабылдау, қызығушылық, ән айту дағдысы, тыңдау дағдысы, музыканың өмірмен байланысты екенін ұғыну, композициялық мәнерді дамыту, оқушылардың музыкалық қабілеттерін - сезімталдық, есту қабілетін дамыту, ырғақ, есте сақтау, музыка сезімі, музыкаға шығармашылық көзқарас, ән айту мәдениеті, ашық дауысты әдемі орындауды қамтамасыз етеді. Музыка сабағының оқу-тәрбие процесінің негізгі іс-әрекеттерін қамтиды: мақсаттары, мазмұны және оқыту әдістері. Ең бастысы сабақты ұйымдастыра білу.
Музыка сабағының ерекшелігі - ол балалардың музыкалық әрекетінің әртүрлі түрлерін (музыкалық қабылдау, музыкалық орындаушылық, музыкалық шығармашылық әрекет, музыкалық танымдық іс-әрекет) біріктіреді, бұл сабақтың музыкалық-педагогикалық шығарма ретінде тұтастығын құруды талап етеді. Бастауыш мектепте музыка сабағының мазмұны мен құрылымы көбіне оқушылардың жас ерекшеліктеріне байланысты бір іспен ұзақ уақыт айналыса алмайтындығына байланысты, сондықтан музыкалық іс-әрекет түрлерін музыкамен кіріктірілген өзгерту қажет. осы сабақтың нақты мақсаты.
Тақырыпқа байланысты мұғалімнің міндеті музыка сабағы мен сабақта әр түрлі музыкалық материалға бірқалыпты өту арасында логикалық байланыс орнату болып табылады. Музыка өнерімен таныстыру. Тақырыпты аша білу керек. Сабақты қызықтырып, ойындар арқылы өткізу керек.
1-сынып. 1. Музыканың мән? (балалар ойыны)
2. Музыканың сыры неде? (бала мен ертегі)
3. Музыка қалай ойналады? (балалар өнері)
4. Музыка лдегеніміз не? (бала және аңыз)
Бұл тақырыптар бір-бірімен тығыз байланысты. Олар: музыкалық шығарманың сипатымен, эмоционалдық мазмұнымен таныстыру, көркем образымен таныстыру, айтылу тәсілімен таныстыру, мазмұн мен өрнектің байланысымен таныстыру.Оқушылардың жас ерекшеліктеріне қарай педагогика мен психологияның заңдылықтары - сабақ мазмұнына қарай 2-3 пьеса, 2-3 шағын ән, ым-ишара, би, музыкалық ойындарды меңгереді. Сонымен, сабақтың құрылымы: әңгімелесу, сұрақ-жауап, жаттығулар, ән айту, музыка тыңдау, музыкалық қимылдарды орындау, би билеу, қарапайым ырғақтарды меңгерту. Бірінші сынып оқушысының ойыншығы. Оның өмірі әлі де ертегілер, мультфильмдер, аңыздар, ойындар. Сондықтан оған музыкалық материалды қосуға болады. Қандай әндер, шығармалар, соған байланысты қойылымдар, билер, қимылдар, әңгімелер, т.б.
Жалпы тапсырмалар қызығушылықты одан әрі дамытады, музыкалық қабілеттерін дамытады. Музыканы саналы түрде қабылдауға және терең түсінуге, ән айту дағдысын дамытуға бағытталған.Ал 2-сынып оқушысы тәжірибелі бала, ол мектеп талабын біледі, зейіні тұрақталады.Олардың оқу мен жазу қабілеті музыка сабағында қойылатын талаптарды қанағаттандыруға көмектеседі. Студенттердің өте қызықты музыка сабағын өткізуге тамаша мүмкіндігі бар.Оқушылар топпен жұмыс жасайды, қызығушылықтарын арттырады, өз ойларын жинақтайды, шығармаға талдау жасайды, әннің тембрін (түсін) анықтауды талап етеді.Музыка мен өмірді ұштастыру, шығарманы түсініп қабылдау, әндердің мәнін сезіну керек. Ән айтуды үйрену кезінде ән айту позасын қадағалау керек. Нота жазу тәртібімен таныстыру, орындау, қысқасы: музыкалық сауаттылықпен таныстыру бағдарлама бойынша жүргізіледі.

2.БАСТАУЫШ СЫНЫПТАҒЫ МУЗЫКА САБАҒЫ
2.1Дәстүр және жаңашылдық
Бастауыш сыныпта музыка сабағын дәстүрлі және инновациялық тәсілдер өзара әрекеттесу негізінде ұйымдастыру мәселелері қарастырылған. Музыка сабағының өнер сабағы ретіндегі ерекшелігі, оның түрлері, құрылымы, композициясы ашылады. Авторлар музыка сабағының көркемдік драматургиясын интегралды динамикалық композиция ретінде мәселенің басталуы, дамуы және шешілу барысы, шарықтау шегі, тануы сияқты элементтердің бірлігі ретінде қарастырады. Музыка сабағын жобалауға, мұғалім мен оқушылардың іс-әрекетін ретке келтіруге, сабақты құрудағы икемділікке мүмкіндік беретін, түпкілікті нәтижеге бағытталғанына ерекше көңіл бөлінеді. Жоспарлауда иерархияны сақтау мұғалімге белгілі бір сабақтың мақсатын жалпы Музыка пәнін оқыту мақсаттарымен байланыстыра көруге мүмкіндік береді. Сабақтың мазмұны мен барысы, мұғалім мен оқушылардың бірлескен іс-әрекетінің түрлері, сабақтың рефлексиясы, мұғалім сөзінің үзінділері немесе толық мәтіндік материал көрсетілген сабақ жоспарының (сценарийінің) сипаттамасы беріледі. Музыка сабағының заманауи талаптарға сай құрал-жабдықтарының сипаттамасы берілген; музыка сабақтарында қолданылатын компьютерлік бағдарлама интерфейстерінің мысалдарын көрсетеді. Бастауыш сынып оқушыларының оқу іс-әрекетінің нәтижелерін бағалау түрлеріне ерекше көңіл бөлінеді.
Бүгінгі таңда еліміздің әлеуметтік-экономикалық өмірін жаңғырту жағдайында бүкіл білім беру жүйесі ұлттық және жалпыадамзаттық құндылықтар, ғылым мен тәжірибе жетістіктері негізінде жеке тұлғаның дамуына қолайлы жағдай жасауға, физикалық және әлеуметтік-экономикалық саланы қалыптастыруға бағытталған. Мұның бәрі білім беру үдерісінің мазмұнына, сыни тұрғыдан ойлау қабілеттерін және өз бетінше ақпарат іздеу дағдыларын дамытуға бағытталған білім беру бағдарламаларының мазмұнына жаңа көзқарастарды талап етеді. Қазіргі ғылым мен тәжірибенің деңгейін көрсететін жаңа педагогикалық және ақпараттық технологияларды тиімді пайдаланатын, сондай-ақ білімді өз бетінше меңгеруге, оны өңдеуге және нақты жағдайларда қолдануға ықпал ететін оқу процесін ұйымдастыру да жаңартылған тәсілдерді қажет етеді. Бастауыш мектептегі біртұтас оқу-тәрбие процесінің бір бөлігі болып табылатын заманауи музыка сабағына ерекше назар аудару қажет. Оның мазмұны мектептегі білім беру стандарттарын басшылыққа алып, мазмұнды меңгерудің жолдарын анықтайтын музыкалық бағдарлама негізінде жүзеге асырылады.
Мектеп сабағында оқушылардың дайындық деңгейіне қойылатын міндетті талаптар бар, яғни сабақ баланың біліммен кездесу фактісі болып қана қоймай, оның нәтижесі баланың өзіндегі өзгерістер болуы керек. Қазіргі дидактиканың жетістіктеріне сүйене отырып, музыка сабағы - бұл мұғалім белгілі бір уақыт ішінде тұрақты оқушылар тобының (сыныптың) ұжымдық танымдық, музыкалық және басқа да іс-әрекеттерін басқаратын педагогикалық процесті ұйымдастырудың бір түрі деп қорытынды жасауға болады. Олардың әрқайсысының ерекшеліктерін ескере отырып, барлық оқушыларға Музыка пәнінің негіздерін оқу процесінде тікелей меңгеруіне, сондай-ақ тәрбиелеуге қолайлы жағдай туғызатын жұмыс түрлерін, құралдары мен әдістерін пайдалана отырып және мектеп оқушыларының танымдық қабілеттері мен рухани күштерін дамытуды үйрету керек. Сабақта музыкалық тәрбиенің мақсаты мен міндеттері жүзеге асады; бастауыш жалпы білім берудің мемлекеттік стандартында көзделген музыкадан білім беру бағдарламасы мазмұнының міндетті минимумын білім алушылардың игеруі қамтамасыз етіледі. Баланың музыкалық мәдениетін қалыптастыруға бағытталған музыкалық білім беру мақсатына жетуді қамтамасыз ету оның осы процеске тікелей қатысуы арқылы мүмкін болады.
Музыкалық дидактика тұрғысынан сабақтың мынадай түрлері бар: кіріспе сабағы; тақырыпты тереңдету сабағы; тақырыпты жалпылау сабағы. Бұл классификация оқушылардың оқу ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.