М. Шаханов тілдік тұлғасын зерттеудің тіл біліміндегі жаңа бағыттармен сабақтастығы

Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 3 бет
Таңдаулыға:

1 М.Шаханов тілдік тұлғасын зерттеудің тіл біліміндегі жаңа бағыттармен сабақтастығы

Әлемнің құбылыстарын түсінуге тырысатын әр этностың бұрыннан келе жатқан тәжірибесі бүгінгі таңда өз орнын тауып зерттелуде. Өйткені, этностың өткен тарихын және рухани-мәдени құндылықтарын оның тілі бейнелейді. Тіл - жоғалған жағдайда, ол этноста болмайды.
Ғаламның тілдерін когнитивтік тұрғыдан зерттеуде Г. Филлмор, М. Минский, В. А. Маслова, Ю.С. Степанов, А.П. Бабушкиннің еңбектеріне назар аударған жөн. Когнитивтік ғылымы, тіл білімінің негізін салушы ғалымдар А.Байтұрсынұлы [1], Қ.Жұбанов [2] еңбектері және көркемдеу шеберлікті тану теориясын ұсынған ғалымдар Р. Сыздық [3], [4], М. Серғалиев [5], Б. Шалабай [6] еңбектерінде мұны жеке тақырып ретінде қарастырмаса да, негізгі құнды нәтижелер мен пайымдаулар айтты.
Қазақ ғалымдары А. Қайдаров, Е.Жанпейісов, Н.Уәли, Ж. Манкеева, А.Ислам, Г.Смағұлова және т.б. мәдениетті тілден бөліп қарамай, тіл мәдениеттің көріністерінің бірі болып табылады және олардың арасындағы қарым-қатынас ерекше маңызды деп санайды [7, 282]. Сондықтан кез-келген атау, мәдениеттің кез-келген түрі ұрпақтан-ұрпаққа жалғасады. Осындай құнды ұғымдарды қалыптастыруда тіл үйрену ұлттық мәдени рухымыз бен салт-дәстүрлеріміздің ерекшеліктерін ескеретіні анық. Себебі салт-дәстүрлер - бұл ұлттық дәстүр, яғни халықтың мәдени және тұрмыстық дүниетанымы. Бұл біздің ұлттық менталитетіміз бен тілімізді басқа халықтардан ерекшелейтін құбылыс.
Лингвомәдениеттану зерттеулер тұрғысынан А.Сейсенова халық мәдениеті мен ұлттық менталитетке салыстырмалы талдау жасай отырып: лингвомәдениеттану - мәдениеттің тіл жүйесіне қалай әсер ететінін, яғни адами факторлар мен тілдік факторлардың өзара байланысын қарастырады [8, 19] деп түйіндейді.
Ал ғалым А. Исламның пікірі бойынша: Қазіргі тіл білімінің құрылымдық парадигмасы, тіл жүйесінің өзі антропоцентрлік зерттеу принципіне негізделген - соңғы онжылдықтың нәтижелері тіл спикерімен, оның әлеуметтік ортасымен, тарихымен, мәдениетімен және танымдық процестерімен байланысты. Жыл бойы тіл мен мәдениеттің өзара әрекеттесу тетіктері мен жалпы ұлттық дүниетаным, ұлттық мәдениеттің лингвистикалық көріністерін зерттеген лингвомәдениеттану ғылымы пайда болды [9, 129] деп тұжырымдайды.
В.В. Воробьевтің пікірінше, лингвомәдениеттану - бұл тілдік немесе тілдік емес тұтастық құрамындағы бірліктің мәдени көрінісі деңгейін зерттейтін күрделі ғылыми пән [10, 251].
Жоғарыда келтірілген пікірлерді қорыта келе, тіл білімінің антропоцентрлік парадигма аясында дами бастаған ғылыми аспектілерінің бірі - лингвомәдениеттану деп қабылдаймыз. Себебі, дүниенің тілдік бейнесінде лингвомәдениеттанудың алатын орны ерекше. Атап ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.